Günümüz dünyası, teknolojik gelişmelerin baş döndürücü hızıyla dönüşürken, yapay zeka (YZ) bu devrimin en kritik itici güçlerinden biri olarak ulusal güvenlik ve savunma alanında köklü değişikliklere yol açıyor.

Bugün şahit olduğumuz yenilikler, bu dönüşümün yalnızca başlangıcı niteliğinde.

Uzmanlar, YZ'nin askeri stratejileri, siber güvenliği ve hatta uluslararası hukuku nasıl derinden etkileyeceğini büyük bir merakla tartışıyor.

Peki, bu yeni dönemde YZ, savunma ve güvenlik paradigmalarını nasıl değiştirecek?

İşte geleceğin güvenlik haritasına dair kapsamlı bir bakış.

Hız ve ölçekte devrim: Saniyeler içinde karar verme yeteneği

Askeri karar alma süreçleri geleneksel olarak OODA döngüsü (Gözlemle-Oryante Et-Karar Ver-Harekete Geç) ile işlerken, YZ bu döngüyü insan kapasitesinin çok ötesine taşımaya hazırlanıyor.

Artık karar verme süreçleri, milisaniyelerle ifade edilen bir hıza ulaşacak.

YZ'nin en çarpıcı yeteneklerinden biri, gerçek zamanlı veri analizi kapasitesidir.

Uydulardan gelen görüntüler, drone verileri ve hatta sosyal medya akışları gibi milyarlarca veri noktası, YZ algoritmaları tarafından saniyeler içinde analiz edilebiliyor.

Bu, savaş alanındaki durumu anlık olarak değerlendirme ve kritik bilgilere hızla ulaşma imkânı sunuyor.

Örneğin, ABD Savunma Bakanlığı'nın "Project Maven" programı, YZ destekli görüntü analizi sayesinde hedef tespit süresini yüzde 80 oranında azaltarak bu alandaki devrimi gözler önüne serdi.

Bu, düşmanın hareketlerini çok daha hızlı bir şekilde tespit edip karşılık verme kabiliyetini artırıyor.

Gelecekte, YZ destekli sistemlerin otonom karar mekanizmalarıyla donatılması bekleniyor.

Bu sistemler, düşmanın tepki verme süresinden çok daha hızlı bir şekilde karar alıp harekete geçebilecek.

Özellikle hipersonik silahlar ve siber savaş gibi hızın kritik olduğu alanlarda, bu yetenek ulusal güvenliğe önemli bir avantaj sağlayacak.

Bir operasyonda insan müdahalesine gerek kalmadan anlık kararlar alabilen sistemler, tehditlere karşı caydırıcılığı artırabilirken, etik ve kontrol mekanizmalarıyla ilgili önemli soruları da beraberinde getiriyor.

Hiper-gerçekçi simülasyonlar: Askerleri geleceğin savaşına hazırlamak

YZ, askeri eğitim alanında da köklü bir devrim yaratıyor.

Artık komutanlar ve askerler, gerçek dünyada karşılaşabilecekleri her türlü senaryoyu YZ destekli simülasyonlar aracılığıyla deneyimleyebiliyor.

Bu, hem maliyet etkinliği sağlıyor hem de eğitim kalitesini eşi benzeri görülmemiş bir düzeye çıkarıyor.

ABD Ordusu'nun "Synthetic Training Environment" (STE) programı, YZ ile oluşturulmuş sanal ortamlarda askerleri eğitiyor.

Bu sistemler, gerçekçi düşman davranışlarını simüle ederek askerlerin stratejik becerilerini geliştiriyor ve onları gerçek savaş koşullarına çok daha iyi hazırlıyor.

Bu sayede, askerler sahada karşılaşabilecekleri beklenmedik durumlar için önceden pratik yapma imkânı buluyorlar.

Siber savaş, günümüzün en önemli tehditlerinden biri haline gelirken, YZ bu alandaki eğitimlerde de kilit bir rol oynuyor.

YZ, karmaşık siber saldırı senaryolarını canlandırarak savunma ekiplerinin her türlü duruma hazırlıklı olmasını sağlıyor.

Örneğin, Microsoft'un Siber Güvenlik YZ'si, milyonlarca saldırı senaryosunu analiz ederek gerçek zamanlı savunma stratejileri geliştirebiliyor.

Bu, ulusal siber güvenliğin dayanıklılığını artırarak kritik altyapıların korunmasına yardımcı oluyor.

Makine-insan ortaklığı: Geleceğin savaş ekibi şekilleniyor

Geleceğin savaş alanı, yalnızca insanların veya tamamen otonom sistemlerin değil, insanların ve YZ sistemlerinin kusursuz bir şekilde birlikte çalıştığı bir ortam olacak.

Bu iş birliği, savaşın doğasını derinden değiştirecek.

YZ destekli komuta merkezleri, komutanların çok daha bilinçli kararlar almasını sağlayacak.

YZ, sahadan gelen milyarlarca veriyi analiz ederek farklı senaryo analizleri sunacak ve komutanların en uygun stratejiyi belirlemesine yardımcı olacak.

Pentagon'un JADC2 (Joint All-Domain Command & Control) projesi, farklı askeri birimlerden gelen verileri entegre ederek tek bir komuta merkezinde topluyor ve bu entegrasyonu YZ ile destekleyerek karar alma süreçlerini hızlandırıyor ve optimize ediyor.

İnsansız sistemlerle iş birliği de bu yeni dönemin önemli bir parçası.

İnsansız Hava Araçları (İHA'lar), otonom kara araçları ve deniz dronları, insan askerlerle koordineli bir şekilde çalışacak ve savaş alanında insanlara destek sağlayacak.

Bu, insan kayıplarını azaltma ve operasyonel verimliliği artırma potansiyeline sahip.

Türkiye'nin KIZILELMA ve ANKA-3 gibi projeleri, bu alanda öncü bir rol oynayarak geleceğin savaş ekibinin şekillenmesine katkıda bulunuyor.
 

Hibrit savaş ve dezenformasyonla mücadele

YZ, modern çağın en sinsi tehditlerinden biri olan hibrit savaşın en kritik silahlarından biri haline gelecek.

Dezenformasyon ve propaganda kampanyaları, günümüz çatışmalarının ayrılmaz bir parçası haline gelirken, YZ bu alanda hem bir tehdit hem de bir savunma aracı olarak öne çıkıyor.

YZ algoritmaları, sosyal medyada yayılan dezenformasyonu gerçek zamanlı olarak tespit etme yeteneğine sahip.

Bu sayede, yanlış bilgilerin yayılması hızla engellenebilir ve kamuoyu manipülasyonu önlenebilir.

Örneğin, NATO'nun StratCom birimi, YZ kullanarak Rusya kaynaklı yanlış bilgileri analiz ederek bu alandaki mücadeleye destek veriyor.

Ancak YZ, aynı zamanda psikolojik operasyonları optimize etmek için de kullanılabilir.

Hedef kitle analizi yaparak propaganda kampanyalarını daha etkili hale getirebilir.

Ne yazık ki, aynı teknoloji, daha sofistike ve inandırıcı sahte haberler üretmek için de kötüye kullanılabilir, bu da yeni bir bilgi savaşları çağını tetikleyebilir.

Bu durum, YZ'nin çift kullanımlı doğasını ve etik sınırların önemini bir kez daha ortaya koyuyor.

Özerk silahlar ve etik ikilem

Otonom silah sistemleri (LAWS), YZ'nin ulusal güvenlik üzerindeki etkisiyle ilgili en büyük tartışma konularından birini oluşturuyor.

Bu sistemlerin gelişimi, "kim sorumlu?" sorusunu da beraberinde getiriyor.

YZ'nin hedef seçimini otomatikleştirebilmesi, askeri operasyonlarda insan müdahalesini en aza indirebilir.

Ancak, bir otonom silah sistemi tarafından yanlış bir hedef seçilmesi durumunda sorumluluğun kimde olacağı belirsizliğini koruyor.

Birleşmiş Milletler, bu konuda küresel bir düzenleme çağrısı yaparak, otonom silahların kullanımıyla ilgili etik ve hukuki çerçevelerin belirlenmesinin aciliyetini vurguluyor.

Otonom silahların hacklenmesi veya yanlış hedef seçmesi gibi kontrol kaybı riskleri de büyük bir tehdit oluşturuyor.

2023'te Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı, otonom silahların etik kullanımına yönelik yeni kurallar açıklayarak bu konudaki endişeleri gidermeye yönelik adımlar attı.

Bu, uluslararası toplumun bu teknolojinin potansiyel risklerini anladığını ve bu konuda ortak bir zemin bulma arayışında olduğunu gösteriyor.

Siber ve fiziksel savaşın entegrasyonu

YZ, siber ve kinetik savaş arasındaki çizgiyi giderek daha fazla bulanıklaştırıyor.

Artık bir siber saldırı, doğrudan fiziksel dünyada yıkıcı sonuçlara yol açabiliyor.

Siber-fiziksel saldırılar, günümüzün en büyük tehditlerinden biri haline geldi.

Bir elektrik şebekesine yapılan siber saldırı, geniş çaplı bir fiziksel elektrik kesintisine neden olabilir.

2025'te Ukrayna'daki bir enerji santraline yönelik saldırı, bu riskin ne kadar somut olduğunu acı bir şekilde gözler önüne serdi.

Bu tür saldırılar, ulusal güvenliği doğrudan tehdit eden ve kritik altyapılara ciddi zararlar verebilecek potansiyele sahip.

Ancak YZ, bu alanda da bir savunma kalkanı görevi görebilir.

Otonom siber savunma sistemleri, siber saldırıları otomatik olarak engelleyebilir ve tehditleri anında nötralize edebilir.

IBM'in Watson for Cybersecurity gibi sistemler, şüpheli ağ aktivitelerini anında tespit ederek siber saldırılara karşı proaktif bir savunma sağlıyor.

Bu tür sistemler, siber güvenliği insan müdahalesine gerek kalmadan güçlendirerek, siber tehditlere karşı daha dirençli bir yapı oluşturuyor.

Sonuç: Kontrollü bir devrim şart

Yapay zeka, ulusal güvenliği dönüştürürken beraberinde yeni ve karmaşık riskler de getiriyor.

Bu güçlü teknolojiyi akıllıca yönetebilmek için etik, hukuk ve stratejik dengeyi korumak hayati önem taşıyor.

Öncelikle, uluslararası düzenlemelerin acilen şekillendirilmesi gerekiyor.

YZ'nin askeri uygulamaları, küresel düzeyde ortak kabul görmüş etik ve hukuki çerçeveler içinde denetlenmelidir.

Bu, YZ silahlanma yarışının önüne geçmek ve istenmeyen tırmanışları engellemek için kritik bir adımdır.

İnsan kontrolü, kritik kararlarda her zaman devrede olmalı ve otonom sistemlerin nihai sorumluluğu insanlarda kalmalıdır.

Bu, YZ'nin gücünü kullanırken insanlığın değerlerini korumak için vazgeçilmezdir.

Son olarak, siber güvenlik yatırımları, YZ'nin "karanlık yüzüne" karşı artırılmalı ve bu alandaki savunma yetenekleri sürekli olarak geliştirilmelidir.

Geleceğin savaş alanı, YZ ile şekilleniyor ve bu teknolojinin sunduğu fırsatlar kadar riskler de büyük.

Asıl soru, bu gücü nasıl akıllıca, sorumlu bir şekilde ve insanlık yararına yönetebileceğimizdir.

Bu, tüm ülkelerin ve uluslararası kuruluşların ortak çabalarını gerektiren küresel bir meydan okumadır.

 

 

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.