Sıfır Atık Projesi (2): Sigara izmariti

Prof. Dr. Mustafa Öztürk Independent Türkçe için yazdı

Fotoğraf: Thomas Jones / Ocean Conservancy

Sigara sağlığı tehdit ediyor, izmariti doğaya ve çevreye zarar veriyor. 

Sigara izmaritleri, biyolojik olarak parçalanamayan bir plastik türü olan selüloz asetat içerir. Sigara izmaritleri yüzde 98 oranında selüloz asetattan yapılmıştır. 

Sigara izmariti tek kullanımlık plastik atıktır. 

Her yıl trilyonlarca sigara izmariti gelişi güzel yere atıldığı gezegende en yaygın plastik kirliliğinden biri olduğuna inanılıyor.

WHO’ya göre üç sigaradan ikisi yere atılıyor. Sigara izmariti inert değildir ve tehlikeli kirleticiler içermektedir.

Bugün dünyada 1 milyardan fazla sigara içicisi var ve mevcut eğilimler devam ederse, bu sayının 2025 yılına kadar 1,6 milyara çıkması tahmin ediliyor. 

BBC bir çalışmasında, her yıl dünya çapında tahminen 4,5 trilyon izmaritin çöp olduğunu belirtti.

NBC News'e göre, atılan sigara miktarını belirlemek zor olsa da tahminler her yıl dünya çapında üretilen ve çoğu "sorumsuzca atılan" 5,6 trilyon sigaradan ileri geliyor.

5 trilyon sigara izmariti yaklaşık 900 milyon kg ağırlığındadır. 1

Uzmanlar Türkiye’de Cumhuriyet tarihinin en yüksek tütün tüketiminin 2018'de yaşandığını belirterek, geçen yıl toplam 118,5 milyar adet sigara tüketildiğini belirledi.

118,5 milyar tek kullanımlık sigara izmaritinin yaklaşık ağırlığı 21,33 milyon kilogramdır.

Çevre için tehlike oluşturan sigara izmariti atıldığı alanın çevre koşullarına bağlı olarak bozulması 18 aydan 10 yıla kadar sürebilir.

Bileşik kanalizasyon ve yağmur suyu sistemlerinde yere atılan her sigara izmariti yağmur suyu ile kanalizasyona karışmakta ve kanalizasyon sisteminde ve terfi merkezlerinde tıkanmalara neden olmaktadır. 

Atıksu arıtma tesisleri, sigara izmariti toksinlerini gidermek için tasarlanmamıştır.

Ayrıca, sigara izmaritleri tuvaletlerde klozet/tuvalet taşına atıldığı zaman kanalizasyon sisteminde terfi merkezlerine ve atıksu arıtma tesislerine zarar vermektedir. Sigara izmariti söndürüldükten sonra mutlaka çöp kutusuna atılmalıdır. 2

Sigara paketlerinin üzerine görünebilir büyüklükte zorunlu olarak sigara izmaritini çöp kutusuna atınız yazılmalıdır. Dünya bir kül tablası değildir.

Tek kullanımlık plastik sigara izmaritini tuvalet taşı/klozetine atmayınız. Tuvaletlerde klozet/taşı üzerine aşağıdaki sembollerden birini asınız.  
 

Şekil 1 Tuvalet Çöp Kutusu Değil (Kaynak 2).jpg
Şekil 1 - Tuvalet Çöp Kutusu Değil (Kaynak 2)


Ayrık kanalizasyon ve yağmur suyu sisteminin olduğu şehirlerde yere atılan sigara izmaritleri, yağmur suyu ile aşağıya çekilir, yerel su yolları ile derelere, göllere, akarsulara ve denizlere sürüklenir.

Denizde, gölde ve akarsuda sigara izmaritleri zamanla daha küçük plastiklere ve mikroplastiklere dönüşür.

Mikroplastikler, su ortamındaki canlılara zarar verir.

Mikroplastikler gıda zinciri yolu ile soframıza kadar gelebilir.  

Mikroplastikler küçük olabilir, ancak etkileri büyüktür.

Okyanuslarda en çok bulunan çöplerden biri insan kaynaklı sigara izmaritleridir. 

Yere atılan bir sigara izmariti 1000 litre temiz suyu kirletir.

Yeni yapılan bir çalışmada, yeşil alan, ot ve toprağa atılan sigara izmaritlerinin çevresindeki bitkilerin büyümesine zarar verdiği tespit edildi.

Kullanılmış sigara izmaritleri, bitkilerin büyümesi için zarar veriyor. 
 

Independent.jpg
Fotoğraf: The Independent


İngiltere, Cambridge'deki Anglia Ruskin Üniversitesi'nin öncülüğünde yapılan sigara izmaritlerinin bitkiler üzerindeki etkisini değerlendiren ilk çalışma yapılmıştır.

Bu araştırmada, sigara izmaritinin bitkilerin çimlenmesini veya gelişmesini azalttığı ve yeşil alana atılan sigara izmaritleri hakkında bilinmeyen, ancak yaygın bir kirletici olarak kaygılara yol açabileceği tespit edildi.

Sigara izmaritleri, Ekotoksikoloji ve Çevre Güvenliği dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, çimlerin çimlenme başarısını yüzde 10, yoncayı yüzde 27, kök biokütlesi (kök ağırlığı) yüzde 57, sürgün uzunluğunu sırasıyla yüzde 13 ve yüzde 28 azalttığı tespit edilmiştir. 3
 

Dannielle Green, The Conversation.jpg
Fotoğraf: Dannielle Green, The Conversation


Sigara izmaritindeki yaygın bileşenler, içilip içilmediklerine bakılmaksızın atıldıkları yeri etkileyen en yaygın insan yapımı kirleticiler arasında yapar.
 

3.jpg
(Kaynak-3)


Kullanılmış sigara izmaritleri, toprağa ve su yollarına sızabilen ve bunlarla temas ettiğinde canlı organizmalara zarar verebilecek toksinler içerir.

Çoğu izmaritler, hala kendilerine bağlı tütünlerle birlikte atılır ve çevremizi zehirli olan nikotinler daha fazla kirletir.

Araştırmacılar, Cambridge kentinde, metrekarede 128 kadar sigara izmariti bulunan bazı yerler de dahil olmak üzere örnekler aldı.

Çalışmada, içilen sigaralardan ve içilmeyen sigaralardan kaynaklanan zararlar arasında fark bulunmadığı bildirildi.

Fransa'da, yere sigara izmariti atmak, 68 € para cezasıyla cezalandırmaktadır.

Yerel yönetimler, şehrinde sigara içimlerinin ve izmaritlerinin yoğun olduğu yerlere sigara izmariti sigara kutusu/kül tablası ve toplama noktaları oluşturarak sigara izmaritlerini ekonomik toplayabilmeli. 
 

m.jpg
Fotoğraf: Twitter - @ozturk_mustafa

 

 

Kaynaklar:

  1. “Discarded cigarette butts are the most widespread man-made pollutant, according to study”, https://www.weforum.org/agenda/2019/08/littered-cigarette-butts-are-the-most-widespread-man-made-pollutant-and-they-harm-plant-growth-according-to-study. 
  2. “Kanalizasyona ve Terfi Merkezlerine Zarar Veren Islak Mendil ve Bebek Islak Mendillerin Kontrolü”, http://www.mneproje.com/public/website/news/islak-mendi-lleri-n-kontrolu_20190906015408.pdf.
  3. “Cigarette butts have adverse effects on initial growth of perennial ryegrass (gramineae: Lolium perenne L.) and white clover (leguminosae: Trifolium repens L.)” Dannielle S. Green, Bas Boots, Jaime Da Silva Carvalho, Thomas Starkey, Department of Biology, Anglia Ruskin University, Cambridge Campus, East Road, Cambridge, Cambridgeshire, CB1 1PT, United Kingdom, Ecotoxicology and Environmental Safety.

 * Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU