Tekrar Yalta ne kadar mümkün?

Alaska'dan Yalta'ya uzanan bir ihtimal

Donald Trump ile Vladimir Putin'in Alaska'da gerçekleştirmesi muhtemel yüz yüze görüşme, küresel dengeleri etkileme potansiyeline sahip, yüksek profilli bir diplomatik olay olarak gündeme yerleşti.

Bu olasılık, 1945'teki Yalta Konferansı'ndan esinle "Yeni Yalta" tartışmalarını yeniden canlandırdı.
1945'te Roosevelt, Stalin ve Churchill'in buluşması, II. Dünya Savaşı sonrası düzenin mimarisini şekillendirmişti.

Bugün ise mesele, ABD ile Rusya'nın Ukrayna krizi ve diğer bölgesel çatışmalar karşısında yeni bir "küresel etki alanları paylaşımı" yapıp yapamayacağı sorusunda düğümleniyor.

Aslında bu tartışmanın merkezinde iki farklı zaman ve iki farklı dünya var.

Yalta'nın yapıldığı dönemde Avrupa, savaşın yıkımı altında, ABD ve SSCB'nin belirleyici olduğu iki kutuplu bir düzenin eşiğindeydi.

Bugün ise dünya, çok kutuplu, karmaşık karşılıklı bağımlılıklara dayalı ve uluslararası hukuk normlarının en azından retorik düzeyde hâlâ önemsendiği bir düzende ilerliyor.

Ayrıca, günümüz liderleri kendi iç politikalarının, medya baskısının ve küresel ekonomik ağların kısıtlamaları altında hareket ediyor; bu da kapalı kapılar ardında alınan kararların ömrünü kısaltıyor.

Yalta Konferansı: Tarihsel arka plan ve mirası

Şubat 1945'te Kırım'daki Yalta'da buluşan Roosevelt, Stalin ve Churchill, savaş sonrası Avrupa'nın haritasını, Almanya'nın teslim koşullarını ve Birleşmiş Milletler'in kuruluş ilkelerini belirlediler.

Kararlar arasında:

• Almanya'nın koşulsuz teslimiyeti ve işgal bölgelerine ayrılması
• Doğu Avrupa'nın Sovyet etkisine girmesi
• Polonya'nın sınırlarının batıya kaydırılması
• BM Güvenlik Konseyi'nde veto sistemi

Bu düzen, Soğuk Savaş boyunca "Yalta Düzeni" olarak adlandırıldı.

Büyük güçlerin nüfuz alanlarını belirleyerek doğrudan çatışmayı önledi, ancak ulusların kendi kaderini tayin hakkını sınırlandırdı.

Burada kritik olan nokta, Yalta'da küresel güç merkezinin Avrupa'dan ABD ve SSCB'ye kaydığının kabul edilmiş olmasıydı.

Bu, güç dengelerinin radikal biçimde değiştiği anlardan biridir.

Bugün böyle bir dönüşümün olabilmesi için, mevcut küresel ekonomik güç merkezlerinin -Çin, AB, Hindistan- masaya oturmadan dışarıda bırakılması neredeyse imkânsızdır.

"Yeni Yalta" analojisinin güncel anlamı

Bugünkü "Yeni Yalta" tartışmaları, büyük güçlerin yeniden bir masa etrafında oturarak etki alanlarını resmen tanımlaması fikrine dayanıyor.

Ukrayna meselesi, Güney Kafkasya, Ortadoğu ve Hint-Pasifik bölgesi bu paylaşımın muhtemel başlıkları olarak öne çıkıyor.

Ancak 1945'ten farklı olarak:

• Dünya çok daha fazla aktöre sahip
• Ekonomik karşılıklı bağımlılık yoğun
• Kamuoyu ve medya, diplomatik süreçleri anında izleyebiliyor
• Uluslararası hukuk ve insan hakları normları, en azından söylemsel düzeyde, meşruiyet aracı olarak kullanılıyor.

Bu koşullar, bir "Yeni Yalta"nın hem daha zor inşa edileceğini hem de daha kısa ömürlü olacağını gösteriyor.

Artık iki liderin kapalı kapılar ardında aldığı kararların onlarca yıl yürürlükte kalması pek mümkün değil.

Ayrıca, küresel ekonomi 1945'e kıyasla çok daha entegre; enerji tedarik zincirleri, finansal piyasalar ve teknoloji ağları, büyük güçlerin tek taraflı hamlelerini anında cezalandırabilecek esneklikte.

Trump'ın dış politika doktrini: "Önce Amerika" ve işlemsel diplomasi

Donald Trump'ın dış politika anlayışı, geleneksel ittifaklara sadakatten ziyade kısa vadeli kazanımlara ve ikili pazarlıklara dayanıyor.

"Ne alıyoruz?" sorusu, onun diplomatik yaklaşımının özeti.

Bu tavır:

• NATO'ya kuşkuyla bakmak
• Çok taraflı kurumlara mesafeli durmak
• Ekonomik bağımsızlığı, küresel ticaret entegrasyonunun önüne koymak
• Gerekirse müttefikleri zor durumda bırakabilecek anlaşmalara açık olmak

Trump'ın Ukrayna konusundaki önerileri de bu çerçevede:

Kırım ve Donbas bölgelerinin Rusya'ya bırakılması, Ukrayna'nın NATO hedeflerinden vazgeçmesi gibi formüller gündeme gelebilir.

Burada eksik kalan boyut, ABD iç siyasetidir.

Böylesine radikal bir anlaşma, ABD Anayasası gereği Kongre'nin onayını gerektirir.

Hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi senatörlerin büyük kısmı, Ukrayna'nın toprak kaybını "ABD'nin güvenilirliğinin çöküşü" olarak görecektir.

Bu nedenle Trump, kendi siyasi tabanını ikna etse bile, Kongre'de büyük direnişle karşılaşacaktır.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  13 Ağustos 2025 - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ABD ve Rusya liderleri arasında yapılacak zirve öncesinde Avrupa liderlerinin ABD Başkanı'yla Ukrayna savaşı hakkında yapacağı video konferansa katılmak üzere Berlin'deki Şansölyelik bahçesine varışında Almanya Başbakanı Friedrich Merz tarafından karşılandı. Avrupalı liderler, 15 Ağustos Cuma günü Alaska'da Putin'le savaşı görüşecek ABD Başkanı Trump'ı, Ukrayna'nın çıkarlarına saygı duyması konusunda ikna etmek amacıyla Trump'la çevrimiçi görüşmeler gerçekleştirecek. (John Macdougall/AFP)

• 2/30

  12 Ağustos 2025 - İspanya'da itfaiyeciler, Zamora'nın kuzeyindeki Losacio yakınlarında çıkan orman yangınını söndürmeye çalışıyor. Güçlü rüzgarlar ve ülkeyi 10 gündür etkisi altına alan kavurucu sıcak hava dalgasının da etkisiyle İspanya'nın bazı bölgelerini kasıp kavuran orman yangınları nedeniyle bir kişi yanıklardan dolayı hayatını kaybetti ve binlerce kişi tahliye edilmek zorunda kaldı. İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, X hesabından yaptığı paylaşımda, hayatını kaybeden kişinin ailesine başsağlığı diledi. (Cesar Manso/AFP)

• 3/30

  11 Ağustos 2025 - Fransa'nın güneyindeki Marsilya kentindeki Katalanlar plajında bir çocuk kayadan Akdeniz'e atlıyor. Cuma gününden beri devam eden sıcak hava dalgası bugün daha da şiddetlendi ve güneybatıda sıcaklıklar "olağanüstü seviyede" seyrederken, Fransa'nın resmi meteoroloji kurumu Météo-France salı gününe kadar 12 bölge için kırmızı sıcak hava dalgası alarmı verdi. Güney Avrupa, 42 dereceyi aşan aşırı sıcaklarla kavrulurken, bölgeyi etkisi altına alan yangınlar endişe yaratıyor. Fransa, İspanya ve İtalya'da etkili olan bu tarihi sıcak hava dalgası, kuraklık ve güçlü rüzgarlarla birleşerek kontrolü zor büyük orman yangınlarına yol açıyor. Yetkililer, bölgede "molotof kokteyli" diye tanımlanan tehlikeli iklim koşullarının yangın riskini artırdığını belirtiyor. (Miguel Medina/AFP)

• 4/30

  10 Ağustos 2025 - Kamboçya ve Tayland arasında yaşanan sınır anlaşmazlığının ardından barış yürüyüşü yapan Budist rahipler, Kamboçya'nın başkenti Phnom Penh'de ABD Başkanı Donald Trump'ın portrelerini tutuyor. 2 bin 569 Budist rahip, Wat Phnom'dan Phnom Penh'in merkezindeki Bağımsızlık Anıtı'na kadar 3 kilometre yürüdü. Barış yürüyüşü, ateşkes anlaşmasını başlattığı için ABD Başkanı Donald Trump'a şükran göstergesi olarak ABD büyükelçiliğinde kısa süre durdu. Bir rahip ayrıca, Kamboçyalı liderin kendisini Nobel Barış Ödülü'ne aday göstermesini destekleyen bir açıklama okudu. (Roun Ry/Reuters)

• 5/30

  9 Ağustos 2025 - Almanya'nın başkenti Berlin'de düzenlenen "Filistin'le Dayanışma" eylemine katılan bir kadın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun fotoğrafının üstünde "Aranıyor" yazan bir pankart taşıyor. İsrail Güvenlik Kabinesi dün Gazze'nin işgal altına alınmasını öngören yeni bir planı onaylamıştı. 7 Ekim 2023'ten beri süren savaşta yeni bir sayfa açan bu karar dünya genelinde de eleştiri toplarken Almanya, Gazze Şeridi'nde kullanılabilecek silahların İsrail'e ihracatının askıya alındığını duyurdu. 7 Ekim'den bu yana Gazze'de ölenlerin sayısının 61 bini aştığı bildiriliyor (Ralf Hirschberger/ AFP)

• 6/30

  8 Ağustos 2025 - Yunanistan'ın başkenti Atina'nın yaklaşık 45 km güneyindeki Palea Fokea yakınlarında çıkan orman yangını sırasında bölge sakinleri alevlere bakıyor. AFP'nin aktardığı üzere bugün Yunanistan'daki orman yangınları sonucu ikisi Vietnamlı turistler olmak üzere üç kişi hayatını kaybetti. Yangınlar nedeniyle ülkedeki bazı yerleşim yerlerinin tahliye edildiği bildirildi. Keratea çevresinde yangınlarla mücadele için 11 uçak, 12 helikopter ve 170 itfaiyeci görevlendirildi. (Aris Messinis/ AFP)

• 7/30

  7 Ağustos 2025 - Ultra-Ortodoks Yahudi göstericiler, Kudüs'te düzenlenen bir mitingde, İsrail ordusunda askere alınmalarını ve askerlik emrinden kaçan din okulu öğrencilerinin tutuklanmasını protesto etmek için slogan atıyor. Ultra-Ortodoks Yahudilerin askere alınması, büyük bir kısmı orduda görev yapmakla yükümlü olan İsrail toplumu için epey tartışmalı bir konu. İsrail'in 1948'deki kuruluşundan bu yana uygulanan bir düzenleme kapsamında, Ultra-Ortodoks Yahudiler, kendilerini din eğitimine adadıkları sürece askerlik hizmetinden muaf tutuluyor. Ancak özellikle Gazze'de 21 aydan uzun süren savaşın ardından ordunun personel sıkıntısı çekmesiyle birlikte, muafiyetlere yönelik kamuoyu desteği azaldı. (Menahem Kahana/AFP)

• 8/30

  6 Ağustos 2025 - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Malezya Kralı Sultan İbrahim İskender'le Kremlin'de bir araya geldi. İki ülke, değişen küresel ittifaklar arasında bağlarını güçlendirmeyi hedefliyor. Bu, 1967'de Sovyetler Birliği'yle diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana Malezya'dan Rusya'ya bir hükümdarın yaptığı ilk resmi ziyaret. Ziyaret, ABD ve diğer önde gelen ülkelerin üç yıldan uzun süre önce başlayan Ukrayna istilası nedeniyle Moskova'yı cezalandırma çağrılarına rağmen Rusya'yla Malezya arasındaki bağların derinleştiğini vurguluyor. Malezya Başbakanı Enver İbrahim, 2022'de iktidara gelmesinden bu yana Rusya'yı iki kez ziyaret etti ve Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'yı içeren BRICS'e üye olmayı hedefliyor. Saraydan 2 Ağustos'ta yapılan açıklamaya göre, hükümdarın 5-10 Ağustos tarihleri arasında gerçekleştireceği 6 günlük ziyaret, ticaret, eğitim ve teknoloji gibi sektörlerde iş birliğini geliştirmeyi amaçlıyor. (Alexander Nemenov/Reuters)

• 9/30

  5 Ağustos 2025 - Hong Kong'un kanalizasyon hizmetleri departmanından bir acil servis çalışanı, Tseung Kwan O'da sular altında kalan bir açık otoparktan suları temizlemeye çalışıyor. , 8 gün içinde 4. kez en yüksek seviyedeki sağanak yağış uyarısının verilmesinin ardından şiddetli yağmurların neden olduğu su baskınları nedeniyle Hong Kong'un bazı bölgelerinde hayat durma noktasına geldi. Kentin hava durumu yetkilileri, saat 14:00 itibarıyla bölgeye 350 mm'den fazla yağmurun yağdığını, bunun 1884'ten bu yana ağustos ayındaki en yüksek günlük yağış miktarı olduğunu açıkladı. (Yan Zhao/AFP)

• 10/30

  4 ağustos 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Netzarim'de, ABD destekli kuruluş tarafından işletilen Gazze İnsani Yardım Vakfı'na ait bir dağıtım merkezinin yakınında insani yardım paketleri taşıyor. İsrail'in kuşatma altındaki Gazze Şeridi'ne yardım girişini engellemesiyle açlık kaynaklı ölümler artarken Birleşmiş Milletler, Gazze'deki 5 yaşın altındaki tüm çocukların hayati tehlike arz eden yetersiz beslenme riskiyle karşı karşıya olduğu uyarısını yaptı. BM'nin Dünya Gıda Programı, bu yaş grubundaki çocukların (yaklaşık 320 bin) beslenme hizmetlerinin çökmesinden etkilendiğini ve güvenli suya, anne sütü yerine geçen gıdalara ve tedavi edici beslenmeye erişimlerinin olmadığını belirtti. Öte yandan eski istihbarat teşkilatlarının başkanları da dahil yaklaşık 600 emekli İsrailli güvenlik yetkilisinden oluşan bir grup, İsrail'e Gazze'deki savaşı derhal sona erdirmesi için baskı yapması için ABD Başkanı Donald Trump'a mektup yazdı. (Abdel Kareem Hana/AP)

• 11/30

  3 Ağustos 2025 - McLaren pilotu Oscar Piastri, Formula 1 Macaristan Grand Prix'sinde pit yolunda. Yaz arasına girilmeden düzenlenen son yarışa pol pozisyonunda başlayan Ferrari pilotu Charles Leclerc, bitiş çizgisini 4. sırada geçerek büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. McLaren'ın Britanyalı pilotu Lando Norris birinci olurken, pilotlar şampiyonasının ilk sırasındaki takım arkadaşı Piastri ise ikinci oldu. Böylece şampiyonluk mücadelesinde iki isim arasındaki fark 9'a düştü. Onları son 4 yılın şampiyonu Red Bull pilotu Max Verstappen takip ediyor. Yaz arasından sonraki ilk yarış 31 Ağustos'ta Hollanda'da düzenlenecek. (Anna Szilagyi/Reuters)

• 12/30

  2 Ağustos 2025 - Güreşçi Eşref Mahrus, Guinness Rekorlar Kitabı'na yeni bir başarı ekledi. 43 yaşındaki Mısırlı, başkent Kahire yakınlarındaki 10 Ramazan Şehri'nde birbirine bağlı 20 otomobili çekerek 10 metre sürükledi. "Kaponga" lakabıyla da bilinen Mahrus, bu olağanüstü denemeyi coşkulu tezahüratlar yapan izleyicilerin yanı sıra medya mensupları ve Guinness Rekorlar Kitabı heyetinin önünde gerçekleştirdi. Kırdığı rekor, 15 otomobil çeken Kanadalı Kevin Fast'in elindeydi. (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 13/30

  1 Ağustos 2025 - Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'deki Filistinliler, havadan yardım bırakan bir uçağın peşinden koşuyor. Diğer yandan bölgedeki aşiretler, ABD-İsrail güdümündeki insani yardım dağıtım mekanizmasıyla işbirliği yapmayı reddettiklerini belirtti. Aşiretler Yüksek Konseyi Başkanı Hüsnü Selman el-Muğni, Gazze'de düzenlediği basın toplantısında, "İsrail ve ABD gözetiminde dağıtılan yardımlar şehitlerin kanıyla boyanıyor. Bir koli yardım karşılığında her gün 80-90 kişi şehit oluyor" dedi. (Bashar Taleb/AFP)

• 14/30

  31 Temmuz 2025 - Rusya'nın Ukrayna'nın başkenti Kiev'e düzenlediği hava saldırısının ardından bir konutun enkazı arasında acil müdahale çalışması yürütülüyor. Yetkililer, Rusların Kiev'e düzenlediği hava saldırılarında en az 6 kişinin öldüğünü açıkladı. Moskova, ülkenin doğusunda Ukrayna ordusunun önemli bir kalesi olan bir kasabayı ele geçirdiğini iddia etti. Şehir yetkilileri, sabahın erken saatlerinde Kiev'de en az 27 noktanın drone ve füze saldırılarıyla vurulduğunu söyledi. Ukrayna, 1253 gündür Rus işgali altında. (Serii Volskyi-AFP)

• 15/30

  30 Temmuz 2025 - Ozzy Osbourne'un oğlu Jack Osbourne, eşi Sharon Osbourne ve kızı Kelly Osbourne, İngiltere'nin Birmingham'da kentinde Black Sabbath'ın hayatını solisti için düzenlenen cenaze töreninde. Aile, Broad Caddesi'ndeki Black Sabbath Köprüsü bankına çiçek bıraktı. Binlerce kişinin Ozzy Osbourne'un memleketi olan Birmingham'da, heavy metalin çığır açan ismi Ozzy Osbourne'un son yolculuğuna uğurlanması için sokakları doldurması bekleniyor. "Karanlığın Prensi" lakaplı ve bir zamanlar Black Sabbath grubuyla sahnede performans sergilerken bir yarasayı ısıran Osbourne, 22 Temmuz'da 76 yaşında hayatını kaybetti. (Ben Stansall/AFP)

• 16/30

  29 Temmuz 2025 - Fransa'nın kuzeyindeki Gravelines plajından Manş Denizi'ni geçmeye çalışan göçmenler, bir kaçakçının şişme botunda. Bu yılın ilk 6 ayında yaklaşık 20 bin göçmen Manş Denizi'ni geçerek Birleşik Krallık'a ulaştı. Bu sayı, 2024'teki geçiş sayısına göre neredeyse yüzde 50 artış göstererek yılın ilk yarısı için yeni bir rekora imza attı. Bu da, 1 Ocak'la 1 Temmuz arasındaki toplam geçiş sayısının, 2018'de göçmen geçişlerine ilişkin ilk verilerin toplanmasından bu yana ilk kez 20 bini aştığı anlamına geliyor. (Sameer Al-Doumy/AFP)

• 17/30

  28 Temmuz 2025 - Romanya'da yetkililer, ülkenin doğusunda gece meydana gelen şiddetli sellerde üç yaşlı yurttaşın hayatını kaybettiğini, binlerce evin hasar gördüğüni, yüzlerce kişinin tahliye edildiğini ve mahsur kalan köylüleri aramak için 4 helikopterin çalıştığını açıkladı. 9 ilçedeki yaklaşık 25 köy şiddetli yağmur ve şiddetli rüzgarlardan etkilendi. Bu yağışlar çatıları uçurdu, ağaçları kökünden söktü ve bazı ulusal yollarda trafiği aksattı. Çevre Bakanlığı, bazı nehirlerin rekor seviyelere ulaştığını söyledi. Çöken köprülerde onarım çalışmalarının sürdüğü belirtildi (ISU Suceava/AFP)

• 18/30

  27 Temmuz 2025 - ABD Başkanı Donald Trump, ikinci başkanlık döneminin başlamasından bu yana Birleşik Krallık'a yaptığı ilk ziyaretin üçüncü gününde, İskoçya'nın güneybatısındaki Turnberry'de Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'le el sıkışıyor. Trump, von der Leyen'le bir ticaret anlaşmasına vardığını açıkladı. İskoçya'nın Turnberry kentindeki golf tesisinde von der Leyen'le yaptığı görüşmenin ardından gazetecilere, "Bir anlaşmaya vardık. Bu herkes için iyi bir anlaşma" dedi. AB Başkanı da bunu "iyi bir anlaşma" diye niteledi. (Brendan Smialowski/AFP)

• 19/30

  26 Temmuz 2025 - Umman'ın güneybatısında yer alan Zufar ilindeki Darbat Vadisi, dağlar arasında bir doğa harikası olarak turistlerin en çok ziyaret ettiği yerlerin başında geliyor. Darbat Vadisi, Arap Yarımadası'nın kızgın kum tepelerine yakın bölgede yemyeşil bitki örtüsü ve akarsularıyla yerli ve yabancıların vazgeçilmez ziyaret yerlerinden biri olarak öne çıkıyor. Umman Çevre Müdürlüğü önceki günlerde bölgeye otomobil sokan bir turizm şirketine ceza kestiğini duyurdu. (AFP)

• 20/30

  25 Temmuz 2025 - Tayland Başbakan Vekili Phumtham Wechayachai, Kamboçya'yla aralarındaki sınır çatışmalarının savaşa dönüşme riski taşıdığı uyarısında bulunduktan sonra Kamboçya Başbakanı Hun Manet, Malezya Başbakanı Enver İbrahim'in önerdiği ateşkesi kabul ettiklerini açıkladı. Önceki günlerde Tayland'ın top atışları, Budistlerin dini yapısı olan pagodalardan birini de vurmuştu (AFP)

• 21/30

  24 Temmuz 2025 - Tayland'ın Surin eyaletindeki Surindra Rajabhat Üniversitesi'ndeki bir salon, sığınmacılara ev sahipliği yapıyor. Tayland ve Kamboçya, 10 yıldan fazla süredir en kanlı askeri çatışmalarını yaşadı. İki taraf, tartışmalı bir sınır bölgesi üzerinde tanklar, topçu birlikleri ve kara kuvvetleriyle çatışırken en az 12 kişi hayatını kaybetti. Tayland ordusundan yapılan açıklamada, sivilleri vurduğu öne sürülen Kamboçya kınanırken, "Egemenliğimizi ve halkımızı insanlık dışı eylemlerden korumaya hazırız" dendi. Bangkok yönetimi, Kamboçya'yı Phanom Dong Rak Hastanesi de dahil, sivil bölgelere saldırmakla suçlarken, sınır hattındaki köylerden 30 ila 40 bin civarı kişinin güvenli bölgelere tahliye edildiğini duyurdu. Kamboçya ise Tayland'ın "önceden planlanmış ve kasıtlı" saldırılarla çatışmaları başlattığını iddia ediyor. Kamboçya Savunma Bakanlığı, Tayland'ın Preah Vihear tapınağına giden yola savaş uçaklarıyla bomba attığını bildirdi. (Fotoğraf: Lillian Suwanrumpha/AFP)

• 22/30

  23 Temmuz 2025 - James Colomina'nın Donald Trump heykeli ABD'nin New York kentindeki Manhattan'da. Donald Trump'ın hüküm giymiş pedofil Jeffrey Epstein'le ilişkisi ABD gündeminden düşmüyor. ABD Başkanı'nın tutuklu yargılanırken ölü bulunan milyarder Epstein'le ilişkisinin 1990'lara dayandığı ortaya çıktı. İkilinin New York'taki Harley Davidson Cafe'nin açılışında, Trump'ın 1993'teki düğününde, 1997'de Victoria's Secret'ın New York'ta düzenlediği partide ve Mar-a-Lago'daki bir yardım etkinliğinde yan yana olduğu ortaya çıktı. (Kylie Cooper/Reuters)

• 23/30

  22 Temmuz 2025 - Filistinli çocuklar, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'un Mawasi bölgesindeki bir yardım mutfağında yemek bekliyor. İsrail güçlerinin yıkıcı saldırıları sürerken Gazze'nin en büyük hastanesi, son üç günde Filistin topraklarında yetersiz beslenme ve açlıktan 21 çocuğun öldüğünü açıkladı. İsrail güçleri, tankların Deyr El Belah'ın güney ve doğu bölgelerine ilk kez girmesinden bir gün sonra bugün şafak vakti Gazze'de düzenlediği saldırılarda 26'sı yardım arayan en az 63 Filistinliyi öldürdü. (AFP)

• 24/30

  21 Temmuz 2025 - Polonyalı asker, Polonya-Belarus sınırında. Alman basınında yer alan haberlere göre, Dobrindt, Polonya İçişleri Bakanı Tomasz Siemoniak ile Polonya-Belarus sınırını ziyaret ederek incelemelerde bulundu. Alman Bakan Dobrindt, Polonya'nın Polowce Sınır Kapısı'nda yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği'nin (AB) önemli dış sınırına daveti nedeniyle Siemoniak'a teşekkür etti. Polonya'nın AB'nin dış sınırlarını kontrol etme çabalarını öven Dobrindt, "Burada dış sınırların korunmasının ne kadar etkili yapıldığını görebilirsiniz" dedi. Dobrindt, Polonya'nın bu çabalarına AB'nin daha fazla maddi ve lojistik destek vermesini istedi. (Wojtek Radwanski/AFP)

• 25/30

  20 Temmuz 2025 - Fas'ta Filistin'i Destekleme Cephesi başta olmak üzere ülkedeki çeşitli sivil toplum kuruluşlarının çağrısıyla Rabat’ta düzenlenen yürüyüşe on binlerce kişi katıldı.Rabat'taki tarihi Bab el-Hadd Kapısı'ndan şehir merkezindeki parlamento binasına kadar yürüyen göstericiler, Gazze'deki Filistinli sivillerin korunması ve İsrail’in saldırılarına son verilmesi yönünde sloganlar attı. (Abdel Majid Bziouat/AFP)

• 26/30

  19 Temmuz 2025 - Güney Kore'nin Sancheong ilçesindeki bir köyde meydana gelen heyelanın ardından bir kurtarma görevlisi çamurla kaplı bir yolda duruyor. Yonhap Haber Ajansı'nın bildirdiği üzere Asya ülkesinde devam eden şiddetli yağışlar, sel ve toprak kayması nedeniyle ölü sayısı 9'a yükseldi ve iki kişi hâlâ kayıp. Yetkililer selin vurduğu bölgelerde yaşayan en az 7 bin kişiyi tahliye etti. (Gyeongsangnam-do İtfaiyesi / AFP)

• 27/30

  18 Temmuz 2025 - Suriye'deki Bedevi savaşçılar, Bedevi-Dürzi çatışması sırasında, Süveyda kentinin eteklerindeki Mazraa kasabasında konuşlanıyor. Suriye'nin güneyindeki Süveyda ilinde Bedevi Araplarla Dürzi gruplar arasındaki çatışmalar son günlerde alevlendi. Suriye İnsan Hakları Ağı, Dürzilerin çoğunlukta olduğu Süveyda'daki çatışmalarda en az 321 kişinin öldüğünü bildirdi. Bedevi Araplar ve aşiret güçlerinden oluşan ittifakla Dürzi gruplar arasındaki çatışmalar, kentin batı ve kuzey hatlarında sürüyor. İsrail'in çarşamba günü Şam'a saldırmasından sonra ABD, tüm taraflar arasında anlaşma sağlandığını aktarmıştı. Daha sonra Şam yönetimine bağlı güçler Süveyda'dan çekilmişti ancak dün, bölgedeki çatışmalar yeniden alevlenmişti. (Ghaith Alsayed/AP)

• 28/30

  18 Temmuz 2025 - İsrail, sınıra yakın Filistin topraklarını vurdu. Gazze Sağlık Bakanlığı son 24 saat içinde Gazze'de en az 94 Filistinlinin öldürüldüğünü, bunların arasında yardım ararken öldürülen iki düzineden fazla kişinin de bulunduğunu açıkladı. İsrail'in kuşatma altındaki bölgedeki tek Katolik kilisesine düzenlediği saldırıda en az üç kişinin ölmesi ve 10 kişinin yaralanması üzerine kınamalar artıyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu saldırıları savunarak, İsrail'in Suriye hükümetinin Şam'ın güneyindeki Suriye topraklarının askerden arındırılması ve Suriyeli Dürzi toplumuna yönelik saldırılar olmak üzere iki "kırmızı çizgiye" saygı göstermesini sağlamak için askeri araçları kullanmaya devam edeceğini söyledi. (Jack Guez/AFP)

• 29/30

  17 Temmuz 2025 - Meksika'da şiddetli yağışlar sonrası gelen sel, özellikle Zapopan kentinde hayatı altüst etti. 90 dakika süren yağmur ani sele yol açarken, en az 140 ev hasar aldı. 4 metreye ulaşan su, bir kişinin hayatını kaybetmesine 12 kişininse yaralanmasına neden oldu. Yetkililer bunun kentte son 12 yılda yaşanan en kötü doğal afet olduğunu belirtti. Ulusal Acil Durum protokolünü devreye sokan Meksika Ordusu da kurtarma çalışmalarına katıldı (Michelle Freyria/Reuters)

• 30/30

  15 Temmuz 2025 - Belçik'nın başkenti Brüksel'de gerçekleştirilen Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları zirvesi'nde protesto gösterisi düzenlendi. Avrupa Birliği üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, işgal altındaki Filistin topraklarında insan haklarını ihlal ettiği tespit edilen İsrail'e karşı muhtemel yaptırımları tartışmak üzere bir araya geldi. Birlik, kamuoyundan yükselen çağrıların ardından Hollanda'nın teklifi üzerine, 20 Mayıs'ta İsrail'le Ortaklık Anlaşması'nı "insan haklarına ve uluslararası hukuka uyma" şartı kapsamında incelemeye almıştı. Oy birliği gerektirdiği için anlaşmanın tamamen askıya alınması beklenmese de serbest ticaret, araştırma, teknoloji, kültür ve siyasi diyalog gibi ayrı başlıkları içeren anlaşmanın nitelikli çoğunluk gerektiren hükümlerinin askıya alınması muhtemel. (Yves Herman/Reuters)

Senaryo 1: Ukrayna karşılığında Rusya'nın Güney Kafkasya ve Ortadoğu'dan çekilmesi

Bu senaryoya göre:

• Rusya, Ukrayna'daki kazanımlarını koruyacak
• Karşılığında Güney Kafkasya ve Ortadoğu'daki askeri varlığını sonlandıracak.

1. Güney Kafkasya

• Ermenistan'daki Gümrü üssü ve Erebuni Hava Üssü
• Abhazya'daki Gudauta üssü
• Güney Osetya'daki birlikler

2. Ortadoğu

• Suriye'deki Tartus deniz üssü
• Hmeymim hava üssü
• Şayrat üssü

Bu üsler, Rusya'nın bölgesel nüfuzunun ve küresel güç projeksiyonunun temel direkleri.

Ayrıca bu bölgeler, sadece askeri-stratejik değil, enerji ve ticaret yolları açısından da kritik.

Rusya'nın Suriye üzerinden Doğu Akdeniz'e erişimi, enerji ihracat rotaları ve savunma sanayi iş birlikleri açısından kaldıraç işlevi görüyor.

Dolayısıyla, bu kaldıraçtan vazgeçmesi, Ukrayna kazanımlarını resmileştirme karşılığında bile pek olası değil.

Senaryo 2: Ukrayna karşılığında Çin'e karşı ABD-Rusya ittifakı

Bu senaryo, Washington ve Moskova'nın Pekin'e karşı ortak hareket etmesini öngörüyor.

Ancak engeller:

• Rusya-Çin stratejik ortaklığı, Batı'ya karşı derinleşmiş durumda
• Ekonomik yaptırımlar nedeniyle Rusya, Çin'e daha bağımlı
• ABD-Rusya arasında derin güven sorunu var
• Rusya'nın "çok kutuplu dünya" söylemini terk etmesi gerekir

Ekonomik açıdan bakıldığında tablo daha da netleşiyor:

Rusya-Çin ticaret hacmi 2023'te 230 milyar dolara ulaştı ve Rusya'nın enerji gelirlerinin yüzde 60'ı Çin'den geliyor.

ABD-Çin ticaret hacmi ise 750 milyar doları aşıyor. Bu büyüklükteki ekonomik ilişkiler, tarafların birbirinden tamamen kopmasını neredeyse imkânsız kılıyor.

Teknolojik boyut ise ayrı bir engel. ABD ile Çin arasındaki yarı iletken, yapay zekâ ve kuantum bilişim rekabeti, askeri gücün ötesinde ekonomik ve teknolojik egemenlik mücadelesine dönüşmüş durumda.

ABD'nin Çin'i bu alanlarda sınırlama stratejisine Rusya'nın katılması, kendi teknoloji tedarik hatlarını da riske atmak anlamına gelir.

Senaryo 3: "Kısmi normalleşme" - Daha olası bir yol

Daha gerçekçi bir alternatif senaryo, "kısmi normalleşme" olabilir:

• Ukrayna'da mevcut durum dondurulur (resmen tanınmasa da)
• Rusya'ya yönelik bazı yaptırımlar kademeli olarak hafifletilir
• ABD, Çin'e odaklanırken Avrupa, Rusya'yla ilişkilerde daha fazla sorumluluk üstlenir

Bu senaryo, Trump'ın işlemsel yaklaşımına da uygundur:

Kısa vadeli gerilim azaltma, karşılığında ekonomik veya siyasi taviz alma.

Ayrıca, Kongre'de tamamen reddedilme ihtimali, diğer iki radikal senaryoya kıyasla daha düşüktür.

Ancak Ukrayna kamuoyu ve Doğu Avrupa ülkeleri açısından bu da ciddi güvenlik kaygıları doğurur.

NATO, AB ve diğer aktörlerin muhtemel tepkileri

• NATO: Ukrayna'nın "takas malzemesi" haline gelmesi, ittifakın güvenilirliğini zedeler. Doğu Avrupa üyeleri, ABD'ye olan güvenlerini kaybedebilir.
• AB: Avrupa, savunma özerkliğini artırma yönünde adımlar atar.
• Türkiye: Güney Kafkasya ve Ortadoğu'daki güç boşluğu, Ankara'ya yeni fırsatlar sunar ama riskleri de beraberinde getirir.
• Çin: ABD-Rusya yakınlaşmasını düşmanlık olarak görür, Hint-Pasifik'te daha agresif bir duruş sergiler.

Bu tablo, "Yeni Yalta" girişimlerinin sadece tarafları değil, üçüncü ve dördüncü aktörleri de sert şekilde etkileyeceğini gösteriyor.

Ayrıca, Türkiye gibi orta ölçekli güçler, böyle bir yeniden paylaşım sürecinde hem pazarlık masasında hem de sahada çok daha aktif rol almak zorunda kalabilir.

Daha geniş jeopolitik etkiler

Böyle bir anlaşma:

• Uluslararası liberal düzenin temel ilkelerinden sapma
• Ulusal egemenlik ve toprak bütünlüğü kavramlarının aşınması
• Yeni güç bloklarının oluşması
• Bölgesel krizlerin küresel gerilimlere dönüşmesi

Özellikle Batı ittifakı açısından, Ukrayna'nın feda edilmesi, ABD'nin güvenlik garantilerinin sorgulanmasına yol açar.

Bu, Çin veya başka bir güç karşısında ortak savunma refleksini zayıflatır.

Aynı zamanda, uluslararası hukuk ve demokratik değerlerin büyük güç pazarlıklarında kolayca göz ardı edilebileceğini göstererek, küresel düzende daha fazla istikrarsızlık yaratır.

Mümkün mü, gerekli mi?

Tarihsel Yalta, iki kutuplu dünyanın başlangıcıydı.

Bugün ise çok kutuplu ve akışkan bir düzen var.

• Senaryo 1, Rusya'nın vazgeçmeyeceği stratejik bölgeleri kapsıyor.
• Senaryo 2, mevcut Rusya-Çin ortaklığını yok sayıyor.
• Senaryo 3, kısmi normalleşme, en azından teorik olarak daha olası görünüyor; ancak bu da ciddi güvenlik ve meşruiyet sorunları barındırıyor.

Dolayısıyla "Yeni Yalta" teorik olarak mümkün olsa da pratikte istikrarlı ve kalıcı olması zordur.

Asıl sorulması gereken, "Tekrar Yalta mümkün mü?" değil, "Tekrar Yalta gerekli mi ve bu, kimin pahasına olacak?" sorusudur.

Bu soru, demokratik değerleri ve uluslararası hukuku feda ederek "büyük anlaşmalar" peşinde koşmanın tehlikelerine işaret ediyor.

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.