"Trump Barış Koridoru" Zengezur: ABD'nin yeni Avrasya hamlesi ve Türkiye için fırsatlar

Doç. Dr. Ali Oğuz Diriöz Independent Türkçe için yazdı

Görsel: AA

Kafkasya'da yeni bir sayfa

Ağustos 2025'te ABD'nin öncülüğünde Ermenistan ve Azerbaycan arasında imzalanan barış deklarasyonu, Güney Kafkasya'da uzun süredir aranan istikrarın sağlanması adına tarihi bir dönüm noktası oldu.

Bu anlaşmanın merkezinde yer alan Zengezur Koridoru ise, yalnızca iki ülkeyi değil, Avrasya'nın tamamını ilgilendiren stratejik bir projeye dönüşmüş durumda.

Trump'ın adını verdiği TRIPP (Trump Route for International Peace and Prosperity), bölgeyi küresel ticaret yollarına bağlarken, aynı zamanda yeni bir jeopolitik mimariyi de beraberinde getiriyor.


ABD'nin ilgi alanları: Barış, İran ve jeopolitik etki

ABD'nin Zengezur Koridoru'na ilgisi üç temel sütun üzerinde yükseliyor:

  1. Kalıcı barış ve kalkınma: Dağlık Karabağ çatışmaları sonrası Kafkasya'nın bir barış coğrafyasına dönüşmesi, yalnızca bölgesel değil küresel enerji ve ticaret güvenliği açısından da kritik.
     
  2. İran'ı kontrol altında tutma: Zengezur'un Ermenistan üzerinden açılması, İran'ın kuzey-güney yönlü tekelini zayıflatırken ABD'ye Tahran üzerinde yeni bir baskı aracı sağlıyor.
     
  3. Orta Koridor ve Kalkınma Yolları ile Türkiye'nin yükselen önemi:  Bakü-Tiflis-Kars demiryolu, Kalkınma Yolu Projesi ve Orta Koridor girişimleri, Türkiye'yi, Zengezur ile birlikte ABD destekli projelerin doğal müttefiki haline getiriyor. Böylece Ankara, Avrasya ticaret ağının kilit ülkesi konumunu pekiştiriyor.

Tarihsel hafıza: Bakü-Tiflis-Ceyhan örneği

Bu noktada, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) ham petrol boru hattının hatırlatılması önemli.

1990'larda ABD'nin güçlü diplomatik desteğiyle BP önderliğinde uluslararası bir konsorsiyum tarafından inşa edilen BTC, Türkiye'yi küresel enerji haritasında merkez ülke haline getirmişti.

Bugün Zengezur Koridoru için yapılan girişimler, adeta BTC'nin mirasını güncellemekte ve ABD'nin bölgede barış ile kalkınma çabalarının Türkiye için stratejik faydalar yaratabileceğini bir kez daha göstermektedir.


Türkiye için anlamı

  • Jeopolitik konumun güçlenmesi: Zengezur, Orta Koridor ve Kalkınma Yolu'nun birleşmesiyle Türkiye, Çin'den Avrupa'ya uzanan tüm ticaret hatlarının vazgeçilmez aktörü haline geliyor.
     
  • Yeni yatırım dalgası: ABD ve bölgesel ortakların desteklediği enerji, ulaşım ve lojistik yatırımları Türkiye'nin doğrudan kazanç hanesine yazılıyor. Öte yandan, Türkiye'nin bölgedeki çatışmaların dışında veya kenarında kalması sebebiyle, güvenli bir liman olarak, enerji, ulaşım ve lojistik yatırımlarının ötesinde, farklı alanlarda da yatırımlar çekebilmesi mümkün olabilir. Zira Türkiye'nin jeopolitik ve stratejik konumu, ülkeyi, önemli küresel ticaret rotaları bakımından avantajlı bir duruma getirebilir.
     
  • Enerji güvenliği: Petrol, doğalgaz ve elektrik hatlarının çeşitlenmesi, Türkiye'nin arz güvenliği açısından da yeni bir sigorta işlevi görüyor.
     


Eleştiriler ve zorluklar

Elbette proje eleştirilerden azade değil.

Ermenistan'daki bazı çevreler, ülkenin egemenliğinin zedelendiğini savunuyor.

İran ise koridorun açılmasını kendi jeopolitik çıkarlarına tehdit olarak görüyor.

Rusya'nın ise bölgede azalan nüfuzu, bu projeyi sessizlikle izlemeye mecbur bırakıyor.

Ancak tüm bu gerilimlere rağmen, ABD'nin Kafkasya'da barış ve kalkınmayı teşvik eden bir aktör olarak öne çıkması, Türkiye için yeni fırsatların habercisi.  

Böylece, genel anlamda liyakate ve kurumsallığa önem vermesiyle Türkiye, daha çok doğrudan yatırım çekebilir.

İstikrarlı, kurallara dayalı, tutarlı bir sistemle, AB aday ülke statüsünde olması sebebiyle, AB standartlarını ve insan hakları konularını gözeterek bu doğrudan yatırımlardan daha fazla avantaj sağlayabilir.


Sonuç

Zengezur Koridoru, ABD'nin Güney Kafkasya'ya barış ve yatırım götürme stratejisiyle sadece bölgesel değil küresel dengeleri de etkileyecek bir açılım.

Tıpkı Bakü-Tiflis-Ceyhan'ın inşa edildiği dönemde olduğu gibi, Türkiye bu süreçten jeopolitik ve ekonomik açıdan kazançlı çıkabilir.

Bu nedenle, Trump Barış Koridoru yalnızca Ermenistan ve Azerbaycan için değil, Ankara'nın Avrasya'daki stratejik rolü açısından da bir fırsat penceresi sunuyor.

Zira, önemli küresel ticaret ve tedarik zincirleri bakımından Türkiye avantajlı bir coğrafi konumdadır.  

 

 

Kaynaklar:

Hande Fırat, Zengezur Koridoru'nda Tarihi Adım, Hürriyet
Anadolu Ajansı, Türkiye, Irak, BAE, Katar Temsilcileri Kalkınma Yolu Projesi için Görüştü
T.C. Ticaret Bakanlığı, Irak Kalkınma Yolu Projesi (12.12.2024)
Politico, Trump peacemaker? Azerbaijan, Armenia sign deal brokered by US (08.08.2025)
Financial Times, US-brokered deal reshapes South Caucasus trade routes (08.08.2025)
Forbes, America's High-Stakes Bet on Zangezur (07.2025)

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU