İran, ilan edilen ateşkesle birlikte mutlak olarak iç hesaplaşma sürecine girdi.

Bu sürecin kısa ya da uzun sürmesi reflekslere bağlı olacaktır.

Artık eski hâl muhal, ya yeni hâl ya da izmihlal.

İran molla rejiminin mevcut haliyle devam etme şansı ve imkânı kalmadı.

Ya kendini yenileyecek ve bölgesel siyaset ile faaliyetlerini değiştirecek ya da daha büyük yıkımlarla karşı karşıya kalacak.

Bundan sonrası için bu iki seçenek arasında bir tercih yapmak zorundadır.

İran için 46 yıllık dönem fiili olarak kapandı ve yeni bir süreç başladı

İsrail, 13 Haziran'da İran'ı kendi evinde vurarak yeni bir dönemin kapısını fiili olarak açtı ve 46 yıldır süren dönemin kapandığını ilan etmiş oldu.

Rejim artık yeni söylemler, politikalar, stratejiler ve yol haritası belirlemek zorundadır.

İran rejiminin bu şekilde devam edemeyeceği ve savaşta belli bir anlaşmaya varılıp İsrail tehdidi ortadan kalkınca devletin kaçınılmaz bir dönüşüm sürecine gireceği tüm uzmanların ortak görüşü olarak öne çıkıyor. 

İran'a dair yazan, çizen ve tecrübeye sahip olan herkes 46 yıllık dönemin fiilen sona erdiğinde hemfikir.

Kaba kuvvetle, baskıyla ve tehditlerle bu rejimin varlığını sürdürme şansı kalmamıştır.

Bu yöntemlere elbette başvurmaya devam edebilir fakat bu hiçbir yaraya merhem olmayacaktır.

Çünkü mızrak çuvala sığmayacak hale gelmiştir. 

Tahran yönetimi değişim ihtiyacının farkında

Rejimin başındaki dini, askeri ve siyasi gruplar zeminin kaydığını ve yapının çatırdamaya başladığını, her an yıkılmak üzere olduğunu çok iyi görüyor.

Bu konuda tarihsel bir deneyime sahipler. Hafızaları canlı ve tarihten ders çıkarmaya yatkın özelliklere sahipler.

Dışarıdan görüldüğü kadar maceracı ve fevri değiller. Bu sadece oluşturdukları algıdan ibarettir.

İşin iç yüzü çok farklıdır. Rejimi ellerinde bulunduranlar tarihi de iyi okur, mevcut durumu da iyi okur, İran toplumunu da iyi gözlemler. 

İran'daki rejim 46 yıl ayakta kalmışsa bu tamamen olan biteni doğru okuyup ona göre pozisyon almalarıyla açıklanabilir.

Oluşturdukları algı çok devrimci ve maceraperest olabilir fakat pratik bununla paralel değildir, aksi istikamettedir.

Böyle olmasaydı şu ana kadar Saddam, Kaddafi, Esad, Mübarek, Bin Ali vs. akıbetine uğrardı.

Kaldı ki İran toplumu tüm bu ülkedeki toplumlardan daha diri, bilinçli, sosyal ve politik. 

Rejim, mutlak bir kırılma noktasına ulaştığını ve bu yüzden yeni safhaya geçmesi gerektiğini biliyor.

Yaşanacak değişim derecesine göre bir çıkış imkânı da sunabilir, bir süre daha ayakta kalmasını da sağlayabilir.

Bu rejimin öncelikleri ve tercihlerine bağlı olarak gelişecektir. 

İran savaşı sürdürmenin yerine kayıpları en aza indirmenin arayışında

Şu an İran'ın diplomasi kapılarını zorladığı ve müzakere masasının bir önce kurulmasını istediğini görüyoruz.

Önceki analizlerimizde de İran'ın müzakerelere hazır olduğunu ancak ABD'nin buna sıcak bakmadığını ifade etmiştik.

Yaşanan gelişmeler bunun haklılığını ortaya çıkardı.

ABD müzakereleri ve anlaşmayı isteseydi İsrail saldırıları başlamazdı.

Şimdi de ABD, İran'ın şartları kabul edeceği bir müzakere masası istiyor, aksi taktirde anlamlı bir müzakere olmaz. 

İran yönetimi de eldeki kazanımlarının ve muhtemel kayıplarının muhasebesini yapmakla meşgul.

Bunu iyice tartıp biçtikten sonra bir karara varacak ve ABD'nin dayattığı şartları esnetmeye çalışacak.

Örneğin, ABD ve İsrail, İran'a sadece nükleer programı durdurma şartını dayatmıyor, bunun yanında, Yemen, Lübnan ve Irak'tan da elini çekmesini istiyor.

Mesele uranyuma kilitlenmiş olsa onu açmak zor değildir fakat 46 yıldır ilmek ilmek dokudukları ve adına "direniş ekseni" dedikleri ahtapot ağını dağıtmak İran rejimi için varlık ile yokluk mücadelesi demektir. 

İran, dışarıdaki vekil güçleri olmazsa savaşını sürekli içeride vermek zorunda olacak ve bu sürdürülebilir bir durum değildir.

Savaşı bir şekilde evin dışına çıkarması gerekiyor ve bunun için de vekil güçlerin aktif olmasına ihtiyaç duyuyor.

İran savaşı kendi evinde veriyor fakat "ev sahibi" Hamaney kayıp

İran savaşı kendi evinde yapınca devlet ciddiyeti kalmıyor ve tüm heybetini kaybediyor.

Mehdi'nin naibi olarak kabul edilen Velayeti Fakih gibi büyük ünvanlar verilen rejim lideri Hamaney, kayıplarda.

Rejim muhalifi basın bu durumu "Giybeti Sugra" (Küçük Gıybet) olarak nitelendirerek alaya alıyor ve toplumda da buna dair sorular artıyor.

Bu durumu Mehdi'nin kaybı ve gelişiyle izah etmeye çalışanlar da yok değil.

O yüzden muhalif basın Mehdi'nin "Gıybeti Kubra" (Büyük Gıybet) teorisine kinaye olsun diiye "Gıybeti Sugra" diyor. 

Nereden bakarsanız bakın Netanyahu ve Trum'ın hergün kameraların karşısında olduğu bir savaşta Hamaney'in haftalarca kayıp olması İran toplumu için kabul edilebilir değil.

Bu da hem toplum hem de savaşan askeri kadro için moral-motivasyonun düşmesi sonucunu doğurur. 

Girişte de ifade ettiğimiz için rejim şu an değişim sancılarını yaşamaya başlamıştır.

Doğumun erken ya da geç olması tamamen onun hal ve hareketlerine bağlıdır.

Hiç şüphesiz ki sürecin iyi yönetilememesi halinde düşükle sonuçlanması ihtimali de kuvvetlidir.

Rejimin şu anki reflekslerinden görünürde ipleri sıkacağını ancak pratikte uzlaşmacı davranacağını görüyoruz.

İçeriye korku salmak için bazı radikal adımlar atılabilir.

Örneğin, İran dışındaki BBC Parsian, İran İnternational, VOA, Monoto gibi Farsça yayın yapan televizyon kanallarına fotoğraf ya da video gönderenler 25 yıl hapis yatacak.

Hatta yer yer idama kadar götürebilirler bu işi.

Nitekim Emin Mahdavi, 23 Haziran'da İran İnternational ile çalıştığı iddia edilerek Mossad ajanlığı suçlamasıyla idam edildi.

25 yıl hapis hafif olarak gördükleri olaylar için verilecek, tehlikeli gördükleri kişiler için direkt idam verecekler.

Somut örneği de Mahdavi'dir. Bu durum rejimin içine düştüğü panik halini gösteriyor fakat bu sürdürülebilir değil.

O nedenle bu adımlara paralel olarak masada ellerini hızlı tutarak ABD ve İsrail'i ya razı edecek ya da oyalayacak formüller bulunacaktır. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  7 Temmuz 2025 - Kenya'nın başkenti Nairobi'de düzenlenen Saba Saba Günü gösterilerinde protestocular, çıkan çatışmalar sırasında Kenya polisinin attığı göz yaşartıcı gaza maruz kaldı. Kenya demokrasi mücadelesini 7 Temmuz 2025'te kutlarken polis, olası protestolar öncesinde Nairobi'deki ana yolları kapatmasıyla kutladı. Saba Saba Günü, 7 Temmuz 1990'da dönemin başkanı Daniel arap Moi'nin yıllar süren otokratik yönetiminin ardından Kenyalıların çok partili demokrasiye dönüş talebiyle başlattıkları ayaklanmayı hatırlamak için kutlanıyor. (Simon Maina/AFP)

• 2/30

  6 Temmuz 2025 - McLaren'ın Avusturyalı pilotu Oscar Piastri, büyük kısmını önde götürdüğü Britanya Grand Prix'sini ikinci sırada bitirirken zafer, Britanyalı yakım arkadaşı Lando Norris'in oldu. Yarışa pole pozisyonundan başlayan Max Verstappen damalı bayrağı 5. sırada görürken, Silverstone'un ev sahipliği yaptığı mücadeleye yağmur damgasını vurdu. 5 sürücünün yarış dışı kalmasıyla bitiş çizgisini 15 araç geçti. 37 yaşındaki deneyimli pilot Nico Hulkenberg, üçüncü sırayı alarak kariyerindeki ilk podyumu elde etti. (Ben Stansall/AFP)

• 3/30

  5 Temmuz 2025 - Fransa Bisiklet Turu'ndaki bisikletçiler, Porte de Paris anıtının yanından geçiyor. 112.'si düzenlenen Fransa Bisiklet Turu veya Tour de France, bugün başladı. Yarışçılar ülkenin kuzeyindeki Lille'de başlayıp biten ilk etapta 184,9 kilometre boyunca pedal çevirecek. Toplamda 3 bin 320 kilometrelik zorlu yarış boyunca bisikletçiler, Pireneler ve Alpler de dahil 6 dağ etabında mücadele edecek. Üç hafta sürecek yarış 27 Temmuz Pazar günü Paris'teki Champs-Elysees'de sona erecek. (Anne-Christine Poujoulat/AFP )

• 4/30

  4 Temmuz 2025 - ABD Başkanı Donald Trump, vergi indirimleri ve harcama kesintilerini içeren yasa tasarısını imzaladıktan sonra Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson'ın kendisine verdiği tokmağı vuruyor. Kamuoyunda "Büyük, Güzel Yasa Tasarısı" diye bilinen tasarı ABD Kongesi'nden geçtikten sonra bugün, ABD Bağımsızlık Günü'nde, Trump tarafından imzalandı. Trump'ın ilk dönemindeki vergi indirimlerini kalıcı hale getiren ve kapsamını genişleten düzenlemede, sınır güvenliği ve göçmenlik denetimi için ciddi miktarda fon ayırılmasının yanı sıra savunma harcamalarının artırılması öngörülüyor. Ayrıca düşük gelirlilere sağlık sigortası ve beslenme yardımı sağlayan programlarda da büyük kesintiler amaçlanıyor. Trump, Beyaz Saray'da düzenlenen 4 Temmuz Bağımsızlık Günü kutlamasında "Tasarıyı imzaladığımda şimdiye kadarki en büyük zaferimizi resmileştirmiş olacağız" ifadelerini kullandı. (Evan Vucci/AP)

• 5/30

  3 Temmuz 2025 - Yerli turistler ülkenin doğu kıyısında yer alan devasa tatil köyü Wonsan Kalma'nda. Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un gözde projelerinden biri olan tesisin bu ay içinde Rus misafirlerini ağırlaması bekleniyor. Kim, Birleşmiş Milletler'in 2017'de ülkesinin kömür ve tekstil dahil tüm ana ihracatını yasaklayan ağır yaptırımlar uygulamasının ardından turizmi teşvik etmeye başlamıştı. Yaptırımlar, Kuzey Kore'yi nükleer ve füze programlarını finanse etmek için döviz kazanma araçlarından mahrum bırakmak üzere tasarlanmıştı. Ancak Kim'in şiddetle ihtiyaç duyduğu yeni bir döviz kaynağı olarak gördüğü turizmi etkilemediler. (Kim Won Jin/AFP)

• 6/30

  2 Temmuz 2025 - İspanya'nın Segerra bölgesinde orman yangınları etkili oluyor. Avrupa'yı etkisi altına alan ve İsviçre'deki bir elektrik santralindeki nükleer reaktörün kapanmasına neden olan sıcak hava dalgası nedeniyle İspanya'da orman yangınları iki kişinin ölümüne neden olurken Fransa'da da iki kişi hayatını kaybetti. Bugün yine kavurucu sıcaklıklar yaşanırken İspanyol yetkililer Katalonya'da bir gün önce çıkan orman yangınında iki kişinin öldüğünü, Fransa Enerji Bakanı ise sıcak hava dalgasıyla doğrudan bağlantılı iki ölüm vakası yaşandığını ve 300 kişinin de hastaneye kaldırıldığını açıkladı. İtalya'da da aşırı sıcaklar nedeniyle 18 şehir için kırmızı alarm verildi. Yetkililer, İspanya'nın Katalonya bölgesindeki Torrefeta'da çıkan yangının birkaç çiftliği yok ettiğini ve yaklaşık 40 km boyunca uzanan bir alanı etkilediğini söyledi. Daha fazla rüzgar ve gök gürültülü fırtına beklenmesine rağmen yangın büyük ölçüde kontrol altına alındı (AP)

• 7/30

  1 Temmuz 2025 - Tayland Anayasa Mahkemesi, eski Kamboçya lideri Hun Sen ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdiğinin ortaya çıkmasının ardından Başbakan Paetongtarn Shinawatra'yı görevden uzaklaştırdı. Anayasa Mahkemesi'nde yapılan oylamada Shinawatra'nın görevden uzaklaştırılması kararı 2'ye karşı 7 oyla kabul edildi. Ülkenin en genç lideri ve ikinci kadın Başbakanı olan 38 yaşındaki Shinawatra'nın savunmasını 15 gün içinde yapması gerekiyor. Shinawatra'nın görevden uzaklaştırılmasının ardından ülkeyi Başbakan Yardımcısı Suriya Jungrungruangkit yönetecek. (Lilian Suwanrumpha/AFP)

• 8/30

  30 Haziran 2025 - 200 bin müzikseveri ağırlayan Glastonbury Festivali'nin bitmesiyle alanda büyük bir temizlik operasyonu başlatıldı. Festivalin temizlik ekibi, festival katılımcıları evlerine doğru yola çıkmaya başladığında, kağıt bardaklar ve yiyecek kapları da dahil binlerce çöpü toplamaya başladı. Temizlik görevlileri taşan çöp kutuları, kamp sandalyeleri ve şişme yataklar gibi büyük eşyaların yanı sıra sandaletler, parmak arası terlikler ve alışveriş torbalarıyla da boğuşuyor. Glastonbury 2026'da geri dönmeyecek, çünkü festival bir sonraki etkinlik 2027'de gerçekleşmeden önce zeminin toparlanmasına zaman tanımak için nadasa giriyor. Festivalde sahne alan İngiliz punk rap grubu Bob Vylan'ın "Özgür Filistin" ve "İsrail ordusuna ölüm" sloganları atıp kalabalığın da sloganlara eşlik etmesi medyada büyük yankı uyandırdı. BBC, Bob Vylan'ın ifadelerini "derin şekilde rahatsız edici" diye nitelendirerek performansın yeniden yayımlanmayacağını bildirdi. (Oli Scarff/AFP)

• 9/30

  29 Haziran 2025 - Formula 1'de 2025 Avusturya Grand Prix'sinin kazananı Lando Norris oldu. Spielberg kentindeki 4,32 kilometrelik Red Bull Ring Pisti'nde yapılan yarışa pole pozisyonunda başlayan McLaren pilotu Lando Norris, damalı bayrağı ilk sırada gördü. Norris'in takım arkadaşı Oscar Piastri ikinci olurken, Ferrari'den Charles Leclerc podyumun son basamağında yer aldı. Formula 1'de sezonun bir sonraki yarışına Büyük Britanya'daki Silverstone pisti ev sahipliği yapacak. (Leonhard Foeger/AFP)

• 10/30

  28 Haziran 2025 - İran'ın başkenti Tahran'da, İsrail saldırıları sonucu öldürülen İranlı askeri komutanlar ve bilim insanları için düzenlenen cenaze töreni sırasında hayatını kaybedenlerin fotoğrafları Enghelab Meydanı'nda sergileniyor. İran, İsrail'le 12 gün süren çatışmalarda öldürülen 60 kişi için bugün cenaze töreni düzenlendi. Onbinlerce kişinin katıldığı törende son yolculuğuna uğurlananlar arasında saldırıların başladığı 13 Haziran'da öldürülen İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Başkomutanı Hüseyin Selami ve ülkenin önde gelen nükleer bilim insanı Muhammed Mehdi Tehrançi de vardı. İranlı yetkililer çatışmalar boyunca İran'da toplam 627 kişinin öldüğünü açıkladı. İsrailli yetkililerse İran'ın füze saldırılarının ardından İsrail'de 28 kişinin öldüğünü söyledi (Atta Kenare / AFP)

• 11/30

  27 Haziran 2025 - Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de yer alan acil müdahale ekipleri, UNRWA'ya ait bir okulda İsrail saldırısı nedeniyle çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. İsrail'in bugün gerçekleştiği saldırılarda 62 Filistinlinin hayatını kaybettiği bildirildi. Gazze'nin sivil savunma ajansı, öldürülen kişilerin 10'unun insani yardım beklediğini aktardı. Bölgedeki yetkililer mayıs sonundan beri en az 500 kişinin yardım merkezlerinin yakınında öldürüldüğünü ifade ediyor (Bashar Taleb / AFP)

• 12/30

  26 Haziran 2025 - Kuzey Kore gelecek hafta lider Kim Jong-un'un ülkenin turizm sektörünü geliştirme yolunda "ilk adım" olmasını umduğu doğu kıyısında bir sahil tesisi açacak. Devlet medyasına göre, sahilin 4 kilometrelik bir bölümünü kapsayan Wonsan-Kalma kıyı turizm bölgesi, oteller, restoranlar, alışveriş merkezleri ve su parkından oluşuyor. Bölgede inşaat 2018'de başladı ancak hem inşaat sorunları hem de Kovid-19 pandemisi nedeniyle gecikti. Kore Merkezi Haber Ajansı'nın (KCNA) bildirdiğine göre, yılda yaklaşık 20 bin misafir ağırlayabilecek bölge, ilk yerli ziyaretçilerini salı günü kabul edecek. Uluslararası turistlerin bölgeye ne zaman gelebileceğiyse bilinmiyor. Tesisin büyük açılışında Kim'e eşi Ri Sol-ju ve varisi olduğu varsayılan kızları Kim Ju-ae eşlik etti. (AFP/KCNA/KNS)

• 13/30

  25 Haziran 2025 - Kenya'nın başkenti Nairobi'de eylemciler, parlamentonun basılmasının birinci yıldönümü münasebetiyle düzenlenen protestoda güvenlik güçlerinin müdahalesine maruz kaldı. Binlerce protestocu, devlet destekli çeteler ve polis şiddetiyle karşılaşacakları korkusuna rağmen, hükümet aleyhine gösterilerin zirveye ulaştığı parlamento baskınından bu yana geçen bir yılı kutlamak üzere çarşamba günü sokaklara çıktı. Geçen yıl vergi artışları ve genç Kenyalıların içinde bulunduğu vahim ekonomik durum nedeniyle haftalarca süren protestolarda en az 60 kişi güvenlik güçleri tarafından öldürülmüştü. Aktivistler ve kurbanların aileleri, parlamentonun işgal edildiği en ölümcül kargaşa gününün üzerinden bir yıl geçmesi münasebetiyle barışçıl gösteriler düzenlenmesi çağrısında bulundu. (Luis Tato/AFP)

• 14/30

  24 Haziran 2025 - Birleşik Krallık'ın (BK) başkenti Londra'nın merkezindeki Trafalgar Meydanı'nda, İsrail’le iş yapan şirketlere karşı doğrudan eylemler düzenleyen Palestine Action adlı grubun, hükümet tarafından yasaklı örgüt ilan edilmesi yönündeki girişimi protesto edildi. BK İçişleri Bakanı Yvette Cooper, 23 Haziran 2025'te, aktivistlerinin geçen hafta BK'nin en büyük hava üssüne izinsiz girmesinin ardından, Palestine Action adlı kampanya grubunu yasaklayacağını duyurmuştu. Cooper, 20 Haziran'da BK'nin güneyindeki RAF Brize Norton'da iki uçağa yapılan vandalizmin "utanç verici" ve grubun "kabul edilemez suçlara karıştığı uzun bir geçmişi" olduğunu söyledi. Eylemciler, grubun yasaklı örgütler listesine alınmasının protesto hakkının ihlali anlamına geleceğini savunarak, "Palestine Action, bizi gururlandır; bir Elbit fabrikasını daha kapat" ve "İnsanlar işgal altındayken direniş meşrudur" sloganları attı. (Henry Nicholls/AFP)

• 15/30

  23 Haziran 2025 - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi'yi Moskova'da kabul etti. İki isim, İsrail ve ABD'nin İran'a yönelik saldırılarına ilişkin görüşme gerçekleştirdi. Putin ve Erakçi, Kremlin'deki ikili görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Putin, görüşmede Erakçi'ye Rusya'nın İran halkına yardım etmeye çalıştığını bildirdi. İsrail ve ABD'nin saldırılarını kınayan Putin, "İran'a yönelik saldırılar, hiçbir gerekçesi olmayan sebepsiz bir saldırganlık" diye konuştu. Görüşmenin basına açık kısmında konuşan Putin, Rusya'yla İran’ın güvenilir ilişkilere sahip olduğuna işaret ederek, "İran halkına yardım etmek için çaba gösteriyoruz" ifadesini kullandı. Rusya’nın Ortadoğu’da yaşanan gelişmelere yönelik yaklaşımının bilindiğini anlatan Putin, "Rusya Dışişleri Bakanlığı, yaklaşımımızı açıkça ifade ederken Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde aldığımız pozisyonu biliyorsunuz" diye konuştu. (Alexander Kazakov/AFP)

• 16/30

  22 Haziran 2025 - Ducati Lenovo Takımı'nın İspanyol sürücüsü Marc Marquez, takım arkadaşı İtalyan Francesco Bagnaia'nın önünde ve bu ikiliyi BK8 Gresini Racing'in yıldızı, Marquez'in kardeşi Alex Marquez takip ediyor. İtalya'nın Mugello pistinde düzenlenen MotoGP İtalya Grand Prix'sini şampiyonanın lideri Marc Marquez kazanırken, Alex Marquez ikinci ve Fabio Di Giannantonio üçüncü oldu. Bu sonuçla Marc Marquez sürücüler şampiyonasında puanını 270'e çıkardı. Onu 240 puanla Alex Marquez ve 160 puanla Bagnaia takip ediyor. (Tiziana Fabi/AFP)

• 17/30

  21 Haziran 2025 - Roma'da düzenlenen "Stop Rearm Europe" (Avrupa'nın Yeniden Silahlanmasına Son) yürüyüşüne katılan göstericiler, Kolezyum'un önünden geçiyor. Avrupa Birliği'nin 800 milyar euroluk savunma planına karşı harekete geçen Stop Rearm Europe, silahlara daha fazla para harcanmaması çağrısı yapıyor. Bugün savaş ve soykırım karşıtı protestocılar, 300'den fazla ağ, sosyal örgüt, sendika, ulusal ve yerel siyasi oluşumun desteğiyle Roma'da düzenlenen eyleme katıldı. (Andrew Medichini/AP)

• 18/30

  20 Haziran 2025 - Çin'in Jinshan bölgesindeki yeni Legoland Şanghay Resort'ta insanlar lunapark trenine biniyor. Şanghay'da yer alan dünyanın en büyük Legoland'i, bugün halkın denemesi için faaliyetlerine başladı. Aynı zamanda Çin'deki ilk Legoland olan tesis, Ninjago, Lego Friends ve Monkie Kid gibi temalara sahip 8 bölüm içeriyor. En ilgi çekici ziyaret yerleri arasında, Şanghay sahilinin ve Lujiazui finans bölgesinin gökdelenlerinin renkli plastik tuğlalardan inşa edilen minyatür kopyalarının olması bekleniyor. Legoland Şanghay Resort, 5 Temmuz'da resmen açılacak. (Hector RETAMAL / AFP)

• 19/30

  19 Haziran 2025 - Tel Aviv yakınlarında İsrail acil servis ekipleri, İran'ın füze saldırısı yaptığı bölgede çalışıyor. Yetkililer, İran'ın "onlarca" füze saldırısı sırasında İsrail'in güneyindeki bir hastanenin vurulduğunu, Tel Aviv bölgesindeki acil servis ekiplerinin de başka bir saldırı olduğunu bildirdiğini söyledi. İran, İsrail'in saldırıları sonrası başlayan çatışmanın yedinci gününde üç farklı bölgeyi vurdu. Tahran'ın füze saldırısında bir hastane de zarar gördü. İran, Berşeba'da bulunan Soroka Hastanesi'ni hedef almadığını savunuyor. Tel Aviv yakınlarındaki Holon ve Ramat Gan da isabet aldı. Tahran, hastane yakınındaki bir İsrail ordu üssünün hedef alındığını, hastanenin şok dalgasından etkilendiğini iddia etti. İsrail yönetimiyse saldırıda hastanenin doğrudan hedef seçildiğini öne sürdü. (Gil Cohen-Magen/AFP)

• 20/30

  18 Haziran 2025 - İran'la İsrail arasındaki savaş, 6. gününde de devam ediyor. İsrail ordusu, İran’dan İsrail topraklarına doğru füze atışları gerçekleştirildiğini bildirdi. İsrail ordusu tarafından yapılan yazılı açıklamada, hava savunma sistemlerinin devreye girdiği kaydedildi. Halkın en kısa sürede sığınaklara geçmesi ve ikinci bir duyuruya kadar bu alanları terk etmemesi istendi. Bunun ardından İsrail’de bir çok noktada sirenler çaldı. (Atta Kenare/AFP)

• 21/30

  17 Haziran 2025 - Endonezya'nın Doğu Nusa Tenggara bölgesindeki Lewotobi Laki‑Laki yanardağı güçlü bir patlama gerçekleştirdi. Kül ve toz sütunu yaklaşık 11 km'ye kadar yükseldi. Yetkililer alarm seviyesini en yükseğe çıkardı, tehlike bölgesini krater çevresinde 8 kilometreye kadar genişletti. Uçuşlara "kırmızı" hava trafiği uyarısı verildi, bölge halkı ve turistler maskeyle korunmaya çağırıldı. Lewotobi Laki-laki'nin son patlaması mayıs ayında gerçekleşmiş ve yetkililer o zaman da seviyeyi en şiddetli seviyeye çıkarmıştı. Endonezya, çok sayıda tektonik plakanın üzerinde yüksek sismik aktivitenin görüldüğü "Pasifik Ateş Çemberi" üzerinde yer alıyor. (AFP)

• 22/30

  16 Haziran 2025 - Fransa'nın kuzeyindeki Gravelines sahilinde göçmenler, Manş Denizi'ni geçmek için kaçakçıların teknesine binmek üzere suda yürüyor. Güneş yeni doğuyordu ancak Gravelines sahilinde düzinelerce göçmen, neredeyse aynı sayıda polis memurunun gözetiminde sahil boyunca yürüyordu. Bazıları İngiltere'ye giden bota binmeyi başardı, geride hayal kırıklığına uğramış, bitkin insanlar kaldı. Birleşik Krallık'ın geçen hafta açıkladığı rakamlara göre bu yıl adaya varma amacıyla Manş Denizi'ni 16 binden fazla kişi geçti. İçişleri Bakanlığı sözcüsü, "Hepimiz, hayatları tehdit eden ve sınır güvenliğimizi zedeleyen tehlikeli küçük tekne geçişlerini sona erdirmek istiyoruz." diye konuştu (Sameer Al-Doumy/AFP)

• 23/30

  15 Haziran 2025 - İsrail'le İran arasındaki füze savaşında üçüncü gün yaşanırken geceden bu yana karşılıklı saldırılar sürüyor. İran’ın başkenti Tahran’daki Emniyet Müdürlüğü binası, İsrail istihbarat servisi Mossad’a ait saldırı drone'larıyla vuruldu. Saldırıda hafif hasar meydana gelirken, çok sayıda polis memuru yaralandı. Öte yandan Tahran'ın merkezinde, bakanlıkların yer aldığı caddede şiddetli bir patlama yaşandı. Dışişleri Bakanlığı'na çok yakın bir noktada meydana gelen patlama sonrası büyük yıkım meydana geldi. İranlı kaynaklar, İsrail Hava Kuvvetleri'nin Tahran'a yönelik saldırılarına paralel olarak, "Mossad ajanlarının" Tahran'ın çeşitli yerlerine önceden yerleştirilmiş bombaları uzaktan patlattığını ileri sürdü. İran medyası, 3 gün içinde gerçekleştirilen saldırılarda can kaybının 128'e yükseldiği bildirdi. (Atta Kenare/AFP)

• 24/30

  14 Haziran 2025 - 12 Haziran'dan beri internet ve sabit telefon hatlarının kesik olduğu Gazze'de Filistinliler internet sinyali yakalamak için telefonlarını havaya kaldırıyor. BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Stephanie Tremblay cuma günü düzenlediği basın toplantısında İsrail ordusunun Gazzelilere sosyal medyadan seslenerek belirli alanlardan uzaklaşma çağrısı yaptığını hatırlatmış ve "Gazze'deki çoğu kişinin bu duyuruya erişmesinin bir yolu yok" demişti. Tremblay, BM'nin bölgedeki ortaklarının, bu kabloları tamir etmek istediğini ancak nisan ayından yana bu konudaki 20'den fazla talebin İsrail tarafından reddedildiğini vurgulamıştı. (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 25/30

  13 Haziran 2025 - İran'ın başkenti Tahran'ın kuzeyindeki bir apartmanda meydana gelen patlamanın ardından bir itfaiyeci meslektaşlarına sesleniyor. İsrail gece saatlerinde başladığı saldırılarında İran'nın başkentinin yanı sıra Tebriz, Loristan ve Kirmanşah gibi bölgeleri hedef aldı. ABD-İran nükleer müzakerelerinin pazar günü gerçekleşmesi beklenen 6. turu öncesinde yapılan hava saldırılarında İran'ın Natanz nükleer tesisi de vuruldu. İsrail'in "Yükselen Aslan" adını verdiği operasyonda Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ve Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami gibi isimlerin yanı sıra ülkenin nükleer çalışmalarda önde gelen 6 bilim insanının da öldüğü aktarıldı. İran medyasına göre saldırılarda 78 kişi hayatını kaybetti. (Vahid Salemi/AP)

• 26/30

  12 Haziran 2025 - Merkezi Endüstriyel Güvenlik Gücü'nün (CISF) X hesabında paylaşılan bu fotoğraf, Ahmedabad havalimanı yakınlarındaki bir yerleşim bölgesine düşen AN Air India uçağının arka kısmını gösteriyor. Havacılık yetkilileri, havayolu şirketinin "trajik kaza" diye nitelendirdiği olayda, Londra'ya giden Air India 171 numaralı yolcu uçağının Hindistan'ın batısındaki Ahmedabad kentinde 242 yolcuyla birlikte düştüğünü açıkladı. Yolcuların 169’u Hindistan, 53’ü Britanya, yedisi Porkekiz, biriyse Kanada vatandaşıydı. Ahmedabad Polis Komiseri G.S. Malik, faciada 204 kişinin öldüğünü, 41 kişinin yaralandığını söyledi (AFP/Merkezi Endüstriyel Güvenlik Gücü)

• 27/30

  11 Haziran 2025 - Gazze'deki Nuseyrat mülteci kampında Filistinli bir çocuk yemek sırasında. UNICEF'in küresel sözcüsü James Elder, Gazze'de kıtlığın çok kadar yakın olduğunu ve kıtlık başladığında yardımların ulaşması için çok geç olacağını, bunun sonucunda kitlesel ölümlerin yaşanacağı uyarısında bulundu. Filistin topraklarında yaşananları "korkunç" diye niteleyen Elder, bu kadar çok çocuğun öldürülmesinin artık şoke edici olmaktan çıktığını söylerken, "Artık trajedi içinde yaşamaktan öteye geçtik. Biz de bu trajedinin suç ortağıyız" dedi. Birleşmiş Milletler, İsrail'in 11 haftadır sürdürdüğü abluka nedeniyle Gazze'nin 2,3 milyonluk nüfusunun çoğunun kıtlık riski altında olduğunu ve akut yetersiz beslenme sorunu yaşayan küçük çocukların oranının neredeyse üç katına çıktığını açıkladı. (Eyad Baba/AFP)

• 28/30

  10 Haziran 2025 - Avusturya'nın güneydoğusundaki Graz kentinde, okulda meydana gelen silahlı saldırıda en az 10 kişinin hayatını kaybettiği okulun yakınındaki geçici anma yerine mumlar bırakıldı. Avusturya Başbakanı Christian Stocker, eski bir öğrencinin gerçekleştirdiği silahlı saldırının ardından üç günlük ulusal yas ilan etti. Graz Belediye Başkanı Elke Kahr, saldırganın da öldüğünü açıkladı. Polis, saldırganın 21 yaşında olduğunu, iki silahla saldırıyı gerçekleştirdiğini ve sonrasında okulun tuvaletinde intihar ettiğini bildirdi. (Georg Hochmuth/AFP)

• 29/30

  9 Haziran 2025 - İsrail güçlerinin Gazze'ye giden yardım gemisi Madleen'i durdurmasının ardından Aşdod Limanı'nda toplanan protestocular Filistin bayrağı ve pankartlarla eylem yaptı. İsveçli aktivist Greta Thunberg'ün de içinde bulunduğu, Gazze Şeridi'ne yönelik deniz ablukasını kırmaya çalışan yardım gemisi Madleen bugün İsrail tarafından alıkondu. Filistin yanlısı Özgürlük Filosu Koalisyonu tarafından işletilen gemi, Gazze'ye yardım götürerek bölgedeki insani kriz hakkında uluslararası farkındalığı artırmayı amaçlıyordu. İsrail Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada İsrail ordusunun gemiyi alıkoyduğu ve aktivistlerin ülkelerine gönderileceği söylendi. Yolcuların iyi durumda olduğu belirtilirken gemi için "ünlülerin özçekim yatı" ifadeleri kullanıldı. (Maya Levin/AFP)

• 30/30

  7 Haziran 2025 - Ukrayna'nın Harkiv kentinde Rusya'nın drone saldırısı sonucu binalar hasar gördü. Rusya'nın gece ve sabah saatlerinde Ukrayna'ya düzenlediği saldırılarda üç kişinin hayatını kaybettiği, 21 kişinin de yaralandığı bildirildi. Rus yetkililer de Ukrayna'nın Moskova'ya düzenlediği drone saldırısı sonucu iki kişinin yaralandığını açıkladı. İstanbul'da yapılan son barış müzakeresinde taraflar daha fazla esir takası yapma üzerinde anlaşmıştı. Öte yandan Kremlin'den bugün yapılan açıklamada Kiev'in takası süresiz olarak ertelediği öne sürüldü. Ukrayna ise bu iddiayı yalanlayarak Moskova'ya "kirli oyunlar oynamayı" bırakma çağrısı yaptı. (Vitalii Hnidyi/Reuters)

ABD açısından İran savaşının konjonktürel/zamansal açmazları

ABD ve İsrail de rejim değişikliğine veya uzun soluklu bir savaşa teşne değil zaten.

Çünkü ABD ve İsrail için İran devlet otoritesinin zayıflatılmasıyla birlikte korunması ve toprak bütünlüğüne zarar gelmemesi kaosa sürüklenmesi ve parçalanmasından evladır.

O yüzden en makul seçenek uzlaşı için ortak paydaların ve çıkarların artmasından geçmektedir. 

ABD'nin ya da İsrail'in halihazırda yıpratma ve caydırma amaçlı füze saldırıları dışında (muhalif unsurlar üzerinden) karada sıcak bir çatışma gibi bir maceraya atılacağına pek ihtimal vermiyorum.

Çünkü şu an maliyeti yüksek böyle bir savaş ABD'nin hele ki Trump yönetiminin en son isteyeceği şeydir.

O yüzden tercihi İran'ın gardını indirmesi olacaktır. 

Kaldı ki ABD ile uyumlu hareket edebilecek olan taraflar da böyle bir şeye hiç hazır değil.

Suudi Arabistan, BAE, Suriye ve Erbil bu bağlamda öne çıkıyor fakat her biri kendi krizlerini aşmakla meşgul. 

Yeni savaştan çıkmış Suriye ve Irak gerçekliğini dikkate aldığımızda buradaki Kürt ya da Sünni ayrılıkçıların yeni bir maceraya çok hevesli görünmediğinin altını çizmemiz lazım.

Bu grupların İran'da ayaklanma başlatmak ve silahlı mücadele yürütmek gibi bir hazırlıklarının olduğuna dair herhangi bir belirti de görünmüyor. 

Irak Kürdistan Bölgesi, maaş, hükümet, iki başlılık gibi bir dizi kronik sorunla boğuşuyor ve küresel güçlerin bilfiil içinde olduğu bölgesel bir savaştan yana olacaklarına pek bir ihtimal vermiyorum.

Kaldı ki İran ile ilişkileri yeni düzeltmiş ve 1,5 yıla yakındır İran'dan atılan füzelerden kurtulmuşken İran rejiminin devrilmesiyle neticeleneceği garanti olmayan bir maceraya atılmak isteyebileceklerini zannetmiyorum.

Sonuç olarak diyebiliriz ki ne ABD ve İsrail ne de İran yıkıcı bir savaştan yanadır.

Çünkü ABD'nin müttefikleri de İran'ın vekil güçleri de istikrar ve huzur istiyor.

Savaşları çözüm olarak görenler çok azınlıkta.

Ortadoğu'da tüm merkezler istikrar, iç barış ve kalkınma gündemiyle meşgul olmak istiyor.

Savaşın gündemlerinden çıkmasını istiyor. Trump da böyle bir profil çiziyor esasında.

Ortadoğu'daki savaşları bitirerek Çin ile ekonomik savaşına odaklanmak istiyor. 

İran'ın vekil güçleri Suriye, Lübnan, Yemen ve Irak'ta eski güçlerinin ve motivasyonlarının çok uzağında.

Suriye ve Lübnan ayağı önemli ölçüde çöktü.

Yemen ve Irak da çatırdıyor. İlginç olan Irak'ta en etkili muhalefet de Şiilerin en büyük gücü Sadr Hareketinden geliyor.

Sadr, 4 Temmuz'daki mesajında Şii milislerin lağvedilerek silahlarını Irak hükümetine teslim etmesini istedi.

Tam olarak Trump'ın Sudani'ye gönderdiği mektupta söylediği şeyi söyledi.

O yüzden Irak, İran için savaş sahası olmaya uygun değil.

Yemen'de Husilerin siyasi çözüme yanaşmaması halinde Suudi, BAE'nin de fiili olarak içinde olacağı bir koalisyonla kısa sürede etkisiz hale getirilmeleri mümkündür. 

ABD ve İran'ın çıkarlarını koruyacak şey şu an için geçici ve görece de olsa bir istikrardır ve bunun dışındaki seçenekler iki taraf için de cazip gözükmemektedir. 

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.