Alegori içinde, alegori…
Artık yalan, toplum nezdinde, yalanı söyleyeni de aşmış bir inançla kabul görmüşse, toplumun hain gördüğü gerçek kahramana ne düşer…
Öncelikle, çocuklara masal gibi görünürken, yetişkinlere de eş zamanlı olarak daha derin mesajlar iletmek ve bunu Shakespeare'i kıskandıracak bir ustalıkla yapmak gerçek bir sanattır.
Hikâyeye kaynaklık eden ana karakterlerin beslendiği Oz Büyücüsü (L. Frank Baum'un kitabı ve özellikle 1939 yapımı Judy Garland'lı film), yüzeyde bir çocuk masalı gibi görünür ama yetişkinler için çok katmanlı, oldukça karanlık ve alegorik bir metindir.
Wicked: İyilik Uğruna filmi ise alegori içinde alegoridir!
Filmi anlayabilmek için önce Oz Büyücüsü'nün iki farklı mesajını anımsayalım:
- "Büyük ve yenilmez Oz" aslında bir sahtekârdır
Oz Büyücüsü'nün perde arkası sıradan, korkak, yalancı bir adamdır. Bu, gücün, otoritenin ve "uzmanların" illüzyonudur. Krallar, başkanlar, CEO'lar, "alanında otorite" denilen insanlar… Çoğu zaman perdeyi kaldırdığınızda arkasında titreyen, beceriksiz, sadece iyi bir şov yapan biri vardır. Yani, yetişkine diyor ki: "Körü körüne inanma. Perdenin arkasına bak!"
- Korkuluk, Teneke Adam ve Aslan'ın tüm cevapları kendilerindedir
Korkuluk akıl ister, aslında yolculuk boyunca en akıllı kararları o verir.
Teneke Adam kalp ister → aslında en duygusal, en merhametli olandır.
Aslan cesaret ister → aslında en tehlikeli anlarda en önde o koşar.
esaj çok serttir: Sen zaten "eksik" olduğunu sandığın her şeye sahipsin.
Tek eksiklik senin kafandadır. Toplum, sistem, reklamlar, sosyal medya sana sürekli "bir şeyin eksik" olduğu telkinlerini satıyor (diploma, para, beden, ilişki, onay…). Oysa çoğu zaman o "eksik" dediğin şey, senin kendi kendine anlattığın bir yalandır.
- Dorothy'nin yolculuğu: "Ev" dışarda değil, içindedir
Dorothy tüm macerayı "Eve dönmek" için yaşar. Sonunda anlar ki o güç (kırmızı ayakkabılar) zaten hep ondadır; Glinda başta söylememiştir.
Yetişkin çevirisi: Mutluluk, huzur, "gerçek hayat" başka bir yerde (daha iyi iş, daha iyi şehir, daha iyi eş, "bir gün"…) değil. O güç hep sende. Ama bunu anlaman için önce cehennemin dibine (poppy tarlası, uçan maymunlar, cadı) gitmen, her şeyin yalan olduğunu görüp, ardından da eve dönmen gerekiyor.
- Kötü Cadı'yı öldüren "su!"
Batı'nın Kötü Cadısı, tüm o güç gösterisiyle korkunç görünür ama bir kova suyla erir.
Alegori: Diktatörler, toksik patronlar, narsistler, totaliter rejimler…
Çoğu zaman göründüklerinden çok daha kırılgandır. Biraz gerçeklik, biraz cesaret, biraz kolektif eylem (su kovası) onları eritebilir.
- Renkli Oz'dan siyah-beyaz Kansas'a dönüş
Filmde Oz renkli, Kansas gri-siyahtır. Ama Dorothy en sonunda "Hiçbir yer ev gibi olamaz" der.
Eve dönüş, aslında kendine dönüş.
Oz Büyücüsü çocuklara "Cesaret, akıl ve kalp önemlidir" der. Yetişkinlere ise çok daha karanlık bir şey söyler: "Bütün bu kavramlar bile bir illüzyon olabilir, ama yine de onlarla yaşamayı öğren."
Ve en kötüsü: Belki de en büyük büyü, hiçbir büyünün olmadığını kabul etmektir.
Wicked: İyilik Uğruna filminin öyküsü, tüm bunları görüp "el arttırıyorum" diyor.
Ve şu soruları soruyor:
- Dorothy, kime hizmet ettiğini bilmeyen bir salak olabilir mi?
- Korkuluk, Teneke Adam ve Aslan karakterlerinin hikayesi size anlatıldığından farklı olabilir mi?
- Tüm kötülüklerin kaynağı olarak gösterilen Kötü Cadı iyi, bu manipülasyonu yapanlar kötü olabilir mi? Dahası, tüm bunlar hangi hesaplar için yapılıp, kalabalıklar ne için aldatılıyor?
Yani, İyilik Uğruna diyor ki:
Size alegori diye anlatılan ne kadar derin, ne denli gerçekçi… Siz, size perdenin arkasını gösterenlerin bunu hangi hesapla yaptığını bilmeden, kuklacıyı yöneten ellerin hedefini bilmeden, gerçekleri değil, güç unsurlarının size anlattığını bilir ve başkasının size dayattığı bir yalanı kendi gerçeğiniz olarak görüp, dostlarınıza düşman, düşmanlarınıza yarı tanrı muamelesi yapıyor olabilirsiniz.
Geçen yıl 22 Kasım'da gösterilen Jon M. Chu'nun Wicked'ından sonra, Wicked: İyilik Uğruna, ilk filmin devamı niteliğinde ve Türkiye'de 21 Kasım'da vizyona girdi.
Chu'nun Broadway müzikali devinin gösterişli, uzun zamandır beklenen uyarlamasının ilk filminde Batı'nın Kötü Cadısı (Cynthia Erivo) olarak anılacak yeşil emo dışlanmış Elphaba, saygı duyulan Oz Büyücüsü'nün (Jeff Goldblum) sihirsiz bir sahtekar ve hayvanlara zulmeden biri olduğunu ortaya koymuştu.
Böylece, Oz Büyücüsü'nün Kötü Cadısı, süpürgesiyle uçan, sistem karşıtı bir kanun kaçağı olmaya karar vermişti.
Tam zıttı konumunda düşmanı ve yine en iyi arkadaşı Glinda (Ariana Grande) davayı üstlenmeyi reddetmişti.
Wicked: İyilik Uğruna, dizinin ikinci perdesine dayanıyor ve iki saat 45 dakikalık prodüksiyonun (ara dahil) iki ayrı filme yayılarak yaklaşık 5 saatlik bir çalışma.
İşte bu iki parçalı yapıyı tesis etmek için aşırı dolgular eleştirilse de, İyilik Uğruna'yı izledikten sonra, Erivo ve Grande'nin bu rollerin üstesinden hakkıyla ve büyük bir ustalıkla geldiğini görebiliyorsunuz.
Ancak müzikal sinemanın, özellikle de daha yeni örneklerinin manzarasında, her iki Wicked filmi de yaratıcı cesaretin bir zaferi ve övgüsü olarak karşımıza çıkıyor.
Erivo ve Grande'nin bu bitmek bilmeyen tuhaf ilişkilerine karşın, filmin ruhuna olan derin bağlılıklarında iç ısıtan bir şeyler var.
Bu konudaki hisleriniz ne olursa olsun, bu açıkça sevgiyle yapılmış bir gösteri ve bu da her şeyden daha değerli.
Filmin en kritik ve anahtar diyaloğu şöyle:
Şeyh uçmaz, müridleri uçurur
- Kötü Cadı (Cynthia Erivo): Sahtekar olduğunu, sihir olmadığını, hayvanlara eziyet ettiğini halka söyle.
- Oz Büyücüsü (Jeff Goldblum): İnanmazlar. Artık bu büyük yalan beni aştı. Halkın oldu.
Wicked, büyük ekranda izlenme rekorları kıran bir film.
Komik, duygusal, görsel olarak etkileyici ve muhteşem performanslarla dolu.
Hem müzikalin sıkı hayranlarına hem de yeni başlayanlara hitap eden, sizi Oz dünyasına çeken türden bir film.
Not: Film, Kuveyt'te LGBTQ oyuncu kadrosu olduğu gerekçesiyle yasaklandı.
Film Ekibi:
- Wicked: İyilik Uğruna / Wicked: Part Two
- Yönetmen: Jon M. Chu
- Senarist: Winnie Holzman, Gregory Maguire
- Oyuncular: Cynthia Erivo, Ariana Grande, Jeff Goldblum, Jonathan Bailey, Ethan Slater, Marissa Bode
*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
