Bugün dünya çapında tarihi bir olaya bakıyoruz: Meksika'daki yargı seçimleri.
1 Haziran 2025'te, Meksika dünyada bir ilki gerçekleştirdi ve tüm yargıçlarını halk oylamasıyla seçti.
Yüksek Mahkeme'den yerel mahkemelere, toplam 881 yargıçlık koltuk için sandıklar kuruldu.
Peki, bu ne anlama geliyor? Neden önemli?
Ve asıl mesele, bu iş tutar mı?
Hadi masaya yatıralım, deşelim.
Önce olayın ölçeğini anlayalım:
Meksika, yargı sistemini tamamen halkın iradesine teslim etti.
Yüksek Mahkeme'nin 9 üyesi, Seçim Mahkemesi Üst Kurulu'nun 2 üyesi, 15 Bölge Kurulu üyesi, 5 Yargı Disiplin Kurulu üyesi, artı 464 bölge ve 386 yerel mahkeme yargıcı.
Hepsi halk tarafından seçildi. Toplam 881 pozisyon.
Düşünün, böyle bir sistem başka nerede var?
Meksika, bu adımla yargıyı demokratikleştirmek istedi.
Üstelik 2024'ten beri kullandıkları elektronik oylama sistemiyle sayımı hızla tamamladılar.
Teknik olarak etkileyici, ama işin özü tartışmalı.
Peki niye böyle bir reforma gittiler?
Meksika'nın yargı sistemi yıllardır yolsuzluk ve siyasallaşma iddialarıyla anılıyor.
Eski başkan López Obrador ve şimdiki başkan Claudia Sheinbaum, dediler ki;
Yargıyı elitlerin elinden alalım, halk karar versin.
Kulağa hoş geliyor: Şeffaf, demokratik, halkın sözü geçiyor.
Ama burası Meksika.
Siyasetin, kartellerin, paranın gölgesi büyük.
Bu reform ya tarihi bir devrim olacak ya da kaosa kapı açacak.
Ortası zor.
Sonuçlara geçelim:
Meksika Ulusal Seçim Enstitüsü, yani INE, dün gece sayımları bitirdi.
Katılım oranı ne yazık ki düşük: Yüzde 12,57 ile 13,32 arasında.
Yani 100 kişiden sadece 13'ü sandığa gitti.
Bu, reformun halk nezdinde yeterince ilgi görmediğini gösteriyor.
Muhalefet hemen atladı, “Bu meşru değil” diyor.
Haklılık payları var, çünkü düşük katılım reformun inandırıcılığını zedeliyor.
Yine de iktidardaki 4T koalisyonu, yani MORENA ve müttefikleri, sandıktan galip çıktı.
Yüksek Mahkeme'den yerel mahkemelere, çoğu koltuğu aldılar.
Seçilen yargıçların tam listesi henüz açıklanmadı, ama MORENA'nın yargı üzerindeki etkisi artık daha güçlü.
Peki, niye bu kadar tartışma var?
Muhalefet diyor ki;
Halk yargıç seçer mi? Bu iş uzmanlık ister.
Doğru, yargıçlık teknik bir meslek, hukuk bilgisi şart.
Meksika'da yargıya güven zaten düşük; halkın çoğu “Yargıçlar yolsuz” diyor.
Ama bu sistem çözüm mü?
Mesela, kartellerin gölgesi büyük. 2021 seçimlerinde 64 politikacı öldürülmüştü.
Bu seçimde böyle bir olay duymadık, ama risk hep orada.
Zaten X'te bile bazıları açık açık yazıyor:
Karteller parayla yargıç seçtirir.
MORENA ise, “Bu halkın zaferi, elitler sussun” diyor.
İki taraf da haklı olabilir, ama gerçek zamanla ortaya çıkacak.
Elektronik oylama meselesi de ayrı bir konu.
2024'ten beri kullanıyorlar, hızlı ve modern.
Ama siber güvenlik tartışmaları bitmiyor.
X'te bazı kullanıcılar, “Bu sistem hack'lenebilir, oylar kayar” diyor.
Kanıt yok, ama Meksika'da bu tür şüpheler normal.
Bu arada, ilginç bir detay:
Türkiye'den Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Ahmet Yener, bu seçimleri gözlemlemek için Meksika'daydı.
Meksika Senatosu'nda Türkiye'nin seçim sistemini anlattı, uluslararası gözlemci olarak süreci izledi.
Bu, olayın dünya çapında ne kadar dikkat çektiğini gösteriyor.
Şimdi gelelim asıl soruya:
Bu reform Meksika'yı nereye götürür?
İki senaryo var.
Birincisi, yargı daha şeffaf ve halka yakın olur, güven artar.
İkincisi, Morena'nın elinde yargı siyasallaşır, hatta karteller sızar, sistem çöker.
Düşük katılım, halkın bu işe tam ikna olmadığını gösteriyor.
Uzun vadede ne olacak?
Seçilen yargıçların kararlarına bakacağız.
Mesela, Morena'nın büyük projelerine itiraz eden davalar nasıl sonuçlanacak?
Kartel davalarında neler olacak?
Hiç kuşkusuz ilerleyen süreçte bunlar belirleyici olacak.
Meksika'da durum bu.
Tarihi bir adım, ama riskler büyük.
Siz ne düşünüyorsunuz? X'te yazın, tartışalım.
Bayram sonrası bu konuya devam edeceğiz.
Tüm okuyucularımın bayramını en içten dileklerimle kutlar sağlık ve esenlikler dilerim.
*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
