Erbil'in Lacan köyü ve Khabat ilçesinde yaşananlar Kürtlerin geçmişten ders çıkarmadığını ve intikam duygusuyla hareket eden büyük bir kalabalığın olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Fakat bundan önemlisi, Kürtlerin asırlık kazanımı olan Irak Kürdistan Bölgesi'ndeki (IKB) yapıyı ortadan kaldırmak isteyen Haşdi Şabi gibi grupların Kürtlerin en büyük gücü olan KYB'yi de yanına alabilmesidir.
Şüphesiz ki bu planlar Tahran'da hazırlanmaktadır.
Lacan ve Khabat'ta neler yaşandı?
Konunun tam olarak anlaşılması için sorunun doğru bilinmesi büyük önem arzediyor.
Lacan Erbil'e 20–30-kilometre mesafede ve IKB'nin en büyük petrol rafinerisi Lanaz bu köyde bulunuyor.
Lacan köyü de büyük oranda Herki aşireti. Buradaki Herkiler, Lanaz'ın kendileri için sağlık sorunlarına yol açtığını söylüyor.
O zararın telafi edilmesi için de Lanaz'daki ihalelerin ve işlerin kendilerine verilmesini istiyorlar.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Lacan'daki Herkiler 11 Kasım Irak seçimlerinden önce gösteri yaptı fakat Lanaz yöneticileri seçimden sonrası için bazı vaatlerde bulundu.
Bu vaatlerin bazıları yerine getirildi, bazıları da getirilmedi. Bu yüzden Herkiler perşembeden itibaren Lacan'da yeniden gösterilere başladı ve Peşmerge ile devlet binalarına saldırdı.
Hükümet durumu kontrol altına almak için bölgeye Peşmerge gönderdi ve olaylar büyüdü. Hükümet Lacan'daki Herkilerin bölgeden çıkmasını istedi.
O nedenle 1 Aralık'ta ise iyice çığırından çıktı ve çatışmalara döndü. Önceki olaylarda Peşmerge'ye karşı Herkilerin liderliğini yapan Hurşit Herki bu kez hükümete destek verdi fakat kardeşi Haydar Herki üzerine bombalar bağlayarak Lanaz'ı bombalamakta tehdit etti.
Onunla birlikte yüzleri kapalı birkaç kişi daha ellerinde roketlerle görüntü verdi ve Lanaz'ı uçuracakları tehditlerini savurdu.
Olayların büyümesi nedeniyle araya kanaat önderleri girdi ve Mesud Barzani'nin vekili olarak Sidad Barzani tüm taraflarla görüşerek Lacan köyündeki insanların evlerine dönmelerini istedi.
Lacanlılar evlerine dönünce Khabat'taki saldırılar da durdu ve olaylar şimdilik durdu.
Olayların durması yeniden başlamayacağı anlamına gelmiyor.
Zira o silahlar Herkilerin elinde olduğu sürece hükümete karşı tehdit unsuru olmaya devam edecekler.
Olayın bölgesel ve küresel siyasi boyutu
Öncelikle bilinmesi gereken şey Irak'ta ve IKB'de hiçbir olayın bölgesel ve küresel güç odaklarının hesaplarından bağımsız gelişmediğidir.
Lacan, Lanaz, Herki ve KDP olayı da lokal bir görüntü arzetse de aslında bölgesel ve uluslararası çekişmelerin bir parçasıdır.
Süleymaniye'nin Çemçemal ilçesindeki KorMor Doğalgaz Tesisi, 26 Kasım'da drone saldırısına uğradı.
IKB'de 4 gün boyunca elektrik kesintileri yaşandı ve şehirler karanlığa gömüldü.
Çünkü IKB'nin elektriği buradaki doğalgazdan üretiliyor, gaz olmazsa elektrik de olmaz.
Yani o saha Erbil için can damarlardan birisi.
Doğalgaz tesisi KYB bölgesinde fakat KDP için stratejik öneme sahip.
Çünkü burada üretilen gaz ile 24 saat elektrik sağlanıyor ve bu 24 saat elektrik KDP'nin liderliğindeki hükümetin son yıllardaki en büyük icraatı.
Irak'ın güney illerinde henüz 7-8 saat elektrik verilebiliyorken ve jeneratörlerle aydınlatılıyorken IKB şehirlerinde 24 saat elektrik veriliyor. Bu gelişmişlik açısından da büyük bir kazanım.
Mesrur Barzani hükümeti, 24 saat elektriği hem IKB seçimlerinde hem de Irak seçimlerinde oy almak için gündemleştirdi.
KorMor'a saldırı olunca o 24 saat elektrik 5-6 saate düştü. Bu da KDP'nin ekonomik ve enerji politikalarının KYB bölgesindeki kaynaklara bağlı olduğunu gösteriyor.
Kaynak KYB bölgesinde fakat hükümet olduğu için bunu KDP değerlendiriyor.
KorMor gazı IKB'de 24 saat elektrik temin edince bu kez Kerkük, Musul, Selahaddin, Diyala ve Bağdat'a da verilmeye başlandı. Sorun da tam olarak burada çıktı ve İran buna karşı.
Çünkü Irak'a doğalgazı İran veriyor ve Tahran Bağdat'ın elektrik ve doğalgaz konusunda kendisine muhtaç olmasını istiyor.
KorMor gazı Irak'ın her tarafına verilirse Irak'ın İran'a ihtiyacı kalmaz.
İran, ABD ambargolarını Irak ile deliyor ve kendi petrolünü çoğu zaman onun üzerinden satıyor.
Ayrıca ABD, Irak'a İran'dan doğalgaz alması için muafiyet tanıyor.
Bu da Irak'ın İran'a bağlı kalması sonucuna yol açıyor. Askeri ve siyasi olarak İran etkisinde olan Irak enerji ve ekonomik açıdan da bağlı bir hale geliyor.
İşte bu yüzden İran KorMor'daki doğalgaz üretiminin artmasını ve diğer illere verilmesini istemiyor. ABD ise buradaki üretimin artırılmasını ve Irak'ın İran'dan doğalgaz alımını bitirmesini istiyor.
KYB İran'ın bu talebine karşı durmazken hükümeti yöneten KDP, ABD'nin politikaları doğrultusunda hareket ediyor.
Herkiler KDP'nin yumuşak karnı
Bu olayın Herkiler ve Lanaz ile ilgisi de enerji ve askeri açıdan önemli.
KorMor saldırıya uğrayınca IKB hükümeti günlük 5-6 saatlik elektriği Erbil'deki Lanaz ve Kar'dan elde ettiği enerji ile sağladı.
Elektriğin üretildiği Ahmed İsmail Elektrik Santrali de yine Herkilerin olduğu bölgede. Kar Petrol Rafinerisi de yine aynı yerde.
Herkiler IŞİD savaşından sonra ellerinde kalan silahları hükümete teslim etmiyor ve çıkarları çatıştığında onları hükümete karşı kullanmaktan çekinmiyor.
KDP ile hareket eden Hurşit Herki, temmuz ayında çıkarları ters düşünce bölgedeki Ahmed İsmail Elektrik Santralini vurdu ve Lanaz'ı da patlatmakla tehdit etti. KDP, Hurşit ile anlaşma yoluna gitti.
Bu hafta Herkiler, KDP düşmanı Cevher Mihe Herki'nin yönlendirmesiyle hükümet binalarına saldırdı ve görüntülere de yansıdığı gibi ellerindeki roketlerle Lanaz'ı bombalamakla tehdit ettiler.
Sadece Lanaz değil, Kar ve Ahmed İsmail tesislerini vurabilirlerdi. Daha sonra buraları vurmakla tehdit eden kişinin Cevher Ağa ile hareket eden ve KYB'nin yönetici olan Neçirvan Herki olduğu ortaya çıktı.
Cevher Mihe Herki de Haşdi Şabi kanalına konuştu ve “Bağdat acil müdahale etsin” çağrısı yaparak Haşdi Şabi'nin KDP'ye saldırmasını istedi.
Ortaya çıkan tablo bize Herkiler meselesinin basit bir aşiret olayı olmadığını, çok yönlü bir arka planı olduğunu ve karışıklığın İran'ın bölgedeki çıkarlarıyla doğrudan bağlantılı olduğunu net bir şekilde göstermiştir.
Cevher Ağa'nın Haşdi Şabi komutanları ve Reyan Kildani ile çekilen fotoğrafları kimin kimle ittifak içinde olduğunu da gösteriyor.
Cevher Herki'nin son seçimlerde Musul'da KYB ile birlikte Haşdi Şabi ile ittifak yaptığını ve adamının da adaylar arasında olduğunu ifade etmek lazım.
Herkilerden Hurşit Herki, kendi çıkarının peşinde kim çıkarını sağlarsa onlarla hareket eder. Cevher Ağa ise KDP ile düşman ve intikam peşinde.
Özetle Herkilerden Cevher Ağa, Kürt partilerinden KYB ve Şiilerden İran'a bağlı Haşdi Şabi gruplarının hedefleri çakışınca böyle olayların yaşanması garipsenmemelidir.
Erbil civarında Herkilerin bölgesinde IKB için kritik öneme sahip 3 tesis bulunuyor ve ellerinde ağır silahlar olan bu aşiretin liderleri hükümeti her zaman için tehdit etme potansiyeline sahipler.
Sorun kalıcı bir şekilde çözülene kadar burada Herkilerle ilgili ara ara buna benzer olaylara şahit olabiliriz.
*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish