Kamuoyunda "süper izin" olarak anılan 3213 Sayılı Maden Kanunu'na yönelik değişiklik teklifi süreci, tıpkı İklim Kanunu'nda olduğu gibi dezenformasyonla dolu.

Kanun teklifinin gerekçesi;

2022 yılı Türkiye Ulusal Enerji Planındaki yüzde 45 olan yenilenebilir enerji kaynaklarının 2035'de yüzde 65'e çıkarma, projeleri hızlandırma, gecikme kaynaklı maliyet artışlarını önlenme. Enerjide dışa bağımlılığı azaltma ve yeşil dönüşüm için gereken kritik mineralleri üreterek cari açığı kapatma. 48 ayı bulan maden izin süreçlerini 24 aya düşürme, mevcut kömür santrallerinin hammadde arz sorunlarını giderme, enerji arz güvenliğini sağlama.

Türkiye küresel STK'ların manipülasyon sahnesi 

Son yıllarda kanunların içeriğinden çok sosyal medyada var olma hali, küresel STK'ların ilgili sürece manipülatif etkileri, konudan bihaber "çarşı herşeye karşı" diyen trollerin süreci sulandırma çabası pek çok köklü düzenlemenin önünü tıkıyor.

İklim Kanunu'nu savunmayan TBMM Çevre Komisyonu Başkanı Galip Ensarioğlu'nun aksine, Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabi Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Başkanı Mustafa Varank Maden Kanunu'nu savunuyor.

Varank, kanun hakkında konuşurken, "Enerji arz güvenliği her devlet için beka meselesi" diyerek enerji bağımsızlığına dikkat çekiyor. 
 

Kaya: Enerji ve madencilikte yeni bir faz

Teklifin sahibi milletvekili Oğuzhan Kaya'ya göre, "Türkiye, enerji ithalatına 2002'den bu yana 1 trilyon dolar harcadı."

Türkiye'nin madenlere de zeytine de ihtiyacı var 

Maden rezervleri açısından Türkiye çok zengin olmamakla beraber olanlar da çıkarılamıyor.

Sektörün GSYİH'ya etkisi yüzde 1,2 civarında, 12. Kalkınma Planı çerçevesinde 2028 yılı itibarıyla payın yüzde 2'ye çıkarılması hedefleniyor.

Kanuna karşı duruş bireysel bir varoluş meselesine dönüşünce "zeytin mi, yoksa maden mi" tartışması etik ve mantık çerçevesinden uzaklaşıyor. 

Bir ürünün değeri nasıl hesaplanır?

Bir ürününü değeri "Ekonomik Etki Analizi" ile ölçülür, ekonomideki en zor hesaplamalardandır.

Bir çalışanın kaç yeni istihdam yaratmasından tutun da, GSYH çarpan değeri, rakamlarla hesaplanamayan "refah etkisi," ülke ekonomisi güven endeksine kattığı değer gibi pek çok unsurdan oluşur.

"Maden mi, zeytin mi" sorusunun cevabı için uzmanlık ve ekonomi bilgisi gerekirken, etik de en az onun kadar önem kazanır. 

Zeytin mi, maden mi değerli?

Ekonomi hangisinin değerli olduğuna karar vermek için toplama çıkarma işleminden fazlasını yapar.

Ekolojik sorumluluklar yanında, 200 milyon zeytin ağacından yıllık 350 milyon dolar gelir elde ediyoruz.

Kanun teklifine göre,

26 köyü etkileyen 37 bin hektarlık alanda 82 bin zeytin ağacı var. Kanun, Türkiye'deki toplam zeytin ağaçlarının binde 4'ü, Muğla'daki ağaçların yüzde 4'ü etkileyecek. Türkiye'nin her yerine zeytin ağacı dikip ağaç başına kilo hesabı yapıp satış fiyatıyla da çarpıp yılda Türkiye'de 350 milyon dolardan fazla zeytin üretilebilir hesabı, ekonomi bilmemenin göstergesidir. Zeytinden sadece zeytinyağı üretmeyi hedeflemek küresel tarım ticaretini bilmemek ve değer odaklı olmamakla açıklanabilir. Asıl hedef zeytinden zeytinyağı dışında katma değerli farmolokoloji, medikal ürünler yapmak olmalıdır.

Madenler değil madenlerin kullanıldığı ürünler Türkiye'ye değer katacak 

"Zeytin mi, maden mi değerli" sorusunun cevabına ulaşabilmek için, yer altındaki kritik minerallerin türk ekonomisine her türden etkisine bakmak lazım.

Türkiye'nin telefondan tutun, elektrikli araç gibi farklı teknolojilerde değerli madenlere ihtiyacı var.

Madenlerin değerini kilogram hesabıyla yapmak ahmaklık olur.

Madenlerin kullanıldığı tüm sektörlerin değerini bulmak için çarpma, toplama işleminden çok daha fazlası gerekir.

Gönüllerdeki hesap çarşıya uymuyor 

Tarımsal değer ile ilgili Tarım Bakanlığı 2020 yılında, karlılık odaklı alternatif beş tarımsal üretim modeli üzerinde çalıştı.

Pek çok kritere göre tüm Türkiye'de en çok hangi ürünleri ekersek en çok parayı kazanırız diye bakıldı.

Hububat öncelikli senaryoda, GSYİH'ya yüzde 6,48; yağlı tohumlara öncelik verdiğimizde yüzde 13,53; baklagillere öncelik verirsek yüzde 1,68; pamuk ve buğdayı öncelediğimizde yüzde 9,24 düzeyinde bir etki çıktı.

En çok gelirin fıstık ekildiğinde elde edileceği ortaya çıktı.

O kadar fıstığı kime satacağız, dünyada öyle bir pazar ve talep var mı?

Tam da bu noktada dere tepe zeytin ağacı olması güzeldir, ekoloji için kıymetlidir ancak ekonomi için en mantıklı karar mıdır, tarım ekonomistleri kafa yorarken ekolojistler de başka boyutunu çalışmak zorunda.

Rızvanoğlu: Türkiye'yi parsel parsel ruhsatlama teklifi

DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı, İstanbul Milletvekili Evrim Rızvanoğlu'na göre, kanun teklifi, "Türkiye'yi parsel parsel ruhsatlama teklifi. Dayandığı gerekçeler bilimsel olmadığı gibi şeffaf ve kamusal çıkarlarla da uyumlu değil." 

"Teklifte ne bilimsel bir planlama ne de doğayı koruyacak bir sınır var. Belli şirketlere ayrıcalıklar var"

Rızvanoğlu teklifle ilgili konuşurken, "Teklif sanki kamu yararını düşünüyormuş gibi gösteriliyor halbu ki gerçek kamu yararı, birkaç şirketin değil, bütün bir toplumun yararı demektir" diyor.

"Teklifin, 'Avrupa Komisyonu tavsiye kararlarına uyduğu' ifadesi doğru değil"

Rızvanoğlu, "Teklifin gerekçesine baktığımızda, Avrupa Birliği referans veriliyor, AB'de süreçleri hızlandırıyor, deniliyor. Avrupa Komisyonu 13 Mayıs 2024 tarihinde yenilenebilir enerji ve ilgili altyapı projelerine yönelik izin süreçlerinin hızlandırılması hakkında rehberlik dokümanı yayınladı ama rehberde bazı tanımlar var. Hızlandırma, güneş, rüzgâr, jeotermal gibi yenilenebilir enerji projeleri ve onlara bağlı altyapılar için geçerli. Madencilik bu kapsamda yer almıyor ama gerekçede sanki madencilikte varmış gibi gösteriliyor" diyor.

Bilimsel bilgi olmadan, enerji güvenliği üzerinde korku yayılıyor

Rızvanoğlu'an göre, "Avrupa'daki elektrik kesintilerinin gerekçe gösterilmesini eleştirerek. "Kesintilerin nedenleri araştırılıyor hala kanıtlamış bir şey yok, Türkiye Avrupa'da yaşanan durumu fırsata çevirmeye çalışıyor" diyor.

 
Türkiye zeytinin hayrını göremiyor 

Tüm dünyada zeytincilik meyvecilikten öte ekosistemin koruyucusu olarak orman statüsüyle anılır.

Zeytin ormanları karbon tutar, çevresindeki tarım alanlarını korur, ekolojik faydaları yanında kültürün de bir parçasıdır.

Geçen birkaç yıl Akdeniz havzasındaki kuraklık, Türkiye'de zeytin rekoltesindeki olumlu tablo Türkiye'nin zeytin ihracatına olumlu yansısa da pek çok pazar kaybedildi.  

Zeytinyağında bu yıl beklenti 475 bin ton düzeyinde,  1 milyon 269 bin ton üretimle lider olan İspanya'dan sonra ikinci sıradayız.

Eski Tarım Bakanlarından Dr. Mehdi Eker'in vizyonu sayesinde Türkiye'nin ağaç sayısı 190 milyonu geçti.

Ağaç sayısı artsa da hala "açılan kapanan ihracat kapıları, vergiler, kısıtlamalar, pazar kayıplarıyla" üreticiler zeytinin hayrını göremiyor.

Türk zeytinyağıyla ilgili küresel bir marka algısı ve marka yok, AB'nin ucuz yağ tedarikçisi konumunda.

5 litre hedefi koyulan iç tüketim fiyatlar yüzünden hala 2 kilolarda. 

Toprağın altında servet; üstünde sefalet 

TÜPRAG Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Yılmaz, "Türkiye'nin 3,5 trilyon dolar değerinde maden varlığı var. Yıllık ortalama 8 milyar dolarlık çeşitli maden ve kritik mineraller ithal ediyoruz, ekonomiye yükü çok ağır. 130 milyar dolarlık cari açığın yarısı neredeyse madencilik kaynaklı. Yıllık 6,5 milyar dolarlık ihracatı, 15 milyar dolara yükseltebiliriz, cari açığın kapanmasına katkı sunabiliriz" diyor. 

Zeytin ağaçları da madenler de önemli

Zeytin ağaçlarını korumak kadar ülkenin kendi maden hammaddesini üretmesi de önemli.

Yılmaz, "Tüm çevresel ve kültürel etkiler planlanarak yer altındaki potansiyel zenginlik harekete geçirilmek zorunda" diyor.

Rüzgâr panelleri, güneş enerji sistemleri, jeotermaller her birinin çeşitli riskleri var, diğer taraftan ekonomi için enerji gerekiyor.

Türkiye'nin 6.500 tonluk altın potansiyeli var 1500 tonu tespit edildi, 300 milyar dolarlık bir servet beklemede. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  24 Haziran 2025 - Birleşik Krallık'ın (BK) başkenti Londra'nın merkezindeki Trafalgar Meydanı'nda, İsrail’le iş yapan şirketlere karşı doğrudan eylemler düzenleyen Palestine Action adlı grubun, hükümet tarafından yasaklı örgüt ilan edilmesi yönündeki girişimi protesto edildi. BK İçişleri Bakanı Yvette Cooper, 23 Haziran 2025'te, aktivistlerinin geçen hafta BK'nin en büyük hava üssüne izinsiz girmesinin ardından, Palestine Action adlı kampanya grubunu yasaklayacağını duyurmuştu. Cooper, 20 Haziran'da BK'nin güneyindeki RAF Brize Norton'da iki uçağa yapılan vandalizmin "utanç verici" ve grubun "kabul edilemez suçlara karıştığı uzun bir geçmişi" olduğunu söyledi. Eylemciler, grubun yasaklı örgütler listesine alınmasının protesto hakkının ihlali anlamına geleceğini savunarak, "Palestine Action, bizi gururlandır; bir Elbit fabrikasını daha kapat" ve "İnsanlar işgal altındayken direniş meşrudur" sloganları attı. (Henry Nicholls/AFP)

• 2/30

  23 Haziran 2025 - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi'yi Moskova'da kabul etti. İki isim, İsrail ve ABD'nin İran'a yönelik saldırılarına ilişkin görüşme gerçekleştirdi. Putin ve Erakçi, Kremlin'deki ikili görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Putin, görüşmede Erakçi'ye Rusya'nın İran halkına yardım etmeye çalıştığını bildirdi. İsrail ve ABD'nin saldırılarını kınayan Putin, "İran'a yönelik saldırılar, hiçbir gerekçesi olmayan sebepsiz bir saldırganlık" diye konuştu. Görüşmenin basına açık kısmında konuşan Putin, Rusya'yla İran’ın güvenilir ilişkilere sahip olduğuna işaret ederek, "İran halkına yardım etmek için çaba gösteriyoruz" ifadesini kullandı. Rusya’nın Ortadoğu’da yaşanan gelişmelere yönelik yaklaşımının bilindiğini anlatan Putin, "Rusya Dışişleri Bakanlığı, yaklaşımımızı açıkça ifade ederken Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde aldığımız pozisyonu biliyorsunuz" diye konuştu. (Alexander Kazakov/AFP)

• 3/30

  22 Haziran 2025 - Ducati Lenovo Takımı'nın İspanyol sürücüsü Marc Marquez, takım arkadaşı İtalyan Francesco Bagnaia'nın önünde ve bu ikiliyi BK8 Gresini Racing'in yıldızı, Marquez'in kardeşi Alex Marquez takip ediyor. İtalya'nın Mugello pistinde düzenlenen MotoGP İtalya Grand Prix'sini şampiyonanın lideri Marc Marquez kazanırken, Alex Marquez ikinci ve Fabio Di Giannantonio üçüncü oldu. Bu sonuçla Marc Marquez sürücüler şampiyonasında puanını 270'e çıkardı. Onu 240 puanla Alex Marquez ve 160 puanla Bagnaia takip ediyor. (Tiziana Fabi/AFP)

• 4/30

  21 Haziran 2025 - Roma'da düzenlenen "Stop Rearm Europe" (Avrupa'nın Yeniden Silahlanmasına Son) yürüyüşüne katılan göstericiler, Kolezyum'un önünden geçiyor. Avrupa Birliği'nin 800 milyar euroluk savunma planına karşı harekete geçen Stop Rearm Europe, silahlara daha fazla para harcanmaması çağrısı yapıyor. Bugün savaş ve soykırım karşıtı protestocılar, 300'den fazla ağ, sosyal örgüt, sendika, ulusal ve yerel siyasi oluşumun desteğiyle Roma'da düzenlenen eyleme katıldı. (Andrew Medichini/AP)

• 5/30

  20 Haziran 2025 - Çin'in Jinshan bölgesindeki yeni Legoland Şanghay Resort'ta insanlar lunapark trenine biniyor. Şanghay'da yer alan dünyanın en büyük Legoland'i, bugün halkın denemesi için faaliyetlerine başladı. Aynı zamanda Çin'deki ilk Legoland olan tesis, Ninjago, Lego Friends ve Monkie Kid gibi temalara sahip 8 bölüm içeriyor. En ilgi çekici ziyaret yerleri arasında, Şanghay sahilinin ve Lujiazui finans bölgesinin gökdelenlerinin renkli plastik tuğlalardan inşa edilen minyatür kopyalarının olması bekleniyor. Legoland Şanghay Resort, 5 Temmuz'da resmen açılacak. (Hector RETAMAL / AFP)

• 6/30

  19 Haziran 2025 - Tel Aviv yakınlarında İsrail acil servis ekipleri, İran'ın füze saldırısı yaptığı bölgede çalışıyor. Yetkililer, İran'ın "onlarca" füze saldırısı sırasında İsrail'in güneyindeki bir hastanenin vurulduğunu, Tel Aviv bölgesindeki acil servis ekiplerinin de başka bir saldırı olduğunu bildirdiğini söyledi. İran, İsrail'in saldırıları sonrası başlayan çatışmanın yedinci gününde üç farklı bölgeyi vurdu. Tahran'ın füze saldırısında bir hastane de zarar gördü. İran, Berşeba'da bulunan Soroka Hastanesi'ni hedef almadığını savunuyor. Tel Aviv yakınlarındaki Holon ve Ramat Gan da isabet aldı. Tahran, hastane yakınındaki bir İsrail ordu üssünün hedef alındığını, hastanenin şok dalgasından etkilendiğini iddia etti. İsrail yönetimiyse saldırıda hastanenin doğrudan hedef seçildiğini öne sürdü. (Gil Cohen-Magen/AFP)

• 7/30

  18 Haziran 2025 - İran'la İsrail arasındaki savaş, 6. gününde de devam ediyor. İsrail ordusu, İran’dan İsrail topraklarına doğru füze atışları gerçekleştirildiğini bildirdi. İsrail ordusu tarafından yapılan yazılı açıklamada, hava savunma sistemlerinin devreye girdiği kaydedildi. Halkın en kısa sürede sığınaklara geçmesi ve ikinci bir duyuruya kadar bu alanları terk etmemesi istendi. Bunun ardından İsrail’de bir çok noktada sirenler çaldı. (Atta Kenare/AFP)

• 8/30

  17 Haziran 2025 - Endonezya'nın Doğu Nusa Tenggara bölgesindeki Lewotobi Laki‑Laki yanardağı güçlü bir patlama gerçekleştirdi. Kül ve toz sütunu yaklaşık 11 km'ye kadar yükseldi. Yetkililer alarm seviyesini en yükseğe çıkardı, tehlike bölgesini krater çevresinde 8 kilometreye kadar genişletti. Uçuşlara "kırmızı" hava trafiği uyarısı verildi, bölge halkı ve turistler maskeyle korunmaya çağırıldı. Lewotobi Laki-laki'nin son patlaması mayıs ayında gerçekleşmiş ve yetkililer o zaman da seviyeyi en şiddetli seviyeye çıkarmıştı. Endonezya, çok sayıda tektonik plakanın üzerinde yüksek sismik aktivitenin görüldüğü "Pasifik Ateş Çemberi" üzerinde yer alıyor. (AFP)

• 9/30

  16 Haziran 2025 - Fransa'nın kuzeyindeki Gravelines sahilinde göçmenler, Manş Denizi'ni geçmek için kaçakçıların teknesine binmek üzere suda yürüyor. Güneş yeni doğuyordu ancak Gravelines sahilinde düzinelerce göçmen, neredeyse aynı sayıda polis memurunun gözetiminde sahil boyunca yürüyordu. Bazıları İngiltere'ye giden bota binmeyi başardı, geride hayal kırıklığına uğramış, bitkin insanlar kaldı. Birleşik Krallık'ın geçen hafta açıkladığı rakamlara göre bu yıl adaya varma amacıyla Manş Denizi'ni 16 binden fazla kişi geçti. İçişleri Bakanlığı sözcüsü, "Hepimiz, hayatları tehdit eden ve sınır güvenliğimizi zedeleyen tehlikeli küçük tekne geçişlerini sona erdirmek istiyoruz." diye konuştu (Sameer Al-Doumy/AFP)

• 10/30

  15 Haziran 2025 - İsrail'le İran arasındaki füze savaşında üçüncü gün yaşanırken geceden bu yana karşılıklı saldırılar sürüyor. İran’ın başkenti Tahran’daki Emniyet Müdürlüğü binası, İsrail istihbarat servisi Mossad’a ait saldırı drone'larıyla vuruldu. Saldırıda hafif hasar meydana gelirken, çok sayıda polis memuru yaralandı. Öte yandan Tahran'ın merkezinde, bakanlıkların yer aldığı caddede şiddetli bir patlama yaşandı. Dışişleri Bakanlığı'na çok yakın bir noktada meydana gelen patlama sonrası büyük yıkım meydana geldi. İranlı kaynaklar, İsrail Hava Kuvvetleri'nin Tahran'a yönelik saldırılarına paralel olarak, "Mossad ajanlarının" Tahran'ın çeşitli yerlerine önceden yerleştirilmiş bombaları uzaktan patlattığını ileri sürdü. İran medyası, 3 gün içinde gerçekleştirilen saldırılarda can kaybının 128'e yükseldiği bildirdi. (Atta Kenare/AFP)

• 11/30

  14 Haziran 2025 - 12 Haziran'dan beri internet ve sabit telefon hatlarının kesik olduğu Gazze'de Filistinliler internet sinyali yakalamak için telefonlarını havaya kaldırıyor. BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Stephanie Tremblay cuma günü düzenlediği basın toplantısında İsrail ordusunun Gazzelilere sosyal medyadan seslenerek belirli alanlardan uzaklaşma çağrısı yaptığını hatırlatmış ve "Gazze'deki çoğu kişinin bu duyuruya erişmesinin bir yolu yok" demişti. Tremblay, BM'nin bölgedeki ortaklarının, bu kabloları tamir etmek istediğini ancak nisan ayından yana bu konudaki 20'den fazla talebin İsrail tarafından reddedildiğini vurgulamıştı. (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 12/30

  13 Haziran 2025 - İran'ın başkenti Tahran'ın kuzeyindeki bir apartmanda meydana gelen patlamanın ardından bir itfaiyeci meslektaşlarına sesleniyor. İsrail gece saatlerinde başladığı saldırılarında İran'nın başkentinin yanı sıra Tebriz, Loristan ve Kirmanşah gibi bölgeleri hedef aldı. ABD-İran nükleer müzakerelerinin pazar günü gerçekleşmesi beklenen 6. turu öncesinde yapılan hava saldırılarında İran'ın Natanz nükleer tesisi de vuruldu. İsrail'in "Yükselen Aslan" adını verdiği operasyonda Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ve Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami gibi isimlerin yanı sıra ülkenin nükleer çalışmalarda önde gelen 6 bilim insanının da öldüğü aktarıldı. İran medyasına göre saldırılarda 78 kişi hayatını kaybetti. (Vahid Salemi/AP)

• 13/30

  12 Haziran 2025 - Merkezi Endüstriyel Güvenlik Gücü'nün (CISF) X hesabında paylaşılan bu fotoğraf, Ahmedabad havalimanı yakınlarındaki bir yerleşim bölgesine düşen AN Air India uçağının arka kısmını gösteriyor. Havacılık yetkilileri, havayolu şirketinin "trajik kaza" diye nitelendirdiği olayda, Londra'ya giden Air India 171 numaralı yolcu uçağının Hindistan'ın batısındaki Ahmedabad kentinde 242 yolcuyla birlikte düştüğünü açıkladı. Yolcuların 169’u Hindistan, 53’ü Britanya, yedisi Porkekiz, biriyse Kanada vatandaşıydı. Ahmedabad Polis Komiseri G.S. Malik, faciada 204 kişinin öldüğünü, 41 kişinin yaralandığını söyledi (AFP/Merkezi Endüstriyel Güvenlik Gücü)

• 14/30

  11 Haziran 2025 - Gazze'deki Nuseyrat mülteci kampında Filistinli bir çocuk yemek sırasında. UNICEF'in küresel sözcüsü James Elder, Gazze'de kıtlığın çok kadar yakın olduğunu ve kıtlık başladığında yardımların ulaşması için çok geç olacağını, bunun sonucunda kitlesel ölümlerin yaşanacağı uyarısında bulundu. Filistin topraklarında yaşananları "korkunç" diye niteleyen Elder, bu kadar çok çocuğun öldürülmesinin artık şoke edici olmaktan çıktığını söylerken, "Artık trajedi içinde yaşamaktan öteye geçtik. Biz de bu trajedinin suç ortağıyız" dedi. Birleşmiş Milletler, İsrail'in 11 haftadır sürdürdüğü abluka nedeniyle Gazze'nin 2,3 milyonluk nüfusunun çoğunun kıtlık riski altında olduğunu ve akut yetersiz beslenme sorunu yaşayan küçük çocukların oranının neredeyse üç katına çıktığını açıkladı. (Eyad Baba/AFP)

• 15/30

  10 Haziran 2025 - Avusturya'nın güneydoğusundaki Graz kentinde, okulda meydana gelen silahlı saldırıda en az 10 kişinin hayatını kaybettiği okulun yakınındaki geçici anma yerine mumlar bırakıldı. Avusturya Başbakanı Christian Stocker, eski bir öğrencinin gerçekleştirdiği silahlı saldırının ardından üç günlük ulusal yas ilan etti. Graz Belediye Başkanı Elke Kahr, saldırganın da öldüğünü açıkladı. Polis, saldırganın 21 yaşında olduğunu, iki silahla saldırıyı gerçekleştirdiğini ve sonrasında okulun tuvaletinde intihar ettiğini bildirdi. (Georg Hochmuth/AFP)

• 16/30

  9 Haziran 2025 - İsrail güçlerinin Gazze'ye giden yardım gemisi Madleen'i durdurmasının ardından Aşdod Limanı'nda toplanan protestocular Filistin bayrağı ve pankartlarla eylem yaptı. İsveçli aktivist Greta Thunberg'ün de içinde bulunduğu, Gazze Şeridi'ne yönelik deniz ablukasını kırmaya çalışan yardım gemisi Madleen bugün İsrail tarafından alıkondu. Filistin yanlısı Özgürlük Filosu Koalisyonu tarafından işletilen gemi, Gazze'ye yardım götürerek bölgedeki insani kriz hakkında uluslararası farkındalığı artırmayı amaçlıyordu. İsrail Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada İsrail ordusunun gemiyi alıkoyduğu ve aktivistlerin ülkelerine gönderileceği söylendi. Yolcuların iyi durumda olduğu belirtilirken gemi için "ünlülerin özçekim yatı" ifadeleri kullanıldı. (Maya Levin/AFP)

• 17/30

  7 Haziran 2025 - Ukrayna'nın Harkiv kentinde Rusya'nın drone saldırısı sonucu binalar hasar gördü. Rusya'nın gece ve sabah saatlerinde Ukrayna'ya düzenlediği saldırılarda üç kişinin hayatını kaybettiği, 21 kişinin de yaralandığı bildirildi. Rus yetkililer de Ukrayna'nın Moskova'ya düzenlediği drone saldırısı sonucu iki kişinin yaralandığını açıkladı. İstanbul'da yapılan son barış müzakeresinde taraflar daha fazla esir takası yapma üzerinde anlaşmıştı. Öte yandan Kremlin'den bugün yapılan açıklamada Kiev'in takası süresiz olarak ertelediği öne sürüldü. Ukrayna ise bu iddiayı yalanlayarak Moskova'ya "kirli oyunlar oynamayı" bırakma çağrısı yaptı. (Vitalii Hnidyi/Reuters)

• 18/30

  6 Haziran 2025 - Gazze'nin Deir el-Balah bölgesindeki Filistinliler, İsrail bombardımanı sonucu yıkılan bir caminin yıkıntıları yanında bayram namazını kılıyor. Dünya çapındaki Müslümanlar bugün Kurban Bayramı'nı kutlarken, Gazze'de yıkılmış camilerin yanında kılanan namazlar kameralara yansıdı. İsrail ordusunun, Kurban Bayramı'nın ilk gününde Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda 19 Filistinli hayatını kaybetti. Han Yunus'un Batn es-Semin, Kizan en-Neccar, Satr el-Garbi, Ketibe bölgelerinin yanı sıra Refah kentinin doğusundaki bölgelere de yoğun topçu saldırıları düzenlendiği bildirildi. (Abdel Kareem Hana/AP)

• 19/30

  5 Haziran 2025 - Filipinler'in başkenti Manila'daki Pasig Nehri'ndeki kirlilik, Dünya Çevre Günü'nde drone görüntülerine yansıdı. 1973'ten beri 5 Haziran'ı Dünya Çevre Günü olarak kutlayan Birleşmiş Milletler, bu yıl plastik kirliliğine odaklanmaya karar verdi. BM Çevre Programı'na göre dünya çapında her yıl en az 400 milyon ton plastik üretiliyor ve bunların yüzde 10'undan azı geri dönüştürülüyor. Plastikler ve onların parçalanmasıyla oluşan mikroplastikler doğayı, insan ve hayvan sağlığını tehdit ediyor. Bir kişinin yılda en az 50 binden fazla plastik parçacığı tükettiği tahmin ediliyor. (Eloisa Lopez/Reuters)

• 20/30

  4 Haziran 2025 - Mısır'da Kurban Bayramı öncesinde Giza'nın kuzeydoğu banliyölerindeki Burkaş deve pazarında çocuklar develerin yanında. Ülkenin dört bir yanından gelen Mısırlılar, kurbanlık deve almak için pazara akın ediyor. Yaklaşık 25 dönümlük alana kurulu pazar, 1995’ten bu yana hem Mısır’ın tek deve pazarı hem de Arap dünyası ve Ortadoğu’nun en büyüğü olma özelliğini taşıyor. Develer hacmine göre fiyatlandırılırken, fiyatlar 30 bin ila 180 bin Mısır lirası (yaklaşık 23 bin TL ila 141 bin TL). Develerin ortalama ağırlıklarınınsa 300 kilogram civarında olduğu belirtiliyor. (Khaled Desouki/AFP)

• 21/30

  4 Haziran 2025 - Brezilya Milli Takımı antrenörü Carlo Ancelotti, Sao Paulo'da takımı 2026 FIFA Dünya Kupası elemelerine hazırlıyor. Brezilya, 5 Haziran'da Ekvador'la maça çıkacak. 65 yaşındaki tecrübeli teknik direktör, Real Madrid'le üçer Şampiyonlar Ligi, UEFA Süper Kupa ve ikişer FIFA Kulüpler Dünya Kupası, LaLiga, İspanya Kral Kupası ile İspanya Süper Kupa sevinci yaşadı. Brezilya Futbol Federasyonu Başkanı Ednaldo Rodrigues, İtalyan çalıştırıcının takımın başına getirildiği duyurulurken, "Ancelotti'yi Brezilya’nın başına getirmek, yalnızca stratejik bir hamle değil. Bu adımla, podyumun en üst basamağını geri almaya kararlı olduğumuzu tüm dünyaya ilan etmek istiyoruz. O, futbol tarihinin en büyük teknik direktörlerinden biri ve artık gezegenin en iyi milli takımına liderlik edecek. Onunla birlikte Brezilya futbolu için yeni ve görkemli bir dönemi başlatacağız" diye konuşmuştu. (Nelson Almeida/AFP)

• 22/30

  2 Haziran 2025 - Güney Kore'de Demokrat Parti'nin başkan adayı Lee Jae-myung, son mitinginde kurşun geçirmez cam arkasında konuşma yaptı. Eski Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'ün görevden azledilmesinin ardından yeni devlet başkanını belirleyecek 3 Haziran'daki başkanlık seçimi için erken oy verme süreci geçen hafta başlamıştı. 51 milyonu aşkın nüfusa sahip Güney Kore'deki 44 milyondan fazla kayıtlı seçmen, gelecek 5 yıl boyunca devlet başkanlığı görevini sürdürecek kişiyi belirleyecek. 2022'deki seçimde Yoon'a yüzde 0,7 oranla kıl payı kaybeden Lee'nin bu seçimden galip çıkması ihtimalinin yüksek olduğu öngörülüyor. The Economist'in gerçekleştirdiği ankete göre Lee, yüzde 47'yle lider konumunda (Anthony Wallace/AFP)

• 23/30

  1 Haziran 2025 - McLaren, Formula 1 İspanya Grand Prix'sini ilk iki sırada bitirmeyi böyle kutladı. Sezonun 9. yarışını Avustralyalı pilot Oscar Piastri kazandı. Barselona'daki 4,65 kilometrelik Barselona-Katalonya Pisti'nde yapılan yarış, 66 tur üzerinden düzenlendi. 2025 sezonundaki 5. zaferine imza atan Piastri, yarışı 1 saat 32 dakika 57,375 saniyelik süresiyle ilk sırada tamamladı. Piastri'nin Britanyalı takım arkadaşı Lando Norris, Piastri'nin 2,471 saniye gerisinde ikinci, Ferrari'nin Monakolu pilotu Charles Leclerc ise liderin 10,455 saniye arkasında üçüncü oldu. Red Bull'un son şampiyon pilotu Max Verstappen, Mercedes pilotu George Russell'la çarpışmasının ardından 10 saniyelik zaman cezası alarak 10. sıraya geriledi. (Joan Monfort/AP)

• 24/30

  31 Mayıs 2025 - Paris Saint Germain futbolcuları, UEFA Şampiyonlar Ligi kupasını kaldırarak kutlama yapıyor. PSG ve Inter, Şampiyonlar Ligi'nin finali için Almanya'nın Münih kentindeki Allianz Arena'da karşı karşıya geldi. Karşılaşmadan 5-0 galip çıkan PSG, ilk kez Avrupa'nın en büyük futbol kupasının sahibi oldu. PSG taraftarları galibiyetin ardından kutlamalar için Paris sokaklarına akın etti. (Marco Bertorello/AFP)

• 25/30

  30 Mayıs 2025 - Fransa'nın güneydoğusundaki Marsilya'da yer alan bir binanın cephesinde, sokak sanatçısı Banksy'nin yeni eseri görülüyor. Ünlü sokak sanatçısının Instagram hesabında paylaşarak duyurduğu yeni eseri, sokaktaki direğin gölgesini bir deniz fenerine dönüştürüyor ve üstünde "Bende gördüğün şey olmak istiyorum" yazıyor. Kimliği bilinmeyen Banksy, kariyerine Birleşik Krallık'ın Bristol kentinde binalara sprey boyayla resim yaparak başlamıştı. Dünya çapında üne kavuşan sanatçının eserleri müzayedelerde milyonlarca dolara satılıyor. (Viken Kantarcı/AFP)

• 26/30

  29 Mayıs 2025 - Yerinden edilmiş Filistinliler Gazze Şeridi'nin merkezindeki bir yardım dağıtım merkezinden dönerken, bir çocuk ABD destekli özel bir yardım grubu olan Gazze İnsani Yardım Vakfı'nın (GHF) yardım malzemeleriyle dolu kutuyu taşıyor. GHF, bölgedeki uzun süredir devam eden BM liderliğindeki sistemi atlayarak yardım dağıtımı yapıyor. İki aylık abluka sonrasında yardımların nihayet gelmeye başladığı Gazze'de, İsrail'le Filistinli Hamas hareketi arasında 18 ay süren yıkıcı savaşın ardından insani durum vahim. Gıda güvenliği uzmanları, her 5 kişiden birinin açlık tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söylüyor (Eyad Baba/AFP)

• 27/30

  28 Mayıs 2025 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yi Berlin'deki Bellevue Sarayı'nda karşıladı. Zelenski'nin Almanya ziyareti, ABD Başkanı Donald Trump'ın savaşı sona erdirme baskısı altında Ukraynalı ve Rus yetkililerin bu ay yüz yüze müzakereler için bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Almanya ve Ukrayna'nın uzun menzilli füzelerin endüstriyel üretimini ortaklaşa geliştirmeyi hedeflediğini belirtirken, Ukrayna'yı istilası nedeniyle Rusya'ya yönelik baskıyı arttırma sözü verdi. Merz, hükümetinin Ukrayna ve Almanya'da üretilebilecek füzelere herhangi bir menzil sınırlaması getirmeyeceğini söyledi. (Christian Mang/Reuters)

• 28/30

  27 Mayıs 2025 - Alexander Zverev, Paris'te düzenlenen Fransa Açık'ta bugün oynadığı maç sırasında raketini havaya fırlatıyor. Alman sporcu, tenis turnuvasının üçüncü gününde ABD'li Learner Tien'e karşı oynadığı tek erkekler maçında rakibini 3-0 yenerek ikinci tura yükseldi. İkilinin şubattaki bir önceki karşılaşmasında 19 yaşındaki Tien, 1997 doğumlu Zverev'i mağlup etmişti. Bugün düzenlenen maçlarda tek kadınlarda ABD'li tenisçi Coco Gauff da Avustralyalı rakibi Olivia Gadecki'yi 2-0 yenerek ikinci tura çıktı. 25 Mayıs'ta başlayan turnuva 8 Haziran'da sona erecek. Julien de Rosa/AFP)

• 29/30

  26 Mayıs 2025 - İsrailli sağcı aktivistler, Kudüs Günü için düzenlenen ve İsrail ordusunun 1967'deki Arap-İsrail savaşı sırasında şehrin doğu bölgesini ele geçirmesinin anıldığı bayrak yürüyüşü sırasında Kudüs'ün Eski Şehir bölgesinde iki Filistinli okul çocuğuna bağırıyor. Her yıl, çoğu dindar Yahudilerden oluşan binlerce İsrailli milliyetçi, Kudüs'te ve ilhak edilen Eski Şehir'de, Filistinlilerin çoğunlukta olduğu mahalleler de dahil, İsrail bayrakları sallayarak, dans ederek ve bazen de kışkırtıcı sloganlar atarak yürüyor. İsrail polisi, kentte çok sayıda barikat kurdu ve Filistinlilerin bölgeye girişini engelledi. Polis, Eski Şehir'de aşırı sağcı gruplara bazı noktalarda göz yaşartıcı gazla müdahale etti. (John Wessels/AFP)

• 30/30

  25 Mayıs 2025 - Formula 1 Monako Grand Prix'sini, McLaren'ın Britanyalı pilotu Lando Norris kazandı. Ferrari'nin Monakolu yıldızı Charles Leclerc ise ikincilikle yetindi. Monako'da podyumu tamamlayansa McLaren'ın 24 yaşındaki sürücüsü Oscar Piastri oldu. Pilotlar şampiyonasında Piastri birinci, Norris ikinci, Verstappen ise üçüncü sırada. Formula 1, haftaya İspanya Grand Prix'siyle devam edecek. (Stephanie Lecocq/Reuters)

Türkiye'nin madenleri değerli 

Uluslararası Enerji Ajansı'nın "Kritik Mineraller Raporuna" göre, 2040'da lityum talebi yüzde 42, grafit yüzde 25, kobalt yüzde 21 artacak.

Dünya bor rezervinin yüzde 73'üne sahip Türkiye için yeşil yarışta önemli bir avantaj sağlanabilir. 

Maden olmadan yeşil ekonomi olmaz

Yılmaz'a göre, "dünyada 90 çeşit mineral türü var 80'i ülkemizde. Bor dışında lityum, toryum gibi kaynaklar pil teknolojilerinde çok önemli. Çinko, bakır, kobalt, nikel gibi madenler olmadan yeşil sanayi kurmak mümkün değil. Yeşil ekonominin pilleri, kuantum bilgisayarlar, telefonlar, yapay zekâ için gereken mineraller hala yer altındaki madenlere bağımlı."

Sürdürülebilir madencilik 

Yılmaz teklifle ilgili, "ruhsat bedelinin yüksek olması, devlet hakkı oranlarındaki artış, IV. Grup ruhsat sahasına birden fazla ruhsat verilmesi gibi konuların gözden geçirilmesi gerekliliğine" dikkat çekiyor.

"Yerli kaynaklardan faydalanılmak kaçınılmaz, bu nedenle madencilik faaliyetlerinin çevreyle uyumlu, yatırımcı dostu ve öngörülebilir bir yasal çerçeveyle desteklenmeli" diyor.

Madencilerin isteği artan maliyetlere karşın finansman desteği.

Madenle saadet olur mu?

Dünyanın en değerli emtiaları madenler toprağın altında, madenlere sahip olup aynı zamanda çıkarma iradesi olan ülkeler küresel ekonominin baş tacı.

Rusya'nın madenleri 75 trilyon dolar değerinde.

İran'ın 27 trilyonluk petrolü başına iş açtı.

Kanada, Avustralya gibi aklı başında ülkeler üstünde oturduğu serveti halkı için refaha dönüştürüyor.

Madencilik dostu politikaları, istikrarlı yönetimleri, ileri teknoloji ile küresel madenciliğin liderleri, dünyanın en mutlu ve etik ülkeleri.

Hem maden çıkarıyor hem de teknolojiyle doğayı koruyorlar.

Kazakistan küresel maden listesinde 11'inci sırada, küresel finans merkezi listesinde Astana 65'inci sırada.

İstanbul ilk 100'de bile yok. 

Madenle gelen konfor unsurları 

Maden varlığında, 132 ülke arasında 28'inci sıradayız.

Akıllı telefonlar, elektronik cihazlarda kullanılan kritik minerallere sahip yoksul ülkelere zenginlik getireceğine çatışma, yoksulluk taşıyor.

Madenlerini doğru kullanan gelişmiş ülkeler varlık içinde, Afrika'nın basiretsiz yöneticilerinin doğal kaynak zengini ülkelerinde yoksulluk, toplumsal çatışma kol geziyor.

Her gün dünyanın dört bir tarafında yabancıların işlettiği madenlerde çatışma tetikleniyor.

Maden şirketlerine savaş açanlar son teknoloji telefon sırasında ön safta yer tutuyor.

Elektrikli araçta hava atanlar, "nereden geliyor bu değirmenin suyu/enerjisi" sorusunun cevabına kulak tıkıyor.

"Hem karnım doysun hem pastam kalsın" diyerek davranışlarımıza ikiyüzlülük bulaştırıyoruz.  

Madenleri atıl bırakma devri son buluyor

Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Hasan Yücel, "Teklif madencilere ağır yükler getirmesine rağmen, sektör olarak bu sorumluluğu yüklenmeye hazırız" diyor. 

Kanun değişikliği, madenciye yükler getiriyor

Karşıtlığımız, yandaşlığımız o kadar ilkel duygularla vücut buluyor ki kanunun madencilere getirdiği mali yükleri, rehabilitasyon düzenlemeleri için ek ödeme gibi olumlu tarafları göremiyoruz.

Konunun etik yönünü, ekonomik etkisini tüm yönleriyle ortaya koyamıyor, doğru soruları sorup, analitik/yaratıcı bir savunuculuk yapamıyoruz.

"Sorumlu yurttaşlık müessesesini" güçlendireceğimize, "istemem de istemem deyip" süreci çıkmaza sokuyoruz. 

Velhasıl tüm halkı ilgilendiren bu türden kanun çalışmalarının daha iyi anlatılması, gerekçelerin ülke menfaatleri için detaylandırılması, güven, şeffaflık çok önemli.

Reuters Dijital Haber Raporu'na göre 2015'ten beri haberlere güvenin en düşük seviyede olduğu ve yalan habere dünyada en çok maruz kalan ülke Türkiye.

Bu anlamda sürecin doğru yönetilmesi kültürel, çevresel etkiler açısından olduğu kadar ülke bekası için de çok önemli.

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.