Türkiye'de yargı kararlarının kamuoyunda birbirinin tam zıddı biçimlerde karşılık bulması, yalnızca kutuplaşmanın büyüklüğüyle açıklanamaz.

Asıl mesele, toplumun hakikati delillerle değil, siyasal kimliğiyle ilişkilendirerek anlamlandırmasıdır.

Bu durum yargıyı yalnızca bir çözüm mercii olmaktan çıkarıp, siyasetin hakikat üreten kurumsal koluna dönüştürmektedir.

Böylece hukuk, olguları açıklayan bir alan olmaktan çok, kimliklerin ürettiği gerçekliği kurumsallaştıran bir güce dönüşmektedir.

Türkiye'de iki örnek bu gerçeği berrak şekilde göstermektedir:

17-25 Aralık 2012 sürecinde savcılara tam güven duyanlar bugün aynı güveni reddetmekte, geçmişte reddedenler bugün savcıların hukuki meşruiyetine sarılmaktadır.

Aynı durum son yıllarda Ekrem İmamoğlu hakkında yürütülen yolsuzluk iddialarında da görülmektedir.

Dün "hukuk siyasallaşmış" diyenler bugün "hukuk görevini yapıyor" demekte, dün "hukuk görevini yapıyor" diyenler bugün "hukuk siyasallaşmış" söylemine sarılmaktadır.

Bu çarpıcı karşıtlık basit bir fikir değişimi değildir.

Toplumsal gerçekliği belirleyen ana unsurun olay değil, olayın kimin hakkında olduğu ile ilgili olduğunu gösterir.¹

Bu makale, Türkiye'de yargının hakikati neden üretemediğini açıklamak üzere üç düzeyli bir çözümleme sunar: kurumsal çöküş, epistemolojik çöküş ve siyasal-psikolojik çöküş.

1. Hukuki gerçeklik ile ontolojik gerçeklik arasındaki çatışma

Hukuk (yargı) hiçbir zaman mutlak hakikati temsil etmez; yalnızca kanıtlanabilir olanı temsil eder.²

Hukukun bu doğası gereği, mahkûmiyet kararı hakikatte suçluluğu, beraat kararı ise hakikatte masumiyeti kanıtlamaz.

Suçun gerçekten işlenip işlenmediğiyle, hukuki olarak ispatlanıp ispatlanamadığı arasında fark vardır.

Adli tarihte masum insanların mahkûm edilmesi veya suçlu insanların beraat etmesi bu nedenle mümkün³ olduğunu gösteren olaylarla doludur.

Bu ayrım hukukun kendi iç doğası gereği kabul edilmiş bir sınırlılıktır; ancak Türkiye'de kamuoyu bu ayrımı neredeyse tamamen yok saymaktadır.

Hukuki sonuç, toplumsal hafızada "kimliksel doğrulama aracı" hâline dönüşmüştür.

Yani beraat masumiyeti, mahkûmiyet suçluluğu değil; bizden mi, karşı taraftan mı olduğu dolayımı ile algılanmaktadır. 

Bu nedenle hukuki karar Türkiye'de asla yalnızca hukuki değildir; toplumsal karşılığı, siyasal aidiyete göre şekillenmektedir.

Bu, yargının sağlıklı işlemesinden bağımsız toplumsal anlamda bir epistemolojik çöküştür.

2. Kurumsal çöküş: Yargının siyasete bağımlılığı

2.1. Atama-terfi sisteminin yargıyı esir alması

Yargı bağımsızlığı sadece teorik bir ilke hâline gelmiş; pratikte atama ve terfi süreçleri üzerinden siyasete bağımlı bir kurumsal yapı oluşmuştur.⁴

Türkiye'de hâkimler ve savcılar, meslek geleceğini kaybetme riskiyle karşı karşıyadır.

Bu nedenle risk-güvence ilişkisi şöyle tersine dönmektedir:

Hukuka sadakat risklidir; siyasete sadakat güvenlidir.

Dolayısıyla Türkiye'de yargı bağımsızlığı, "tarafsız karar alma ilkesi" ile değil, "mesleki risk yönetimi" çerçevesinde karar üretir hâle gelmiştir.

2.2. Emniyet-savcılık hattının siyasi konjonktüre bağımlılığı

Bir soruşturmanın açılması, genişletilmesi, daraltılması veya kapatılması çoğu zaman hukuki zaruretle değil, siyasi ihtiyaçlarla belirlenmektedir.

Savcılık makamı soruşturma açma yetkisine sahip olsa da, buna yön veren çoğu zaman siyasi konjonktürdür.

Savcılık kararlarının hukuki gerekçeleri bulunur; ancak bu gerekçeler çoğu zaman siyasetin belirlediği hedefleri hukuki dile dönüştürür.

2.3. Vesayet modelleri değişir; hukukun araçsallaşması değişmez

Türkiye'de askerî vesayetin sona ermiş olması, hukukun siyasallaşmasının sona erdiği anlamına gelmez.⁵ 

Vesayetin aktörü değişmiş; fakat vesayet zihniyetinin hukuk üzerindeki hâkimiyeti devam etmiştir.

Bu nedenle Türkiye'de sorun "kim iktidarda?" sorusundan çok "iktidar hukuku nasıl kullanıyor?" sorusudur.

3. Siyasal manipülasyon tekniği: Kollektif süreci kişisel suç gibi sunmak

Türkiye'de siyaseten yönlendirilen yargılamaların en belirgin özelliği, kolektif kamu kararlarının bireysel yolsuzluk gibi çerçevelenmesidir.

Bu teknik, birkaç alan üzerinden kolayca uygulanabilir.

Örneğin, örtülü ödenek ve imar düzenlemeleri bu araçsallaştırma için ideal zeminlerdir.

3.1. Örtülü ödenek üzerinden suç üretimi

Örtülü ödenek, devlet güvenliği nedeniyle bilinçli olarak denetime kapalı tutulmuş bütçe harcamasıdır.⁶

Devletin istihbarat, dış politika ve kritik operasyon faaliyetleri açık şekilde şeffaf olamaz.

Bu nedenle örtülü ödeneği kullanan kişinin veya yakınlarının para trafiğini takip ederek suç üretmek, hukuki değil; siyaseten imal edilmiş bir suç kurgusu oluşturur.

Bu bütçe zaten şeffaflık kriteriyle yargılanamaz; çünkü hukuk onun şeffaf olmamasını güvenlik gerekçesiyle yasalaştırmıştır.

3.2. İmar düzenlemelerini kişisel yolsuzluk olarak sunmak

İmar kararları bireysel iradeyle değil, belediye meclisi ve teknik bürokrasi tarafından alınan kolektif rıza süreçleriyle belirlenir.

Bir imar kararının geçmesi için şehir plancıları, teknik komisyonlar, hukukçular ve çoğu zaman bakanlık onayı gerekir.⁷

Dolayısıyla imar kararı "bir kişinin örgütsel suç amacıyla yaptığı eylem" gibi sunulamaz; bu, hukuki kategori hatasıdır.

3.3. Siyasal hedef: Karmaşık gerçekliği basitleştirmek

Kollektif süreçlerin bireyselleştirilmesi üç amaca hizmet eder:

• Kamuoyunun anlaması kolay olsun diye, karmaşık karar basit bir kişisel suç hikâyesine indirgenir.
• Kurumsal sorumluluk gizlenir, günah keçisi üretilir.
• Hukuk, gerçeği değil, siyasetin lehine olan hikâyeyi kurumsallaştırır.

Bu manipülasyon, Foucault'nun "hakikat rejimi" kavramının canlı bir örneğidir:

Hakikat, gücün istediği şekilde üretilir.⁸

Güç bunu doğrudan talep etmese de.

4. Epistemolojik çöküş: Soruşturma hakikati değil, hikâyeyi araştırır

Türkiye'de soruşturmalar çoğu zaman şu sırayla yürür:

1. Önce siyasal anlatı belirlenir.
2. Sonra delil, bu anlatıyı doğrulamak için seçilir.
3. İddianame, anlatıyı hukuki dile çevirir.
4. Mahkeme, anlatıyı kurumsal gerçeklik haline getirir.

Bu süreç, hukukun hakikati değil, gücün belirlediği veya güce göre belirlenen kurgusal hakikati ürettiğini gösterir.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  21 Kasım 2025 - Meksika Güzeli Fatima Bosch, Tayland'ın başkenti Bangkok'ta düzenlenen 2025 Kainat Güzeli (Miss Universe) yarışmasında birincilik tacını giyiyor. Dünya çapındaki yarışmanın geçen yılki kazananı Danimarkalı Victoria Kjær Theilvig, 25 yaşındaki Bosch'a tacını giydirdi. Bu yılın "Kainat Güzeli" seçilen Bosch, etkinliğin Tayland direktörü Nawat Itsaragrisil'in kendisine "aptal" demesiyle gündeme gelmiş ve bu olay kadın düşmanlığı iddialarının yanı sıra uluslararası güzellik yarışmasına yönelik eleştirileri beraberinde getirmişti. Daha sonra Nawat'ın, Bosch'un kendisine itiraz etmesi nedeniyle Meksika Güzeli'ni salondan çıkarmaya çalıştığı ve bunun üzerine diğer adayların da onunla beraber çıkmak üzere ayağa kalktığı bildirilmişti. Nawat daha sonra özür dilese de büyük tepki toplamıştı. Yarışmada Türkiye'yi temsil eden Ceren Arslan ilk 30'a giremedi. (Sakchai Lalit/AP)

• 2/30

  20 Kasım 2025 - Güney Afrika'nın başkenti Johannesburg'da G20 ülkelerinin liderlerinin resimleri asıldı. Güney Afrika polisi ve ordusu, bu hafta sonu Johannesburg'da yapılacak G20 Liderler Zirvesi öncesinde beklenen protestolara karşı güç gösterisi olarak çarşamba günü helikopterler, K-9 köpek birimleri ve motosikletli polislerle bir geçit töreni düzenledi. Güney Afrika, 3 bin 500 ek polis görevlendirirken orduyu da hazır bekletiyor. Bu güvenlik hamlesi, polis, ordu ve istihbarat birimlerini tek bir komut altında toplayarak büyük etkinliklerin güvenliğini sağlayan Ulusal Ortak Operasyon ve İstihbarat Yapısı kapsamında gerçekleştiriliyor. Yetkililer Johannesburg ve diğer büyük şehirlerde protestolar bekliyor. Anti-kapitalistler, iklim aktivistleri, kadın hakları savunucuları, göçmen karşıtı gruplar ve diğerlerinin gösteriler düzenlemesi beklenirken, bazıları Güney Afrika'nın yoksulluk ve eşitsizlikle ilgili kendi sorunlarını gündeme getiriyor. (Marco Longari/AFP)

• 3/30

  19 Kasım 2025 - İsrail ordusu, Lübnan'ın güneyinde Hizbullah'ın silah depoları olduğunu söylediği binalara hava saldırısı düzenledi. Günün erken saatlerindeki saldırıda günün erken saatlerinde bir kişi hayatını kaybetti, otobüsteki öğrenciler de dahil çok sayıda kişi yaralandı. Yeni saldırılar, İsrail'le Lübnan arasındaki gerginlik tırmanırken gerçekleşti. Salı gecesi Güney Lübnan'daki Ayn el-Hilve Filistin mülteci kampında düzenlenen hava saldırısında 13 kişi hayatını kaybetti. Bu, bir yıl önce İsrail-Hizbullah savaşında ateşkes ilan edilmesinden bu yana bildirilen en ölümcül İsrail saldırısıydı. Öte yandan Gazze'deki hastaneler, İsrail saldırılarında en az 21 Filistinlinin hayatını kaybettiğini bildirdi. (Muhammad Zanaty/AFP)

• 4/30

  18 Kasım 2025 - Bir itfaiyeci, Zagreb'deki 1970'lerden kalma, bir zamanlar büyük Hırvat gazetelerine ev sahipliği yapan Vjesnik gökdeleninin birkaç katını saran yangını söndürmeye çalışıyor. Dün gece çıkan yangının ardından 30 araçla 93 itfaiyeci göreve çağrıldı. Herhangi bir yaralanma bildirilmese de yangının nedeni henüz bilinmiyor. Yangın, Hırvatistan'ın başkentinde, eski Yugoslavya'da ve daha sonra bağımsız Hırvatistan'da büyük gazete ve dergilerin üreticisi olan Vjesnik yayınevinin merkezi olarak hizmet veren ünlü ofis kulesini tahrip etti. (AFP)

• 5/30

  17 Kasım 2025 - Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, Fransa'nın başkenti Paris'te gerçekleştirilen ortak basın toplantısında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'la birlikte açıklamalar yaptı. Fransa Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Macron ve Zelenski, Kiev'in Fransız şirketlerinden 100'e kadar Rafale savaş uçağı ve diğer hava savunma teçhizatı satın almasına ilişkin niyet mektubunu imzaladı. Zelenski, Rusya'nın Şubat 2022'de gerçekleştirdiği işgalden bu yana Paris'e dokuzuncu ziyaretini gerçekleştirdi. Görüşmelerin amacı, ülkenin enerji altyapısı ve diğer hedeflerine yönelik Rus bombardımanı altında yeni bir kışa girerken, Ukrayna'nın savunmasını güçlendirmek. (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 6/30

  16 Kasım 2025 - Şili'nin ı Partido Republicano partisinden cumhurbaşkanı aday Jose Antonio Kast, Santiago'nun güneyindeki Paine'de genel seçimlerde oyunu kullanmadan önce oyunu gösteriyor. Şilililer, şiddet suçlarıyla ilgili artan endişelerin şekillendirdiği cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullanıyor. Adaylar, çetelere karşı daha sert önlemler alma, radikal sağcılarsa kitlesel göçmenleri sınır dışı etme sözü veriyor. Nüfusu 19 milyonu aşan Şili’de 15 milyondan fazla seçmen, ülkedeki 3 bin 498 merkezde yerel saatle 08.00 itibarıyla oy kullanmaya başladı. Ülkede ilk kez oy kullanma uygulamasının zorunlu olduğu bu seçimde, Şili’nin yeni devlet başkanı ve yardımcısının yanı sıra 155 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamıyla 25 sandalyeli Senato'nun üyeleri belirlenecek. Kamuoyu araştırmalarına göre, seçimin ilk turunda yarışan 8 adaydan hiçbirinin devlet başkanı seçilmek için gerekli olan yüzde 50 oy oranına ulaşması beklenmiyor. (Marvin Recinos/AFP)

• 7/30

  15 Kasım 2025 - İklim aktivistleri, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlenen COP30 Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi sırasında, üzerinde "kömür, petrol ve doğalgaz" yazan tabutlarla protesto yürüyüşü düzenliyor. Dünya liderlerinin bir araya gelerek iklim kriziyle mücadele üzerine konuştuğu toplantı bu yıl Amazon'daki Belem kentinde gerçekleşiyor. 10 Kasım'da başlayan zirvenin yarısının geride kaldığı cumartesi günü yerli halklar ve çeşitli bölgelerden aktivistlerden oluşan binlerce kişilik bir grup, liderleri Amazon Yağmur Ormanları'ndaki yıkıcı ormansızlaşmayı durdurmaya çağırdı. Dün de yerli Munduruku halkı, topraklarını tehdit eden projelerin ve madencilik faaliyetlerinin sona erdirilmesi talebiyle konferansın ana kapısına girişi engelleyerek bir protesto düzenlemişti. COP30, 21 Kasım Cuma günü sona eriyor. (Andre Penner/AP)

• 8/30

  14 Kasım 2025 - Ukranya'nın başkenti Kiev'de insanlar, Rusya'nın gece düzenlediği drone ve füze saldırılarında hasar alan bir binanın önünü temizliyor. Rusya cuma gününün erken saatlerinde, yaklaşık 4 yıl önce başlayan savaşta başkente yapılan en büyük saldırılardan birini gerçekleştirdi. Reuters'ın aktardığı üzere enerji tesisleri, konutlar ve altyapıyı hedef alan saldırılarda en az 8 kişi hayatını kaybetti. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rus güçlerinin 430 drone ve 18 füze kullandığını, Kiev'in ise uzun menzilli saldırılarla karşılık verdiğini söyledi. Saldırıda Azerbaycan'ın kentteki büyükelçiliğine de füze isabet etti. Olay üzerine Azerbaycan'ın Rusya'ya nota verdiği bildirildi. (Alina Smutko/Reuters)

• 9/30

  13 Kasım 2025 - Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo, Paris'teki Faubourg du Temple ve Boulevard Jules Ferry kavşağına çelenk bırakıyor. Paris'te 13 Kasım 2013'te düzenlenen terör saldırılarında 130 kişi hayatını kaybetmiş ve en az 500 kişi yaralanmıştı. IŞİD'in üstlendiği saldırıda Fransa Stadyumu önünde bombalı intihar saldırısı düzenlenmiş ve çeşitli noktalarda kalabalığa ateş açılmıştı. Fransa'nın II. Dünya Savaşı sonrası tarihindeki en şiddetli saldırıda kaybedilenler, 10. yıldönümünde ülke genelinde anıldı. Fransa İçişleri Bakanı Laurent Nunez, böyle bir olayın tekrar yaşanma ihtimalinin düştüğünü ancak "tehdidin hâlâ yüksek" olduğunu söyledi. (Ludovic Marin / Reuters)

• 10/30

  12 Kasım 2025 - İspanya Kralı VI. Felipe'nin Çin'e gerçekleştirdiği ziyarette Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun merasim kıtasından bir asker, karşılama seremonisinde. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, bugün Pekin'de Çin'e resmi ziyarette bulunan Felipe ile görüştü. Farklı tarihlere, kültürlere ve sosyal sistemlere sahip Çin ile İspanya’nın, ortak kalkınma için model oluşturduğunu vurgulayan Şi, her iki ülkenin uluslararası adaletin korunmasında önemli rol oynadığını söyledi. Kral VI. Felipe ise "Tek Çin" ilkesine bağlı kaldıklarını anımsatarak, Çinli şirketlerin İspanya'nın ekonomik kalkınmasını ve yeşil dönüşümünü güçlü şekilde desteklediğini aktardı. (Maxim Shemetov/AFP)

• 11/30

  11 Kasım 2025 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da, mahkeme binası yakınlarında intihar saldırısı sonucu meydana gelen patlamada 12 kişi hayatını kaybetti, 36 kişi yaralandı. Pakistan Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari'nin şiddetle kındadığı saldırıyı Pakistan Talibanı üstlendi. Çin, Avrupa Birliği, Birleşik Krallık ve ABD, taziye mesajı yayımladı. (Zain Zaman Janjua/AFP)

• 12/30

  10 Kasım 2025 - ABD hükümetinin 40 gün süren rekor kapanmasında sona yaklaşıldı. Senato bütçe görüşmelerindeki açmazı aşmak için anlaştı. Washington'da hafta sonu yapılan müzakerelerin ardından bir grup Demokrat Partili senatör, Cumhuriyetcilerle birlikte anlaşma lehine oy kullandı. Oylama, 1 Ekim'den bu yana bütçesi olmayan hükümeti fonlamak için aşılması gereken ilk adımdı. Federal çalışanların ve hizmetlerin geri dönmesinden önce anlaşmanın Temsilciler Meclisi'nde de kabul edilmesi gerekiyor. Senato'nun bugün yeni görüşmeler için toplanması bekleniyor. Federal hükümetin "kapanması", acil ve zaruri nitelikte olmayan kamu çalışanlarının zorunlu ücretsiz izne çıkarılması ve birçok devlet programının askıya alınması anlamına geliyor. (J. Scott Applewhite/AP)

• 13/30

  9 Kasım 2025 - Formula 1 Dünya Şampiyonası'nda sezonun 21. etabı Brezilya Grand Prix'ini McLaren'in Britanyalı pilotu Lando Norris kazandı. Sao Paulo'da 4 bin 309 metrelik Jose Carlos Pace Pisti'nde, düzenlenen yarış 71 tur üzerinden yapıldı. Pole pozisyonundan başladığı yarışı 1 saat 32 dakika 01,596 saniyelik süresiyle ilk sırada tamamlayan Norris, sezonun yedinci yarışını kazandı. Mercedes'in İtalyan sürücüsü Kimi Antonelli, liderin 10,388 saniye gerisinde ikinci, Red Bull'un Hollandalı pilotu Max Verstappen ise liderin 10,750 saniye gerisinde üçüncü oldu. Yarışın 8. turunda Antonelli'nin aracının çarpması sonucu Ferrari'nin Monakolu sürücüsü Charles Leclerc yarış dışı kaldı. Sezonun 22. ayağı Las Vegas Grand Prix'si, 22 Kasım Pazar günü koşulacak. (Amanda Perobelli/Reuters)

• 14/30

  8 Kasım 2025 - Filipinler'in Mindanao adasında insanlar, Fung-wong Tayfunu'nun yol açtığı şiddetli yağış nedeniyle su basan evlerinden ayrılıyor. Meteoroloji uzmanları, tayfunun güçlenerek süper tayfuna dönüşebileceği ve pazar günü Filipinler'in doğu kıyılarına ulaşacağı uyarısında bulunuyor. Asya ülkesinin meteoroloji ajansı PAGASA'dan Benison Estareja "Neredeyse tüm ülkeyi kapsayabilir" diyor. Önceki günlerde Kalmaegi Tayfunu, Filipinler'de 204 ve Vietnam'da 5 kişinin ölümüne neden olmuştu. (Erwin Mascarinas / AFP)

• 15/30

  7 Kasım 2025 - Ukrayna'nın Harkiv bölgesindeki Çuhyuv'da bir itfaiyeci, Rusya'nın drone saldırısının ardından çalışıyor. Ukrayna medyasının bildirdiği üzere Rus güçleri, perşembe ve cuma günleri Zaporijya, Harkiv, Odessa, Dnipro ve Sumi'ye çok sayıda drone saldırısı düzenleyerek evleri, okulları ve altyapıyı hedef aldı. Saldırılar, dün Ukrayna'nın, Rusya'nın Volgograd bölgesindeki önemli bir petrol rafinerisini yaklaşık üç ay içinde ikinci kez vurduğunu iddia etmesinin ardından geldi (Sofiia Gatilova/Reuters)

• 16/30

  6 Kasım 2025 - Almanya'daki Berlin Hayvanat Bahçesi'nde eylülde dünyaya gelen yavru su aygırı ilk kez halkın karşısına çıktı. Bebek su aygırı, 13 yaşındaki Nala'nın ilk yavrusu. Nala aslında iki doğurmuştu ancak yavrulardan biri kısa süre sonra hayatını kaybetti. Hayvanat bahçesi olayı "son derece nadir" diye tanımlamıştı çünkü bilinen su aygırı doğumlarının yalnızca yüzde 1'inde ikiz görülüyor. (Markus Schreiber/AP)

• 17/30

  5 Kasım 2025 - Dünya liderlerini tasvir eden büyük maskeler takan Oxfam aktivistleri, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP30) öncesinde, dünyanın en büyük ekonomileri tarafından iklim kriziyle mücadelede alınan kararların yetersizliğini eleştirmek için "İş Başında Uyumak" adlı bir eylem yaptı. Oxfam, yoksulluğun beraberinde getirdiği adaletsizliklerin olmadığı bir gelecek yaratma amacıyla 90 ülkede ortaklarla ve yerel topluluklarla beraber çalışan 17 organizasyonun bir araya gelerek oluşturduğu uluslararası bir konfederasyon. (Adriano Machado / Reuters)

• 18/30

  4 Kasım 2025 - ABD'nin en büyük kenti New York'ta milyonlarca kişinin oy kullandığı belediye başkanlığı seçimini, resmi olmayan sonuçlara göre Demokratların adayı Zohran Mamdani kazandı. 34 yaşındaki Uganda doğumlu Mamdani, bağımsız aday olarak yarışan eski New York Valisi Andrew Cuomo'yu yenerek, ABD'nin en büyük kentinin başına geçen son yüzyıldaki en genç isim oldu. Associated Press'in aktardığına göre, oyların yüzde 90'ından fazlası sayılan seçim sonuçlarında Mamdani yüzde 50,4'lük oyla zafer kazandı. Rakibi Andrew Cuomo ise yüzde 41,6'lık oy alabildi. Diğer bir aday Curtis Sliwa ise yüzde 7,1'de kaldı. New York Seçim Kurulu'na göre, yarışta 2 milyondan fazla kişi oy kullandı. Bu, son 50 yılda bir belediye başkanlığı seçiminde kaydedilen en yüksek katılım oldu. Mamdani'nin zaferi tarihi bir anlam da taşıyor. Ailesi Hindistanlı olan genç siyasetçi kentin ilk Güney Asya kökenli ve Müslüman belediye başkanı seçildi. (Angela Weiss/AFP)

• 19/30

  3 Kasım 2025 - İtalya'nın başkenti Roma'da, ülkenin en önemli tarihi yapılarından biri kabul edilen Kolezyum yakınlarında tadilat altındaki tarihi bir kule çöktü. "Torre dei Conti"nin çökmesi sonucu işçilerden birinin ağır yaralı olarak hastaneye kaldırıldığı açıklanırken iki işçininse kazayı hafif sıyrıklarla atlattığı belirtildi. 2006'dan beri kullanılmayan yapıda dört yıllık bir restorasyon çalışmasının devam ettiği kaydedilirken, inşaatın gelecek yıl tamamlanması bekleniyordu. Kulenin 13. yüzyılın başında inşa edildiği biliniyor. (Tiziana Fabi / AFP)

• 20/30

  2 Kasım 2025 - İtalyan tenisçi Jannik Sinner, Paris ATP Masters 1000 turnuvasının finalinde Kanadalı rakibi Felix Auger-Aliassime'yi mağlup ederek kupaya uzandı. Sinner, dünya sıralamasında da en büyük rakibi Carlos Alcaraz'ı geride bırakarak birinci sıraya yükseldi. İtalyan tenisçi, geçen yıl haziran ayında ilk kez dünya 1 numarası olmuş ve bu unvanı 65 hafta boyunca korumuştu, ta ki eylülde ABD Açık finalinde Alcaraz’a kaybedene kadar. (Dimitar Dilkoff / AFP)

• 21/30

  1 Kasım 2025 - Güney Kore'nin Gyeongju kentinde düzenlenen Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesinde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Güney Kore Devlet Başkanı Lee Jae Myung el sıkışıyor. Lee, liderler forumunun ardından düzenlenen devlet zirvesi ve akşam yemeğinde Şi'yi ağırladı. Çin lideri 11 yıl aradan sonra ABD müttefikine yaptığı ilk ziyaretini gerçekleştirmiş oldu. Güney Kore Devlet Başkanı komşusu Kuzey Kore'yle görüşmelerin yeniden başlatılması için Şi'den yardım isterken, mevkidaşı işbirliğini genişletmeye ve karşılaştıkları zorluklarla birlikte mücadele etmeye istekli olduklarını söyledi. (Yonhap/Reuters)

• 22/30

  31 Ekim 2025 - Sırbistan'da öğrenciler, Novi Sad tren istasyonunun çatısının çökmesi sonucu 16 kişinin öldüğü olayın yıldönümünde düzenlenen protesto yürüyüşü sırasında Indjija'daki ana meydanda uyuyuyor. Geçen yıl 1 Kasım'da meydana gelen olayda 4'ü çocuk olmak üzere 16 kişi hayatını kaybetmiş ve Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic'in görevden alınmasını talep eden geniş çaplı protestolar baş göstermişti. Binlerce üniversite öğrencisi olayın birinci yıldönümünde başkent Belgrad'dan Novi Sad'a 90 kilometrelik bir yürüyüş başlattı. Yarın onbinlerce kişinin daha katılımıyla Novi Sad'da büyük bir gösteri planlanıyor. (Marko Djurica/Reuters)

• 23/30

  30 Ekim 2025 - İsrail ordusunun Lübnan'nın güney sınırındaki köyü Belida'ya düzenlediği saldırının ardından halk belediye binasının önünde toplanıyor. İsrail askerleri, gece saatlerinde Belida'ya düzenledikleri baskında bir belediye çalışanını öldürdü. Lübnan Cumurbaşkanı ordusuna bu saldırılara karşı koymalarını söylerken İsrail ordusu, Hizbullah altyapısına yönelik operasyon düzenlediğini ve bir "şüpheliye" ateş açtığını iddia etti. İsrail'in ayrıca bugün Lübnan'ın güneyine hava saldırıları düzenlediği bildirildi. İsrail, 27 Kasım 2024'te başlayan ateşkesin ardından Lübnan'a hava saldırılarını ve sınırlı kara operasyonlarını sürdürüyor. İsrail, Hizbullah'ın güneyde askeri varlığını yeniden kurmasını engellemeyi amaçladığını öne sürerken Lübnan, İsrail'i ateşkesi ihlal etmekle suçluyor. (Mahmoud Zayyat / AFP )

• 24/30

  29 Ekim 2025 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat'ta bir çocuk, İsrail saldırısı nedeniyle yıkılan bir evin enkazında oturuyor. Ateşkesin başlamasından yaklaşık üç hafta sonra İsrail, Hamas'ın bir askerlerini öldürdüğünü iddia ederek dün Gazze'ye saldırı başlattı. Dün ve bugün devam eden saldırılarda 46'sı çocuk olmak üzere en az 104 kişinin öldürüldüğü bildirildi. İsrail ordusu daha sonra yaptığı açıklamada, ateşkes anlaşmasına uymaya devam edeceklerini ve "herhangi bir ihlal" durumunda sert bir şekilde yanıt vereceklerini söyledi. Hamas ise dün ateşkesi ihlal etmediğini savunuyor. (Eyad Baba/AFP)

• 25/30

  28 Ekim 2025 - Ukrayna bayrağı tutan bir adam, Kiev'de düzenlenen imha edilmiş Rus teçhizatı açık hava sergisinde Rus askeri aracının üzerinde. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ABD, İsveç ve Fransa'dan F-16, Gripen ve Rafale gibi 250 savaş uçağı almak için çalışmaları sürdürdüklerini söyledi. Rus ordusunun ülkesine yönelik hava saldırılarını sürdürdüğünü ifade eden Zelenski, hava savunma imkanlarını artırmak için çalıştıklarını belirtti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Başkanı Donald Trump arasında yeniden zirve yapılmasının ABD'ye bağlı olduğunu belirterek, "Amerikalıların rahat edeceği bir tempoda ilerlemeye hazırız" dedi. (Sergei Supinsky/AFP)

• 26/30

  27 Ekim 2025 - Hindu kadınlar, Hindistan'ın Yeni Delhi kentinde düzenlenen Hindu dini festivali Chhath Puja sırasında Yamuna Nehri'nin sularında Güneş tanrısına tapıyor. Chhath Puja, Güneş onuruna düzenlenen 4 günlük özenli bir kutlama. Uzun bir su orucu tutmayı ve bir su kütlesinde ayakta dururken, doğan ve batan Güneş'in ışığı olan Usha ve Pratyusha'ya adaklar sunmayı içeriyor. (Bhawika Chhabra/Reuters)

• 27/30

  26 Ekim 2025 - McLaren'ın Britanyalı sürücüsü Lando Norris, Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde zafere ulaşan isim oldu. Başkent Meksiko'daki 4,3 kilometrelik Hermanos Rodriguez Pisti'nde düzenlenen yarış 71 tur üzerinden yapıldı. Pole pozisyonundan başladığı yarışı ilk sırada tamamlayan Norris, sezonun 6. yarışını galibiyetini elde etti ve Oscar Piastri'yi geçerek şampiyona lideri oldu. Ferrari'nin Monakolu sürücüsü Charles Leclerc, Norris'in gerisinde ikinci, Red Bull'un Hollandalı pilotu Max Verstappen ise üçüncü oldu. Lewis Hamilton, pist dışına çıkıp avantaj kazandığından dolayı 10 saniye cezası aldı. Sezonun 21. ayağı Brezilya Grand Prix'si 9 Kasım Pazar günü koşulacak. Meksika Grand Prix'sinin ardından pilotlar klasmanının ilk 5 sırası şöyle: 1. Lando Norris: 357 2. Oscar Piastri: 356 3. Max Verstappen: 321 4. George Russell: 258 5. Charles Leclerc: 210 (Yuri Cortez/AFP)

• 28/30

  25 Ekim 2025 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de, ABD Başkanı Donald Trump'ın Güney Kore'ye yapacağı ziyaret öncesinde gümrük vergisi politikasına karşı düzenlenen Trump karşıtı mitinge katılan bir protestocu elinde "Trump'a Hayır" yazılı bir pankart tutuyor. Ocakta göreve gelmesinin ardından Asya'ya ilk ziyaretini düzenleyen Trump'ın, yerel saatle pazar sabahı Malezya'ya varması bekleniyor. Japonya'ya da gitmesi planlanan liderin gezisinin en önemli durağı muhtemelen Güney Kore olacak. Burada Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesine katılacak Trump ayrıca 30 Ekim'de de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'le bir araya gelecek. ABD Başkanı yola çıkmadan önce gazetecilere yaptığı açıklamada Kuzey Kore lideri Kim Jong-Un'la da görüşmeye açık olduğunu söyledi. (Kim Hong-Ji/Reuters)

• 29/30

  24 Ekim 2025 - Almanya'nın kuzeydoğudaki Brandenburg eyaletine bağlı Linum'da bir gönüllü, kuş gribinden öldüğü tahmin edilen turnaların cesedini atıyor. Almanya'da Brandenburg ve diğer eyaletlerde, yabandaki kuşlarda bugüne kadar görülen en büyük kuş gribi salgını yaşanıyor. Özellikle göç mevsimindeki turnaları etkileyen salgın nedeniyle pek çok kuş ölü bulundu. Avrupa genelinde görülen salgın, en azından 10 yıldır ilk kez sezonun bu kadar erken bir döneminde 10 ülkeye yayılmış durumda. Yine de yetkililer toplam salgın sayısının hâlâ 2022'dekinden düşük olduğunu belirtiyor. Fransa'nın hayvan sağlığı gözetim kuruluşu ESA'ya göre, kuş gribi ağustostan ekim ortasına kadar 10 AB ülkesinde ve Britanya'da, çoğunlukla AB'nin en büyük kümes hayvanı üreticisi Polonya'nın yanı sıra İspanya ve Almanya'da olmak üzere 56 salgına yol açtı. (Ralf Hirschberger / AFP)

• 30/30

  22 Ekim 2025 - Rusya, Ukrayna'nın ikinci büyük şehri Harkiv'a saldırarak, çocukların bulunduğu bir anaokulunu vurdu. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, tüm çocukların tahliye edildiğini ve birçoğunun "akut stres tepkileri" yaşadığını söyledi. Harkiv Belediye Başkanı Ihor Terekhov ve Harkov Bölge Devlet İdaresi Başkanı Oleh Sinyegubov, bölgede en az üç patlama meydana geldiğini söyledi. Terekov, "Hholodnohirskyi bölgesindeki özel bir anaokulu vuruldu. Saldırının olduğu yerde yangın çıktı" dedi ve daha sonra çocuklar arasında herhangi bir yaralanma olup olmadığına dair bilgi olmadığını ekledi. Yerel saatle sabah 9 civarında meydana gelen saldırıda en az bir kişi öldü, 6 kişi yaralandı. (AP)

5. Siyasal-psikolojik çöküş: Toplum hakikati değil, kimliği savunuyor

5.1. Kimlik koruma bilişi

Kahan'a göre bireyler bilgiye değil, kimliğe sadakat gösterir.

İnsanlar, kimliklerini tehdit eden bir bilgiyi kabul etmek yerine, o bilgiyi yeniden yorumlayarak kimliklerini korurlar.⁹

Bu nedenle yargı sonuçlarını, objektif delillerle değil, kimliksel aidiyetlerle değerlendirirler.

5.2. Bilişsel çelişki

Festinger, bireyin kendi inancıyla çelişen bilgiye uyum sağlamak için bilgiyi değil, inancını koruduğunu söyler.¹⁰

Bu nedenle bir kişi dün savunduğunun tam tersini bugün savunduğunda bile bunu fark etmez; çünkü amaç hakikate ulaşmak değil, kimliği sürdürmektir.

5.3. Kesin inançlılık ve günah keçisi

Hoffer'a göre kesin inançlı bireyler hakikate değil, düşmana ihtiyaç duyar.¹¹

Girard, toplumların kriz dönemlerinde günah keçisi üreterek gerilimi boşalttığını belirtir.¹²

Türkiye'de kimi zaman Erdoğan, kimi zaman İmamoğlu bu mekanizmaya uygun hedef haline gelmiştir.

Kişi değişmiş, mekanizma aynı kalmıştır.

6. Sonuç: Hukuk hakikati üretmek için değil, siyasetin hakikatini kurumsallaştırmak için işliyor

Türkiye'de hukuki kararlar, gerçeğin araştırılmasıyla değil, siyasal gerçekliğin kurumsallık kazanmasıyla ilgilidir.

Bu nedenle:

Hukuken mahkûmiyet suçluluğu, hukuken beraat masumiyeti kanıtlamaz.

Hakikat, hukukta değil; kimlik ve güç birlikteliğinde üretilmektedir.

Türkiye'nin ihtiyacı sadece kurumsal reform ibaret değil, köklü bir epistemolojik reformdur.

Yargı, siyasetin hakikatini değil, toplumun hakikatini esas alacak şekilde yeniden kurgulanmalıdır.

^Dipnotlar:

^{1.  Mutlu, E. C. (2020). Kutuplaşma ve Siyasal Kimlik. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ayrıca psikolojik altyapı için:
Kahneman, D. (2018). Hızlı ve Yavaş Düşünme (Çev. O. Gündüz). İstanbul: Varlık Yayınları. (Orijinal İngilizce; Türkçe baskı kullanılmıştır.)
2.  Özbudun, E. (2016). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.
Ayrıca felsefi arka plan için:
Dural, M. & Öğüz, T. (2012). Hukuk Felsefesi. İstanbul: Filiz Kitabevi.
3.  Türkiye Barolar Birliği (2021). Ceza Yargılamasında Adli Hatalar ve Masumiyet Sorunu. Ankara: TBB Yayınları.
4.  Yılmaz, G. (2019). Türkiye'de Yargı Bağımsızlığı ve Siyasallaşma. Ankara: Yetkin Yayınları.
5.  Ahmad, F. (2021). Modern Türkiye'nin Oluşumu (Çev. Y. Koç). İstanbul: Kaynak Yayınları.
6.  T.C. Kamu Maliyesi Mevzuatı;
1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu (1927)
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (2003).
Ayrıca değerlendirme:
Erdoğan, M. (2013). "Örtülü Ödenek ve Kamu Harcamaları Şeffaflığı." Maliye Dergisi, 165(2), 45–67.
7.   Keleş, R. (2016). Kentleşme Politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
Ayrıca mevzuat:
3194 sayılı İmar Kanunu (1985) ve Belediye Meclisi İmar Komisyonu Yönetmeliği.
8.  Akbulut, A. (2018). Hukuk Sosyolojisi. İstanbul: Der Yayınları.
(Eserde Foucault'nun "hakikat rejimi" yaklaşımı Türkçe değerlendirilmiştir.)
9.  Sunar, D. (2014). Sosyal Psikolojiye Giriş. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
10.  Festinger, L. (2019). Bilişsel Çelişki Kuramı (Çev. S. Gazioğlu). Ankara: Nobel Yayıncılık.
11.  Hoffer, E. (2018). Kesin İnançlılar: Kitle Hareketlerinin Doğası Üzerine Düşünceler (Çev. M. Ceylan). İstanbul: Dilara Yayınları.
12.  Girard, R. (2017). Günah Keçisi (Çev. S. E. Kılıç). İstanbul: Metis Yayınları.}

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.