Drone çağı başladı: Savaşın yeni yüzü Ukrayna'da şekilleniyor

Dr. Osman Gazi Kandemir Independent Türkçe için yazdı

Fotoğraf: NYT

Modern çağın en belirleyici savaş aracı, şüphesiz dronlar oldu. Cephedeki her hareketin gözlenmesinden, düşman mevzilerine düzenlenen saldırılara, hatta stratejik hedeflere yapılan baskınlara kadar her yerde dronların imzasını görmek mümkün.

Peki, bu drone savaşı nasıl besleniyor ve dünya bu alanda nereye gidiyor?

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Cephedeki yenilik rüzgârı

Ukrayna topraklarında yaşanan çatışmalar, insansız hava araçlarının (İHA) muharebe sahasındaki yerini kökten değiştirdi.

Artık dronlar sadece keşif ve gözetleme yapan araçlar olmaktan çıktı; vurucu güçleri, elektronik harp yetenekleri ve hatta intihar görevleriyle savaşın seyrini belirleyen ana aktörlerden biri haline geldiler.

Küçük, ucuz ve kolay temin edilebilir FPV (Birinci Şahıs Görüşü) dronlar, zırhlı araçları yok edebilen, personel kayıplarına yol açan ve sahadaki güç dengesini değiştiren asimetrik bir silah olarak öne çıktı.

Bu durum, savunma sanayilerinde benzeri görülmemiş bir inovasyon ve üretim yarışı başlattı.


Küresel drone pazarı: Kim ne üretiyor?

Günümüzde drone teknolojisi hem askeri hem de sivil alanda baş döndürücü bir hızla gelişiyor.

Pazarda irili ufaklı yüzlerce üretici olsa da bazı ülkeler ve şirketler bu alanda liderliği göğüslüyor:


Askeri dronlarda liderler:

  • Amerika Birleşik Devletleri: Dünya askeri İHA pazarının tartışmasız lideri. MQ-9 Reaper ve RQ-4 Global Hawk gibi uzun menzilli, yüksek yetenekli keşif ve taarruz dronlarıyla öne çıkıyor. ABD envanterinde 13 binden fazla askeri İHA bulunduğu biliniyor.
     
  • Türkiye: Son yılların askeri drone devi. Özellikle Bayraktar TB2 ve Akıncı gibi SİHA'lar (Silahlı İnsansız Hava Aracı) ile global pazarda önemli bir pay edindi. Türkiye'nin, silahlı drone pazarının yüzde 65'ini elinde tuttuğu tahmin ediliyor.
     
  • Çin: Hızla büyüyen askeri drone programıyla dikkat çekiyor. Wing Loong serisi gibi modelleriyle hem kendi ordusunu donatıyor hem de uluslararası pazara ürün sunuyor. Çin'in, bu alandaki teknoloji transferleriyle de öne çıktığı gözlemleniyor.
     
  • İsrail: Askeri drone teknolojisinin öncülerinden. Hermes ve Heron serisi gibi modelleriyle keşif ve gözetleme alanında uzun yıllardır deneyime sahip.
     
  • Rusya: Orlan-10 gibi keşif dronları ve "Okhotnik" gibi stealth (hayalet) insansız savaş uçakları geliştiriyor.
     
  • Diğer önemli üreticiler: Birleşik Krallık, Hindistan, Fransa, Almanya, İran, Polonya, Güney Kore ve Avustralya da askeri drone geliştirme ve üretiminde aktif rol oynuyor.

Ticari ve sivil dronlarda liderler:

Ticari drone pazarında ise durum oldukça farklı.

Burada Çin merkezli DJI, açık ara lider konumunda.

Şirketin, küresel ticari drone pazarının yaklaşık yüzde 70'ini domine ettiği biliniyor.

Autel Robotics (Çin), JOUAV (Çin), Delair (Fransa), Parrot (Fransa), Skydio (ABD), AeroVironment (ABD) ve AgEagle (ABD) gibi firmalar da pazarın diğer önemli oyuncuları arasında yer alıyor.

Bu dronlar, tarım, inşaat, lojistik, acil durum müdahalesi, çevresel izleme, endüstriyel denetim ve medya gibi çok çeşitli alanlarda kullanılıyor.


Ukrayna ve Rusya'nın drone üretim kapasitesi

Ukrayna-Rusya savaşı, her iki ülkenin de drone üretim kapasitelerini son derece zorladı ve geliştirdi.

Ukrayna:

Savaşın başından itibaren büyük ölçüde bağışlara ve uluslararası yardımlara bağımlı olan Ukrayna, zamanla kendi üretimini hızla artırdı, 2024'te 1 milyon drone üretmeyi hedeflemişti. 2025'te bu sayıyı 2,5 milyona, hatta potansiyel olarak 5 milyona çıkarmayı planlıyor.

Ukrayna Savunma Bakanlığı, 2024-2025 dönemi için bu alana 2,5 milyar dolardan fazla kaynak ayırdı ve 76 şirket ile 500'den fazla tedarikçiyle çalışıyor. 3DTech gibi şirketler ayda 3 bin'e kadar drone üretebiliyor.

"Chief-1" ve "Buntar-3" gibi yerli üretim dronlar hem hava savunma hem de keşif görevlerinde kullanılıyor.

Ukrayna, FPV dronlarda devrim niteliğinde yeniliklere imza atarken, yapay zekâ destekli otonom uçuş ve hedefleme sistemleri üzerinde de çalışıyor.


Rusya:

Rusya da drone üretiminde önemli adımlar attı.

2025'te 2 milyon FPV drone ve 30 bin uzun menzilli/sahte hedef drone üretmeyi hedefliyor.

Ancak Rusya'nın drone üretimi, büyük ölçüde Çin'den temin edilen elektronik, navigasyon, optik, motor ve mikroçip gibi kritik bileşenlere dayanıyor.

İran'dan alınan Shahed-136 (Rusya'da Geran-2 olarak biliniyor) kamikaze dronların üretimi, Tataristan'daki Alabuga Özel Ekonomik Bölgesi'nde hızla devam ediyor. Rusya, 2025 ortasına kadar yıllık 6 bin adet Shahed üretmeyi hedefliyor.

Shahed dronlar, savaşın başından bu yana menzil, patlayıcı yükü (50kg'dan 90kg'a) ve elektronik harp direnci açısından önemli ölçüde gelişti.

Ayrıca, elektronik harp sinyallerine karşı bağışık olan fiber optik güdümlü dronların kullanımını artırıyorlar.


Savaşın getirdiği sayılar: Ne kadar drone kullanıldı?

Ukrayna-Rusya savaşında drone kullanımı öylesine yaygınlaştı ki, bu insansız araçlar artık her iki tarafın günlük kayıplarının yüzde 70-80'inden sorumlu tutuluyor. Ukrayna, yalnızca Mart ayında 77 bin'den fazla drone saldırısı gerçekleştirdiğini bildirdi.

"Örümcek Ağı Operasyonu" gibi özel operasyonlarda, maliyeti 1 bin doların altında olan 117 FPV drone kullanılarak Rusya'nın 4 havaalanında 40'tan fazla uçağa (Tu-95, Tu-22M, A-50 gibi stratejik bombardıman uçakları dahil) zarar verildiği iddia edildi.

Rusya da tek bir gecede 407 kamikaze drone ve 44 füze fırlatabiliyor.

Bu yoğun drone kullanımı, her iki tarafta da günde 1 bin'den fazla muharebe zayiatına neden oluyor.
 


Drone savaşının askeri stratejilere etkisi ve gelecek

Ukrayna'daki çatışma, drone teknolojisinin ve muharebe stratejilerinin geleceğini şekillendiriyor.

  • Asimetrik savaş: FPV dronlar gibi ucuz ve basit araçların, tank gibi pahalı ve karmaşık sistemleri etkisiz hale getirebilmesi, modern ordular için yeni bir asimetrik savaş paradigması yarattı.
     
  • Elektronik harp ve karşı tedbirler: Drone savaşının büyümesiyle elektronik harp (EH) ve anti-drone sistemlerinin önemi katlandı. CRPA antenleri gibi gelişmiş sistemler, dronların EH'ye karşı direncini artırırken, her iki taraf da dronları düşürmek veya ele geçirmek için sürekli yeni yöntemler geliştiriyor.
     
  • Otonom sistemler ve yapay zeka: Savaşın baskısı, dronların daha otonom hale gelmesini ve yapay zekâ kullanarak hedefleri bağımsız olarak tespit etmesini, takip etmesini ve hatta vurmasını sağlayacak teknolojilerin gelişimini hızlandırıyor.
     
  • Sürü dron taktikleri: Binlerce drone'un aynı anda koordineli olarak saldırması, hava savunma sistemlerini bunaltarak savunmasız bırakma potansiyeline sahip.
     
  • Sürekli yenilik ve adaptasyon: Ticari dronların askeri amaçlarla hızla adapte edilmesi, modüler tasarımlar ve kolay üretilebilirlik, savaşın gidişatını etkileyen önemli faktörler haline geldi.
     
  • Derin operasyonlar ve stratejik etkiler: Dronlar, artık cephe hattının çok ötesindeki stratejik hedeflere, hatta denizdeki gemilere bile saldırı düzenleyebiliyor. Bu durum, nükleer caydırıcılık gibi konuları bile etkileyebilecek yeni savunma mimarileri gerektiriyor.

Kısacası, Ukrayna-Rusya savaşı, dronların sadece bir yardımcı araç değil, muharebe sahasının ana belirleyicisi haline geldiğini net bir şekilde gösterdi.

Bu "drone savaşı", sürekli bir yenilik, adaptasyon ve karşı tedbir yarışıyla besleniyor ve gelecekteki her türlü çatışmanın doğasını kökten değiştirecek gibi görünüyor.

 

 

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU