Esad sonrası dönemde Suriye'ye ekonomi ve diplomasiyle dönen Suudi Arabistan, yeni bir etki modeli kuruyor.
Peki bu yeni düzende Türkiye için ne gibi fırsatlar ve zorluklar var?
Mayıs 2025 itibarıyla Ortadoğu'daki güç denkleminde yeni bir hamle gözlerden kaçmadı: Suudi Arabistan, Suriye sahnesine geri döndü.
Ancak bu dönüş, geçmişteki gibi rejim karşıtı milisler üzerinden değil; ekonomi, diplomasi ve yönetişim araçlarıyla şekillenen yeni bir stratejiyle gerçekleşiyor.
Şam'da Beşar Esad sonrası iktidara gelen Ahmed el-Şaraa hükümeti, bölgesel aktörler için hem fırsatlar hem de riskler doğururken, Riyad bu süreci kendi lehine çevirmek için kapsamlı bir yeniden angajman başlattı.
Riyad'ın politika dönüşümü: Savaşçıdan arabulucuya
Suudi Arabistan, Suriye İç Savaşı'nın ilk yıllarında Esad rejiminin devrilmesi hedefiyle muhalif gruplara destek vermiş, özellikle 2011-2015 döneminde aktif bir vekalet savaşı yürütmüştü.
Ancak İran, Hizbullah ve Rusya'nın askeri müdahaleleriyle Esad iktidarını koruyunca Riyad kademeli olarak sahneden çekilmiş, 2023'e gelindiğinde Esad rejimiyle kısmi bir normalleşme başlatılmıştı.
Esad'ın devrilmesiyle oluşan boşlukta, Suudi Arabistan bu kez yeni bir taktikle, ekonomi ve diplomasi üzerinden nüfuz inşa etmeye yöneldi.
Bu dönüşüm, "savaşçıdan arabulucuya" geçişin tipik bir örneği.
Riyad artık askeri değil, kurumsal ve finansal etkisini kullanarak bölgede konumlanmak istiyor.
Yeni Şam yönetimiyle kurduğu ilişki, sadece İran'ın etkisini kırma hedefi taşımıyor; aynı zamanda Arap dünyasının bölge üzerindeki söz hakkını yeniden tesis etme amacını da barındırıyor.
Diplomasi ve para: Yeni dönemin araçları
Suudi Arabistan'ın yeni Suriye stratejisi, askeri değil; diplomatik ve ekonomik araçlarla yürütülüyor.
En dikkat çekici adımlardan biri, Suudi Arabistan ve Katar'ın Şam'daki kamu çalışanlarının maaşlarını finanse etme kararı oldu.
Aylık 29 milyon doları bulan bu destek, devletin temel işlevlerini sürdürebilmesini amaçlıyor.
Ayrıca, Dünya Bankası'na olan 15 milyon dolarlık borcun Riyad ve Doha tarafından üstlenilmesi, 14 yıl aradan sonra bu kurumun Suriye'ye dönmesini sağladı.
Bu girişimler, sadece "devlet kapasitesini onarmak" anlamına gelmiyor.
Aynı zamanda, Şam üzerindeki nüfuzu kalıcılaştırmak, yönetimin yönelimini şekillendirmek ve İran'ın geri dönüşünü önlemek gibi stratejik hedefler de güdülüyor.
Riyad, Suriyeli mültecilerin dönüşü, Captagon kaçakçılığının engellenmesi ve Suriye'nin tekrar cihatçı şiddet için üs haline gelmemesi gibi güvenlik önceliklerini de sürecin parçası haline getirmiş durumda.
İdeolojik hat: "Ilımlı İslam" söylemi ne kadar gerçekçi?
Suudi Arabistan'ın Suriye'de milliyetçi-ılımlı İslam temelinde bir düzen inşa etme arzusu, kendi içindeki dinî doktrinle çelişen bir görüntü sunuyor.
Vehhabi-Selefi geçmişiyle bilinen Riyad, şimdi HTŞ kökenli bir hükümetten ılımlı, kapsayıcı bir yönetişim talep ediyor.
Bu çelişki, sadece Şam'daki yönetim için değil, Riyad'ın kendisi için de ideolojik bir sınav olabilir.
Öte yandan Suudi Arabistan'ın İbrahim Anlaşmaları çerçevesinde İsrail'le kurduğu yakınlaşmanın, Şam'da İran karşıtı milliyetçiliği teşvik etme çabasına örtük destek sağladığı da unutulmamalı.
Bu da Riyad'ın sadece ekonomik değil, aynı zamanda jeopolitik mesajlar taşıyan bir rol oynamaya çalıştığını gösteriyor.
İran'ın kaybı, Suudi Arabistan'ın kazancı mı?
İran için Suriye, bir yandan müttefik diğer yandan Lübnan'daki Hizbullah'a silah ve milis transferi için çok önemli bir kara köprüsüydü.
Tahran'ın bu nedenle Suriye'ye yaptığı doğrudan yatırımların toplamı yaklaşık 30 milyar doları bulmuştu.
Ancak Esad rejiminin devrilmesiyle bu altyapı büyük ölçüde çöküşe uğradı.
Yeni hükümetin İran karşıtı tavrı, İran'ı "önemini koruma" mücadelesine itti.
Bu boşluk, Suudi Arabistan'ın diplomatik manevrasına eşsiz bir zemin sundu.
İran'ın Şam üzerindeki doğrudan nüfuzu silinirken, Riyad hem Arap dünyasını yeniden canlandırmak hem de bölgesel liderlik iddiasını tahkim etmek için sürece dâhil oldu.
Bu, klasik vekalet savaşı modelinden uzak, çok daha incelikli bir nüfuz inşası modeli olarak dikkat çekiyor.
Unutulmaması gereken aktörler: ABD ve Rusya
Riyad'ın bu yeni rolü, Trump yönetiminin verdiği stratejik destekle güç kazanıyor.
Mayıs 2025'teki Körfez ziyaretinde açıklanan 142 milyar dolarlık savunma anlaşması ve 600 milyar dolarlık yatırım paketi, Washington'un Riyad'a açık çek sunduğunu gösterdi.
Ancak ABD'nin Suriye'deki askeri varlığı, PYD/YPG ile ilişkileri ve İsrail'in güvenlik kaygıları gibi konular Suudi hamlelerini sınırlayan dinamikler olmaya devam ediyor.
Öte yandan Rusya'nın da sahadan tamamen çekildiği söylenemez.
Tartus Limanı ve Hmeymim Üssü üzerinden bölgede varlığını sürdüren Moskova, yeni hükümete açık destek vermese de stratejik "veto" gücünü elinde tutuyor.
Özellikle enerji projeleri ve askeri altyapı üzerinden Rusya'nın sessiz etkisi dikkate alınmalı.
Türkiye açısından rekabet mi, uzmanlaşma mı?
Ankara, Suriye'de hâlen en büyük sahadaki askerî güç ve diplomatik angajman sahibi aktörlerden biri.
Ancak Suudi Arabistan'ın ekonomik araçlarla kurduğu yeni etki modeli, bu dengeleri zorluyor.
Türkiye'nin askeri temelli yaklaşımı ile Riyad'ın diplomatik-yatırım odaklı modeli arasındaki farklılık, ilk etapta birbirini tamamlayabilir gibi görünse de ilerleyen aşamalarda alan çatışmasına dönüşme potansiyeli taşıyor.
Özellikle HTŞ gibi gruplara yaklaşım farklılıkları, Türkiye ile Suudi Arabistan arasında bölgesel vizyon ayrışmasına yol açabilir.
Ankara'nın müttefiki Katar'ın Suudi çizgisine yaklaşması ise bu denklemi daha karmaşık hâle getiriyor.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
15 Temmuz 2025 - Belçik'nın başkenti Brüksel'de gerçekleştirilen Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları zirvesi'nde protesto gösterisi düzenlendi. Avrupa Birliği üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, işgal altındaki Filistin topraklarında insan haklarını ihlal ettiği tespit edilen İsrail'e karşı muhtemel yaptırımları tartışmak üzere bir araya geldi. Birlik, kamuoyundan yükselen çağrıların ardından Hollanda'nın teklifi üzerine, 20 Mayıs'ta İsrail'le Ortaklık Anlaşması'nı "insan haklarına ve uluslararası hukuka uyma" şartı kapsamında incelemeye almıştı. Oy birliği gerektirdiği için anlaşmanın tamamen askıya alınması beklenmese de serbest ticaret, araştırma, teknoloji, kültür ve siyasi diyalog gibi ayrı başlıkları içeren anlaşmanın nitelikli çoğunluk gerektiren hükümlerinin askıya alınması muhtemel. (Yves Herman/Reuters) -
2/30
14 Temmuz 2025 - Pakistan'da tarihinde Sind eyaletinin Haydarabad kentinde yolcular, şiddetli muson yağmurlarında sular altında kalan yolda. Hükümetin 1açıkladığı rakamlara göre Pakistan'da muson yağmurları haziran sonundan bu yana aralarında onlarca çocuğun da bulunduğu 110'dan fazla kişinin ölümüne yol açtı. Ülke genelinde yağışların şiddetini artırabileceğine işaret edilerek, yerel yetkililere teyakkuzda olmaları uyarısı yapıldı. Pakistan'ın birçok şehrinde her yıl temmuz-eylül aylarında etkili olan muson yağmurları, ülkede yüzlerce kişinin ölmesine ve maddi kayıplara yol açıyor. (Husnain Ali/AFP) -
3/30
13 Temmuz 2025 - İspanya'nın kuzeyindeki Pamplona kentinde düzenlenen San Fermin festivaline katılanlar, 7. boğa koşusu sırasında La Palmosilla cinsi boğaların önünde koşuyor. Bir hafta süren festivale her yıl binlerce kişi katılıyor ve ünlü boğa koşuları, her gün sabah saat 8.00'de eski şehrin dar sokaklarında 850 metrelik bir parkurda, önlerindeki koşucular düşmeden ya da boynuzlanmadan boğalara yakın kalmaya çalışırken yapılıyor. Koşucuların çoğu, kırmızı kuşak ve boyun atkısıyla beyaz pantolon ve gömlekten oluşan geleneksel kıyafetlerini giyiyor. Uzman İspanyol koşucular, boğaların boynuzlarının hemen önünde ölüme meydan okuyan birkaç saniye boyunca koşmaya çalışırken bir yandan da rulo haline getirilmiş bir gazeteyle hayvanları kışkırtıyor. Binlerce seyirci parkur boyunca balkonlardan ve tahta barikatlardan izliyor. (Miguel Riopa/AFP) -
4/30
12 Temmuz 2025 - Birleşik Krallık'ın Londra kentinde Wimbledon Tenis Turnuvası'nda çift erkekler kategorisinde galip gelen Lloyd Glasspool kutlama yapıyor. Glasspool ve Julian Cash, Avustralyalı Rinky Hijikata ve Hollandalı David Pel'i 6-2, 7-6 (3) mağlup etti. Cash ve Glasspool, 1936'dan bu yana All England Club kupasını kazanan ilk Britanyalı çift oldu. Glasspool başarıları hakkında "Duyunca kulağa inanılmaz geliyor" diye konuştu. (Stephanie Lecocq/Reuters) -
5/30
11 Temmuz 2025 - Bosnalı bir kadın, Potoçari kentindeki Srebrenitsa Soykırımı kurbanlarının isimlerinin yazılı olduğu bir anıtın yanında yas tutuyor. Bosna Hersek'te 1992-1995'te yaşanan savaşta, Bosnalı Sırp güçlerin 8 binden fazla Müslüman Boşnak erkek ve çocuğu katletmesinin 30. yıldönümü yasla karşılandı. Toplu mezarlara gömülen kişilerin kalıntıları daha sonraki yıllarda tespit edilmeye çalışılsa da binden fazla soykırım kurbanının cesedine hâlâ ulaşılamadı. Bugün düzenlenen törenle katliamda hayatını kaybeden 7 kişi daha Potoçari Anıt Mezarlığı'nda toprağa verildi. (Armin Durgut/AP) -
6/30
10 Temmuz 2025 - Rusya'nın başkenti Moskova'da düzenlenen cenaze töreninde bir çalışan, yakın zamanda hayatını kaybeden eski Ulaştırma Bakanı Roman Starovoyt'un portresini taşıyor. Kremlin'in Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Starovoyt'u görevden aldığını açıklamasından saatler sonra Moskova, 7 Temmuz 2025 tarihinde Rusya'nın eski Ulaştırma Bakanı Roman Starovoyt'un intihar ettiğini duyurdu. 53 yaşındaki Starovoyt bir yıldır Rusya'nın ulaştırma bakanlığını yürütüyordu ve daha önce Rusya'nın Ukrayna saldırısıyla mücadele ettiği sınırdaki Kursk bölgesinin valisiydi. (Tatyana Makeyeva/AFP) -
7/30
9 Temmuz 2025 - İsrail, Gazze'nin batısındaki Eş-Şati mülteci kampı vurdu. Gazze Savaşı'nda bir buçuk yıl geride kalırken, Hamas'ın güvenlik güçlerinden üst düzey bir yetkili, Filistinli silahlı örgütün Gazze Şeridi üzerindeki kontrolünün yaklaşık yüzde 80'ini kaybettiğini ve boşluğu silahlı aşiretlerin doldurduğunu söyledi. İsrail Başbakanı Netanyahu, ateşkes görüşmeleri devam ederken yaptığı açıklamada, Gazze'de savaşa devam etmeye kararlı olduğunu vurguladı. Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari, arabulucuların Gazze Şeridi’nde savaşı sona erdirecek bir anlaşmaya ulaşmak için çabalarını yoğunlaştırdığını ve müzakerelerin “olumlu” yönde ilerlediğini belirtti. İsrail ordusu Gazze’nin kuzeyinde çıkan çatışmada beş İsrail askerinin öldüğünü duyurdu. İkisi ağır 14 asker de yaralandı. (Omar Al-Qattaa/AFP) -
8/30
8 Temmuz 2025 - Belaruslu Aryna Sabalenka, 2025 Wimbledon Şampiyonası'nın 9. gününde tek kadınlar çeyrek final tenis maçında Alman Laura Siegemund'la karşı karşıya geldi. Rakibini üç sette geçen yıldız, adını yarı finale yazdırdı. Tek erkeklerdeyse Carlos Alcaraz ve Taylor Fritz, yarı finale yükseldi. Wimbledon Tenis Turnuvası’nda bu yıl ilk kez tamamen elektronik çizgi sistemi (ELC) kullanılması, büyük bir tartışmanın fitilini ateşledi. Tenisin en köklü turnuvalarından biri olan Wimbledon’da, 147 yıl boyunca görev yapan çizgi hakemlerinin yerini artık kameralar ve yazılımlar aldı. Ancak bu değişim, özellikle yaşanan son hatalardan sonra ciddi şekilde sorgulanmaya başladı. (Kirill Kudryavtsev/AFP) -
9/30
7 Temmuz 2025 - Kenya'nın başkenti Nairobi'de düzenlenen Saba Saba Günü gösterilerinde protestocular, çıkan çatışmalar sırasında Kenya polisinin attığı göz yaşartıcı gaza maruz kaldı. Kenya demokrasi mücadelesini 7 Temmuz 2025'te kutlarken polis, olası protestolar öncesinde Nairobi'deki ana yolları kapatmasıyla kutladı. Saba Saba Günü, 7 Temmuz 1990'da dönemin başkanı Daniel arap Moi'nin yıllar süren otokratik yönetiminin ardından Kenyalıların çok partili demokrasiye dönüş talebiyle başlattıkları ayaklanmayı hatırlamak için kutlanıyor. (Simon Maina/AFP) -
10/30
6 Temmuz 2025 - McLaren'ın Avusturyalı pilotu Oscar Piastri, büyük kısmını önde götürdüğü Britanya Grand Prix'sini ikinci sırada bitirirken zafer, Britanyalı yakım arkadaşı Lando Norris'in oldu. Yarışa pole pozisyonundan başlayan Max Verstappen damalı bayrağı 5. sırada görürken, Silverstone'un ev sahipliği yaptığı mücadeleye yağmur damgasını vurdu. 5 sürücünün yarış dışı kalmasıyla bitiş çizgisini 15 araç geçti. 37 yaşındaki deneyimli pilot Nico Hulkenberg, üçüncü sırayı alarak kariyerindeki ilk podyumu elde etti. (Ben Stansall/AFP) -
11/30
5 Temmuz 2025 - Fransa Bisiklet Turu'ndaki bisikletçiler, Porte de Paris anıtının yanından geçiyor. 112.'si düzenlenen Fransa Bisiklet Turu veya Tour de France, bugün başladı. Yarışçılar ülkenin kuzeyindeki Lille'de başlayıp biten ilk etapta 184,9 kilometre boyunca pedal çevirecek. Toplamda 3 bin 320 kilometrelik zorlu yarış boyunca bisikletçiler, Pireneler ve Alpler de dahil 6 dağ etabında mücadele edecek. Üç hafta sürecek yarış 27 Temmuz Pazar günü Paris'teki Champs-Elysees'de sona erecek. (Anne-Christine Poujoulat/AFP ) -
12/30
4 Temmuz 2025 - ABD Başkanı Donald Trump, vergi indirimleri ve harcama kesintilerini içeren yasa tasarısını imzaladıktan sonra Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson'ın kendisine verdiği tokmağı vuruyor. Kamuoyunda "Büyük, Güzel Yasa Tasarısı" diye bilinen tasarı ABD Kongesi'nden geçtikten sonra bugün, ABD Bağımsızlık Günü'nde, Trump tarafından imzalandı. Trump'ın ilk dönemindeki vergi indirimlerini kalıcı hale getiren ve kapsamını genişleten düzenlemede, sınır güvenliği ve göçmenlik denetimi için ciddi miktarda fon ayırılmasının yanı sıra savunma harcamalarının artırılması öngörülüyor. Ayrıca düşük gelirlilere sağlık sigortası ve beslenme yardımı sağlayan programlarda da büyük kesintiler amaçlanıyor. Trump, Beyaz Saray'da düzenlenen 4 Temmuz Bağımsızlık Günü kutlamasında "Tasarıyı imzaladığımda şimdiye kadarki en büyük zaferimizi resmileştirmiş olacağız" ifadelerini kullandı. (Evan Vucci/AP) -
13/30
3 Temmuz 2025 - Yerli turistler ülkenin doğu kıyısında yer alan devasa tatil köyü Wonsan Kalma'nda. Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un gözde projelerinden biri olan tesisin bu ay içinde Rus misafirlerini ağırlaması bekleniyor. Kim, Birleşmiş Milletler'in 2017'de ülkesinin kömür ve tekstil dahil tüm ana ihracatını yasaklayan ağır yaptırımlar uygulamasının ardından turizmi teşvik etmeye başlamıştı. Yaptırımlar, Kuzey Kore'yi nükleer ve füze programlarını finanse etmek için döviz kazanma araçlarından mahrum bırakmak üzere tasarlanmıştı. Ancak Kim'in şiddetle ihtiyaç duyduğu yeni bir döviz kaynağı olarak gördüğü turizmi etkilemediler. (Kim Won Jin/AFP) -
14/30
2 Temmuz 2025 - İspanya'nın Segerra bölgesinde orman yangınları etkili oluyor. Avrupa'yı etkisi altına alan ve İsviçre'deki bir elektrik santralindeki nükleer reaktörün kapanmasına neden olan sıcak hava dalgası nedeniyle İspanya'da orman yangınları iki kişinin ölümüne neden olurken Fransa'da da iki kişi hayatını kaybetti. Bugün yine kavurucu sıcaklıklar yaşanırken İspanyol yetkililer Katalonya'da bir gün önce çıkan orman yangınında iki kişinin öldüğünü, Fransa Enerji Bakanı ise sıcak hava dalgasıyla doğrudan bağlantılı iki ölüm vakası yaşandığını ve 300 kişinin de hastaneye kaldırıldığını açıkladı. İtalya'da da aşırı sıcaklar nedeniyle 18 şehir için kırmızı alarm verildi. Yetkililer, İspanya'nın Katalonya bölgesindeki Torrefeta'da çıkan yangının birkaç çiftliği yok ettiğini ve yaklaşık 40 km boyunca uzanan bir alanı etkilediğini söyledi. Daha fazla rüzgar ve gök gürültülü fırtına beklenmesine rağmen yangın büyük ölçüde kontrol altına alındı (AP) -
15/30
1 Temmuz 2025 - Tayland Anayasa Mahkemesi, eski Kamboçya lideri Hun Sen ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdiğinin ortaya çıkmasının ardından Başbakan Paetongtarn Shinawatra'yı görevden uzaklaştırdı. Anayasa Mahkemesi'nde yapılan oylamada Shinawatra'nın görevden uzaklaştırılması kararı 2'ye karşı 7 oyla kabul edildi. Ülkenin en genç lideri ve ikinci kadın Başbakanı olan 38 yaşındaki Shinawatra'nın savunmasını 15 gün içinde yapması gerekiyor. Shinawatra'nın görevden uzaklaştırılmasının ardından ülkeyi Başbakan Yardımcısı Suriya Jungrungruangkit yönetecek. (Lilian Suwanrumpha/AFP) -
16/30
30 Haziran 2025 - 200 bin müzikseveri ağırlayan Glastonbury Festivali'nin bitmesiyle alanda büyük bir temizlik operasyonu başlatıldı. Festivalin temizlik ekibi, festival katılımcıları evlerine doğru yola çıkmaya başladığında, kağıt bardaklar ve yiyecek kapları da dahil binlerce çöpü toplamaya başladı. Temizlik görevlileri taşan çöp kutuları, kamp sandalyeleri ve şişme yataklar gibi büyük eşyaların yanı sıra sandaletler, parmak arası terlikler ve alışveriş torbalarıyla da boğuşuyor. Glastonbury 2026'da geri dönmeyecek, çünkü festival bir sonraki etkinlik 2027'de gerçekleşmeden önce zeminin toparlanmasına zaman tanımak için nadasa giriyor. Festivalde sahne alan İngiliz punk rap grubu Bob Vylan'ın "Özgür Filistin" ve "İsrail ordusuna ölüm" sloganları atıp kalabalığın da sloganlara eşlik etmesi medyada büyük yankı uyandırdı. BBC, Bob Vylan'ın ifadelerini "derin şekilde rahatsız edici" diye nitelendirerek performansın yeniden yayımlanmayacağını bildirdi. (Oli Scarff/AFP) -
17/30
29 Haziran 2025 - Formula 1'de 2025 Avusturya Grand Prix'sinin kazananı Lando Norris oldu. Spielberg kentindeki 4,32 kilometrelik Red Bull Ring Pisti'nde yapılan yarışa pole pozisyonunda başlayan McLaren pilotu Lando Norris, damalı bayrağı ilk sırada gördü. Norris'in takım arkadaşı Oscar Piastri ikinci olurken, Ferrari'den Charles Leclerc podyumun son basamağında yer aldı. Formula 1'de sezonun bir sonraki yarışına Büyük Britanya'daki Silverstone pisti ev sahipliği yapacak. (Leonhard Foeger/AFP) -
18/30
28 Haziran 2025 - İran'ın başkenti Tahran'da, İsrail saldırıları sonucu öldürülen İranlı askeri komutanlar ve bilim insanları için düzenlenen cenaze töreni sırasında hayatını kaybedenlerin fotoğrafları Enghelab Meydanı'nda sergileniyor. İran, İsrail'le 12 gün süren çatışmalarda öldürülen 60 kişi için bugün cenaze töreni düzenlendi. Onbinlerce kişinin katıldığı törende son yolculuğuna uğurlananlar arasında saldırıların başladığı 13 Haziran'da öldürülen İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Başkomutanı Hüseyin Selami ve ülkenin önde gelen nükleer bilim insanı Muhammed Mehdi Tehrançi de vardı. İranlı yetkililer çatışmalar boyunca İran'da toplam 627 kişinin öldüğünü açıkladı. İsrailli yetkililerse İran'ın füze saldırılarının ardından İsrail'de 28 kişinin öldüğünü söyledi (Atta Kenare / AFP) -
19/30
27 Haziran 2025 - Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de yer alan acil müdahale ekipleri, UNRWA'ya ait bir okulda İsrail saldırısı nedeniyle çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. İsrail'in bugün gerçekleştiği saldırılarda 62 Filistinlinin hayatını kaybettiği bildirildi. Gazze'nin sivil savunma ajansı, öldürülen kişilerin 10'unun insani yardım beklediğini aktardı. Bölgedeki yetkililer mayıs sonundan beri en az 500 kişinin yardım merkezlerinin yakınında öldürüldüğünü ifade ediyor (Bashar Taleb / AFP) -
20/30
26 Haziran 2025 - Kuzey Kore gelecek hafta lider Kim Jong-un'un ülkenin turizm sektörünü geliştirme yolunda "ilk adım" olmasını umduğu doğu kıyısında bir sahil tesisi açacak. Devlet medyasına göre, sahilin 4 kilometrelik bir bölümünü kapsayan Wonsan-Kalma kıyı turizm bölgesi, oteller, restoranlar, alışveriş merkezleri ve su parkından oluşuyor. Bölgede inşaat 2018'de başladı ancak hem inşaat sorunları hem de Kovid-19 pandemisi nedeniyle gecikti. Kore Merkezi Haber Ajansı'nın (KCNA) bildirdiğine göre, yılda yaklaşık 20 bin misafir ağırlayabilecek bölge, ilk yerli ziyaretçilerini salı günü kabul edecek. Uluslararası turistlerin bölgeye ne zaman gelebileceğiyse bilinmiyor. Tesisin büyük açılışında Kim'e eşi Ri Sol-ju ve varisi olduğu varsayılan kızları Kim Ju-ae eşlik etti. (AFP/KCNA/KNS) -
21/30
25 Haziran 2025 - Kenya'nın başkenti Nairobi'de eylemciler, parlamentonun basılmasının birinci yıldönümü münasebetiyle düzenlenen protestoda güvenlik güçlerinin müdahalesine maruz kaldı. Binlerce protestocu, devlet destekli çeteler ve polis şiddetiyle karşılaşacakları korkusuna rağmen, hükümet aleyhine gösterilerin zirveye ulaştığı parlamento baskınından bu yana geçen bir yılı kutlamak üzere çarşamba günü sokaklara çıktı. Geçen yıl vergi artışları ve genç Kenyalıların içinde bulunduğu vahim ekonomik durum nedeniyle haftalarca süren protestolarda en az 60 kişi güvenlik güçleri tarafından öldürülmüştü. Aktivistler ve kurbanların aileleri, parlamentonun işgal edildiği en ölümcül kargaşa gününün üzerinden bir yıl geçmesi münasebetiyle barışçıl gösteriler düzenlenmesi çağrısında bulundu. (Luis Tato/AFP) -
22/30
24 Haziran 2025 - Birleşik Krallık'ın (BK) başkenti Londra'nın merkezindeki Trafalgar Meydanı'nda, İsrail’le iş yapan şirketlere karşı doğrudan eylemler düzenleyen Palestine Action adlı grubun, hükümet tarafından yasaklı örgüt ilan edilmesi yönündeki girişimi protesto edildi. BK İçişleri Bakanı Yvette Cooper, 23 Haziran 2025'te, aktivistlerinin geçen hafta BK'nin en büyük hava üssüne izinsiz girmesinin ardından, Palestine Action adlı kampanya grubunu yasaklayacağını duyurmuştu. Cooper, 20 Haziran'da BK'nin güneyindeki RAF Brize Norton'da iki uçağa yapılan vandalizmin "utanç verici" ve grubun "kabul edilemez suçlara karıştığı uzun bir geçmişi" olduğunu söyledi. Eylemciler, grubun yasaklı örgütler listesine alınmasının protesto hakkının ihlali anlamına geleceğini savunarak, "Palestine Action, bizi gururlandır; bir Elbit fabrikasını daha kapat" ve "İnsanlar işgal altındayken direniş meşrudur" sloganları attı. (Henry Nicholls/AFP) -
23/30
23 Haziran 2025 - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi'yi Moskova'da kabul etti. İki isim, İsrail ve ABD'nin İran'a yönelik saldırılarına ilişkin görüşme gerçekleştirdi. Putin ve Erakçi, Kremlin'deki ikili görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Putin, görüşmede Erakçi'ye Rusya'nın İran halkına yardım etmeye çalıştığını bildirdi. İsrail ve ABD'nin saldırılarını kınayan Putin, "İran'a yönelik saldırılar, hiçbir gerekçesi olmayan sebepsiz bir saldırganlık" diye konuştu. Görüşmenin basına açık kısmında konuşan Putin, Rusya'yla İran’ın güvenilir ilişkilere sahip olduğuna işaret ederek, "İran halkına yardım etmek için çaba gösteriyoruz" ifadesini kullandı. Rusya’nın Ortadoğu’da yaşanan gelişmelere yönelik yaklaşımının bilindiğini anlatan Putin, "Rusya Dışişleri Bakanlığı, yaklaşımımızı açıkça ifade ederken Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde aldığımız pozisyonu biliyorsunuz" diye konuştu. (Alexander Kazakov/AFP) -
24/30
22 Haziran 2025 - Ducati Lenovo Takımı'nın İspanyol sürücüsü Marc Marquez, takım arkadaşı İtalyan Francesco Bagnaia'nın önünde ve bu ikiliyi BK8 Gresini Racing'in yıldızı, Marquez'in kardeşi Alex Marquez takip ediyor. İtalya'nın Mugello pistinde düzenlenen MotoGP İtalya Grand Prix'sini şampiyonanın lideri Marc Marquez kazanırken, Alex Marquez ikinci ve Fabio Di Giannantonio üçüncü oldu. Bu sonuçla Marc Marquez sürücüler şampiyonasında puanını 270'e çıkardı. Onu 240 puanla Alex Marquez ve 160 puanla Bagnaia takip ediyor. (Tiziana Fabi/AFP) -
25/30
21 Haziran 2025 - Roma'da düzenlenen "Stop Rearm Europe" (Avrupa'nın Yeniden Silahlanmasına Son) yürüyüşüne katılan göstericiler, Kolezyum'un önünden geçiyor. Avrupa Birliği'nin 800 milyar euroluk savunma planına karşı harekete geçen Stop Rearm Europe, silahlara daha fazla para harcanmaması çağrısı yapıyor. Bugün savaş ve soykırım karşıtı protestocılar, 300'den fazla ağ, sosyal örgüt, sendika, ulusal ve yerel siyasi oluşumun desteğiyle Roma'da düzenlenen eyleme katıldı. (Andrew Medichini/AP) -
26/30
20 Haziran 2025 - Çin'in Jinshan bölgesindeki yeni Legoland Şanghay Resort'ta insanlar lunapark trenine biniyor. Şanghay'da yer alan dünyanın en büyük Legoland'i, bugün halkın denemesi için faaliyetlerine başladı. Aynı zamanda Çin'deki ilk Legoland olan tesis, Ninjago, Lego Friends ve Monkie Kid gibi temalara sahip 8 bölüm içeriyor. En ilgi çekici ziyaret yerleri arasında, Şanghay sahilinin ve Lujiazui finans bölgesinin gökdelenlerinin renkli plastik tuğlalardan inşa edilen minyatür kopyalarının olması bekleniyor. Legoland Şanghay Resort, 5 Temmuz'da resmen açılacak. (Hector RETAMAL / AFP) -
27/30
19 Haziran 2025 - Tel Aviv yakınlarında İsrail acil servis ekipleri, İran'ın füze saldırısı yaptığı bölgede çalışıyor. Yetkililer, İran'ın "onlarca" füze saldırısı sırasında İsrail'in güneyindeki bir hastanenin vurulduğunu, Tel Aviv bölgesindeki acil servis ekiplerinin de başka bir saldırı olduğunu bildirdiğini söyledi. İran, İsrail'in saldırıları sonrası başlayan çatışmanın yedinci gününde üç farklı bölgeyi vurdu. Tahran'ın füze saldırısında bir hastane de zarar gördü. İran, Berşeba'da bulunan Soroka Hastanesi'ni hedef almadığını savunuyor. Tel Aviv yakınlarındaki Holon ve Ramat Gan da isabet aldı. Tahran, hastane yakınındaki bir İsrail ordu üssünün hedef alındığını, hastanenin şok dalgasından etkilendiğini iddia etti. İsrail yönetimiyse saldırıda hastanenin doğrudan hedef seçildiğini öne sürdü. (Gil Cohen-Magen/AFP) -
28/30
18 Haziran 2025 - İran'la İsrail arasındaki savaş, 6. gününde de devam ediyor. İsrail ordusu, İran’dan İsrail topraklarına doğru füze atışları gerçekleştirildiğini bildirdi. İsrail ordusu tarafından yapılan yazılı açıklamada, hava savunma sistemlerinin devreye girdiği kaydedildi. Halkın en kısa sürede sığınaklara geçmesi ve ikinci bir duyuruya kadar bu alanları terk etmemesi istendi. Bunun ardından İsrail’de bir çok noktada sirenler çaldı. (Atta Kenare/AFP) -
29/30
17 Haziran 2025 - Endonezya'nın Doğu Nusa Tenggara bölgesindeki Lewotobi Laki‑Laki yanardağı güçlü bir patlama gerçekleştirdi. Kül ve toz sütunu yaklaşık 11 km'ye kadar yükseldi. Yetkililer alarm seviyesini en yükseğe çıkardı, tehlike bölgesini krater çevresinde 8 kilometreye kadar genişletti. Uçuşlara "kırmızı" hava trafiği uyarısı verildi, bölge halkı ve turistler maskeyle korunmaya çağırıldı. Lewotobi Laki-laki'nin son patlaması mayıs ayında gerçekleşmiş ve yetkililer o zaman da seviyeyi en şiddetli seviyeye çıkarmıştı. Endonezya, çok sayıda tektonik plakanın üzerinde yüksek sismik aktivitenin görüldüğü "Pasifik Ateş Çemberi" üzerinde yer alıyor. (AFP) -
30/30
16 Haziran 2025 - Fransa'nın kuzeyindeki Gravelines sahilinde göçmenler, Manş Denizi'ni geçmek için kaçakçıların teknesine binmek üzere suda yürüyor. Güneş yeni doğuyordu ancak Gravelines sahilinde düzinelerce göçmen, neredeyse aynı sayıda polis memurunun gözetiminde sahil boyunca yürüyordu. Bazıları İngiltere'ye giden bota binmeyi başardı, geride hayal kırıklığına uğramış, bitkin insanlar kaldı. Birleşik Krallık'ın geçen hafta açıkladığı rakamlara göre bu yıl adaya varma amacıyla Manş Denizi'ni 16 binden fazla kişi geçti. İçişleri Bakanlığı sözcüsü, "Hepimiz, hayatları tehdit eden ve sınır güvenliğimizi zedeleyen tehlikeli küçük tekne geçişlerini sona erdirmek istiyoruz." diye konuştu (Sameer Al-Doumy/AFP)
Fırsatlar ve zorluklar: Türkiye ne kazanabilir, ne kaybedebilir?
Fırsatlar:
- İran'ın Suriye'deki geleneksel nüfuzunun zayıflaması ve vekil güçlerinin etkinliğini kaybetmesi, Tahran'ın dış politikasında daha rasyonel ve ekonomik temelli açılımlara yönelmesine zemin hazırlayabilir. Bu durum, Türkiye ile İran arasında bölgesel enerji projelerinde daha fazla iş birliği ihtimali doğurur. Türkiye, doğu-batı enerji geçişlerinde sadece bir transit ülke değil, aynı zamanda yön verici bir aktör olabilir. Özellikle doğalgaz, hidrojen ve elektrik enterkonnektör sistemleri gibi alanlarda Körfez-İran-Türkiye üçgeni, stratejik bir enerji koridoruna dönüşebilir.
- Savunma sanayiinde ortaklıklar: Türkiye'nin SİHA, radar sistemleri ve siber savunma gibi alanlardaki tecrübesi; Körfez ülkeleri için çekici bir ortaklık zemini yaratmaktadır. Suudi Arabistan'ın millî savunma sanayii kurma hedefleriyle Türkiye'nin tecrübesi örtüşmektedir. Teknoloji paylaşımı, ortak üretim ve Ar-Ge yatırımları üzerinden stratejik ortaklıklar inşa edilebilir.
- Çok taraflı diplomasi: İslam İşbirliği Teşkilatı, Astana Süreci ve Türk Devletleri Teşkilatı gibi platformlar üzerinden yumuşak güç kapasitesi artırılabilir. Bu platformlar aynı zamanda Türkiye'nin bölgesel arabulucu kimliğini pekiştirme potansiyeli taşır.
Zorluklar:
- Dengeleyici rolün zayıflaması: Riyad'ın çok kutuplu dış politika çizgisi, Türkiye'nin klasik "dengeleyici güç" rolünü sorgulatabilir. Suudi Arabistan'ın Batı ve Çin ile eşzamanlı ilişkileri, Türkiye'nin tek merkezli ittifak stratejisini zorlayabilir.
- Arabuluculuk zeminindeki daralma: Suudi Arabistan'ın Şam ile kurumsallaşan ilişkileri, Türkiye'nin diplomatik nüfuz alanını sınırlayabilir. Katar gibi ara aktörlerin Suudi çizgisine yaklaşması da bu etkiyi güçlendirebilir.
- İdeolojik rekabet: Türkiye'nin sahadaki bazı unsurlarla ilişkisi, Suudi Arabistan'ın ılımlı İslam ve milliyetçilik temelinde kurmaya çalıştığı düzenle çelişebilir. Bu durum hem Batı kamuoyunda hem de bölgesel meşruiyet mekanizmalarında Ankara'yı zorlayabilir.
- YPG/PYD/SDG gibi yapılar konusunda hem ABD hem Suudi Arabistan'ın yaklaşımı, Türkiye'nin güvenlik politikalarıyla çatışabilir.
Türkiye bu yeni haritada nerede durmalı?
Türkiye'nin bu satranç tahtasında pozisyonunu güçlendirebilmesi için şu 3 başlıkta stratejik uyum geliştirmesi gerekiyor:
- Askerî etkinin diplomatik ve ekonomik araçlarla desteklenmesi: Sahadaki kazanımlar, diplomatik tanınırlık ve finansal etkiyle perçinlenmedikçe kalıcı olamayacaktır.
- Çok taraflı platformlarda yön verici bir aktör kimliği inşa edilmesi: Türkiye, yalnızca süreçlere katılan değil; süreçleri belirleyen ve yöneten ülke konumuna geçmelidir.
- Stratejik özerklik korunarak esnek ve seçici dış politika uygulanması: Ankara, bloklar arasında savrulmak yerine, çıkar temelli çok yönlü ilişki ağları kurmalı ve rekabetin dilini dönüştürmelidir.
Ankara, yalnızca dengeleyen değil, yön veren bir aktör olursa; Suriye'den başlayarak Ortadoğu'daki yeniden yapılanmanın temel mimarlarından biri olabilir.
Aksi hâlde, bölgedeki oyun kurulurken kenarda bekleyen bir izleyiciye dönüşme riskiyle karşı karşıyadır.
*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
