Bugünlerde Türkiye'nin Avrupa'da Avrupa Güvenlik Eylemi'ne (SAFE) katılımı için görüşmeler yapılırken Yunanistan'ın itirazlarının gündeme geldiği haberleri çıkıyor.
Bu Avrupa Güvenlik Eylemi (Security Action for Europe-SAFE) konusuna göz atalım.
Daha önce Avrupa'nın güvenliğini ve silahlanma gayretlerini yazdım. Hatta Avrupa ortak ordusu fikri için gerekenleri de sıraladım.
Türkiyesiz bir Avrupa güvenliğinin olmadığını hemen herkes bilir.
Türkiye NATO gibi Avrupa'nın da güney kanadını tutam önemli bir konumdadır.
Üstelik Türkiye son yıllarda savunma sanayiinde dünya çapında projelere imza atmaktadır.
Ortada olan tablo şudur:
Rusya'nın Ukrayna'yı (bir kısmı da olsa) işgali, Avrupa'da artan Rus tehdidi, küresel gerginliklerin artması ve silahlanma eğiliminin artması, silahlanmada hızlı bir şekilde yeni teknolojilere yönelinmesi ve bütün bunlarla birlikte Trump Yönetimi'nin Avrupa'ya "savunma politikalarınızı gözden geçirmelisiniz" şeklinde özetlenebilecek türden baskısı üzerine Avrupa bu konuda kurumsal çabalarını ele aldı.
Avrupa tarafından bu tabloya göre bir strateji belirledi, bütçe işleyişi yönüyle bir plan hazırladı.
İşte bu strateji ile beraber Avrupa geniş perspektifli bir eylem planına gitme yolunu seçti.
Derken Türkiye'nin jeopolitiği, askeri kapasitesi, yeteneği ve savunma sanayiindeki becerisi Avrupa'nın gündemine girdi.
O halde Avrupa'nın savunma alanında, NATO müttefiki ve Avrupa'nın en güçlü ordusuna sahip Türkiye ile ortak çalışma ihtiyacı doğmaktaydı.
Bu bakış açısıyla eğer bir formül bulunur ise Türkiye SAFE'e dahi bir şekilde katılabilir.
Avrupa Komisyonu'nun hazırladığı bir "SAFE Tüzüğü" var.
Bu tüzük 2025 yılının ilk aylarında gündeme geldi ve kısa zaman sonra kabul edildi.
Amaç, AB'nin 2030 yılına kadar ortak savunma kapasitesini artırılması, tedarik zincirlerini güvence altına alınması ve üye ülkeler arasında savunma alanında koordinasyonun güçlendirilmesidir.
Avrupa ülkelerine bu amaç doğrultusunda bir mali plan belirlenmektedir.
Bu yeni mali imkânla; üyelerin milli planları ve talepleri gereği harekete geçilecek, projeler değerlendirilecek ve ilgili üye ülkelere 150 milyar euroya kadar kredi sağlanacaktır.
Elbette bağlayıcı koşullar vardır, bu bir kredi olduğuna göre en başta ekonomik garantiler alınmak istenmektedir.
Ayrıca üye ülkelerden, en az iki katılımcı ülkeyi kapsayan ortak satın alımların hayata geçirmesi beklenmektedir.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, "Avrupa Savunması için Beyaz Sayfa" (White Paper for European Defence) kapsamında, Mart 2025'te, Avrupa'nın yeniden silahlanmasını öncelikleyen projesini ileri sürdü.
"ReArm Europe" olarak isimlendirilen bu öneriyle, önümüzdeki 4 yıl içinde savunma sektörüne 800 milyar euro kaynak aktarılması planlandı.
Komisyonun uluslararası derecelendirme kuruluşlarına göre kredi notu an üsttedir. Komisyon piyasadan daha az maliyetli fon toplayabilmektedir.
SAFE'in kredileri avantajlıdır; azami 45 yıl vadeli ve anapara geri ödemeleri için 10 yıl ödemesiz uzun vadeli krediler sağlayabilmektedir.
Kimler yararlanabilecek?
Danimarka, Almanya, Lüksemburg, Hollanda ve İsveç AAA derecesine sahip.
Bulgaristan, Yunanistan, Macaristan, İtalya gibi ülkelerin kredi notu A'dan düşük.
A notuna sahip olan Letonya SAFE'den yararlanmak istediğini açıkladı.
Askerî açıdan tarafsız bir ülke olan ve AA notuna sahip İrlanda da SAFE'den yararlanmak istiyor.
14 üye ülke savunma harcamalarını arttırmak için bloğun mali kurallarından cayma izni talep etmiş olup Komisyon bunu bir başarı olarak görüyor.
Bu ülkeler arasında Belçika, Bulgaristan, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Almanya, Yunanistan, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya, Portekiz, Slovakya ve Slovenya yer alıyor.
Ayrıca, ülkelerin SAFE kredilerini kendi stoklarını güçlendirmek için değil, Ukrayna'ya daha fazla askeri destek göndermek için almaya karar verebilecek olması, savunma üretimini arttırmanın ve yeniden silahlanmanın siyasi açıdan hassas olabileceği üye ülkelerde alımı artırabilir. 1
Türkiye'nin durumu nedir?
Halen Türkiye'nin kredi notu düşüktür.
Böyle olmasa çok noktada Avrupa Birliği ve savunma konularında çok hızlı ilerleme sağlanabilir.
SAFE gayet elverişli bir araçtır. Türk savunma sanayii için de kolaylıklar sunabilir.
Türkiye ekonomik kriterlerin dışındaki bütün kriterlerde Avrupa'daki çok ülkeden önde durumdadır.
O halde ortak projeler için belli formüller bulunacaktır. Savunma konusu çok önemlidir.
Türkiye bu alanda kredi derecelendirme notu hariç diğer tüm kriterleri kapsıyor görülmektedir.
Bu durum bir niyet beyanına ve bir kararlılık ifadesine dönüştürülebilir.
Bu perspektifte en azından Türkiye'nin Avrupa ile SAFE alanında çalışmasına olan kararlı tutumu incelenmelidir.
AB ile savunma iş birliklerinde aralanan kapıdan geçilebilir.
Türkiye'nin savunmadaki kapasite kriterleri yeterlidir.
Belki bazı noktalarda düzenlemeye ihtiyaç duyulmaktadır.
Türk savunma sanayii ürünlerinde millilik oranı yüksektir ve bu her geçen gün artış göstermektedir.
Türkiye her ne kadar henüz AB üyesi değilse de uzun yıllardır üyelik için karşılıklı çaba devam etmektedir.
Savunma alanı bir bakıma üyelik için de bir anahtar rol üstlenebilir.
Her şeyden öte Türkiye, Avrupa ile Güvenlik ve Savunma Ortaklığı'na (SDP) dahil olabilecek düzeyin en üstündedir.
Bu bağlamda ihtiyaç olursa fonlara erişim özel bir program yoluyla da sağlanabilir.
AB'nin Norveç, Moldova, Güney Kore, Japonya, Arnavutluk, Kuzey Makedonya ve yakın zamanda da İngiltere ile bu türden yedi SPD'si bulunmaktadır.
Türkiye de SPD kapsamında olabilir.
Ukrayna'daki savaştan önce Türkiye'nin Ukrayna ile savunma alanında iş birlikleri vardı ve bu gelişerek devam etti.
Türk İHA ve SİHA'ları çok zaman sahada oyun değiştirici oldu. Avrupa bunu en yakından gözleyen taraf.
Türk kara gücü dünyada sayılı kapasite ve tecrübeye sahip.
Türkiye bütün dünyaya top mühimmatı tedarik eden bir ülke.
Türkiye burada da kalmadı, deniz kuvvetleri bakımından bölgenin en yüksek kapasitesine ulaşmak noktasında hızla gelişmektedir.
Burada yeni teknolojiler kullanılmaktadır. Gelelim hava kuvvetlerine. İHA ve SİHA'dan başka Türkiye, Eurofighter savaş uçağı tedariği için görüşmelerini bir ileri noktaya taşıdı.
Hürjet ile Avrupa'da kendine yer buldu. Türkiye'den bir firma İtalya'dan bir uçak fabrikası satın aldı. Bunlar somut projeler.
Böyle bakılırsa SAFE'nin önemli bir ayağını oluşturduğu Avrupa Komisyon'un "Hazırlık 2030" planı, Türkiye için elverişli.
Belki teknik düzenlemeler gerekir, ihtiyaçlar belli bir havuzda toplanarak hızlandırılabilir, tedarik zincirleri güvence altına alınabilir ve üretim hatlarının ateşlenmesi sağlanabilir.
Eğer konu mühimmat, drone ve anti-drone sistemleri, hava savunma, elektronik gereçler ise Türkiye bu alanda dikkat çeken konumdadır.
Sonuçta savunma konusuna Avrupa ve Türkiye stratejik ve jeopolitik gözle bakmaktadır. Şimdiden belli alanlarda ilerlemeler sağlanmış haldedir.
Buradan bir AB ülkesi Yunanistan kendine rakip göreceği değerlendirmeyi değil, müttefiki göreceği bir sonucu çıkarmalıdır.
Şunu da hatırlatalım, Yunanistan'ın NATO askeri kanadına girişine olur veren Türkiye savunmayı bir bütün görmektedir.
1. Sait Burak Utucu, Türkiye, 'Avrupa Güvenlik Eylemi (SAFE)' planına katılım için koşulların iyileştirilmesini istiyor, Euronews Türkçe, 29.5.2025, Erişim: https://tr.euronews.com/2025/05/29/turkiye-avrupa-guvenlik-eylemi-safe-planina-katilim-icin-kosullarin-iyilestirilmesini-isti
*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
