Değerli Independent Türkçe okuyucuları,
Kafkasya'nın gündemi son dönemde ABD'nin desteklediği Zengezur Koridoru projesi (Trump Route for International Peace & Prosperity – TRIPP), ile gündeme yeniden geldi.
Bu girişim, Azerbaycan'ı, bir diğer Azerbaycan toprağına, Nahçıvan'a bağlayan transit güzergâha altyapı yatırımları (demiryolu, karayolu, enerji hatları ve fiber optik) öngörüyor. 1
ABD'nin bu koridor üzerinden ekonomik, enerji ve stratejik nüfuzu artırması, bölge dengelerini ciddi şekilde değiştiren bir gelişme olarak öne çıkıyor. 2
Bölgenin geleceğini doğrudan ilgilendiren bir başka kritik mesele, Türkiye sınırına sadece birkaç kilometre uzaklıkta bulunan (yaklaşık 16 kilometre uzakta) Metsamor Nükleer Santrali'nin yarattığı risktir.
ABD'nin barış ve kalkınma için yatırım yapmayı planladığı bu güzergâhta, olası bir radyoaktif sızıntı ve çevre felaketi ihtimali göz ardı edilmemeli.
Türkiye için büyük tehlike oluşturan bu bakımsız santral yerine de yeni yatırımlar düşünülmeli.
Tehlikenin adı: Metsamor
1970'lerde inşa edilen Metsamor Nükleer Santrali, Sovyetler Birliği'nin eski teknolojiyle donattığı, deprem fay hattı üzerinde yer alan ve bugüne dek defalarca güvenlik tartışmalarına konu olmuş bir santral.
Uluslararası çevrelerde "Avrupa'nın en riskli nükleer tesislerinden biri" olarak anılıyor.
Özellikle 1986'daki Çernobil faciasının acı hatıraları, bu santralin taşıdığı tehlikeyi daha da belirgin kılıyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Geçen aylarda Çernobil'de dahi hâlâ patlama sesleri duyulduğuna dair raporların basına yansıması 3 nükleer riskin ne kadar kalıcı ve ciddi olduğunu gösteriyor.
Türkiye açısından bu risk, sadece jeopolitik bir mesele değil; Iğdır ve çevresinde yaşayan insanların sağlığı açısından da somut bir tehdittir.
Uzmanlar uzun vadede artan kanser vakaları ve radyasyon sızıntısı ihtimaline dikkat çekiyor.
ABD'nin rolü ve koridor projesi
ABD'nin öncülüğünde gündeme gelen ve "Trump Route for International Peace & Prosperity" (TRIPP) olarak da adlandırılan Zengezur Koridoru girişimi, Azerbaycan'ı Nahçıvan'a bağlayarak Orta Koridor'un stratejik önemini artırmayı hedefliyor.
Bu kapsamda yapılacak yatırımların demiryolu, kara yolu ve enerji hatlarını kapsaması bekleniyor. 4
Bu vizyon bölge için yeni fırsatlar sunsa da ABD'nin kalkınma projelerine enerji güvenliği boyutunu dahil etmemesi, uzun vadeli barış için önemli bir eksiklik olacaktır.
Çözüm önerisi: Barış için temiz enerji
Bu noktada, atılacak en önemli adım Metsamor'un kademeli olarak kapatılması ve yerine tercihen çevreci enerji yatırımlarının yapılmasıdır.
Güneş, rüzgâr ve hidroelektrik gibi yenilenebilir kaynaklar hem bölge halkı için güvenli, hem de küresel iklim hedefleriyle uyumlu bir gelecek vadetmektedir (ancak Trump yönetiminin, bunun yerine yeni bir nükleer santral yapmayı tercih etmesi de şaşırtıcı olmaz).
Bununla birlikte, barış ortamının sağlanması halinde Türkiye, Azerbaycan ve Ermenistan arasında elektrik iletimi ve enerji ticareti de mümkün olabilir.
Bu tür bir işbirliği, yalnızca ekonomik fayda değil, aynı zamanda taraflar arasında güven inşa eden stratejik bir adım olacaktır.
Özetle;
TRIPP (Zengezur Koridoru) bölgesel bağlantının ana omurgası olarak ABD'li şirketlere altyapı kontrolü sunuyor.
Metsamor Nükleer Santral deprem riski ve yaşlı teknolojisi nedeniyle tehlike oluşturuyor.
Türkiye (özellikle Iğdır ili ve civarı) bu riski doğrudan hissediyor.
Olası bir felaket durumunda Türkiye'nin hemen yanı başında bu satral, insan sağlığı için potansiyel bir tehdit olarak dikkat çekiyor.
Bu ağırlıklı argümanlarla, TRIPP ve benzeri projelerin çevreciliğe kaydırılması ve bölgede sürdürülebilir barış için enerjinin rolü vurgulanabilir.
Ermenistan ve Türkiye-Azerbaycan arasındaki elektrik ticaretinin, barış ortamında hem ekonomik hem stratejik açıdan büyük fayda sağlayacağına dikkat çekilmesi kritik önemde.
Barış olmaması durumunda ise bölgedeki en tehlikeli santralin riskiyle burun buruna yaşamaya devam etmek durumundayız.
Sonuç;
ABD'nin desteklediği yeni koridor girişimi, eğer tehlikeli nükleer santralin gölgesinde kalırsa, kalıcı barış ve kalkınma hedefleri eksik kalacaktır.
Bu nedenle Zengezur Koridoru ve Orta Koridor projeleri kapsamında yapılacak yatırımların merkezinde, Metsamor'un kapatılması ve yerine yenilenebilir enerji yatırımlarının teşviki mutlaka yer almalıd.
Ancak bu şekilde hem Türkiye hem de bölgedeki diğer ülkeler için güvenli, sürdürülebilir ve barışçıl bir gelecek inşa edilebilir.
Kaynaklar:
1, 2. Financial Times "Trump rebrands trade route in Armenia-Azerbaijan peace deal" https://www.ft.com/content/fbcfa3b5-3422-412f-8888-cb13111b2099?
3. Nefes Haber. (2024). Çernobil'de çok sayıda patlama sesi duyuldu. https://www.nefes.com.tr/cernobilde-cok-sayida-patlama-sesi-duyuldu-56940
4. Önhon, Ö., Majalla. (2025). New Trump-Sponsored Link in South Caucasus Causes Stir. https://en.majalla.com/node/326852/politics/new-trump-sponsored-link-south-caucasus-causes-stir
Independent Türkçe. (2025). ABD'nin yeni Kafkasya yatırımı ve bölgesel dengeler. https://www.indyturk.com/node/763702
: https://www.intellinews.com/macro-advisory-armenia-and-azerbaijan-tripp-ing-along-the-zangezur-corridor-396956/
Nationa Geographic "Is Armenia's Nuclear Plant the World's Most Dangerous?" https://www.nationalgeographic.com/science/article/110412-most-dangerous-nuclear-plant-armenia
https://www.thecaliforniacourier.com/soviet-era-armenian-nuclear-power-plant-a-ticking-time-bomb-that-could-go-off-at-any-moment/?utm_source=chatgpt.com "Soviet-era Armenian nuclear power plant: a 'ticking time ..."
Emrah Akyüz (2025) Neighboring country's nuclear power plant? "No, thanks": An energy justice analysis,Progress in Nuclear Energy,Volume 180, https://doi.org/10.1016/j.pnucene.2024.105559
*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish