Narendra Modi hükümeti 31 Mart 2026 tarihine kadar Naksalizm'i ortadan kaldırmak gibi iddialı bir hedef belirledi.

Haber/görüş platformlarının Hindistan bölümlerinde pek karşılaşmıyor olabilirsiniz, ancak Naksalizm Hindistan'ın en çok başını ağrıtan iç güvenlik sorunudur.

Dönemin Başbakanı Manmohan Singh 20 yıl önce Naksalizm'i ülkenin en büyük iç güvenlik tehdidi olarak tanımlamış olabilir, ancak Hindistan neredeyse 60 yıldır kuzeyden güneye doğu ve orta kesimleri boyunca uzanan geniş bir coğrafi alanda Naksal veya Naksalit olarak nitelenen Maoist isyancı gruplarla sonu görünmeyen bir halk savaşı sürdürüyor.

"Kızıl Koridor" olarak adlandırılan bu geniş alan en az 10 Hint devletini kapsıyor ve şu anda Naksalizm'den en çok etkilenenler olarak Chhattisgarh ile Jharkhand başı çekiyor.

Çin devrimci lideri Mao Zedong'dan ilham alan isyancılar, onlarca yıldır devleti devirmek ve sınıfsız bir toplum getirmek amacıyla hükümet güçlerine saldırılar düzenliyor.

Hindistan özellikle son zamanlarda Maoist grupların faaliyet gösterdiği bölgelere yönelik sert tedbirler alıyor ve tarihinin en büyük Naksal karşıtı operasyonlarını düzenliyor.

Dediğim gibi, dünya medyasında pek yer bulmuyor olabilir, zaten coğrafya ve konu itibarıyla uzak olduğu için ulusal medyada hiç yer bulmuyor olabilir, ancak Hindistan medyasında son birkaç haftadır iki manşetten biri Pakistan ile yaşadığı Keşmir gerilimi iken diğeri "kızıl terörle" mücadele gündemidir.

Chhattisgarh ve Telangana arasındaki sınırlar boyunca uzanan ve sözcük anlamı "Kara Orman" tepeleri olan Karregutta Tepeleri üst düzey Maoist liderlerin kalesi olarak kabul ediliyor.

Hindistan en son buraya yönelik 21 Nisan'da başlattığı ve "şimdiye kadarki en büyük operasyon" olarak tanımladığı 21 günlük "Kara Orman Operasyonu"nu başarıyla tamamlandığını ve "tarihi bir atılım" olarak nitelediği operasyonun Maoist tehdidin "sonunun başlangıcı" olduğunu duyurdu.

Birlik İçişleri Bakanı Amit Shah 14 Mayıs'ta "X" hesabından Hintçe olarak yaptığı paylaşımında şöyle diyordu:

Bir zamanlar Kızıl Terör'ün hüküm sürdüğü tepelerde, bugün Üç Renkli Bayrak gururla dalgalanıyor. Başbakan Narendra Modi'nin liderliğinde Naksalizm'i kökünden kazımaya kararlıyız. Hindistan 31 Mart 2026'da Naksal'dan kesinlikle arınacaktır.

Hindistan son yıllarda uluslararası sahnede ilerleyen bir figür.

Ancak gelişimini ve ulusal birliğini tehdit eden 3 önemli sorunu var.

Bunlardan en tanınanı Jammu ve Keşmir çatışması ki halihazırda uluslararası odak bir süredir yeniden buraya yöneldi.

Diğer ikisi ise 1950'lerin başına kadar uzanan kuzeydoğusundaki ayrılıkçı hareketler (ki yine Independent Türkçe köşemde geçen yıl eylül-ekim arasında Hindistan'ın kuzeydoğusu üzerine 5 bölümlük bir yazı dizisi kaleme almıştım) ve 1960'ların sonlarında Batı Bengal'de başlayan Naksalit ayaklanmasıdır.

Bu yazının odağı sonuncusu. Ancak asıl konumuz olan Naksalizm'in, komünist hareketten ilham aldığı gerçeğinden hareketle, ortaya çıkışının Hindistan'daki komünist ideolojilerin zaman içinde çeşitli ayrışmalarının bir sonucu olduğunu anlamak önemli.

Bu nedenle Naksalizm'in doğasını anlamak için kendi çalkantılı tarihini de biraz didiklemeliyiz.

Böylelikle bu bölümde Naksal hareketine giriş mahiyetinde bir yazı okuyacaksınız.

Diğer bölümlerde Hindistan'daki komünist hareketlere ve sol hükümetlere bir dalış yapacağız.

Yazı dizisi başlıyor!

***

Naksal Hareketi

Hindistan'da Maoist ideolojiden esinlenen bir "sol kanat aşırılığı" biçimi olan Naksalizm, devleti silahlı isyan (şiddet ve gerilla savaşı) yoluyla devirmeyi amaçlar.

Maoizm, Mao Tsetung (Zedong olarak da yazılır) tarafından geliştirilen bir komünizm biçimidir.

Silahlı ayaklanma, kitle seferberliği ve stratejik ittifakların bir kombinasyonu yoluyla devlet iktidarını ele geçirme doktrinidir.

Mao bu sürece "Uzun Süreli Halk Savaşı" adını vermiş ve burada vurgu, iktidarı ele geçirmek için "askeri hat" üzerinde olmuştur.

Maoist ideolojinin temel teması, devlet iktidarını ele geçirmek için şiddet ve silahlı ayaklanmanın kullanılmasıdır.

Bazı tarihçilere göre, Hindistan'daki Maoist ayaklanma 1940'larda Telangana hareketinin bir parçası olarak başladı.

Ancak yaygın kanıya göre, Naksalizm'in doğuşu 1967 baharındaki Naksalbari ayaklanmasına dayanır.

Harekete adını veren Batı Bengal'deki Naksalbari köyü, komünist liderler tarafından devletin toprak sahiplerine karşı kışkırtılan bir köylü isyanının yeriydi.

Hindistan 20 yıldır İngilizlerden bağımsız olsa da sömürge toprak kiralama sistemini korumuştu.

İngiliz imparatorluk sistemi altında yerli toprak sahiplerine vergi geliri toplamaları karşılığında toprak parçaları verildi ve Orta Çağ Avrupa feodal sistemlerinde olduğu gibi bu toprak sahipleri topraklarını köylülere getirilerinin yarısı karşılığında alt kiraya verdiler.

1971 nüfus sayımının gösterdiği üzere nüfusun yaklaşık yüzde 60'ı topraksızdı ve toprakların aslan payı en zengin yüzde 4'ün elindeydi.

Naksalbari ayaklanması bugün bildiğimiz şekliyle Naksalit hareketinin başlangıcını işaret ederken Naksalizm o zamandan bu yana Hindistan'ın birçok devletini etkileyen karmaşık bir isyana dönüştü.

Naksalizm'in temel nedenleri arasında topraksızlık ve sömürü, kötü yönetim, sosyal adalet eksikliği, yoksulluk ve az gelişmişlik, kırsal yolların kötü durumu, birincil sağlık hizmeti, eğitim ve istihdam fırsatlarının olmaması, kabile yabancılaşması, devlet ihmali ve şiddeti, seçim reformlarının eksikliği, yargı ve bürokrasideki yolsuzluk yer alır.

Naksal hareketi, Chhattisgarh, Telangana, Jharkhand ve Bihar'da daha yoğun olmak üzere Odisha, Batı Bengal, Kerala, Karnataka, Andhra Pradesh, Maharashtra ve Madhya Pradesh gibi 10'dan fazla Hindistan devletinin ücra kabile bölgelerini kapsayan "Kızıl Koridor"da en aktiftir.

Bu, Hindistan topraklarının yaklaşık yüzde 40'ını ve nüfusunun yüzde 35'ini etkilediği anlamına geliyor.

Naksal, Naksalit, Maoist, Naksalvadi ve Maovadi, Hindistan'daki farklı silahlı komünist grupları ifade eden genel terimlerdir.

Naksallar veya Maoistler, Maoist siyasi ideolojiyi yayan aşırı sol radikal komünistler olarak kabul edilir. Hindistan hükümeti ve güvenlik yetkilileri, Hindistan'daki sol kanat aşırılığını "Kızıl Terör" olarak algılar.

Naksalit/Maoist ideolojilerinin çoğunun kökenleri 1969'da kurulan ve sonrasında hiziplere bölünen feshedilmiş siyasi parti Hindistan Komünist Partisi (Marksist-Leninist) veya CPI(ML) veya CPI-ML'ye dayanır.

Daha sonra CPI(ML) partisi bir dizi Naksalit grubuna bölündü ki bunu diğer bölümlerde tarihi akış içinde işleyeceğiz ancak bu bölüm için şimdilik şu kadarını söyleyelim:

Hindistan'daki en büyük ve en şiddetli Maoist ayrılıkçı oluşum 2004 yılında kurulan Hindistan Komünist Partisi'dir (Maoist) veya CPI(Maoist) veya CPI-Maoist.

İki büyük Maoist fraksiyonun birleşmesiyle oluşmuştur:

1980'lerin sonlarında Andra Pradesh'te kurulan CPI-ML Halk Savaşı (genellikle Halk Savaş Grubu PWG olarak adlandırılır) ve aynı dönemde Bihar ve Batı Bengal'de faaliyet gösteren Hindistan Maoist Komünist Merkezi (MCC).

O zamandan beri, CPI(Maoist) ülkedeki en büyük ultra sol kanat grubu ve Hindistan'daki sol kanat aşırılığıyla ilgili şiddetin çoğundan sorumlu olarak kabul ediliyor.

1. bölüm sonu...

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.