Yaşadığımız süreç Kürt meselesinin kalıcı barış temelinde çözümünde, aydınlık ile karanlık arasında bir yerde duruyor.

Sistemin neden olduğu muazzam ve hızlı küresel ekolojik değişimler gibi Kürt meselesi de küresel bir yerde çözüm bekliyor.

Ne yapmalı?

Meselenin çözümünde çok geç mi kaldık?

Evet, geç kaldık ama çözüm için umut var bir süreç yaşıyoruz.

Kürt meselesi ile ilgili olarak 100 yıllık süreçte her şey tartışıldı.

Bilinmeyenler ortaya kondu.

Başka bir deyişle söylenecek sözler söylendi…

Şimdi bu meselenin çözümünde açılan yolun korunması ve geliştirilmesidir.

Geçmişin diyalektiğine takılmadan kurulan yeni Türkiye'nin hukuki temelinin Türk ve Kürt halkının birlikte yaşama kararına dayandırılmasını yeniden anımsamak gerekir.

Dönemin (cumhuriyetin kuruluş süreci) anayasal belgeler niteliğindeki belgeler, Türkler ve Kürtlerin ortak vatanda birlikte yaşam iradeleri özgürce ve gönüllülük esasına dayandığını göstermektedir.

Wilson Prensipleri olarak anılan ve ulusların "kendi kaderini tayin etme hakkı", birlikte ortak vatanda yaşamak kararı ile somutlaşmıştır.

Yani Türkler ve Kürtlerin geleceklerini birlikte yaşam temelinde belirlemişlerdir.

Mustafa Kemal Atatürk, Hududu Millî'yi "Türklerin ve Kürtlerin oturduğu topraklar" olarak tanımlamıştır.

Ortak vatan aynı zamanda demokratik ulus sürecine de altlık olmuştur.

Türk ve Kürtlerin hak eşitliğine dayanan birliği, geleceği birlikte kurgulama dönemin en önemli algoritmasıdır.

Ancak kodlar doğru yazılamamıştır. Tüm meselede buradan kaynaklanmaktadır.

Mustafa Kemal Atatürk, Kürtlerin kendini yönetme konusunda, 16 Ocak 1923 tarihinde İzmit'te yapmış olduğu basın toplantısında; şunları söylemiştir:

Bizim Teşkilatı Esasiye Kanunu (1921 Anayasası)gereğince zaten bir tür yerel özerklikler oluşacaktır. O halde hangi livanın halkı Kürt ise, onlar kendi kendilerini özerk olarak idare edeceklerdir…Şimdi Türkiye Büyük Millet Meclisi, hem Kürtlerin ve hem de Türklerin yetkili vekillerinden oluşur ve bu iki unsur bütün menfaatlerini ve geleceklerini birleştirmiştir.

Görüleceği üzere ortak yarar ve ortak çıkar, birlikte eşit demokratik yaşam üzerinde somutlaşmıştır.

Aslında birlikte yaşam kararı, Müdafaai Hukuk Cemiyeti'nin kuruluş belgeleri ve Amasya Görüşme protokolüne derç edilerek sözleşmeye de bağlanmıştır.

Türk ve Kürtlerin ortak vatanda birlikte yaşama kararları gönüllülük temelinde ulusların demokratik birliği şeklinde gelişmiş, iç hukuk ve Milliyetler Cemiyeti'nde tescil edilmiştir.

Uluslararası konferanslarda bu birlikte yaşam iradesi ortaya konmuştur. İsmet İnönü Lozan Konferansı'nda 
"kaderlerinin ortak olduğu" belirtilmiştir…

Türklerin ve Kürtlerin demokratik birliği, ortak vatan üzerine kurgulanmıştır ve Türkiye'yi de Türklerin ve Kürtlerin üzerinde oturduğu toprak parçası olarak tanımlamıştır.

Bu tarihsel birliğin sosyolojik temeli neye dayanmaktadır?

Osmanlı devletinin yönetim biçimi ile Cumhuriyet rejimi devlet biçimi olarak birbirlerinden ayrı örgütlenmelerdir.

Başka bir deyişle eski toplum düzeni geride kalırken yeni bir toplum düzeni süreçteki yerini almıştır.

Jön Türklerin ideolojisini oluşturduğu bu yeni sistem, ulus devleti esas alan yeni bir devlet organizasyonudur.

Ortak gelecek, tarihsel birlik, ortak vatan, haklara karşı saygı, ortak cumhuriyet fikriyatı, Osmanlı Devleti'nden gelmek, İslam dininden olmak…

Gibi farklı sosyolojileri birleştirme demokratik ulusun yolunu zorunlu olarak açmıştır.

Ortak gelecek üzerine inşa edilen Türkiye Kimliği, Farklı ulus gerçeğinin bir sonucu olarak ortak vatan anlayışına dayanmaktadır.

İlk kurulan cumhuriyette demokratiktir.

İlk anayasası (20 Ocak 1921 Anayasası), nahiyelerin ve vilayetlerin şuralarla yönetilmesi yanında özerkliği kabul etmiştir.

Vilayetlerin aynı zamanda anayasada belirlenen yetkiler çerçevesinde bir yasama organı görülmesi anayasanın demokratik yapısına işaret etmektedir

Yani, vilayet şuraları kendi vilayetlerine ilişkin olarak kanunları yapabilme yetkisi verilmiştir.

1921 Anayasası, vilayet ve nahiyelerde halk tarafından seçilen şuralar tarafından yönetilmesi çok önemli demokratik bir idare biçimidir.

100 yıl sonra yine bir anayasa ile bu demokratik haklardan mahrum kalmak demokratik kayıptır.

24 maddeden oluşan 1921 Anayasası'nın 14 maddesi yerel demokratik sistemlerin yönetilmesine ayrılmıştır.

Yerinde yönetim idaresi nedeniyle ilk kurulan cumhuriyet demokratiktir diyoruz.

Cumhuriyetin ilk yıllarında Kürt meselesinin çözümünü, merkezi idarenin yanında yerel demokratik idarenin inşası ile çözmeye çalışılması çok önemlidir.

Maalesef söz konusu anayasa rafta kalmış ve hiçbir zaman uygulanmamıştır.

Neden uygulanmamıştır? 

Egemen ulus psikolojisi ve ulus devleti inşa etmek cevabını verebiliriz.

Ulus devlet kurumsallaşmak istemektedir.

1924 Anayasası çıkartılarak şuralar ve özerklik sistemine son vermiş şuralar yönetimi yerine 442 sayılı köy kanunu çıkartmıştır.

Kürt meselesinin bugüne kadar gelmesinin en büyük nedenlerinden biri, 1921 Anayasası'nın şuralarla yönetilmesi düşünülen yerel demokratik idarelerin hayat bulmamasıdır.

Demokratik ulusa giden yol, ulus devlet ideolojisine kurban edilmiştir.

Kısacası, demokratik devrim süreci ulus devlet ilanı ile son bulmuştur.

Sorun tek kaynağı egemen ulusa dayalı ulus devlettir.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  16 Kasım 2025 - Şili'nin ı Partido Republicano partisinden cumhurbaşkanı aday Jose Antonio Kast, Santiago'nun güneyindeki Paine'de genel seçimlerde oyunu kullanmadan önce oyunu gösteriyor. Şilililer, şiddet suçlarıyla ilgili artan endişelerin şekillendirdiği cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullanıyor. Adaylar, çetelere karşı daha sert önlemler alma, radikal sağcılarsa kitlesel göçmenleri sınır dışı etme sözü veriyor. Nüfusu 19 milyonu aşan Şili’de 15 milyondan fazla seçmen, ülkedeki 3 bin 498 merkezde yerel saatle 08.00 itibarıyla oy kullanmaya başladı. Ülkede ilk kez oy kullanma uygulamasının zorunlu olduğu bu seçimde, Şili’nin yeni devlet başkanı ve yardımcısının yanı sıra 155 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamıyla 25 sandalyeli Senato'nun üyeleri belirlenecek. Kamuoyu araştırmalarına göre, seçimin ilk turunda yarışan 8 adaydan hiçbirinin devlet başkanı seçilmek için gerekli olan yüzde 50 oy oranına ulaşması beklenmiyor. (Marvin Recinos/AFP)

• 2/30

  15 Kasım 2025 - İklim aktivistleri, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlenen COP30 Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi sırasında, üzerinde "kömür, petrol ve doğalgaz" yazan tabutlarla protesto yürüyüşü düzenliyor. Dünya liderlerinin bir araya gelerek iklim kriziyle mücadele üzerine konuştuğu toplantı bu yıl Amazon'daki Belem kentinde gerçekleşiyor. 10 Kasım'da başlayan zirvenin yarısının geride kaldığı cumartesi günü yerli halklar ve çeşitli bölgelerden aktivistlerden oluşan binlerce kişilik bir grup, liderleri Amazon Yağmur Ormanları'ndaki yıkıcı ormansızlaşmayı durdurmaya çağırdı. Dün de yerli Munduruku halkı, topraklarını tehdit eden projelerin ve madencilik faaliyetlerinin sona erdirilmesi talebiyle konferansın ana kapısına girişi engelleyerek bir protesto düzenlemişti. COP30, 21 Kasım Cuma günü sona eriyor. (Andre Penner/AP)

• 3/30

  14 Kasım 2025 - Ukranya'nın başkenti Kiev'de insanlar, Rusya'nın gece düzenlediği drone ve füze saldırılarında hasar alan bir binanın önünü temizliyor. Rusya cuma gününün erken saatlerinde, yaklaşık 4 yıl önce başlayan savaşta başkente yapılan en büyük saldırılardan birini gerçekleştirdi. Reuters'ın aktardığı üzere enerji tesisleri, konutlar ve altyapıyı hedef alan saldırılarda en az 8 kişi hayatını kaybetti. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rus güçlerinin 430 drone ve 18 füze kullandığını, Kiev'in ise uzun menzilli saldırılarla karşılık verdiğini söyledi. Saldırıda Azerbaycan'ın kentteki büyükelçiliğine de füze isabet etti. Olay üzerine Azerbaycan'ın Rusya'ya nota verdiği bildirildi. (Alina Smutko/Reuters)

• 4/30

  13 Kasım 2025 - Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo, Paris'teki Faubourg du Temple ve Boulevard Jules Ferry kavşağına çelenk bırakıyor. Paris'te 13 Kasım 2013'te düzenlenen terör saldırılarında 130 kişi hayatını kaybetmiş ve en az 500 kişi yaralanmıştı. IŞİD'in üstlendiği saldırıda Fransa Stadyumu önünde bombalı intihar saldırısı düzenlenmiş ve çeşitli noktalarda kalabalığa ateş açılmıştı. Fransa'nın II. Dünya Savaşı sonrası tarihindeki en şiddetli saldırıda kaybedilenler, 10. yıldönümünde ülke genelinde anıldı. Fransa İçişleri Bakanı Laurent Nunez, böyle bir olayın tekrar yaşanma ihtimalinin düştüğünü ancak "tehdidin hâlâ yüksek" olduğunu söyledi. (Ludovic Marin / Reuters)

• 5/30

  12 Kasım 2025 - İspanya Kralı VI. Felipe'nin Çin'e gerçekleştirdiği ziyarette Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun merasim kıtasından bir asker, karşılama seremonisinde. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, bugün Pekin'de Çin'e resmi ziyarette bulunan Felipe ile görüştü. Farklı tarihlere, kültürlere ve sosyal sistemlere sahip Çin ile İspanya’nın, ortak kalkınma için model oluşturduğunu vurgulayan Şi, her iki ülkenin uluslararası adaletin korunmasında önemli rol oynadığını söyledi. Kral VI. Felipe ise "Tek Çin" ilkesine bağlı kaldıklarını anımsatarak, Çinli şirketlerin İspanya'nın ekonomik kalkınmasını ve yeşil dönüşümünü güçlü şekilde desteklediğini aktardı. (Maxim Shemetov/AFP)

• 6/30

  11 Kasım 2025 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da, mahkeme binası yakınlarında intihar saldırısı sonucu meydana gelen patlamada 12 kişi hayatını kaybetti, 36 kişi yaralandı. Pakistan Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari'nin şiddetle kındadığı saldırıyı Pakistan Talibanı üstlendi. Çin, Avrupa Birliği, Birleşik Krallık ve ABD, taziye mesajı yayımladı. (Zain Zaman Janjua/AFP)

• 7/30

  10 Kasım 2025 - ABD hükümetinin 40 gün süren rekor kapanmasında sona yaklaşıldı. Senato bütçe görüşmelerindeki açmazı aşmak için anlaştı. Washington'da hafta sonu yapılan müzakerelerin ardından bir grup Demokrat Partili senatör, Cumhuriyetcilerle birlikte anlaşma lehine oy kullandı. Oylama, 1 Ekim'den bu yana bütçesi olmayan hükümeti fonlamak için aşılması gereken ilk adımdı. Federal çalışanların ve hizmetlerin geri dönmesinden önce anlaşmanın Temsilciler Meclisi'nde de kabul edilmesi gerekiyor. Senato'nun bugün yeni görüşmeler için toplanması bekleniyor. Federal hükümetin "kapanması", acil ve zaruri nitelikte olmayan kamu çalışanlarının zorunlu ücretsiz izne çıkarılması ve birçok devlet programının askıya alınması anlamına geliyor. (J. Scott Applewhite/AP)

• 8/30

  9 Kasım 2025 - Formula 1 Dünya Şampiyonası'nda sezonun 21. etabı Brezilya Grand Prix'ini McLaren'in Britanyalı pilotu Lando Norris kazandı. Sao Paulo'da 4 bin 309 metrelik Jose Carlos Pace Pisti'nde, düzenlenen yarış 71 tur üzerinden yapıldı. Pole pozisyonundan başladığı yarışı 1 saat 32 dakika 01,596 saniyelik süresiyle ilk sırada tamamlayan Norris, sezonun yedinci yarışını kazandı. Mercedes'in İtalyan sürücüsü Kimi Antonelli, liderin 10,388 saniye gerisinde ikinci, Red Bull'un Hollandalı pilotu Max Verstappen ise liderin 10,750 saniye gerisinde üçüncü oldu. Yarışın 8. turunda Antonelli'nin aracının çarpması sonucu Ferrari'nin Monakolu sürücüsü Charles Leclerc yarış dışı kaldı. Sezonun 22. ayağı Las Vegas Grand Prix'si, 22 Kasım Pazar günü koşulacak. (Amanda Perobelli/Reuters)

• 9/30

  8 Kasım 2025 - Filipinler'in Mindanao adasında insanlar, Fung-wong Tayfunu'nun yol açtığı şiddetli yağış nedeniyle su basan evlerinden ayrılıyor. Meteoroloji uzmanları, tayfunun güçlenerek süper tayfuna dönüşebileceği ve pazar günü Filipinler'in doğu kıyılarına ulaşacağı uyarısında bulunuyor. Asya ülkesinin meteoroloji ajansı PAGASA'dan Benison Estareja "Neredeyse tüm ülkeyi kapsayabilir" diyor. Önceki günlerde Kalmaegi Tayfunu, Filipinler'de 204 ve Vietnam'da 5 kişinin ölümüne neden olmuştu. (Erwin Mascarinas / AFP)

• 10/30

  7 Kasım 2025 - Ukrayna'nın Harkiv bölgesindeki Çuhyuv'da bir itfaiyeci, Rusya'nın drone saldırısının ardından çalışıyor. Ukrayna medyasının bildirdiği üzere Rus güçleri, perşembe ve cuma günleri Zaporijya, Harkiv, Odessa, Dnipro ve Sumi'ye çok sayıda drone saldırısı düzenleyerek evleri, okulları ve altyapıyı hedef aldı. Saldırılar, dün Ukrayna'nın, Rusya'nın Volgograd bölgesindeki önemli bir petrol rafinerisini yaklaşık üç ay içinde ikinci kez vurduğunu iddia etmesinin ardından geldi (Sofiia Gatilova/Reuters)

• 11/30

  6 Kasım 2025 - Almanya'daki Berlin Hayvanat Bahçesi'nde eylülde dünyaya gelen yavru su aygırı ilk kez halkın karşısına çıktı. Bebek su aygırı, 13 yaşındaki Nala'nın ilk yavrusu. Nala aslında iki doğurmuştu ancak yavrulardan biri kısa süre sonra hayatını kaybetti. Hayvanat bahçesi olayı "son derece nadir" diye tanımlamıştı çünkü bilinen su aygırı doğumlarının yalnızca yüzde 1'inde ikiz görülüyor. (Markus Schreiber/AP)

• 12/30

  5 Kasım 2025 - Dünya liderlerini tasvir eden büyük maskeler takan Oxfam aktivistleri, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP30) öncesinde, dünyanın en büyük ekonomileri tarafından iklim kriziyle mücadelede alınan kararların yetersizliğini eleştirmek için "İş Başında Uyumak" adlı bir eylem yaptı. Oxfam, yoksulluğun beraberinde getirdiği adaletsizliklerin olmadığı bir gelecek yaratma amacıyla 90 ülkede ortaklarla ve yerel topluluklarla beraber çalışan 17 organizasyonun bir araya gelerek oluşturduğu uluslararası bir konfederasyon. (Adriano Machado / Reuters)

• 13/30

  4 Kasım 2025 - ABD'nin en büyük kenti New York'ta milyonlarca kişinin oy kullandığı belediye başkanlığı seçimini, resmi olmayan sonuçlara göre Demokratların adayı Zohran Mamdani kazandı. 34 yaşındaki Uganda doğumlu Mamdani, bağımsız aday olarak yarışan eski New York Valisi Andrew Cuomo'yu yenerek, ABD'nin en büyük kentinin başına geçen son yüzyıldaki en genç isim oldu. Associated Press'in aktardığına göre, oyların yüzde 90'ından fazlası sayılan seçim sonuçlarında Mamdani yüzde 50,4'lük oyla zafer kazandı. Rakibi Andrew Cuomo ise yüzde 41,6'lık oy alabildi. Diğer bir aday Curtis Sliwa ise yüzde 7,1'de kaldı. New York Seçim Kurulu'na göre, yarışta 2 milyondan fazla kişi oy kullandı. Bu, son 50 yılda bir belediye başkanlığı seçiminde kaydedilen en yüksek katılım oldu. Mamdani'nin zaferi tarihi bir anlam da taşıyor. Ailesi Hindistanlı olan genç siyasetçi kentin ilk Güney Asya kökenli ve Müslüman belediye başkanı seçildi. (Angela Weiss/AFP)

• 14/30

  3 Kasım 2025 - İtalya'nın başkenti Roma'da, ülkenin en önemli tarihi yapılarından biri kabul edilen Kolezyum yakınlarında tadilat altındaki tarihi bir kule çöktü. "Torre dei Conti"nin çökmesi sonucu işçilerden birinin ağır yaralı olarak hastaneye kaldırıldığı açıklanırken iki işçininse kazayı hafif sıyrıklarla atlattığı belirtildi. 2006'dan beri kullanılmayan yapıda dört yıllık bir restorasyon çalışmasının devam ettiği kaydedilirken, inşaatın gelecek yıl tamamlanması bekleniyordu. Kulenin 13. yüzyılın başında inşa edildiği biliniyor. (Tiziana Fabi / AFP)

• 15/30

  2 Kasım 2025 - İtalyan tenisçi Jannik Sinner, Paris ATP Masters 1000 turnuvasının finalinde Kanadalı rakibi Felix Auger-Aliassime'yi mağlup ederek kupaya uzandı. Sinner, dünya sıralamasında da en büyük rakibi Carlos Alcaraz'ı geride bırakarak birinci sıraya yükseldi. İtalyan tenisçi, geçen yıl haziran ayında ilk kez dünya 1 numarası olmuş ve bu unvanı 65 hafta boyunca korumuştu, ta ki eylülde ABD Açık finalinde Alcaraz’a kaybedene kadar. (Dimitar Dilkoff / AFP)

• 16/30

  1 Kasım 2025 - Güney Kore'nin Gyeongju kentinde düzenlenen Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesinde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Güney Kore Devlet Başkanı Lee Jae Myung el sıkışıyor. Lee, liderler forumunun ardından düzenlenen devlet zirvesi ve akşam yemeğinde Şi'yi ağırladı. Çin lideri 11 yıl aradan sonra ABD müttefikine yaptığı ilk ziyaretini gerçekleştirmiş oldu. Güney Kore Devlet Başkanı komşusu Kuzey Kore'yle görüşmelerin yeniden başlatılması için Şi'den yardım isterken, mevkidaşı işbirliğini genişletmeye ve karşılaştıkları zorluklarla birlikte mücadele etmeye istekli olduklarını söyledi. (Yonhap/Reuters)

• 17/30

  31 Ekim 2025 - Sırbistan'da öğrenciler, Novi Sad tren istasyonunun çatısının çökmesi sonucu 16 kişinin öldüğü olayın yıldönümünde düzenlenen protesto yürüyüşü sırasında Indjija'daki ana meydanda uyuyuyor. Geçen yıl 1 Kasım'da meydana gelen olayda 4'ü çocuk olmak üzere 16 kişi hayatını kaybetmiş ve Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic'in görevden alınmasını talep eden geniş çaplı protestolar baş göstermişti. Binlerce üniversite öğrencisi olayın birinci yıldönümünde başkent Belgrad'dan Novi Sad'a 90 kilometrelik bir yürüyüş başlattı. Yarın onbinlerce kişinin daha katılımıyla Novi Sad'da büyük bir gösteri planlanıyor. (Marko Djurica/Reuters)

• 18/30

  30 Ekim 2025 - İsrail ordusunun Lübnan'nın güney sınırındaki köyü Belida'ya düzenlediği saldırının ardından halk belediye binasının önünde toplanıyor. İsrail askerleri, gece saatlerinde Belida'ya düzenledikleri baskında bir belediye çalışanını öldürdü. Lübnan Cumurbaşkanı ordusuna bu saldırılara karşı koymalarını söylerken İsrail ordusu, Hizbullah altyapısına yönelik operasyon düzenlediğini ve bir "şüpheliye" ateş açtığını iddia etti. İsrail'in ayrıca bugün Lübnan'ın güneyine hava saldırıları düzenlediği bildirildi. İsrail, 27 Kasım 2024'te başlayan ateşkesin ardından Lübnan'a hava saldırılarını ve sınırlı kara operasyonlarını sürdürüyor. İsrail, Hizbullah'ın güneyde askeri varlığını yeniden kurmasını engellemeyi amaçladığını öne sürerken Lübnan, İsrail'i ateşkesi ihlal etmekle suçluyor. (Mahmoud Zayyat / AFP )

• 19/30

  29 Ekim 2025 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat'ta bir çocuk, İsrail saldırısı nedeniyle yıkılan bir evin enkazında oturuyor. Ateşkesin başlamasından yaklaşık üç hafta sonra İsrail, Hamas'ın bir askerlerini öldürdüğünü iddia ederek dün Gazze'ye saldırı başlattı. Dün ve bugün devam eden saldırılarda 46'sı çocuk olmak üzere en az 104 kişinin öldürüldüğü bildirildi. İsrail ordusu daha sonra yaptığı açıklamada, ateşkes anlaşmasına uymaya devam edeceklerini ve "herhangi bir ihlal" durumunda sert bir şekilde yanıt vereceklerini söyledi. Hamas ise dün ateşkesi ihlal etmediğini savunuyor. (Eyad Baba/AFP)

• 20/30

  28 Ekim 2025 - Ukrayna bayrağı tutan bir adam, Kiev'de düzenlenen imha edilmiş Rus teçhizatı açık hava sergisinde Rus askeri aracının üzerinde. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ABD, İsveç ve Fransa'dan F-16, Gripen ve Rafale gibi 250 savaş uçağı almak için çalışmaları sürdürdüklerini söyledi. Rus ordusunun ülkesine yönelik hava saldırılarını sürdürdüğünü ifade eden Zelenski, hava savunma imkanlarını artırmak için çalıştıklarını belirtti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Başkanı Donald Trump arasında yeniden zirve yapılmasının ABD'ye bağlı olduğunu belirterek, "Amerikalıların rahat edeceği bir tempoda ilerlemeye hazırız" dedi. (Sergei Supinsky/AFP)

• 21/30

  27 Ekim 2025 - Hindu kadınlar, Hindistan'ın Yeni Delhi kentinde düzenlenen Hindu dini festivali Chhath Puja sırasında Yamuna Nehri'nin sularında Güneş tanrısına tapıyor. Chhath Puja, Güneş onuruna düzenlenen 4 günlük özenli bir kutlama. Uzun bir su orucu tutmayı ve bir su kütlesinde ayakta dururken, doğan ve batan Güneş'in ışığı olan Usha ve Pratyusha'ya adaklar sunmayı içeriyor. (Bhawika Chhabra/Reuters)

• 22/30

  26 Ekim 2025 - McLaren'ın Britanyalı sürücüsü Lando Norris, Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde zafere ulaşan isim oldu. Başkent Meksiko'daki 4,3 kilometrelik Hermanos Rodriguez Pisti'nde düzenlenen yarış 71 tur üzerinden yapıldı. Pole pozisyonundan başladığı yarışı ilk sırada tamamlayan Norris, sezonun 6. yarışını galibiyetini elde etti ve Oscar Piastri'yi geçerek şampiyona lideri oldu. Ferrari'nin Monakolu sürücüsü Charles Leclerc, Norris'in gerisinde ikinci, Red Bull'un Hollandalı pilotu Max Verstappen ise üçüncü oldu. Lewis Hamilton, pist dışına çıkıp avantaj kazandığından dolayı 10 saniye cezası aldı. Sezonun 21. ayağı Brezilya Grand Prix'si 9 Kasım Pazar günü koşulacak. Meksika Grand Prix'sinin ardından pilotlar klasmanının ilk 5 sırası şöyle: 1. Lando Norris: 357 2. Oscar Piastri: 356 3. Max Verstappen: 321 4. George Russell: 258 5. Charles Leclerc: 210 (Yuri Cortez/AFP)

• 23/30

  25 Ekim 2025 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de, ABD Başkanı Donald Trump'ın Güney Kore'ye yapacağı ziyaret öncesinde gümrük vergisi politikasına karşı düzenlenen Trump karşıtı mitinge katılan bir protestocu elinde "Trump'a Hayır" yazılı bir pankart tutuyor. Ocakta göreve gelmesinin ardından Asya'ya ilk ziyaretini düzenleyen Trump'ın, yerel saatle pazar sabahı Malezya'ya varması bekleniyor. Japonya'ya da gitmesi planlanan liderin gezisinin en önemli durağı muhtemelen Güney Kore olacak. Burada Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesine katılacak Trump ayrıca 30 Ekim'de de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'le bir araya gelecek. ABD Başkanı yola çıkmadan önce gazetecilere yaptığı açıklamada Kuzey Kore lideri Kim Jong-Un'la da görüşmeye açık olduğunu söyledi. (Kim Hong-Ji/Reuters)

• 24/30

  24 Ekim 2025 - Almanya'nın kuzeydoğudaki Brandenburg eyaletine bağlı Linum'da bir gönüllü, kuş gribinden öldüğü tahmin edilen turnaların cesedini atıyor. Almanya'da Brandenburg ve diğer eyaletlerde, yabandaki kuşlarda bugüne kadar görülen en büyük kuş gribi salgını yaşanıyor. Özellikle göç mevsimindeki turnaları etkileyen salgın nedeniyle pek çok kuş ölü bulundu. Avrupa genelinde görülen salgın, en azından 10 yıldır ilk kez sezonun bu kadar erken bir döneminde 10 ülkeye yayılmış durumda. Yine de yetkililer toplam salgın sayısının hâlâ 2022'dekinden düşük olduğunu belirtiyor. Fransa'nın hayvan sağlığı gözetim kuruluşu ESA'ya göre, kuş gribi ağustostan ekim ortasına kadar 10 AB ülkesinde ve Britanya'da, çoğunlukla AB'nin en büyük kümes hayvanı üreticisi Polonya'nın yanı sıra İspanya ve Almanya'da olmak üzere 56 salgına yol açtı. (Ralf Hirschberger / AFP)

• 25/30

  22 Ekim 2025 - Rusya, Ukrayna'nın ikinci büyük şehri Harkiv'a saldırarak, çocukların bulunduğu bir anaokulunu vurdu. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, tüm çocukların tahliye edildiğini ve birçoğunun "akut stres tepkileri" yaşadığını söyledi. Harkiv Belediye Başkanı Ihor Terekhov ve Harkov Bölge Devlet İdaresi Başkanı Oleh Sinyegubov, bölgede en az üç patlama meydana geldiğini söyledi. Terekov, "Hholodnohirskyi bölgesindeki özel bir anaokulu vuruldu. Saldırının olduğu yerde yangın çıktı" dedi ve daha sonra çocuklar arasında herhangi bir yaralanma olup olmadığına dair bilgi olmadığını ekledi. Yerel saatle sabah 9 civarında meydana gelen saldırıda en az bir kişi öldü, 6 kişi yaralandı. (AP)

• 26/30

  21 Ekim 2025 - Japonya'da iktidardaki Liberal Demokrat Parti'nin lideri Sanae Takaichi, alt meclis oylamasını kazanarak ülkenin ilk kadın başbakanı olmaya hak kazandı. Takaichi, 465 sandalyeli alt mecliste 237 oy alarak çoğunluğu elde etti. Üst meclisin onay sürecinin de sorunsuz geçmesi öngörülüyor. Takaichi, geçen ay seçim yenilgilerinin sorumluluğunu üstlenerek istifa eden Başbakan Shigeru Ishiba'nın yerini alacak. 64 yaşındaki lider, muhafazakar görüşleriyle biliniyor ve Japonya’yı daha da sağa kaydırması bekleniyor. Kendisi, İngiltere’nin ilk kadın başbakanı Margaret Thatcher’ın hayranı. Bu nedenle bazen "Demir Leydi" olarak anılıyor. (Eugene Hoshiko/AFP)

• 27/30

  20 Ekim 2025 - Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesinde bir kargo uçağının, havalimanına inişi sırasında güvenlik aracına çarparak pistten çıktığı ve denize sürüklendiği bildirildi. Yerel polis biriminden yapılan açıklamaya göre, Dubai'den Hong Kong'a kargo seferi yapan Emirates Hava Yolları'na ait, ACT Airlines tarafından işletilen EK9788 sefer sayılı "Boeing 747" tipi uçak, Hong Kong Uluslararası Havalimanı'na inişte kaza yaptı. Uçağın iniş sırasında güvenlik aracına çarparak pistten çıktığı ve denize sürüklendiği kazada, güvenlik aracında bulunan iki havalimanı görevlisi yaşamını yitirdi. Açıklamada, ölenlerin 30 ve 41 yaşlarında iki erkek görevli olduğu, uçağın 4 kişilik mürettebatının ise tümünün kurtarıldığı belirtildi. Kaza sonrası havalimanının kuzey pisti geçici olarak hizmete kapatılırken, olayla ilgili soruşturmanın sürdüğü kaydedildi. (Chan Long Hei/AP)

• 28/30

  19 Ekim 2025 - Fransa'nın başkenti Paris'te polisler, soygun gerçekleştirilen Louvre Müzesi'nin önünde. Fransa İçişleri Bakanlığı, yerel saatle 09.30 civarında bir grup kişinin kırdıkları bir pencereden Fransız Kraliyet mücevherlerinin sergilendiği Apollo Galerisi'ne girdiğini açıkladı. İçişleri Bakanı Laurent Nuñez, hırsızların binaya girmek için dışarıdaki bir kamyona monte yük asansörü kullandıklarını, vitrinlerdeki mücevherleri çaldıktan sonra motosikletlerle uzaklaştıklarını söyledi. Nuñez, soygunun üç veya dört kişi tarafından gerçekleştirildiğini ve 7 dakika sürdüğünü belirtti. Soygunun ardından Louvre Müzesi'nin gün boyunca ziyarete kapalı olacağı duyuruldu. (Dimitar Dilkoff/AFP)

• 29/30

  18 Ekim 2025 - Bangladeş'in başkenti Dakka'daki Hazrat Shahjalal Uluslararası Havalimanı'nın kargo bölümünde çıkan yangın söndürülmeye çalışılıyor. Havalimanında bugün çıkan yangın, ana havalimanı terminalini etkilemedi ancak pistte yoğun duman bulutları görüldü. 37 itfaiye birimi yangına müdahale ederken, uçuşların askıya alındığı bildirildi. Yetkililer 4 kişinin hafif yaralandığını ve hastanede tedavi gördüğünü açıkladı. Yangına neyin yol açtığı henüz bilinmiyor. (Maruf Rahman / AFP)

• 30/30

  17 Ekim 2025 - Eski Kenya Başbakanı Raila Odinga'nın imzası haline gelen şapkası, cenaze töreni sırasında tabutunun üzerinde duruyor. Kenya siyasetinin en etkili isimlerinden Odinga, tedavi gördüğü Hindistan'da çarşamba günü 80 yaşında hayatını kaybetmişti. Dün muhalif siyasetçinin sevenlerinin, cenazenin halka açık sergilendiği stadyumun kapısını zorlamasının ardından güvenlik güçleri ateş açarak üç kişiyi öldürmüştü. Reuters'ın aktardığı üzere bugün Odinga için düzenlenen devlet cenazesinde çıkan izdiham nedeniyle en az 17 kişi tedavi görüyor. (Andrew Kasuku/AP)

Günümüz de tartıştığımız ve çözüm beklediğimiz Kürt meselesi artık uluslararası bir sorun haline gelmiştir.

40 yılı aşan çatışmalı süreçlerde on binlerce insanımızı ve 3 trilyon ABD dolarına varan bir ekonomik kaybımız bağımsız raporlara yansımış durumda.

İnsanlarımız kendi yaşam coğrafyalarından koparıldılar.

Büyük metropollerde yoksul hayata mahkûm oldular. Köylerine dönemez oldular.

Sanayi tarım durdu, işsizlik arttı, bölgeler arası kalkınmışlık farkları arttı, eğitim geriledi, ticaret durdu…

Aşırı güvenlikçi politikalar ve şiddet karşılıklı ulus bilincinin gelişmesine neden oldu.

İstenmeyen bir ruhsal şekillenme ile karşı karşıyayız.

Halklarımızın bin yıllık birlikte yaşam birikimi ve değerleri tehlike altında.

Ülke jeopolitiğimiz ve Ortadoğu jeopolitiği nedeniyle uluslararası güçlerin bölgemize toplandığını görüyoruz.

İsrail devletinin Filistin halkına karşı sürdürdüğü soy kırımı yalnızca izleyebildik…

Birçok olumsuzluğa rağmen Kürt meselesinde gelinen süreç itibarıyla,

Kürt realitesinin inkarından vazgeçilmesi, asimilasyonun artık gerçekleşemeyeceği gerçeğine sistem tarafından ulaşılması, aşırı güvenlikçi politikaların çözüm olamayacağın da devletin karar kılması, sürdürülemez politikaların ortaya çıkarılması, Kürt dili üzerinde kısmi yasağın kaldırılması… pozitif bir durumdur.

Devlet ilk kez aşırı güvenlikçi politikaların sonuç vermeyeceği noktasına ulaşmıştır.

Bunun anlamı Kürt meselesinin ele alınışında sosyolojiler iyi okunmuş ve birleştirilmiştir.

100 yıllık ret ve yok saymanın sonuna gelinmiştir.

Kürtler son yüzyılın başka bir deyişle yaşadığımız belirsizlikler çağının en güçlü "birlikte yaşam" paradigmasını geliştirdiler.

Yaşadıkları 4 parçada birlikte yaşadıkları uluslarla yaşam coğrafyasını ortak vatan olarak ilan ettiler.

Bu çok değerli stratejik bir algoritmadır.

Kürtler, birlikte yaşadıkları uluslarla demokratik birlik hedefi ortaya kondu.

Eşitler ülkesini ve demokratik geleceğin cumhuriyetin demokratikleşmesi ile sağlanacağını, barışın bu yolu açacağını tespit ettiler.

MHP lideri Devlet Bahçeli'nin PKK'ye ve kurucu önderine yapmış olduğu çağrı tarihsel değeri olan bir çağrıdır.

Bu çağrı bir partinin çağrısı olarak görülmemelidir.

Bu çağrı devlet aklının ulaştığı düzey olarak algılanmalıdır.

Devlet aklının bu noktaya gelmesi Kürt meselesinin çözümünde umut vericidir.

Kürt "ulusal demokratik hakları" silahla elde etmek isteyen PKK, şiddete dayanan politikasından vazgeçerek demokratik siyasetle hakların elde etme mücadelesine geçmesi isteği örgütün kurucu lideri Abdullah Öcalan tarafından PKK'yi feshetmesiyle yeni bir boyut kazanmıştır.

PKK'nin şiddet politikasından vaz geçerek demokratik siyasette karar kılması ülkemiz ve geleceği için iyi olmuştur.

Abdullah Öcalan'ın "Mücadelede tekrara düşülmüştür", "Silahlı mücadele dönemi bitmiştir" saptaması da önemlidir.

Sürdürülen bir kör döğüştür.

Kürt meselesinin TBMM tarafından kurulan komisyon tarafından ele alınması ve rapora bağlanacak olması çok önemli ve değerlidir.

100 yıllık bir mesele ilk kez yasama organının gündemine girerek çözüm aranmaktadır.

Geçmiş artık geçmişte kalmıştır.

Evet, çok acılar yaşadık.

Bu acıların bir daha yaşanmaması için süreci tüm yurttaşlar olarak desteklemek ve katkı sunmak zorundayız.

Bin yıldır birlikte yaşadık, birlikte ağladık, birlikte güldük…

Siyaset kurumları ve siyasetçilerin barışa yoğunlaşmaları çok önemlidir.

Yeniden doğmak için artık geriye dönüp bakmamalıyız.

Geleceğin güçlü Türkiye Toplumunu yaratma fırsatı elimize geçmiş durumda.

Siyaset kurumlarını ve siyasetçileri cesaretlendirelim.

Barış gelecekse gerisi teferruattır.

Cumhuriyet, kuruluşundan günümüze kadar demokratik toplum olma mücadelesi veriyor.

Ancak ulus devlet buna bir türlü izin vermemektedir.

Demokrasi güçleri bu geriliği de aşmak zorundadır.

Tüm sorunların kaynağı ulus devletidir.

Cumhuriyet demokratikleşirse meseleler kendiliğinden çözülmüş olacaktır.

100 yıllık cumhuriyet demokrasi yürüyüşünde başarılı olamamıştır.

Yürürlükteki anayasamız bile sivil demokratik bir anayasa değildir.

Eşit yurttaşlıkta ifadesini bulacak yeni bir toplum sözleşmesi toplumun ihtiyacıdır.

Anayasal yurttaşlık ve Türkiyelilik üzerinden tanımlanan yurttaşlık birleştirici güçlü bir toplumun yaratılmasına kaynaklık edecektir.

Yerel demokratik sistemlerin geliştirilmesi, yerelde eğitim dilinin kararlaştırılması, yerel yönetim organlarının ve yöneticilerinin halk tarafından seçilmesine olanak verecek düzenlemelerin ve yerinde yönetim mekanizmasının hayat bulacağı düzenlemelerin yapılması çok önemlidir.

Bu düzenlemeler halkın merkezi idareye olan güvenini artıracaktır.

Ana dille eğitim görmek, demokratik kültürünü geliştirme ve yaymak anayasal güvence altına alınmalıdır.

TBMM Komisyonu'nun raporunu da dikkate alarak, ülkemizde yasaksız özgür tartışma ortamının oluşması, demokratik gelişmeye olanak verecek her türlü örgütlenmenin önü açılacak düzenlemeler yapılmalıdır.

Özellikle terör yasası demokratikleşmenin önünde en büyük engel olarak durmaktadır.

Demokratik eşit geleceğimizi birlikte yaşam paradigmamızı artık bir algoritmaya dönüştürme zamanıdır.

Bu algoritmanın kodları doğru yazıldığı taktirde cumhuriyet demokratikleşecektir.

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.