Doğu Türkistan, tarih boyunca Türk-İslam medeniyetinin doğu kapısı olarak bilinen, kültürlerin kesiştiği ve imparatorlukların kaderine tanıklık etmiş bir bölgedir.

Antik İpek Yolu'nun kalbinde yer alan bu coğrafya, yalnızca ticaretin değil, düşüncenin, inancın ve kimliğin de aktığı bir medeniyet damarını temsil eder.

Bu topraklar, Göktürklerden Karahanlılara, ardından Çağatay Hanlığı'na ve nihayetinde modern dönem Uygur kimliğine uzanan derin bir tarihsel sürekliliğin mirasçısıdır.

Dolayısıyla Doğu Türkistan halkı, tarihsel olarak yalnızca bir etnik kimliğin değil, aynı zamanda bir kültürel hafızanın ve medeniyet bilincinin taşıyıcısıdır.

19'uncu yüzyılın sonlarına doğru bölge, Çin'in Qing Hanedanlığı'nın genişleme politikalarıyla giderek artan bir baskı altına girdi, buna karşılık Uygur halkı dönemsel ayaklanmalarla kimliğini ve inancını koruma mücadelesi verdi.

1860'larda Yakup Bey liderliğinde kurulan Kaşgar merkezli yönetim, kısa ömürlü olsa da bu topraklarda özgürlük ve bağımsızlık arzusunun simgesi olarak hafızalarda yer etti.

20. yüzyılın başında, Çin'deki siyasi dönüşümlerle birlikte Doğu Türkistan yeniden bir kimlik mücadelesi dönemine girdi; 1933 ve 1944 yıllarında kurulan iki kısa ömürlü Doğu Türkistan Cumhuriyeti, bölge halkının kendi kaderini tayin etme iradesinin somut ifadesi oldu.

Bu cumhuriyetler, yalnızca siyasi bir bağımsızlık denemesi değil, aynı zamanda Türkistan fikrinin, yani ortak bir tarih ve inanç zemini üzerinde yükselen medeniyet bilincinin yeniden ifadesidir.

Ancak 1949 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte bölge, yeni bir ideolojik düzenin içine dahil edildi.

"Sosyalist modernleşme" söylemi altında yürütülen politikalar, görünürde kalkınma ve eşitlik vaadi taşısa da gerçekte kimliksel farklılıkları eritme hedefini barındırdı. 

Bu süreçte kültürel, dilsel ve dini pratikler giderek daraltıldı; Uygur dili eğitim alanından silinmeye başlandı, geleneksel dini kurumlar sistematik biçimde denetim altına alındı.

Tarihî camiler kapatılmış, alimler susturuldu, halkın kimlik bilincini diri tutan kültürel kurumlar ya asimilasyona uğratıldı ya da tamamen ortadan kaldırıldı.

Bu baskı mekanizması, yalnızca bir güvenlik stratejisi değil, bir hafıza mühendisliğidir; çünkü kimlik, hafıza üzerinden şekillenir, hafızanın hedef alınması ise bir toplumu kimliksizleştirmenin en etkili aracıdır.

Günümüz politikaları: Asimilasyon, kamp sistemi ve gözetim devleti

21'inci yüzyılın başından itibaren Çin Halk Cumhuriyeti, Doğu Türkistan'a yönelik politikalarını "ulusal güvenlik" ve "radikalizmi önleme" söylemleri etrafında yeniden yapılandırdı.

Ancak bu söylem, esasen kültürel kimliği hedef alan sistematik bir asimilasyon ve kontrol mekanizmasını gizliyor.

2009 yılından itibaren bölge, dünyanın en yoğun dijital gözetim sistemlerinden birine ev sahipliği yapmaya başladı.

Böylece "istikrarın sağlanması" adı altında yürütülen politikalar, bir halkın özgürlük, inanç ve kimlik alanlarının adım adım daraltıldığı kapsamlı bir baskı rejimine dönüştü.

Çin yönetimi, 2014'te başlattığı "Halkın Sert Yumruğu" kampanyasıyla Doğu Türkistan'da geniş çaplı bir güvenlik operasyonu sürecini kalıcılaştırdı.

Bu süreçte yüz binlerce Uygur, "aşırılıkla mücadele" bahanesiyle gözaltına alınmış, yargısız şekilde "yeniden eğitim merkezleri" olarak adlandırılan kamplara gönderildi.

Uluslararası raporlar, bu kamplarda zorla ideolojik eğitim, dil dayatması, inançtan vazgeçmeye zorlanma, işkence ve zorla çalıştırma gibi uygulamaların sistematik hale geldiğini belgeliyor.

Çin'in resmi söyleminde "mesleki eğitim merkezleri" olarak tanımlanan bu tesisler, aslında kimliksizleştirme politikalarının en somut aracı hâline geldi.

Bu süreçte asimilasyon yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda kültürel ve bilişsel düzeyde yürütülülüyor.

Uygur dili, eğitim sisteminden sistematik biçimde dışlanmış; çocuklar ailelerinden koparılarak Han Çinlilerinin ağırlıkta olduğu yatılı okullara yerleştirildi.

Dini pratikler neredeyse tamamen yasaklanmış, oruç tutmak, namaz kılmak veya sakal bırakmak gibi davranışlar "radikal eğilim" kapsamında suç olarak tanımlanıyor.

Böylece inanç, kimliğin taşıyıcısı olmaktan çıkarılarak "devletin güvenliğine tehdit" olarak kodlandı.

Bu politikalar, klasik asimilasyon uygulamalarından farklı olarak, teknolojinin sunduğu gözetim kapasitesiyle iç içe geçti.

Bugün Doğu Türkistan, adeta bir dijital gözetim laboratuvarı haline geldi.

Yüz tanıma sistemleri, biyometrik veri toplama uygulamaları, telefonlardaki "zorunlu takip yazılımları" ve devasa kamera ağları, bireylerin gündelik yaşamını sürekli denetim altında tutuyor.

Bu gözetim teknolojileri, yalnızca suçun önlenmesi için değil, bireyin düşünce ve davranış biçimini yönlendirmek için de kullanılıyor.

Böylece modern devletin "güvenlik" kavramı, bireyin mahremiyetini ortadan kaldıran, kimliğini şekillendiren bir ideolojik aygıta dönüştü.

Medya, algı ve bilgi kontrolü

Doğu Türkistan meselesi, yalnızca fiziksel baskının değil, aynı zamanda bilgi üzerindeki tahakkümün de en çarpıcı örneklerinden biri.

Çin yönetimi, bölgede uyguladığı politikaları dünyadan gizlemek için çok katmanlı bir medya kontrol stratejisi yürütüyor.

Bu strateji, klasik sansür yöntemlerinin ötesinde; dijital gözetim, dezenformasyon, uluslararası propaganda ve algoritmik manipülasyon gibi modern araçlarla destekleniyor.

Böylece Doğu Türkistan, hem fiziki olarak tecrit edilmiş hem de bilişsel anlamda görünmez kılınmış bir coğrafyaya dönüştürüldü.

Çin'in bilgi kontrolü politikaları, 21'inci yüzyıl otoriterliğinin yeni biçimini temsil eder: "dijital otoriterlik".

Bu sistemde bilgi, yalnızca bastırılmaz; aynı zamanda yeniden üretilir, yönlendirilir ve meşrulaştırıcı bir araç olarak kullanılıyor.

China Daily, Global Times ve CGTN gibi kanallar Doğu Türkistan'daki kampları "mesleki eğitim merkezleri", baskıyı ise "radikalizmle mücadele" olarak sunuyor.

Bu anlatı, dış dünyada "modernleşme" ve "terörle mücadele" gibi evrensel meşruiyet kodlarına dayanarak kurgulanıyor.

Böylece hakikat, ideolojik bir çerçeveye hapsedilerek yeniden tanımlanıyor.

Bu bilgi manipülasyonunun bir diğer boyutu da dijital sansürdür.

Bölgede internet erişimi sıkı biçimde denetlenmekte, yabancı gazetecilerin ve bağımsız gözlemcilerin bölgeye girişi neredeyse tamamen engelleniyor.

Uygurların sosyal medya faaliyetleri, yüz tanıma sistemleriyle entegre veri analiz merkezleri aracılığıyla takip edilmekte; "şüpheli davranış" kategorisine giren çevrim içi aktiviteler, tutuklanma nedeni olabiliyor.

Böyle bir ortamda bilgi yalnızca kısıtlanmaz, aynı zamanda korkunun ve otosansürün gölgesinde yeniden biçimlenir. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  6 Kasım 2025 - Almanya'daki Berlin Hayvanat Bahçesi'nde eylülde dünyaya gelen yavru su aygırı ilk kez halkın karşısına çıktı. Bebek su aygırı, 13 yaşındaki Nala'nın ilk yavrusu. Nala aslında iki doğurmuştu ancak yavrulardan biri kısa süre sonra hayatını kaybetti. Hayvanat bahçesi olayı "son derece nadir" diye tanımlamıştı çünkü bilinen su aygırı doğumlarının yalnızca yüzde 1'inde ikiz görülüyor. (Markus Schreiber/AP)

• 2/30

  5 Kasım 2025 - Dünya liderlerini tasvir eden büyük maskeler takan Oxfam aktivistleri, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP30) öncesinde, dünyanın en büyük ekonomileri tarafından iklim kriziyle mücadelede alınan kararların yetersizliğini eleştirmek için "İş Başında Uyumak" adlı bir eylem yaptı. Oxfam, yoksulluğun beraberinde getirdiği adaletsizliklerin olmadığı bir gelecek yaratma amacıyla 90 ülkede ortaklarla ve yerel topluluklarla beraber çalışan 17 organizasyonun bir araya gelerek oluşturduğu uluslararası bir konfederasyon. (Adriano Machado / Reuters)

• 3/30

  4 Kasım 2025 - ABD'nin en büyük kenti New York'ta milyonlarca kişinin oy kullandığı belediye başkanlığı seçimini, resmi olmayan sonuçlara göre Demokratların adayı Zohran Mamdani kazandı. 34 yaşındaki Uganda doğumlu Mamdani, bağımsız aday olarak yarışan eski New York Valisi Andrew Cuomo'yu yenerek, ABD'nin en büyük kentinin başına geçen son yüzyıldaki en genç isim oldu. Associated Press'in aktardığına göre, oyların yüzde 90'ından fazlası sayılan seçim sonuçlarında Mamdani yüzde 50,4'lük oyla zafer kazandı. Rakibi Andrew Cuomo ise yüzde 41,6'lık oy alabildi. Diğer bir aday Curtis Sliwa ise yüzde 7,1'de kaldı. New York Seçim Kurulu'na göre, yarışta 2 milyondan fazla kişi oy kullandı. Bu, son 50 yılda bir belediye başkanlığı seçiminde kaydedilen en yüksek katılım oldu. Mamdani'nin zaferi tarihi bir anlam da taşıyor. Ailesi Hindistanlı olan genç siyasetçi kentin ilk Güney Asya kökenli ve Müslüman belediye başkanı seçildi. (Angela Weiss/AFP)

• 4/30

  3 Kasım 2025 - İtalya'nın başkenti Roma'da, ülkenin en önemli tarihi yapılarından biri kabul edilen Kolezyum yakınlarında tadilat altındaki tarihi bir kule çöktü. "Torre dei Conti"nin çökmesi sonucu işçilerden birinin ağır yaralı olarak hastaneye kaldırıldığı açıklanırken iki işçininse kazayı hafif sıyrıklarla atlattığı belirtildi. 2006'dan beri kullanılmayan yapıda dört yıllık bir restorasyon çalışmasının devam ettiği kaydedilirken, inşaatın gelecek yıl tamamlanması bekleniyordu. Kulenin 13. yüzyılın başında inşa edildiği biliniyor. (Tiziana Fabi / AFP)

• 5/30

  2 Kasım 2025 - İtalyan tenisçi Jannik Sinner, Paris ATP Masters 1000 turnuvasının finalinde Kanadalı rakibi Felix Auger-Aliassime'yi mağlup ederek kupaya uzandı. Sinner, dünya sıralamasında da en büyük rakibi Carlos Alcaraz'ı geride bırakarak birinci sıraya yükseldi. İtalyan tenisçi, geçen yıl haziran ayında ilk kez dünya 1 numarası olmuş ve bu unvanı 65 hafta boyunca korumuştu, ta ki eylülde ABD Açık finalinde Alcaraz’a kaybedene kadar. (Dimitar Dilkoff / AFP)

• 6/30

  1 Kasım 2025 - Güney Kore'nin Gyeongju kentinde düzenlenen Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesinde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Güney Kore Devlet Başkanı Lee Jae Myung el sıkışıyor. Lee, liderler forumunun ardından düzenlenen devlet zirvesi ve akşam yemeğinde Şi'yi ağırladı. Çin lideri 11 yıl aradan sonra ABD müttefikine yaptığı ilk ziyaretini gerçekleştirmiş oldu. Güney Kore Devlet Başkanı komşusu Kuzey Kore'yle görüşmelerin yeniden başlatılması için Şi'den yardım isterken, mevkidaşı işbirliğini genişletmeye ve karşılaştıkları zorluklarla birlikte mücadele etmeye istekli olduklarını söyledi. (Yonhap/Reuters)

• 7/30

  31 Ekim 2025 - Sırbistan'da öğrenciler, Novi Sad tren istasyonunun çatısının çökmesi sonucu 16 kişinin öldüğü olayın yıldönümünde düzenlenen protesto yürüyüşü sırasında Indjija'daki ana meydanda uyuyuyor. Geçen yıl 1 Kasım'da meydana gelen olayda 4'ü çocuk olmak üzere 16 kişi hayatını kaybetmiş ve Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic'in görevden alınmasını talep eden geniş çaplı protestolar baş göstermişti. Binlerce üniversite öğrencisi olayın birinci yıldönümünde başkent Belgrad'dan Novi Sad'a 90 kilometrelik bir yürüyüş başlattı. Yarın onbinlerce kişinin daha katılımıyla Novi Sad'da büyük bir gösteri planlanıyor. (Marko Djurica/Reuters)

• 8/30

  30 Ekim 2025 - İsrail ordusunun Lübnan'nın güney sınırındaki köyü Belida'ya düzenlediği saldırının ardından halk belediye binasının önünde toplanıyor. İsrail askerleri, gece saatlerinde Belida'ya düzenledikleri baskında bir belediye çalışanını öldürdü. Lübnan Cumurbaşkanı ordusuna bu saldırılara karşı koymalarını söylerken İsrail ordusu, Hizbullah altyapısına yönelik operasyon düzenlediğini ve bir "şüpheliye" ateş açtığını iddia etti. İsrail'in ayrıca bugün Lübnan'ın güneyine hava saldırıları düzenlediği bildirildi. İsrail, 27 Kasım 2024'te başlayan ateşkesin ardından Lübnan'a hava saldırılarını ve sınırlı kara operasyonlarını sürdürüyor. İsrail, Hizbullah'ın güneyde askeri varlığını yeniden kurmasını engellemeyi amaçladığını öne sürerken Lübnan, İsrail'i ateşkesi ihlal etmekle suçluyor. (Mahmoud Zayyat / AFP )

• 9/30

  29 Ekim 2025 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat'ta bir çocuk, İsrail saldırısı nedeniyle yıkılan bir evin enkazında oturuyor. Ateşkesin başlamasından yaklaşık üç hafta sonra İsrail, Hamas'ın bir askerlerini öldürdüğünü iddia ederek dün Gazze'ye saldırı başlattı. Dün ve bugün devam eden saldırılarda 46'sı çocuk olmak üzere en az 104 kişinin öldürüldüğü bildirildi. İsrail ordusu daha sonra yaptığı açıklamada, ateşkes anlaşmasına uymaya devam edeceklerini ve "herhangi bir ihlal" durumunda sert bir şekilde yanıt vereceklerini söyledi. Hamas ise dün ateşkesi ihlal etmediğini savunuyor. (Eyad Baba/AFP)

• 10/30

  28 Ekim 2025 - Ukrayna bayrağı tutan bir adam, Kiev'de düzenlenen imha edilmiş Rus teçhizatı açık hava sergisinde Rus askeri aracının üzerinde. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ABD, İsveç ve Fransa'dan F-16, Gripen ve Rafale gibi 250 savaş uçağı almak için çalışmaları sürdürdüklerini söyledi. Rus ordusunun ülkesine yönelik hava saldırılarını sürdürdüğünü ifade eden Zelenski, hava savunma imkanlarını artırmak için çalıştıklarını belirtti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Başkanı Donald Trump arasında yeniden zirve yapılmasının ABD'ye bağlı olduğunu belirterek, "Amerikalıların rahat edeceği bir tempoda ilerlemeye hazırız" dedi. (Sergei Supinsky/AFP)

• 11/30

  27 Ekim 2025 - Hindu kadınlar, Hindistan'ın Yeni Delhi kentinde düzenlenen Hindu dini festivali Chhath Puja sırasında Yamuna Nehri'nin sularında Güneş tanrısına tapıyor. Chhath Puja, Güneş onuruna düzenlenen 4 günlük özenli bir kutlama. Uzun bir su orucu tutmayı ve bir su kütlesinde ayakta dururken, doğan ve batan Güneş'in ışığı olan Usha ve Pratyusha'ya adaklar sunmayı içeriyor. (Bhawika Chhabra/Reuters)

• 12/30

  26 Ekim 2025 - McLaren'ın Britanyalı sürücüsü Lando Norris, Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde zafere ulaşan isim oldu. Başkent Meksiko'daki 4,3 kilometrelik Hermanos Rodriguez Pisti'nde düzenlenen yarış 71 tur üzerinden yapıldı. Pole pozisyonundan başladığı yarışı ilk sırada tamamlayan Norris, sezonun 6. yarışını galibiyetini elde etti ve Oscar Piastri'yi geçerek şampiyona lideri oldu. Ferrari'nin Monakolu sürücüsü Charles Leclerc, Norris'in gerisinde ikinci, Red Bull'un Hollandalı pilotu Max Verstappen ise üçüncü oldu. Lewis Hamilton, pist dışına çıkıp avantaj kazandığından dolayı 10 saniye cezası aldı. Sezonun 21. ayağı Brezilya Grand Prix'si 9 Kasım Pazar günü koşulacak. Meksika Grand Prix'sinin ardından pilotlar klasmanının ilk 5 sırası şöyle: 1. Lando Norris: 357 2. Oscar Piastri: 356 3. Max Verstappen: 321 4. George Russell: 258 5. Charles Leclerc: 210 (Yuri Cortez/AFP)

• 13/30

  25 Ekim 2025 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de, ABD Başkanı Donald Trump'ın Güney Kore'ye yapacağı ziyaret öncesinde gümrük vergisi politikasına karşı düzenlenen Trump karşıtı mitinge katılan bir protestocu elinde "Trump'a Hayır" yazılı bir pankart tutuyor. Ocakta göreve gelmesinin ardından Asya'ya ilk ziyaretini düzenleyen Trump'ın, yerel saatle pazar sabahı Malezya'ya varması bekleniyor. Japonya'ya da gitmesi planlanan liderin gezisinin en önemli durağı muhtemelen Güney Kore olacak. Burada Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesine katılacak Trump ayrıca 30 Ekim'de de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'le bir araya gelecek. ABD Başkanı yola çıkmadan önce gazetecilere yaptığı açıklamada Kuzey Kore lideri Kim Jong-Un'la da görüşmeye açık olduğunu söyledi. (Kim Hong-Ji/Reuters)

• 14/30

  24 Ekim 2025 - Almanya'nın kuzeydoğudaki Brandenburg eyaletine bağlı Linum'da bir gönüllü, kuş gribinden öldüğü tahmin edilen turnaların cesedini atıyor. Almanya'da Brandenburg ve diğer eyaletlerde, yabandaki kuşlarda bugüne kadar görülen en büyük kuş gribi salgını yaşanıyor. Özellikle göç mevsimindeki turnaları etkileyen salgın nedeniyle pek çok kuş ölü bulundu. Avrupa genelinde görülen salgın, en azından 10 yıldır ilk kez sezonun bu kadar erken bir döneminde 10 ülkeye yayılmış durumda. Yine de yetkililer toplam salgın sayısının hâlâ 2022'dekinden düşük olduğunu belirtiyor. Fransa'nın hayvan sağlığı gözetim kuruluşu ESA'ya göre, kuş gribi ağustostan ekim ortasına kadar 10 AB ülkesinde ve Britanya'da, çoğunlukla AB'nin en büyük kümes hayvanı üreticisi Polonya'nın yanı sıra İspanya ve Almanya'da olmak üzere 56 salgına yol açtı. (Ralf Hirschberger / AFP)

• 15/30

  22 Ekim 2025 - Rusya, Ukrayna'nın ikinci büyük şehri Harkiv'a saldırarak, çocukların bulunduğu bir anaokulunu vurdu. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, tüm çocukların tahliye edildiğini ve birçoğunun "akut stres tepkileri" yaşadığını söyledi. Harkiv Belediye Başkanı Ihor Terekhov ve Harkov Bölge Devlet İdaresi Başkanı Oleh Sinyegubov, bölgede en az üç patlama meydana geldiğini söyledi. Terekov, "Hholodnohirskyi bölgesindeki özel bir anaokulu vuruldu. Saldırının olduğu yerde yangın çıktı" dedi ve daha sonra çocuklar arasında herhangi bir yaralanma olup olmadığına dair bilgi olmadığını ekledi. Yerel saatle sabah 9 civarında meydana gelen saldırıda en az bir kişi öldü, 6 kişi yaralandı. (AP)

• 16/30

  21 Ekim 2025 - Japonya'da iktidardaki Liberal Demokrat Parti'nin lideri Sanae Takaichi, alt meclis oylamasını kazanarak ülkenin ilk kadın başbakanı olmaya hak kazandı. Takaichi, 465 sandalyeli alt mecliste 237 oy alarak çoğunluğu elde etti. Üst meclisin onay sürecinin de sorunsuz geçmesi öngörülüyor. Takaichi, geçen ay seçim yenilgilerinin sorumluluğunu üstlenerek istifa eden Başbakan Shigeru Ishiba'nın yerini alacak. 64 yaşındaki lider, muhafazakar görüşleriyle biliniyor ve Japonya’yı daha da sağa kaydırması bekleniyor. Kendisi, İngiltere’nin ilk kadın başbakanı Margaret Thatcher’ın hayranı. Bu nedenle bazen "Demir Leydi" olarak anılıyor. (Eugene Hoshiko/AFP)

• 17/30

  20 Ekim 2025 - Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesinde bir kargo uçağının, havalimanına inişi sırasında güvenlik aracına çarparak pistten çıktığı ve denize sürüklendiği bildirildi. Yerel polis biriminden yapılan açıklamaya göre, Dubai'den Hong Kong'a kargo seferi yapan Emirates Hava Yolları'na ait, ACT Airlines tarafından işletilen EK9788 sefer sayılı "Boeing 747" tipi uçak, Hong Kong Uluslararası Havalimanı'na inişte kaza yaptı. Uçağın iniş sırasında güvenlik aracına çarparak pistten çıktığı ve denize sürüklendiği kazada, güvenlik aracında bulunan iki havalimanı görevlisi yaşamını yitirdi. Açıklamada, ölenlerin 30 ve 41 yaşlarında iki erkek görevli olduğu, uçağın 4 kişilik mürettebatının ise tümünün kurtarıldığı belirtildi. Kaza sonrası havalimanının kuzey pisti geçici olarak hizmete kapatılırken, olayla ilgili soruşturmanın sürdüğü kaydedildi. (Chan Long Hei/AP)

• 18/30

  19 Ekim 2025 - Fransa'nın başkenti Paris'te polisler, soygun gerçekleştirilen Louvre Müzesi'nin önünde. Fransa İçişleri Bakanlığı, yerel saatle 09.30 civarında bir grup kişinin kırdıkları bir pencereden Fransız Kraliyet mücevherlerinin sergilendiği Apollo Galerisi'ne girdiğini açıkladı. İçişleri Bakanı Laurent Nuñez, hırsızların binaya girmek için dışarıdaki bir kamyona monte yük asansörü kullandıklarını, vitrinlerdeki mücevherleri çaldıktan sonra motosikletlerle uzaklaştıklarını söyledi. Nuñez, soygunun üç veya dört kişi tarafından gerçekleştirildiğini ve 7 dakika sürdüğünü belirtti. Soygunun ardından Louvre Müzesi'nin gün boyunca ziyarete kapalı olacağı duyuruldu. (Dimitar Dilkoff/AFP)

• 19/30

  18 Ekim 2025 - Bangladeş'in başkenti Dakka'daki Hazrat Shahjalal Uluslararası Havalimanı'nın kargo bölümünde çıkan yangın söndürülmeye çalışılıyor. Havalimanında bugün çıkan yangın, ana havalimanı terminalini etkilemedi ancak pistte yoğun duman bulutları görüldü. 37 itfaiye birimi yangına müdahale ederken, uçuşların askıya alındığı bildirildi. Yetkililer 4 kişinin hafif yaralandığını ve hastanede tedavi gördüğünü açıkladı. Yangına neyin yol açtığı henüz bilinmiyor. (Maruf Rahman / AFP)

• 20/30

  17 Ekim 2025 - Eski Kenya Başbakanı Raila Odinga'nın imzası haline gelen şapkası, cenaze töreni sırasında tabutunun üzerinde duruyor. Kenya siyasetinin en etkili isimlerinden Odinga, tedavi gördüğü Hindistan'da çarşamba günü 80 yaşında hayatını kaybetmişti. Dün muhalif siyasetçinin sevenlerinin, cenazenin halka açık sergilendiği stadyumun kapısını zorlamasının ardından güvenlik güçleri ateş açarak üç kişiyi öldürmüştü. Reuters'ın aktardığı üzere bugün Odinga için düzenlenen devlet cenazesinde çıkan izdiham nedeniyle en az 17 kişi tedavi görüyor. (Andrew Kasuku/AP)

• 21/30

  16 Ekim 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah mahallesinde yemek sırasında. Birleşmiş Milletler, Gazze'de yürürlüğe giren ateşkese rağmen sınır kapılarından gelen insani yardımlar konusunda zorlandıklarını, daha fazla sınır kapısından daha fazla yardım akışını sağlayacak bir sisteme sahip olmayı dört gözle beklediklerini belirtti. Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, "Hareketlerimiz çok daha özgür ancak yolların durumu, molozlar vb. durumlar göz önüne alındığında fiziksel zorluklar devam ediyor" diye konuştu.(Abdel Kareem Hana/AP)

• 22/30

  15 Ekim 20205 - Kenya muhalefet lideri Raila Odinga'nın Hindistan'a yaptığı sağlık ziyareti sırasında 80 yaşında hayatını kaybetmesinin ardından Nairobi'nin Jacaranda mahallesi sokaklarında yas tutanlar Kenya bayrakları taşıdı. En son 2022'de olmak üzere 5 kez başarısız bir şekilde cumhurbaşkanlığı için yarışan Odinga, Kenya siyasetinin daimi muhalefet figürüydü. Son haftalarda Odinga'nın sağlığının kötüye gittiğiyle ilgili birtakım iddialar dolaşıyordu. Ancak hem ailesi hem de müttefikleri, Odinga'nın ağır hasta olduğu iddialarını reddediyordu. Yıllarca Kenya siyasetinin merkezinde bulunan Odinga, bir dönem başbakanlık koltuğuna oturdu. Özellikle batıdaki Luos ve başkent Nairobi'de tabanının desteğini hiç kaybetmeyen Odinga, zaman zaman eski düşmanlarıyla ittifaklar da kurdu. Rakipleriyle birlikte çalışabilme kabiliyeti nedeniyle Odinga'ya Luo dilinde "Agwambo" (gizemli kişi) lakabı takılmıştı. (Tony Karumba/AFP)

• 23/30

  14 Ekim 2025 - Madagaskar Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina’nın ülkeyi terk etmesinin ardından ordu yönetime el koydu. Parlamentonun alt kanadı dışındaki tüm kurumların feshedildiği açıklandı. Madagaskar ordusunda görevli bir albayın, hükümet karşıtı “Z Kuşağı” protestocularına katılan askerlerle birlikte ayaklanma başlatmasının ardından ülkede yönetim değişti. Albay Michael Randrianirina, salı günü ulusal radyoda yaptığı açıklamada, "İktidarı devraldık" ifadelerini kullandı. Madagaskar'da son haftalarda elektrik ve su kesintilerine karşı başlayan gösteriler, kısa sürede Cumhurbaşkanı Rajoelina'nın istifasının talep edildiği hükümet karşıtı protestolara dönüşmüştü. (Luis Tato/AFP)

• 24/30

  13 Ekim 2025 - Gazze'de yürürlüğe giren ateşkes anlaşması dolayısıyla Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi gerçekleştirildi. ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye, Katar ve Mısır'la birlikte Gazze'deki ateşkes anlaşmasına ilişkin bir niyet beyanı imzaladıktan sonra "Şimdi yeniden inşa zamanı" dedi. Trump, yeniden inşa sürecinin çatışmaların sonlandırılmasına kıyasla daha kolay bir süreç olacağını söyledi. (Saul Loeb/AFP)

• 25/30

  12 Ekim 2025 - Kamerun'da seçmenler, 7 yıl görevde kalacak cumhurbaşkanını seçmek için oy kullanmaya başladı. 7,8 milyon kayıtlı seçmenin olduğu ülkede 21 binden fazla sandık kuruldu. Dünyanın en yaşlı devlet başkanı olan 92 yaşındaki mevcut Cumhurbaşkanı Paul Biya'nın yanı sıra 11 adayın daha adı oy pusulasında yazıyor. 8. dönem için aday olduğunu açıklayan Paul Biya, 43 yıldır sürdürdüğü iktidarını devam ettirecek gibi görünüyor. 2008'de dönem sınırını kaldıran Biya, böl ve yönet taktiğini iyi uygulayan bir siyasetçi olarak biliniyor. Petrol ve kakao üretimiyle öne çıkan Kamerun'da işsizlik oranları yüksek ve ekonomik sıkıntılar yaşanıyor. Afrika kıtasının orta batısındaki Kamerun'un yolsuzluk, güvenlik ve ayrılıkçılık gibi ciddi sorunları da var. (Zohra Bensemra/Reuters)

• 26/30

  11 Ekim 2025 - Çin, Şantung eyaletinde yer alan Haiyang açıklarındaki bir fırlatma gemisinden Gravity-1 roketini fırlattı. Çin'in resmi haber ajansı Xinhua'nın aktardığı üzere, bugün Gravity-1'le birden fazla uydu fırlatıldı. Roket, taşıdığı geniş alanlı bir uydu ve iki deneysel uyduyu, yörüngede hedeflenen yerlere göndermeyi başardı. Dünyanın katı yakıtlı en büyük taşıma roketi olduğu iddia edilen Gravity-1, Ocak 2024'teki ilk uçuşundan sonra ikinci kez fırlatılmış oldu. (AFP)

• 27/30

  10 Ekim 2025 - Savaş sırasında İsrail'in emriyle Gazze'nin güneyine göç ettirilen Filistinliler, İsrail'le Hamas arasında ateşkesin yürürlüğe girmesinin ardından kuzeye dönmeye çalışıyor. İsrail hükümetinin bugün erken saatlerde ateşkesi onaylamasının ardından İsrail birlikleri bölgeden geri çekilmeye başladı. 7 Ekim 2023'te başlayan savaşın iki yılı geride kaldıktan sonra yapılan anlaşmanın ilk aşamasında, İsrail birlikleri geri çekildikten sonra Hamas'ın hayattaki 20 rehineyi 72 saat içinde serbest bırakması gerekiyor. İsrail ise hapishanelerinde uzun süredir tutuklu bulunan 250 Filistinliyi ve savaş sırasında yakalanan 1700 kişiyi serbest bırakacak. Gazze'ye her gün yüzlerce kamyonun yiyecek ve tıbbi yardım taşıması bekleniyor. (Mahmoud Issa/Reuters)

• 28/30

  9 Ekim 2025 - Gazze'de yeni bir ateşkes anlaşmasına varılmasının ardından Filistinliler, Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Belah'ta bulunan Şüheda el-Aksa hastanesinin önünde kutlama yaptı. İsrail ve Hamas, onbinlerce insanın ölümüne ve insani bir felakete yol açan savaşı sona erdirme yolunda önemli bir adım atarak, Gazze'de kalan rehinelerin serbest bırakılmasını öngören bir ateşkes anlaşması üzerinde uzlaştı. Anlaşmayı ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medyadan yaptığı açıklamadan duyurdu. Ateşkes sürecine katkı yapan taraflara ve ülkelere de teşekkür eden Trump, "Bu tarihi ve benzeri görülmemiş olayın gerçekleşmesi için bizimle birlikte çalışan Katar, Mısır ve Türkiye'den arabuluculara teşekkür ediyoruz" ifadelerini kullandı. (Bashar Taleb/AFP)

• 29/30

  8 Ekim 2025 - Vietnam'ın Lang Son kentinde Matmo Tayfunu'nun neden olduğu sel nedeniyle That Khe'de bir köy sular altında kaldı. Vietnam'ın kuzeyinde Matmo Tayfunu'nun sel ve heyelanlara yol açması sonucu pazartesi gününden beri 8 kişinin hayatını kaybettiği, 5 kişininse arandığı bildirildi. Ülke basınında çıkan haberlere göre üç kişi heyelan, 4 kişi ani sel baskını, bir kişi de yıldırım düşmesi sonucu hayatını kaybetti. 15 bin 762 evin sular altında kaldığı, 402 evin ise hasar gördüğü aktarıldı. (Anh Tuc/AFP)

• 30/30

  7 Ekim 2025 - Yılın ilk "süper ayı", Pakistan'ın Karaçi kentindeki Frere Binası'nın arkasından yükseliyor. Süper ay, uydu yörüngesinde dönerken dolunayın Dünya'ya en yakın olduğu noktaya, yani yerberi noktasınya denk gelmesiyle ortaya çıkıyor. Bu da Ay'ın yılın en sönük halinden yüzde 30 daha parlak ve yüzde 14 daha büyük görünmesini sağlayabilir. Aslında çok nadir gerçekleşmeyen bu olay bu yıl kasım ve aralık ayında tekrar yaşanacak. Gökyüzü açık olduğu takdirde dünyadaki herkes özel ekipmana ihtiyaç duymadan süper ayı görebilir. (Akhtar Soomro/Reuters)

Sessizliğin politikası: Realpolitik ve ekonomik çıkarlar

Doğu Türkistan meselesi, çağımızın en keskin çelişkilerinden birini gözler önüne seriyor:

İnsan haklarının evrensel değer olarak ilan edildiği bir dünyada, bu hakların açıkça ihlal edildiği bir coğrafyaya karşı küresel bir sessizlik hâkim.

Bu sessizlik, ne bilgisizlikten ne de ilgisizlikten kaynaklanır; bilakis, bilinçli bir politik tercihtir.

Bu tercih, uluslararası ilişkilerin temelini oluşturan realpolitik mantığına, yani ahlaki değerlerden ziyade güç, çıkar ve denge kaygılarına dayanıyor.

Çin, günümüzün en güçlü ekonomik ve stratejik aktörlerinden biri.

"Kuşak ve Yol Girişimi" aracılığıyla Asya, Afrika ve Avrupa'yı birbirine bağlayan devasa bir ekonomik ağ kurdu, birçok ülkeyi altyapı yatırımları, ticaret ve finansal bağımlılıklar üzerinden kendine entegre etti.

Bu ağ, yalnızca malların değil, sessizliğin de dolaşımını sağlıyor.

Zira Çin ile ekonomik iş birliği içinde olan birçok ülke, insan hakları konusundaki eleştirilerini "diplomatik nezaket" ya da "iç işlerine karışmama" ilkesi arkasına gizlemektedir.

Batılı devletler açısından da durum benzer.

Çin, küresel tedarik zincirinin merkezinde yer alıyor; ucuz üretim, nadir maden kaynakları ve devasa pazar potansiyeli, eleştiri seslerini bastıran ekonomik bir pranga işlevi görüyor.

Bu ülkeler, Doğu Türkistan'daki kamplardan elde edilen zorla çalıştırılmış iş gücünün ürünlerinin küresel pazara girdiğini biliyor, fakat bu bilginin gerektirdiği etik tepkiyi göstermiyor.

İnsan hakları, bu bağlamda, uluslararası diplomasinin süslü söylemi haline gelirken; çıkar ilişkileri gerçeğin üzerini örten bir örtüye dönüştü.

Müslüman ülkelerin sessizliği ise daha derin bir ahlaki sarsıntının göstergesidir.

Tarih boyunca "ümmet" bilincini ve mazlumla dayanışmayı temel alan İslam dünyası, bugün ekonomik yardımlar, enerji bağımlılıkları ve diplomatik dengeler nedeniyle Doğu Türkistan konusunda suskun kalıyor.

Pek çok ülke, Çin'in finansal yatırımlarını ve altyapı desteğini kaybetmemek için bu meselede tarafsız görünmeyi tercih ediyor.

Bu durum, İslam siyaset düşüncesinde adaletin merkezî konumuna meydan okuyan, vicdan ile çıkar arasındaki çatışmanın güncel bir yansıması.

Realpolitikin hâkim olduğu bu düzende, sessizlik artık pasif bir tutum değil, aktif bir politikanın parçası.

Sessizlik, zulmü meşrulaştırmanın, "durumu normalleştirmenin" aracı hâline gelir.

Böylece uluslararası toplum, bir yandan insan hakları ideallerini dile getirirken, öte yandan ekonomik ve stratejik menfaatler uğruna bu ideallerin altını boşaltır. 

Doğu Türkistan meselesi, bu bağlamda, modern uluslararası sistemin ahlaki iflasını gözler önüne serer.

Burada yaşanan zulüm kadar, bu zulmün karşısındaki suskunluk da tarihsel bir suç ortaklığıdır.

Zira güç, sessizliği satın aldığında, adaletin dili susar. Ve insanlık, bu suskunlukla birlikte yavaş yavaş kendi vicdanını kaybeder.

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.