Bitcoin'in fiyatı, ortada bir varlık piyasası balonu olduğunu gösteriyor

Ortada bir varlık fiyatı balonu olduğunu söylemek kolay. Bu balonun patlayacağını tahmin etmek kolay. Zor kısım şu: Nasıl ve ne zaman?

Bitcoin pazar günü 34 bin doların üzerine çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmıştı (AFP)

Piyasa tahminleri yapan herkes kendini aptal gibi görünmeye açık hale getiriyor, ancak cumartesi günü bitcoin'in fiyatı 30 bin doları (yaklaşık 223 bin 160 TL) geçtiğinde bu açıkça bir balon bölgesi gibi göründü.

Tabii ki bitcoin daha da yükselebilir. Reuters, küresel blok zinciri projesi Chainlink'in kurucu ortağı Sergey Nazarov'un bitcoin fiyatının sonunda 100 bin dolara (yaklaşık 743 bin 640 TL) ulaşacağını, ancak bir aşamada tüm piyasaların tersine döneceğini ve bu durumda bitcoin'i kurtaracak bir merkez bankası olmayacağını düşündüğünü bildirdi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Şimdi, bazılarının bunun bir artı olduğunu söyleyeceği doğru. Nazarov, "İnsanlar, yıllardır sürekli olarak devletlerinin para birimlerine olan inançlarını kaybediyor ve koronavirüsün ekonomik etkisinden kaynaklanan para politikaları bu düşüşü yalnızca hızlandırdı" diyor.

Bir bakıma haklı, çünkü merkez bankalarının yarattığı devasa miktardaki küresel para onlara olan güveni gerçekten baltaladı. Ama aslında bu bitcoin, diğer kripto para birimleri ve ABD'deki ileri teknoloji hisse senetleri gibi marjinal varlıklara yığılmış fazla para. En büyük ikinci kripto para birimi olan Ethereum, geçen yıl yüzde 465 arttı ve cumartesi günü yüzde 7 daha yükseldi.

Bu kulağa olağanüstü geliyorsa, dile eklenen yeni bir kelimeye ne dersiniz: "Teslanaires"? Bunlar, Tesla hisselerinin ilk alıcıları olan ve bunun sonucunda milyoner olan kişiler. Hisseler 3 Ocak 2020'de 89 dolardan (yaklaşık 660 TL) işlem görüyordu ve 31 Aralık'ta 706 dolardan (yaklaşık 5 bin 250 TL) kapandı. Bu yüzde 700'den fazla bir artış. "Aferin onlara" diyebilirsiniz ve Elon Musk'ın küresel otomotiv endüstrisini dönüştürdüğü kesinlikle doğru. Ancak yılda 500 bin otomobil üreten bir şirket, ardından gelen 9 otomotiv şirketinin toplamından gerçekten daha mı değerli?

Profesyonel yatırımcıların değerlendirmeleri karmaşık. Örneğin Goldman Sachs biraz yükselebileceklerini düşünürken, JP Morgan fiyatın 90 dolara (yaklaşık 670 TL) hızlı bir şekilde düşmesini bekliyor. Ben JP Morgan'dan yana olurdum ama bir bakıma bu aslında bitcoin veya Tesla'yla ilgili değil. Onlar hadisenin sadece örnekleri. Bu, merkez bankalarının Kovid krizinden sonra dünya ekonomilerini büyütmek için gösterdiği olağanüstü çabayla insan doğasının coşku ve umutsuzluk arasında gidip gelme eğilimi arasındaki etkileşimle ilgili.
 


Aslında varlık balonları hakkında çok şey biliyoruz çünkü Roma döneminden bu yana spekülatif patlamalar kaydediliyor ve şüphesiz bu dönemden önce de vardı. Yale Üniversitesi profesörü Robert Shiller, "Birinci yüzyılda Plinius, Roma civarındaki arazi fiyatlarında bir patlama, fiyatlarda 'o zamanlar çok tartışıldığını' söylediği 'ani bir artış' bildirmişti" diyor. Elbette, sanırım tam olarak gülünçlüğüyle meşhur olan 1637'nin ünlü Hollanda lale çılgınlığı vardı ama birçok başka örnek de mevcut. 1999'un sonunda zirve yapan dot-com patlamasında olduğu gibi, çılgınlığın ardında genellikle bir nedenler dizisi var. 1990'larda geliştirilen teknolojiler, gelecek 20 yıldaki yaşama ve çalışma şeklimizi dönüştürdü. Tesla, gelecek 20 yıl kullanacağımız arabaları dönüştürecek.

Ancak birçok kişi dot-com patlamasında çok para kaybetti. Vodafone, 2000'de dünyanın en büyük mobil şebekesiydi. O yılın mart ayında Vodafone'un hisse fiyatı 480 peniye ulaşmış ve yatırımcılara muazzam kâr getirmişti, çünkü 1997'nin başında sadece 62 peniydi. Ancak fiyat 2002'nin ortasında 118 peniye düştü ve geçen perşembe, sıkı durun... 122 peniydi. Vodafone yine de hâlâ dünyanın en büyük mobil şebekelerinden biri.

Yani, asıl noktayı görüyorsunuz. Şirketler dünyanın istediği ve ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetleri üreten büyük şirketler olabilir ama yatırımcılar hisselerini yanlış zamanda satın alıp her şeylerini kaybedebilir.

Sırada ne var? Ortada bir varlık fiyatı balonu olduğunu söylemek kolay. Bu balonun patlayacağını tahmin etmek kolay. Zor kısım şu: Nasıl ve ne zaman?

O "nasıl?" iki şeyden biri olacak. Bunlardan biri, bir hissiyat değişikliğini tetikleyen bazı dış olaylar. En bariz aday parasal teşvikin küçülmesine, belki faiz oranlarında küçük bir artışa veya enflasyonda beklenmedik bir sıçramaya yol açan herhangi bir şey olabilir. Bu şu anda pek olası görünmüyor ama sürprizler olur. Dolar zayıflıyor gibi görünüyor ve bu, dolar varlıklarında daha genel anlamda bir değişime yol açabilir.

Diğer şeyse yeterli sayıda yatırımcının kârlarını elde ettiklerine karar vermesi ve gidişat hâlâ iyiyken varlıklarını nakde çevirmesi olabilir. Dot-com patlamasında olan buydu ve bana bu sefer de daha muhtemel görünüyor.

Ve "ne zaman?" Derin nefes al. Bunun, daha sürdürülemez düzeydeki yüksek yatırımlardan dışarı büyük bir kayma ve sağlam, kaliteli yatırımlar arayışıyla bu yıl olacağından epey eminim. Bitcoin fiyatının söylediği şey bu değil ancak bu değişim çoktan başlamış olabilir.


 

* Hamish McRae'nin makalesinin tasarımdan kaynaklanan nedenlerle kısalttığımız başlığının tamamı şöyledir: Bitcoin'in fiyatı, ortada bir varlık piyasası balonu olduğunu gösteriyor, peki bu balon nasıl ve ne zaman patlayacak?

independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU