Müziği tarih boyunca çoğunlukla insan merkezli düşündük, araştırdık, geliştirdik ve ürettik.

Bu bağlamda besteci, icracı, dinleyici üçgeni içinde de müziğin öznesi hep insan oldu.

Oysa post-hümanist kuram, özellikle Rosi Braidotti ve Donna Haraway gibi düşünürlerin ortaya koyduğu gibi, insanın tekil merkezde olmadığı gibi; teknolojiler, doğa unsurları ve diğer canlılarla birlikte kurulan bir ağın parçası olduğunu gösteriyor.

Bu bakış açısı, müziğe de başka bir mercekten bakmayı filhakika mümkün kılıyor:

Eğer insan, sesi tek başına üretip tüketen bir varlık değilse, müzik dediğimiz olgunun da zaten insan-dışı varlıklarla beraber kurulduğunu söylemek çok da yanlış olmaz değil mi?

Doğadaki sesleri ele alalım.

Kuş cıvıltıları, sualtı dünyasının titreşimleri, rüzgârın uğultusu veya böceklerin ritmik vızıltısı…

Bunların çoğu uzun yıllar boyunca müzikten ayrı ve doğanın öz sesleri olarak hayatlarımızda var oldu.

Fakat son on yıllarda etnomüzikoloji ve akustik ekoloji araştırmaları gösteriyor ki, bu sesler yaşamın ve doğanın arka plan sesleri olduğu gibi kendi başına bir iletişim sistemi ve hatta kültürel anlam yüklenebilecek formlar olarak da tanımlanabilir.

Örneğin, balinaların birbirleriyle kilometrelerce öteden titreşimlerle kurdukları iletişim biyolojik bir işaret ve bu işaret insan müziğiyle kıyaslandığında belirli bir melodi yapısı ve tekrar motifleri içeriyor.

Bu noktada sorulması gereken soru şu:

Biz gerçekten müziği sadece insanın elinden çıkan bir pratik olarak mı tanımlayacağız, yoksa bu tanımı yaparken insan-dışı varlıkların seslerini de müziğin geniş evrenine dahil edecek miyiz?

Ülkemiz Türkiye bağlamında düşündüğümüzde de bu mesele ayrıca ilginçleşiyor.

Karadeniz yaylalarında rüzgârın kemençe eşliğinde duyulması, Ege'de zeybek oynanırken toprak titreşimlerinin ritimle karışması, göçer toplulukların hayvanlarla kurduğu akustik ilişki ve daha birçok kültürel ses-etkileşimleri insanın müziğini doğanın sesleriyle harmanladığı, aslında post-hümanist olarak adlandırabileceğimiz çok eski örnekler olarak karşımıza çıkıyor.

Anadolu'nun birçok yöresinde doğayla birlikte müzik yapma fikri zaten kültürel bir gerçeklikti; yalnız biz bunu genellikle "halk müziği" ya da "doğa tasviri" diye sınıflandırıyorduk.

Post-hümanist okuma ise bu sınıfları kırıp, müziği insan-dışı parametreler ile eş üretim olarak görmeyi öneriyor.

İnsan merkezinden uzaklaşan sesin bir diğer ekseni ise şüphesiz teknoloji.

Yapay zeka kullanımı ile üretilen müzikler, robot algoritmalar tarafından bestelenen eserler son yıllarda müzik endüstrisinin yapısal dinamiklerini tamamen değiştirecek kuvvetli bir etki yarattı.

Dinleyicilerin bir kısmı bu üretimleri organik müzik olarak kabul etmeyip yok sayma ve dışlama eğilimindeyken bir kısmı da "yeni bir çağın başlangıcı" olarak görüyor.

Sosyolojik açıdan karşımıza gelen soru işareti insan-dışı bir varlık (örneğin yapay zeka yazılımı) tarafından üretilen sesler, toplumsal iletişim ve duygu aktarımı açısından ne kadar "müzik" sayıldığını bize yöneltiyor.

Çoğul bir bakışı ile bu durumu değerlendirmek ve kapsayıcı bir yaklaşımda bulunmak belki de bu noktada en doğru yönlenme olabilir. 

Saha araştırmaları bu konuda bize bazı ipuçları veriyor.

Japonya'da Hatsune Miku adlı hologram şarkıcının binlerce dinleyici karşısında verdiği konserler bu konuda güzel bir örnek olabilir.

Dinleyici deneyimi, bir insan sanatçıyla birebir aynı duygulanımı yaratmasa da kolektif bir müzik deneyimini ortaya çıkardığını söyleyebiliriz.

Elde ettiğimiz sonuçta, İnsan-dışı bir varlık sahnede, fakat topluluk gerçek.

Burada müziğin öznesi artık tek başına insan değil; teknoloji, hologram, ses sistemi ve izleyici arasında kurulmuş bir ağ.

Benzer şekilde yapay zekâ algoritmalarıyla bestelenen şarkılar Spotify listelerinde milyonlarca dinlenmeye ulaşıyor.

Dinleyici, çoğu zaman şarkının insan mı yoksa makine mi tarafından bestelendiğini pek umursamıyor, hatta fark etmemesi de oldukça olası.

Görüyoruz ki, müziğin toplumsal işlevi kim tarafından üretildiğinden çok, nasıl deneyimlendiğiyle tanılı.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  19 Eylül 2025 - Barbie Reynolds, Doha'daki havalimanına indikten sonra kızı Sarah Entwistle'a sarılıyor. Britanyalı çift Barbie ve Peter Reynolds, Afganistan'da yaklaşık 8 aydır gözaltında tutulduktan sonra Katar'ın arabuluculuğuyla bugün serbest bırakıldı. 76 yaşındaki Barbie ve 80 yaşındaki eşi, yaklaşık 20 yıldır Afganistan'da yaşıyordu. Taliban, 1 Şubat'ta gözaltına alınan ikilinin Afganistan yasalarını ihlal ettiğini ve adli işlemlerin ardından serbest bırakıldığını söylese de gözaltı nedenlerini hiçbir zaman açıklamadı. (Karim Jaafar/AFP)

• 2/30

  18 Eylül 2025 - Fransa'nın güneydoğusundaki Marsilya'da, sendikaların Fransa'nın ulusal bütçesi nedeniyle düzenlediği ülke çapındaki grev ve protestolar sırasında bir protestocu meşale yakıyor. Fransa, ülke çapında bir protesto gününe hazırlanıyor. Yetkililere yakın bir kaynak, yaklaşık 800 bin kişinin sokaklara çıkmasının beklendiğini söylüyor. Nadir görülen bir birlik gösterisiyle sendikalar, Fransız halkını, yetkililerin Fransa'nın artan borcunu azaltmak için tasarladığı "korkunç gösteri" niteliğindeki bütçe taslağını protesto etmek için greve çağırdı. (Miguel Medina/AFP)

• 3/30

  17 Eylül 2025 - ABD Başkanı Donald Trump'ın Britanya'ya yaptığı resmi ziyaret sırasında İngiliz "Lead by Donkeys" (Eşekler Tarafından Yönetilen) grubundan aktivistlerin düzenlediği eylemde, kötü şöhretli cinsel suçlu Jeffrey Epstein'le Trump'ın bulunduğu bir fotoğraf Windsor Kalesi'nin bir kulesine yansıtıldı. İngiliz "Lead by Donkeys" grubundan aktivistler, genellikle esprili kampanyalarla politikacıları hesap vermeye çağırıyor. (Lena Voelk/AFP)

• 4/30

  16 Eylül 2025 - Bratislava'da Başbakan Fico'ya karşı düzenlenen mitingde, hükümetin önerdiği maliyet azaltma önlemlerine karşı protesto gösterisi yapan katılımcılardan biri, üzerinde "Fico Hapse" yazan bir Guy Fawkes maskesi takıyor. 2023'te iktidara dönüşünden bu yana Fico, hakları kısıtlaması ve Rusya Devlet Başkanı Putin'le yakın ilişkiler kurma çabası nedeniyle bir dizi protestoyla karşı karşıya kalıyor. Binlerce Slovak, Bratislava'daki hükümetin ana binası önünde toplanarak "Yeter artık Fico! Fico hapse!" ve "Yeter artık. Bıktık!" sloganları attı. Organizatörler, muhalefetin çağrısıyla düzenlenen protestoya 18 bin kişinin katıldığını tahmin ediyor (Joe Klamar/AFP)

• 5/30

  15 Eylül 2025 - Gazze Şeridi'ndeki Rimal mahallesinde Filistinliler, İsrail bombardımanında yıkılan Meçhul Asker Kulesi'nin enkazını karıştırıyor. İsrail güçleri Gazze Şeridi’ndeki yüksek katlı konutlara ve sığınaklara yönelik saldırılarını yoğunlaştırarak, yerinden edilme krizini daha da şiddetlendirirken şehir sakinlerini Gazze Şeridi’nin güneyine kaçmaya zorluyor. Bu, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun İsrail'e gelişiyle eş zamanlı gerçekleşti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Rubio’nun ziyaretini ‘İsrail-ABD ittifakının gücünün teyidi" diye niteledi (Omar Al-Qattaa AFP)

• 6/30

  14 Eylül 2025 - Nepal'in geçici hükümetinin yeni seçilen başbakanı Sushila Karki (ortada) yetkililerle birlikte, Katmandu'da düzenlenen son protestolarda hayatını kaybedenleri anmak için bir dakikalık saygı duruşunda bulunuyor. Nepal'in yeni lideri, "Z Kuşağı" gençlik gösterilerinin selefini devirmesinin ardından geçici başbakan olarak göreve başlarken, protestocuların "yolsuzluğa son verme" taleplerini yerine getireceğine söz verdi. Nepal'de gençlik hareketi Discord üzerinden kurdukları dijital kongre aracılığıyla geçici başbakan seçimini organize etmişti. (Prabin Ranabhat / AFP)

• 7/30

  13 Eylül 2025 - Tokyo'da düzenlenen Dünya Atletizm Şampiyonası'nda ABD'li Alexis Holmes, 4x400m Karışık Bayrak yarışının finalinde bitiş çizgisini geçerek şampiyon oldu. Japonya'nın başkentinde düzenlenen 20. Dünya Atletizm Şampiyonası bugün başladı. Dünyanın en iyi atletlerinin bir araya geldiği şampiyonada yaklaşık 200 ülkeden en az 2 bin sporcu yarışıyor. Japonya Ulusal Stadı'nda gerçekleşen organizasyona Türkiye de 20 sporcuyla katılıyor. Şampiyona 21 Eylül'de sona erecek. (Jewel Samad/AFP)

• 8/30

  12 Eylül 2025 - ABD'nin Illinois eyaletindeki Broadview'de bir ABD Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza (ICE) tesisinin önünde düzenlenen protestoda göstericiler, görevlilerle karşı karşıya geldi. ABD Başkanı Donald Trump, Illinois'un Şikago kentinde federal kolluk kuvvetlerinin varlığının artırılacağını birkaç hafta önce söylemişti. Yönetim pazartesi günü Illinois'da, yasal statüsü olmayan göçmenler arasındaki suçluları hedef alan bir sınır dışı etme operasyonu başlattığını duyurmuştu. Operason nedeniyle kentteki aktivisitler günlerdir gösteriler düzenlerken, protestoların gelecek günlerde de devam etmesi bekleniyor. (Octavio Jones/Reuters)

• 9/30

  11 Eylül 2025 - Etiyopyalı Ortodoks bir rahip, Addis Ababa'daki Entoto St. Raguel Kilisesi'nde düzenlenen yeni yıl kutlamaları sırasında, dini şarkılar ve dualar söyleyen fedailer eşliğinde buhurdanlık sallıyor. Etiyopya, Amharca'da Enkutatash diye bilinen Yeni Yıl'ı 11 Eylül'de, yağmur mevsiminin sona ermesini ve Gregoryen takviminden yaklaşık 7 ila 8 yıl geriden gelen 2018 Etiyopya takvim yılının başlamasını kutluyor. Güneş esaslı olan Etiyopya takvimi, dini bir takvim olmasının yanı sıra Etiyopya Devleti tarafından tüm resmi işlerde kullanılıyor. Farklı bir saat sistemi de kullanan Etiyopya’da gün saat 00.00’da değil, 06.00’da başlıyor. Bir gün 12 saatlik iki farklı bölümden oluşurken ilk saat dilimi saat 06.00’da, ikinci dilim ise saat 18.00’de başlıyor.(Luis Tato/AFP)

• 10/30

  10 Eylül 2025 - François Bayrou hükümetinin düşmesinin ardından Fransa'yı felce uğratmaya çalışan 'Her Şeyi Durdur' protestoları sırasında Fransız polisi yaklaşık 200 kişiyi gözaltına aldı. Binlerce göstericinin ateş yakması, barikatlar kurması ve Avrupa'nın en işlek şehir içi otoyolu olan Paris çevre yolunu kapatmaya çalışması üzerine yetkililer 80 bin polis ve jandarmayı görevlendirdi. Öğle saatlerinden itibaren birçok kentte kitlesel yürüyüşler yapılmaya başlandı. Marsilya'daki yürüyüşte "Macron istifa" sloganları dikkat çekti. (Philippe Magoni/AP)

• 11/30

  9 Eylül 2025 - Nepal'de sosyal medyaya erişim yasağına karşı gösteriler, 19 kişinin yaşamını yitirmesi ve 400'ün üstünde kişinin yaralanmasının ardından sürüyor. Başbakanlık Ofisinden yapılan açıklamada, şiddetli protestolar ve hükümete gelen tepkilerin ardından Başbakan Oli'nin istifa ettiği duyuruldu. Öte yandan göstericiler, iktidardaki Nepal Kongre Partisinin Sanepa bölgesindeki merkez ofisini ateşe verdi. Sabahın erken saatlerinde Başbakan Oli'nin konutuna girmeye çalışan göstericiler, polis müdahalesiyle karşılaştı. Öfkeli kalabalık, ardından Oli'nin iki konutunu da ateşe verdi. Federal parlamento binası ve yüksek mahkeme binası da ateşe verildi. (Prabin Ranabhat/AFP)

• 12/30

  8 Eylül 2025 - Nepal'in başkenti Katmandu'da protestocular, parlamento binasının önünde slogan atıyor. Yetkililer ve yerel medyaya göre, Nepal'de hükümetin sosyal medya yasağı ve yolsuzluk iddialarına karşı düzenlenen şiddetli protestolar sırasında en az 19 kişi öldü, onlarca kişi yaralandı. Polis, genç protestoculara gerçek mermiler ateşledi ve göz yaşartıcı gaz ve plastik mermi kullandı. Yerel bir yetkili, bazı protestocuların Katmandu'daki parlamento kompleksine bir barikatı aşarak zorla girdiğini söyledi. Aralarında okul ve üniversite üniformalı öğrencilerin de bulunduğu binlerce genç, "Sosyal medyayı değil, yolsuzluğu kapatın", "Sosyal medyanın yasağını kaldırın" ve "Gençler yolsuzluğa karşı" yazılı dövizlerle protestoya katılarak yürüdü. (Niranjan Shrestha/AP)

• 13/30

  7 Eylül 2025 - İspanyol tenisçi Carlos Alcaraz, ABD Açık'ta finalde İtalyan Jannik Sinner'ı mağlup ederek kariyerindeki 6. Grand Slam kupasını kazandı. Bu yıl Avustrayla Açık'ı kazanan, Roland Garros'da final kaybeden, Wimbledon'da ilk şampiyonluğunu yaşayan dünya 1 numarası 24 yaşındaki İtalyan raket Sinner, ABD Açık'ta geçen yılın şampiyonuydu. Bu yıl finalde Sinner'i 2-0 geriden gelip yenerek Roland Garros zaferi yaşayan 22 yaşındaki dünya 2 numarası Alcaraz, Wimbledon finalinde ise ezeli rakibine 3-1 yenilmişti. İki tenisçi bu yıl Fransa Açık ve Wimbledon'ın ardından üçüncü kez finalde kozlarını paylaştı. Alcaraz, 2015'ten bu yana turnuvada set vermeden finale çıkan ilk sporcu oldu. İspanyol raket, 22 yaş 111 günle Rafael Nadal ve Bjorn Borg'ün ardından 7 grand slam finaline ulaşan en genç sporcu unvanını elde etti. Alcaraz bu zaferle dünya 1 numarası oldu (Kena Betancur/AFP)

• 14/30

  6 Eylül 2025 - Ünlü moda tasarımcısı Giorgio Armani'nin tabutu, İtalya'nın Milano kentindeki Armani Tiyatrosu'nda üzerinde çiçeklerle duruyor. 4 Eylül Perşembe günü 91 yaşında hayatını kaybeden Armani'ye saygılarını sunmak isteyen yüzlerce kişi, Armani Tiyatrosu'nda bugün sessiz bir kuyruk oluşturdu. Bugünün en ünlü tasarımcılarından Armani, 1975'te Milano'da moda evini açarak kısa sürede sektörün zirvesine yükseldi ve Hollywood ünlülerinin kıyafetlerini tasarladı. Tabutu yarın da halkın ziyaretine açık olacak tasarımcı, pazartesi günü özel bir cenaze töreninin ardından defnedilecek. (Gonzalo Fuentes/Reuters)

• 15/30

  5 Eylül 2025 - Afganistan'daki şiddetli depremin ardından Kunar vilayetine bağlı Nurgal ilçesinde halk, derme çatma çadırlara sığınıyor. Dün Afganistan'ın güneydoğusunu vuran 6,2 büyüklüğündeki depremle birlikte aynı bölge, pazar gününden bu yana üçüncü depreme sahne oldu. Şiddetli sarsıntılar nedeniyle en az 2 bin 200 kişinin hayatını kaybettiği ve 3 bin 640 kişinin de yaralandığı bildiriliyor. Depremin vurduğu Kunar vilayetinde yaşayanlar "her şeyin yerle bir olduğunu" söylüyor. Yetkililer, en az 6 bin 700 evin yıkıldığını aktarırken, Birleşmiş Milletler, enkaz altında kalan insanlarla birlikte ölü sayısının artabileceği uyarısında bulunuyor. (Sayed Hassib/Reuters)

• 16/30

  4 Eylül 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'ndeki Nuseyrat Mülteci Kampı'nda yemek bekliyor. Gazze'deki Sağlık Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, açlıktan hayatını kaybedenlere ilişkin son bilgiler paylaşıldı. Gazze Şeridi'nde 7 Ekim 2023'ten bu yana açlıktan hayatını kaybedenlerin sayısı 131'i çocuk olmak üzere 370'e yükselirken, İsrail ordusunun, sabah saatlerinden bu yana düzenlediği saldırılarda 20 Filistinli yaşamını yitirdi. Birleşmiş Milletlerin desteklediği Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması'nın 22 Ağustos'taki açıklamasıyla Gazze'de kıtlık ilan etmesinden bu yana ise 16'sı çocuk 92 kişinin açlık ve yetersiz beslenme nedeniyle yaşamını yitirdiği ifade edildi. (Eyad Baba/AFP)

• 17/30

  3 Eylül 2025 - Rus devlet ajansı Sputnik'in yayımladığı bu fotoğrafta, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Pekin'in Tiananmen Meydanı'nda Japonya'ya karşı zaferin ve II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin 80. yıldönümünü anan askeri geçit töreni öncesinde toplu fotoğraf çekiminin ardından Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'le konuşuyor. Çin, ülke tarihindeki en büyük askeri geçit törenini düzenledi. Kuzey Kore lideri Kim Jong Un'un da katıldığı törende "Dünyanın barış ya da savaş arasında bir seçimle karşı karşıya olduğu" uyarısında bulunuldu. Büyük pankartlar taşıyan helikopterler ve savaş uçakları, 70 dakikalık bir gösteri sundu ve gösterinin sonunda 80 bin "barış" kuşu serbest bırakıldı. (Alexander Kazakov/AFP)

• 18/30

  2 Eylül 2025 - 82'inci Uluslararası Venedik Film Festivali'nde A House Of Dynamite'ın kırmızı halı törenine Britanyalı aktör Idris Elba da katıldı. 27 Ağustos'ta başlayan ve dünyanın en prestijli sinema etkinliklerinden olan festival, 6 Eylül'de son bulacak. George Clooney, Julia Roberts, Cate Blanchett, Emma Stone, Idris Elba, Ayo Edbiri ve Jacob Elordi gibi yıldız isimlerin rol aldığı yapımların yarışacağı festivalde, Kathryn Bigelow, Guillermo del Toro, Jim Jarmusch, Noah Baumbach, Park Chan-wook ve Yorgos Lanthimos gibi usta yönetmenler de uzun bir aradan sonra yeni filmleriyle sinema dünyasına dönüş yapıyor. (Stefano Rellandini/AFP)

• 19/30

  1 Eylül 2025 - Endonezya'nın başkenti Jakarta'da Askerler, Ulusal Anıt kompleksinde isyan karşıtı eğitime katılırken, parlamenterlere ekstra ücret ve konut ödenekleri gibi konularla ilgili yaygın hükümet karşıtı protestolar nedeniyle güvenlik sıkılaştırıldı. Cuma günü Jakarta'da başlayan gösteriler diğer şehirlere de yayıldı. Gösterilerin ilk nedeni perşembe günü parlamento yakınlarında bir polis aracının çarptığı motosikletin sürücüsünün ölmesiydi. Parlamenterlerin maaşlarına zam yapılmasına karşı çıkan ve eğitim harcamalarının arttırılmasını talep eden göstericilerle polis arasında şiddetli çatışmalar yaşandı. (Willy Kurniawan/Reuters)

• 20/30

  31 Ağustos 2025 - Almanya'nın Bavyera Eyaleti'nin Mittenwald kentinde düzenlenen 70. Bavyera "Parmak Güreşi" (Fingerhakeln) şampiyonası ilginç anlara sahne oldu. (Michaela Stache / AFP)

• 21/30

  30 Ağustos 2025 - Pakistan'ın Lahor kentindeki Ravi Nehri'nin taşması sonucu binalar kısmen sular altında kaldı. Asya ülkesi muson mevsiminin getirdiği yıkımla mücadele ederken Pencap eyaletindeki üç büyük nehir ülke tarihinde ilk kez aynı anda taştı. Pencap Afet Yönetim İdaresi'nin bugün yaptığı açıklamaya göre 26 Haziran'dan bu yana 195'i sadece Pencap eyaletinde olmak üzere 835 kişi hayatını kaybetti. Eyalette sel nedeniyle mahsur kalan 481 bin kişinin tahliye edildiği de bildirildi. (Aamir Qureshi/ AFP)

• 22/30

  29 Ağustos 2025 - McLaren'in Avustralyalı sürücüsü Oscar Piastri, Hollanda'nın batısındaki Zandvoort Pisti'nde Formula 1 Hollanda Grand Prix'si öncesinde düzenlenen ilk antrenman seansında yarışıyor. F1'in yaz molasının bitmesinin ardından pilotlar bugün antrenman yarışı için pistteki yerlerini aldı. Lando Norris ilk seansı birinci bitiren isim olurken onu Piastri takip etti. Son yılların gözde ismi Max Verstappen ise 6. sırada yer aldı. Sonraki günlerde devam edecek antrenman ve sıralama turlarının ardından Hollanda Grand Prix'si yarışı 31 Ağustos'ta düzenlenecek. (John Thys/ AFP)

• 23/30

  28 Ağustos 2025 - Endonezya'nın başkenti Cakarta'daki parlamento binası yakınlarında, çalışma koşullarının iyileştirilmesi için düzenlenen sendika protestosu sırasında bir gösterici biber gazının içinden koşuyor. Endonezya Sendikalar Konfederasyonu ve İşçi Partisi'nin düzenlediği eylemde bugün binlerce işçi düşük ücretler, dış kaynak kullanımı ve milletvekillerinin artan yan haklarını protesto etmek için başkentteki Temsilciler Meclisi'nin önünde toplandı. Önceki günlerde başlayan protestolarda, milletvekillerinin maaşlarına ek olarak aldığı ve asgari ücretin 10 katını bulan ödeneklere de tepki gösterildi. İşçiler aynı zamanda yolsuzluğa karşı daha sıkı yasal düzenlemeler getirilmesini de talep etti (Yasuyoshi Chiba/AFP)

• 24/30

  27 Ağustos 2025 - ABD Ulusal Muhafızlar'ın silahlı üyeleri, başkent Washington DC'deki Lincoln Anıtı yakınlarındaki National Mall'da devriye geziyor. ABD Başkanı Donald Trump 25 Ağustos'ta Washington'daki güvenlik kontrolünü sıkılaştıran yeni tedbirler açıklarken, Savunma Bakanı Pete Hegseth'e Washington Ulusal Muhafızları bünyesinde kamu düzeni için özel bir birim kurması ve nakitsiz kefalete son vermesi emrini verdi. Demokratlar Trump'ı, en son ABD başkentine asker konuşlandırarak, başkanlık yetkilerini anayasal sınırların çok ötesine taşımakla suçluyor. Maryland Valisi Wes Moore, Ulusal Muhafızlar'ın başkente konuşlandırılmasına tepki göstererek bunun sürdürülebilir ve ölçeklenebilir olmadığını savundu. ABD Başkanı ise daha önce "Gerekirse orduyu da buraya getireceğim" demişti (Saul Loeb/AFP)

• 25/30

  26 Ağustos 2025 - İspanya'nın kuzeybatısındaki Garano'da yaşanan orman yangını. Dış yardımların azaldığı ve hava sıcaklıklarının soğumasının beklendiği İspanya'da yetkililer, bir düzineden fazla ciddi orman yangınının devam ettiğini söyledi. Hükümet, sel ve orman yangınlarından etkilenen yerleri afet bölgesi ilan etme kararı aldı. İçişleri Bakanı Fernando Grande Marlaska orman yangınlarının ülke tarihindeki en büyük yangınlar olduğunun altını çizerek, acil durumun halen sona ermediğini belirtti. İspanya'da afet bölgeleriyle ilgili yürürlükte olan kanun gereğince kişilere birincil konutlarında ve temel ihtiyaç maddelerinde meydana gelen hasar için mali yardım sağlanıyor, yerel yönetimlere eylemlerinden kaynaklanan giderler için tazminat veriliyor, ayrıca kişisel yardım veya mal sağlayan kişi ve kuruluşlara da destek sunuluyor. İspanya'da sadece ağustosta 370 bin hektardan fazla ormanlık ve kırsal alan kül oldu. (Cesar Manso/AFP)

• 26/30

  25 Ağustos 2025 - Hindistan'da bir balıkçı, Chennai'deki Kasimedu balıkçı limanında sabahın erken saatlerinde taze avının ardından balıklarını kurumaya bırakıyor. ABD Başkanı Donald Trump, Rusya'dan petrol satın alan Yeni Delhi'yi cezalandırmak için Hindistan'a uygulanan ithalat vergilerini yüzde 25'ten yüzde 50'ye çıkarmakla tehdit etti ve bu alımların Moskova'nın Ukrayna istilasını finanse etmesine yardımcı olduğunu söyledi. Vergilerin artması mücevherden tekstile ve deniz ürünlerine kadar düşük marjlı, emek yoğun endüstrileri altüst etme tehdidinde bulunurken Hintli ihracatçılar, olumsuz etkilerini hafifletmek için seçenekler arıyor. (R. Satish Babu/AFP)

• 27/30

  24 Ağustos 2025 - Ducati Lenovo takımının İspanyol sürücüsü Marc Marquez, Macaristan'da düzenlenen MotoGP yarışında zafere ulaşan isim oldu. Motosiklet yarışlarının en önemli organizasyonunda sezonun 14. etabı, başkent Budapeşte yakınlarındaki 4,08 kilometrelik Balaton Park'ta, 26 tur üzerinden düzenlendi. MotoGP'de 6 kez şampiyonluk yaşayan Marquez, bitiş çizgisini 42 dakika, 37 saniyelik süresiyle birinci sırada geçerek üst üste 7, sezonun 10. zaferine ulaştı. Red Bull KTM takımından İspanyol Pedro Acosta, liderin 4,314 saniye gerisinde ikinci, Aprilia ekibinin İtalyan pilotu Marco Bezzecchi ise Marquez'in 7,488 saniye arkasında üçüncü sırayı aldı. Sezonun 15. yarışı Katalonya Grand Prix'si, 7 Eylül Pazar günü koşulacak. (AFP)

• 28/30

  23 Ağustos 2025 - Gazze'de Filistinli bir çocuk yardım mutfağının önünde elindeki boş bir tencereyle pilav almak için bekliyor. Birleşmiş Milletler, 22 Ağustos'ta Gazze'de resmen kıtlık ilan ederek neredeyde iki yıldır süren savaş boyunca İsrail'in yardımları "sistematik olarak engellemekle" suçladı. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu BM'in raporunun bulgularının "yalan" olduğunu iddia etti (Omar Al-Qattaa / AFP)

• 29/30

  22 Ağustos 2025 - ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'daki Oval Ofis'te yapılan duyuru sırasında FIFA Dünya Kupası'nın şampiyonluk kupasını tutuyor. Trump bugün yaptığı açıklamada 2026 FIFA Dünya Kupası kuralarının ABD'nin başkenti Washington'daki Kennedy Center'da 5 Aralık'ta çekileceğini açıkladı. FIFA Başkanı Gianni Infantino, çok az kişinin bu kupaya dokunmasına izin verildiğini belirterek Trump'a "Bu sadece kazananlar için ve siz bir kazanan olduğunuz için elbette dokunabilirsiniz" dedi. 11 Haziran ila 19 Temmuz'da gerçekleşecek 2026 Dünya Kupası, Kanada, Meksika ve ABD tarafından ortaklaşa düzenlenecek (Jacquelyn Martin/AP)

• 30/30

  21 Ağustos 2025 - ABD'nin Kaliforniya eyaletine bağlı Calistoga yakınlarında çıkan Pickett Yangını sürerken havadan yangın geciktirici atılıyor. Öğleden sonra Calistoga'nın kuzey ucunda hızla yayılan orman yangını, Napa Vadisi'ndeki birkaç tanınmış şarap imalathanesini tehdit ediyor. Ekipler akşam boyunca alevleri kontrol altına almak için çalışırken, kırsal kesimlerde tahliye emirleri verildi. Kaliforniya, bu yıl rekor düzeyde sıcak yaz aylarının yaşanmasıyla en kötü orman yangını sezonlarından biriyle karşı karşıya kaldı. Öte yandan Ulusal Hava Durumu Servisi, ABD Orman Hizmetleri ve Federal Acil Durum Yönetim Ajansı gibi yangınla mücadele, yangın önleme ve iyileştirme çalışmalarına yardımcı olan federal kurumların bütçelerinde kesintiye gidiliyor. (Scott Strazzante/San Francisco Chronicle via AP)

Post-hümanist müzik düşüncesinin yalnızca teknoloji ile sınırlı olduğunu söylemek çok doğru olmaz.

İnsan-dışı varlıklar arasında hayvanlar, bitkiler ve hatta cansız nesneler de var.

Bir etnograf düşünelim: bir arıcı, kovanın uğultusunu kaydediyor ve bunu elektronik müzik setinde ritmik öğe olarak kullanıyor.

Burada arı doğa sesi ürettiği gibi, müziksel bir ortak haline de geliyor.

Başka bir taraftan, İstanbul'daki bazı bağımsız sahne sanatçıları da sokak gürültülerini, metro seslerini ya da endüstriyel makinelerin tınılarını eserlerine dahil ediyor.

Aslında bu da bir çeşit "çok-öznelilik" hali: insan, müzikte tek ses ve üretici tanımının dışına çıkıp çevresiyle birlikte bir orkestranın parçası olarak tanımlanmaya başlıyor.

İletişim boyutuna geldiğimizde mesele daha da derinleşiyor.

Müzik, temelde bir iletişim biçimidir. Duygular, kimlikler, mesajlar taşır.

Peki insan-dışı varlıkların ürettiği sesler, insanlar arasında nasıl bir iletişim işlevi görüyor?

Balina şarkıları üzerine yapılan deneysel bestelerin insanlara çevre bilincini aktarmak için kullanıldığını bu noktada söyleyebiliriz.

Yine aynı bağlamsallıkta, yapay zeka tarafından üretilen melankolik melodiler, algoritmanın değil, algoritmayı dinleyen insanların duygusal yansıması oluyor.

Yani insan-dışı sesler, insanlar arasında yeni iletişim köprülerini bu şekilde kurabiliyor.
Elbette bu tartışmanın etik boyutları da var.

Yapay zeka müziklerinde emeğin görünürlükten uzaklaşması ve sanatçının rolünün silikleşmesi, doğa seslerinin ticarileştirilmesi (örneğin yağmur sesi uygulamaları) gibi sorunlar da karşımıza bu noktada çıkıyor.

Post-hümanist müzik düşüncesini estetik bir açılımdan ziyade, zamanda toplumsal sorumluluk ve etik meseleler de içeren bir olgu olarak ele almak gerekir.

İnsan, artık yalnızca üretici değil, çok yönlü bir birliktelik içinde bir üretici olarak kabul edilir ve bu durum da güç ilişkilerini yeniden tanımlar.

Müzik, post-hümanist bakışla düşünüldüğünde, insanın tekeline ait bir alan değil.

Doğanın, teknolojinin, hayvanların, makinelerin ve hatta cansız nesnelerin katıldığı bir ortak üretim alanı.

Bu bakış açısı hem müzik sosyolojisini hem de iletişim çalışmalarını oldukça genişletiyor.

Çünkü burada iletişim artık yalnızca insan-insan arasında değil; insan-doğa, insan-makine, insan-hayvan arasında kuruluyor.

Ve bu ilişkiler, gelecekte müziğin tanımını kökten değiştirebilir.

Belki de birkaç yıl sonra bir konser salonuna girdiğimizde, sahnede bir insan değil, bir algoritma olacak, ama biz yine de orada müzik deneyimi yaşadığımızı hissedeceğiz.

Belki de ormanda yürürken kuşların melodisiyle kendi iç ritmimizi eşitleyecek ve bunun müzik olduğunu kabul edeceğiz.

Post-hümanist düşünce bize şunu hatırlatıyor: Müzik hiçbir zaman yalnızca insanın değildi; biz sadece kendimizi merkeze koymayı seçmiştik.

Şimdi, bu merkezden çekilmenin ve ses evrenini birlikte kurmanın zamanı geliyor.

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.