"Barışa açılan kapılar" serimizin dördüncü durağında Hint Okyanusu'nun incisi ve kadim bir medeniyete sahip olan Seylon'a yeni adıyla Sri Lanka'ya uğruyoruz.
Tarihi, doğası, kültürü ve zenginliğiyle ünlenen ada, yakın geçmişte toplumda ve bölgede derin bir yara açmış çatışmanın bir toplumu nasıl sıfırladığını ve buna mukabil barışın nasıl hayat verdiğini göreceğiz.
Ada güneyinde ve ortasında yaşayan çoğunluk Budist Sinhala topluluğu (yüzde 70-75) ile Kuzey ve doğu bölgelerinde yaşayan azınlık Hindu Tamil topluluğu (yüzde 15-16, bir de Müslüman Morlar var yüzde 10 ve Hristiyanlar yüzde 5 civarında) arasında bağımsızlık sonrası dönemde alevlenen bir sorunun adresi oldu.
Bu çatışma, yalnızca siyasi bir çekişme değil, aynı zamanda dini, etnik ve kültürel kimliklerin keskin hatlarıyla ayrıştığı on binlerce cana mal olan acı dolu bir iç savaşa dönüştü.
Çatışmadan önce Güneydoğu Asya'nın en zengin ülkesi olan Sri Lanka çatışmalarla beraber giderek fakirleşti, ekonomisi zayıfladı ve bugün bölgenin en fakir ülkelerinden birisi haline geldiği.
Çatışmaların bir toplum üzerindeki etkilerinin ne kadar yıkıcı olduğunu görmek açısından Sri Lanka çok kritik bir örnek.
Çatışma dönemlerinde birçok barış girişimi oldu, fakat, Sinhala toplumundaki kolektif ayrımcı, dışlayıcı ve üstünlükçü zihniyetten dolayı ancak kısmi bir barış sağlanabildi.
Bir kimlik çatışmasının arka planı
Sorunun kökleri İngiliz sömürge yönetiminin adayı terk ettiği 1948 yılına dayanıyor.
Ada uzun yıllar -yaklaşık 500 yıl- sırasıyla Portekiz, Hollanda ve Britanya sömürgesinde kaldı.
Bağımsızlığının ilk yıllarında adanın yeni yönetimi çoğunluk Sinhala halkının lehine politikaları benimsedi.
Sömürgecilere duyduğu öfkenin bedelini kendi vatandaşı olan Tamillere ödetmeye başladı.
1949'da çıkarılan vatandaşlık kanunu ile Hint Tamillerinin vatandaşlık haklarını reddetti.
Hint Tamilleri 19'uncu yüzyıl ortalarında çay bahçelerinde çalıştırılmak üzere Hindistan'dan getirtilip adanın orta kesimlerine yerleştirilen Tamillerdir.
Bunlar, toplam Tamil nüfusunun yaklaşık 1/3'ü kadardır.
Bu hamleyle Tamillerin siyasi temsilini zayıflatmış oldular.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bu durum 1956 yılında Sinhala dilinin tek resmi dil ilan edilmesi ve Budizm'in fiili olarak devletin resmi dini statüsüne yükseltilmesi ile birlikte Tamil halkının kültürel ve siyasal haklarına yönelik büyük bir tehdit olarak algılandı.
Aynı düzenlemeyle eğitim ve memuriyette de Tamillere yönelik ayrımcı politikalar geliştirildi.
Kısacası, bağımsızlıktan sonra çoğunluğu oluşturan Budist Sinhala hükümeti Tamillerin dilini yasakladı, dinini ötekileştirdi ve her alanda ayrımcı politikalar uygulamaya başladı.
Sonuçta iki toplum karşı karşıya geldi.
Gerilim ve çatışmalar 1950'lerde ve 60'larda Tamillere yönelik yer yer linç ve şiddet olaylarıyla tırmandı.
Gerilimin zirve yaptığı 1970'lerin ortasında Tamil Kaplanları adı verilen silahlı bir örgüt kuruldu ve adada karşılıklı şiddet başladı.
1983 -2009 yılları arasında süren bu savaş Sri Lanka'yı adeta ikiye böldü.
Savaşın sona ermesinde 11 Eylül 2001 saldırıları sonrası küresel terörizmle mücadelede artan uluslararası işbirliği ve Tamil kaplanlarına yönelik baskılar etkili oldu.
2009'da Tamil Kaplanları askeri olarak çatışmayı kaybetti.
Birçok kişi "Sri Lanka Modeli" diye bunu bir çözüm olarak o zamanlarda farklı coğrafyalarda dillendirdi fakat bu bir çözüm değildi, tam aksine sorunu daha da uluslararasılaştırdı.
Tamillerin savaşı kaybetmesi tek taraflı devlet şiddetini ortaya çıkardı.
Sistematik insan hakları ihlalleri, insanlığa karşı suç, faili meçhuller ve sivil katliamlar dün kamuoyunun tepkisini çekti.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi, Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü gibi uluslararası insan hakları kurumları kısa sürede uluslararası toplumun Sri Lanka'ya müdahale etmesi çağrısında bulundular.
Uluslararası baskı Hükümete geri adım atırdı.
Norveç öncülüğünde ve diğer batılı ülkelerin de 2002'de başlattığı barış süreci, 2010 yılında kaldığı yerden yavaş da olsa devam etti.
Çözüm yolunda ciddi mesafeler alındı, ancak gerçek bir barış inşası yolunda atılan adımlar arzulanan hedefe bir türlü varamadı.
Girişimler ve çabalar teoride iyi inşa edilse bilse, pratikte hep bir takım engellere takıldı.
Bugün dünya barış süreçleri arasında başarılı bir süreç olarak algılanmasa bile, bir tür barış sağlamayı başardı.
Son barış sürecine doğru
Bağımsızlıktan sonra iki toplum arasında başlayan gerginlikler, krizler ve çatışmalar zaman zaman barış girişimlerine sahne oldu.
1960 ve 70'lerde atılan adımlar genelde başarısızlıkla sonuçlansa bile, 1980'lerdede Hindistan öncülüğünde kapsamlı bir barış planlı sunuldu.
Tamillere geniş kapsamlı bir özerklik vadeden bu plan, Tamil Kaplanları tarafından reddedildi.
Zira 1980'lerde ayrılıkçı hareketlerin temel hedefi bağımsız bir devlet kurmak olduğundan bu fırsat geri tepildi.
2002 yılında Norveç'in önderliğinde ve diğer batılı bazı ülkelerin de katılımı ile yeni bir barış süreci başladı.
Başlayan ateşkes anlaşması geçici bir süre için çatışmaları durdurdu ve her iki tarafın da federal bir yapı üzerine müzakere etmesi sağlandı.
Ateşkes süresince ambargolar kaldırıldı, esir değişimi yapıldı ve barışın altyapısını oluşturmaya yönelik çalışmalar başlatıldı.
Ancak 2005'te iktidara gelen Mahinda Rajapaksa hükümetinin sert politikaları nedeniyle bu süreç de geçici olarak askıya alındı.
Bu son şiddet sürecinde binlerce sivil öldürüldü, zorla kaybetmeler, faili meçhul cinayetler, savaş suçları ve sistematik insan hakları ihlalleri uluslararası kamuoyunda büyük tepki çekti.
Rajapaksa 2010 seçimlerinden sonra anayasa değişiklikleri yaparak, cumhurbaşkanı görev süresi sınırı kaldırıldı, yargı bağımsızlığı ve medya özgürlüğü zayıfladı.
Ailesinden üyeleri devletin kilit yerlerine yerleştirdi.
Çin'e ödeyemeyecek düzeyde borçlandı ve "borç tuzağı diplomasisi" literatüründe örnek oldu.
Batılı ülkelerin eleştirileri "Batılılar içişlerimize karışıyor" diskuru ile milliyetçi bir söylemle iç politikada kullandı.
2010 yılında uluslararası girişimlerle Norveç Barış süreci yeniden canlandırıldı.
Barış sürecinin aktörleri
2009'dan sonra iç savaş sona erdi, ancak çatışmanın nedenleri tamamen ortadan kalkmadı.
Sri Lanka'daki Tamil sorunu çatışmanın askeri olarak sona ermesiyle bitmedi, aksine uluslararası boyutlarıyla karmaşık bir hâl aldı.
Savaşın ardından atılan adımlar, kurulan mekanizmalar, toplumsal entegrasyon çabaları ve ülkenin yeniden yapılanması bu sürecin en kritik unsurlarının oluşuyordu, ancak bu çabalar her zaman istikrarlı ve başarılı olmadı.
Bugün Sri Lanka'da bir barış ortamı hâkim olsa da toplumsal, ekonomik ve kültürel alanda hala derin yaralar mevcut.
Barışın yerel aktörleri Sri Lanka hükümeti ve Tamil Ulusal Birlik Partisi'ydi.
Hükümet ülkenin üniter yapısını korumakta ısrar ederken, Tamiller ise daha fazla otonomi/federal bir yapı talep ediyordu.
Bu farklı talepler barışın önündeki en büyük engellerden biri oldu.
Barış süreci sadece müzakerelerden ibaret değildi.
Aynı zamanda toplumsal entegrasyon faaliyetleri ve barış eğitimi gibi mekanizmaları da içeriyordu.
Geçiş dönemi adaleti kapsamında savaşta mağdur olanların yaralarının sarılması, adalet mekanizmalarının işletilmesi ve ayrımcı yasaların değiştirilmesi hedeflendi.
Tamillerin ve Sinhala halkının yanı sıra, adadaki Müslüman azınlık olan Morların da siyasi ve bürokratik temsilde adil bir şekilde yer alması gerektiği vurgulandı.
Son süreçte Norveç, Birleşik Krallık ve Amerika gibi batılı ülkeler arabuluculuk yaparak çatışmanın taraflarını müzakere masasına oturtmak için çaba sarf ettiler.
Bu ülkeler barışın tesisi için Sri Lanka'ya ekonomik ayrıcalıklar tanıyarak sürece pozitif bir katkı sağladılar.
Ancak Hindistan ve Çin gibi bölgesel güçlerin kendi jeopolitik çıkarları doğrultusunda bir tarafı desteklemesi barış çabalarını çoğu zaman baltaladı.
Başka bir ifadeyle, uluslararası iklim bu barış süreci için hiç uygun bir hale gelmedi.
Ve başarısızlığın altındaki ana nedenlerden birisi de budur.
Zira, barış süreçleri, uluslararası sitemlerin sunduğu fırsatlardır.
Küresel sistem bir süreci desteklediği düzeyde o süreç başarılı olabilir.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
26 Ağustos 2025 - İspanya'nın kuzeybatısındaki Garano'da yaşanan orman yangını. Dış yardımların azaldığı ve hava sıcaklıklarının soğumasının beklendiği İspanya'da yetkililer, bir düzineden fazla ciddi orman yangınının devam ettiğini söyledi. Hükümet, sel ve orman yangınlarından etkilenen yerleri afet bölgesi ilan etme kararı aldı. İçişleri Bakanı Fernando Grande Marlaska orman yangınlarının ülke tarihindeki en büyük yangınlar olduğunun altını çizerek, acil durumun halen sona ermediğini belirtti. İspanya'da afet bölgeleriyle ilgili yürürlükte olan kanun gereğince kişilere birincil konutlarında ve temel ihtiyaç maddelerinde meydana gelen hasar için mali yardım sağlanıyor, yerel yönetimlere eylemlerinden kaynaklanan giderler için tazminat veriliyor, ayrıca kişisel yardım veya mal sağlayan kişi ve kuruluşlara da destek sunuluyor. İspanya'da sadece ağustosta 370 bin hektardan fazla ormanlık ve kırsal alan kül oldu. (Cesar Manso/AFP) -
2/30
25 Ağustos 2025 - Hindistan'da bir balıkçı, Chennai'deki Kasimedu balıkçı limanında sabahın erken saatlerinde taze avının ardından balıklarını kurumaya bırakıyor. ABD Başkanı Donald Trump, Rusya'dan petrol satın alan Yeni Delhi'yi cezalandırmak için Hindistan'a uygulanan ithalat vergilerini yüzde 25'ten yüzde 50'ye çıkarmakla tehdit etti ve bu alımların Moskova'nın Ukrayna istilasını finanse etmesine yardımcı olduğunu söyledi. Vergilerin artması mücevherden tekstile ve deniz ürünlerine kadar düşük marjlı, emek yoğun endüstrileri altüst etme tehdidinde bulunurken Hintli ihracatçılar, olumsuz etkilerini hafifletmek için seçenekler arıyor. (R. Satish Babu/AFP) -
3/30
24 Ağustos 2025 - Ducati Lenovo takımının İspanyol sürücüsü Marc Marquez, Macaristan'da düzenlenen MotoGP yarışında zafere ulaşan isim oldu. Motosiklet yarışlarının en önemli organizasyonunda sezonun 14. etabı, başkent Budapeşte yakınlarındaki 4,08 kilometrelik Balaton Park'ta, 26 tur üzerinden düzenlendi. MotoGP'de 6 kez şampiyonluk yaşayan Marquez, bitiş çizgisini 42 dakika, 37 saniyelik süresiyle birinci sırada geçerek üst üste 7, sezonun 10. zaferine ulaştı. Red Bull KTM takımından İspanyol Pedro Acosta, liderin 4,314 saniye gerisinde ikinci, Aprilia ekibinin İtalyan pilotu Marco Bezzecchi ise Marquez'in 7,488 saniye arkasında üçüncü sırayı aldı. Sezonun 15. yarışı Katalonya Grand Prix'si, 7 Eylül Pazar günü koşulacak. (AFP) -
4/30
23 Ağustos 2025 - Gazze'de Filistinli bir çocuk yardım mutfağının önünde elindeki boş bir tencereyle pilav almak için bekliyor. Birleşmiş Milletler, 22 Ağustos'ta Gazze'de resmen kıtlık ilan ederek neredeyde iki yıldır süren savaş boyunca İsrail'in yardımları "sistematik olarak engellemekle" suçladı. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu BM'in raporunun bulgularının "yalan" olduğunu iddia etti (Omar Al-Qattaa / AFP) -
5/30
22 Ağustos 2025 - ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'daki Oval Ofis'te yapılan duyuru sırasında FIFA Dünya Kupası'nın şampiyonluk kupasını tutuyor. Trump bugün yaptığı açıklamada 2026 FIFA Dünya Kupası kuralarının ABD'nin başkenti Washington'daki Kennedy Center'da 5 Aralık'ta çekileceğini açıkladı. FIFA Başkanı Gianni Infantino, çok az kişinin bu kupaya dokunmasına izin verildiğini belirterek Trump'a "Bu sadece kazananlar için ve siz bir kazanan olduğunuz için elbette dokunabilirsiniz" dedi. 11 Haziran ila 19 Temmuz'da gerçekleşecek 2026 Dünya Kupası, Kanada, Meksika ve ABD tarafından ortaklaşa düzenlenecek (Jacquelyn Martin/AP) -
6/30
21 Ağustos 2025 - ABD'nin Kaliforniya eyaletine bağlı Calistoga yakınlarında çıkan Pickett Yangını sürerken havadan yangın geciktirici atılıyor. Öğleden sonra Calistoga'nın kuzey ucunda hızla yayılan orman yangını, Napa Vadisi'ndeki birkaç tanınmış şarap imalathanesini tehdit ediyor. Ekipler akşam boyunca alevleri kontrol altına almak için çalışırken, kırsal kesimlerde tahliye emirleri verildi. Kaliforniya, bu yıl rekor düzeyde sıcak yaz aylarının yaşanmasıyla en kötü orman yangını sezonlarından biriyle karşı karşıya kaldı. Öte yandan Ulusal Hava Durumu Servisi, ABD Orman Hizmetleri ve Federal Acil Durum Yönetim Ajansı gibi yangınla mücadele, yangın önleme ve iyileştirme çalışmalarına yardımcı olan federal kurumların bütçelerinde kesintiye gidiliyor. (Scott Strazzante/San Francisco Chronicle via AP) -
7/30
20 Ağustos 2025 - Gemiler ve tekneler, Hollanda'nın başkenti Amsterdam'da düzenlenen 50. SAIL Amsterdam festivali sırasında Sail-in Geçit Töreni'nde yelken açıyor. Dünyanın dört bir yanından gelen büyük gemiler Kuzey Denizi Kanalı'ndan Amsterdam'a doğru geçit töreni yaptı. Peru, Uruguay, Almanya ve Fransa'dan gelen mürettebatlar güvertelerinden el sallarken, kalabalıklar kıyı boyunca tezahürat yaptı. Bu gösteri, Amsterdam'ın gemileri, denizcileri ve şehrin denizcilik geçmişini kutlayan 5 günlük denizcilik festivalinin başlangıcı oldu. Festivalin 2,3 ila 2,5 milyon ziyaretçi çekmesi bekleniyor. Liman müdürü Milembe Mateyo, Yelkenli Geçit Töreni'nin festivalin en zorlu anı olduğunu söyledi. "Çok fazla basın mensubu var, festivali görmek isteyen çok sayıda tekne var, yüksek mevkilerde orada olmak isteyen çok sayıda insan var, bu yüzden en zorlu an bu" dedi. (Koen Van Weel/AFP) -
8/30
19 Ağustos 2025 - İsrail birlikleri, İsrail'in Gazze Şeridi'yle olan sınır çiti yakınında tank sürüyor. Gazze Sivil Savunma Ajansı, İsrail'in bölge genelindeki saldırıları ve ateşi sonucu 31 kişinin öldüğünü bildirdi. Sözcü Mahmud Bassal, AFP'ye yaptığı açıklamada, Gazze Şehri'nin Zeytun ve Sabra mahallelerinde durumun "çok tehlikeli ve dayanılmaz" olduğunu ve "topçu atışlarının aralıklarla devam ettiğini" söyledi. İsrail, Gazze'de ateşkes için Hamas'ın kabul ettiği teklife henüz resmi yanıt vermezken, olası bir ateşkes için Hamas'ın elindeki tüm rehineleri geri vermesi koşulunu dile getirdi. Hamas kaynakları pazartesi günü, Mısır ve Katar'dan gelen son ateşkes ve rehine takası teklifini kabul ettiklerini açıklamıştı. (Jack Guez/AFP) -
9/30
18 Ağustos 2025 - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve ABD Başkanı Donald Trump, Washington DC'deki Beyaz Saray'ın Oval Ofisi'nde bir araya geliyor. Avrupalı liderler, Zelenski'yle Trump arasındaki görüşmelerde Rusya'nın saldırısını durdurmanın bir yolunu bulmaya çalışıyor. Trump ilk olarak Zelenski'yle görüştü, ardından Avrupalı liderlerle bir araya geldi. Son olarak da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le telefon görüşmesi yaptı. Görüşmelerde ateşkes ihtimali, Ukrayna'ya sağlanacak güvenlik garantileri, Trump-Putin ve Zelenski'nin bir araya geleceği üçlü bir görüşme ihtimali üzerinde duruldu. Trump yoğun diplomasi trafiğiyle geçen günün sonunda, Putin ve Zelenski'nin bir araya geleceği zirve için çalışmalara başladığını, yerin henüz belli olmadığını açıkladı. (Mandel Ngan/AFP) -
10/30
17 Ağustos 2025 - Ducati Lenovo takımının İspanyol sürücüsü Marc Marquez, Avusturya'nın Spielberg kentindeki Red Bull Ring yarış pistinde düzenlenen MotoGP Avusturya Grand Prix'sini kazandıktan sonra kutlama yapıyor. Motosiklet yarışlarının en önemli organizasyonunda sezonun 13. etabı, 4,3 kilometrelik Red Bull Ring'de, 28 tur üzerinden düzenlendi. MotoGP'de 6 kez şampiyonluk yaşayan Marquez, bitiş çizgisini 42 dakika, 11 saniyelik süresiyle birinci sırada geçerek üst üste 6, sezonun 9. zaferine ulaştı. Tecrübeli pilot, MotoGP tarihinin 1000. yarışından zaferle ayrıldı. BK8 Gresini takımından İspanyol Fermin Aldeguer, liderin 1.118 saniye gerisinde ikinci, Aprilia ekibinin İtalyan pilotu Marco Bezzecchi ise Marquez'in 3.426 saniye arkasında üçüncü sırayı aldı. Sezonun 14. yarışı Macaristan Grand Prix'si, 24 Ağustos'ta yapılacak. (Jure Makovec/AFP) -
11/30
16 Ağustos 2025 - Pakistan'ın kuzeyindeki Hayber Pahtunhva eyaletinin Buner bölgesindeki sel baskının ardından bir çocuk yıkılmış bir evin önünden geçiyor. Pakistan'daki sel felaketi nedeniyle ülkede son iki günde en az 330 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi. Hayber Pahtunhva eyaleti yetkilileri, 32 kişinin kayıp olduğunu belirtirken, ülkenin kuzeyinde etkili olan şiddetli yağışların 21 Ağustos'a kadar devam etmesi bekleniyor. Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, En az 300 kişinin öldüğü Hayber Pahtunhva'ya ilaç, gıda ve diğer temel yardım malzemelerinin derhal teslim edilmesi talimatı verdi. (Hasham Ahmed/AFP) -
12/30
15 Ağustos 2025 - Portekiz'in Trancoso kentindeki Antas köyünde bir video muhabiri, orman yangınından korunmak için siper alıyor. Portekiz'in iç ve kuzey kesimlerindeki 5 büyük yangına müdahaleler sürüyor. Lizbon'un yaklaşık 350 km kuzeydoğusundaki Trancoso'daki yangınsa 6 gündür devam ediyor. Komşu İspanya da şiddetli rüzgarların ve sıcağın etkisiyle 14 büyük yangınla mücadele ederken, 7 kişinin hayatını kaybettiği ve Londra büyüklüğünde bir alanın yandığı bildirildi. (Patrícia de Melo Moreira/AFP) -
13/30
14 Ağustos 2025 - Bir adam, 14 Ağustos 2025'te Fas'ın kuzeybatısındaki Şavşavan bölgesindeki Derdara yakınlarında çıkan yangından etkilenen ağaçların arasında. Faslı itfaiyeciler, kuzeybatıdaki turistik Şavşavan'ı çevreleyen ormanlık dağlarda çıkan büyük bir orman yangınını kontrol altına almak için mücadele etti. Fas Ulusal Su ve Orman Ajansı Genel Müdürü Abdurrahim Humi, dün çıkan yangını söndürme çalışmalarının halen devam ettiğini söyledi. Humi, yangında 500 hektarlık ormanlık alanın yok olduğunu belirtti. Ülkede 2024 yılında kaydedilen yaklaşık 380 yangın, 874 hektar civarında ormanlık alanı yok etmişti. (Abdel Majid Bziouat) -
14/30
13 Ağustos 2025 - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ABD ve Rusya liderleri arasında yapılacak zirve öncesinde Avrupa liderlerinin ABD Başkanı'yla Ukrayna savaşı hakkında yapacağı video konferansa katılmak üzere Berlin'deki Şansölyelik bahçesine varışında Almanya Başbakanı Friedrich Merz tarafından karşılandı. Avrupalı liderler, 15 Ağustos Cuma günü Alaska'da Putin'le savaşı görüşecek ABD Başkanı Trump'ı, Ukrayna'nın çıkarlarına saygı duyması konusunda ikna etmek amacıyla Trump'la çevrimiçi görüşmeler gerçekleştirecek. (John Macdougall/AFP) -
15/30
12 Ağustos 2025 - İspanya'da itfaiyeciler, Zamora'nın kuzeyindeki Losacio yakınlarında çıkan orman yangınını söndürmeye çalışıyor. Güçlü rüzgarlar ve ülkeyi 10 gündür etkisi altına alan kavurucu sıcak hava dalgasının da etkisiyle İspanya'nın bazı bölgelerini kasıp kavuran orman yangınları nedeniyle bir kişi yanıklardan dolayı hayatını kaybetti ve binlerce kişi tahliye edilmek zorunda kaldı. İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, X hesabından yaptığı paylaşımda, hayatını kaybeden kişinin ailesine başsağlığı diledi. (Cesar Manso/AFP) -
16/30
11 Ağustos 2025 - Fransa'nın güneyindeki Marsilya kentindeki Katalanlar plajında bir çocuk kayadan Akdeniz'e atlıyor. Cuma gününden beri devam eden sıcak hava dalgası bugün daha da şiddetlendi ve güneybatıda sıcaklıklar "olağanüstü seviyede" seyrederken, Fransa'nın resmi meteoroloji kurumu Météo-France salı gününe kadar 12 bölge için kırmızı sıcak hava dalgası alarmı verdi. Güney Avrupa, 42 dereceyi aşan aşırı sıcaklarla kavrulurken, bölgeyi etkisi altına alan yangınlar endişe yaratıyor. Fransa, İspanya ve İtalya'da etkili olan bu tarihi sıcak hava dalgası, kuraklık ve güçlü rüzgarlarla birleşerek kontrolü zor büyük orman yangınlarına yol açıyor. Yetkililer, bölgede "molotof kokteyli" diye tanımlanan tehlikeli iklim koşullarının yangın riskini artırdığını belirtiyor. (Miguel Medina/AFP) -
17/30
10 Ağustos 2025 - Kamboçya ve Tayland arasında yaşanan sınır anlaşmazlığının ardından barış yürüyüşü yapan Budist rahipler, Kamboçya'nın başkenti Phnom Penh'de ABD Başkanı Donald Trump'ın portrelerini tutuyor. 2 bin 569 Budist rahip, Wat Phnom'dan Phnom Penh'in merkezindeki Bağımsızlık Anıtı'na kadar 3 kilometre yürüdü. Barış yürüyüşü, ateşkes anlaşmasını başlattığı için ABD Başkanı Donald Trump'a şükran göstergesi olarak ABD büyükelçiliğinde kısa süre durdu. Bir rahip ayrıca, Kamboçyalı liderin kendisini Nobel Barış Ödülü'ne aday göstermesini destekleyen bir açıklama okudu. (Roun Ry/Reuters) -
18/30
9 Ağustos 2025 - Almanya'nın başkenti Berlin'de düzenlenen "Filistin'le Dayanışma" eylemine katılan bir kadın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun fotoğrafının üstünde "Aranıyor" yazan bir pankart taşıyor. İsrail Güvenlik Kabinesi dün Gazze'nin işgal altına alınmasını öngören yeni bir planı onaylamıştı. 7 Ekim 2023'ten beri süren savaşta yeni bir sayfa açan bu karar dünya genelinde de eleştiri toplarken Almanya, Gazze Şeridi'nde kullanılabilecek silahların İsrail'e ihracatının askıya alındığını duyurdu. 7 Ekim'den bu yana Gazze'de ölenlerin sayısının 61 bini aştığı bildiriliyor (Ralf Hirschberger/ AFP) -
19/30
8 Ağustos 2025 - Yunanistan'ın başkenti Atina'nın yaklaşık 45 km güneyindeki Palea Fokea yakınlarında çıkan orman yangını sırasında bölge sakinleri alevlere bakıyor. AFP'nin aktardığı üzere bugün Yunanistan'daki orman yangınları sonucu ikisi Vietnamlı turistler olmak üzere üç kişi hayatını kaybetti. Yangınlar nedeniyle ülkedeki bazı yerleşim yerlerinin tahliye edildiği bildirildi. Keratea çevresinde yangınlarla mücadele için 11 uçak, 12 helikopter ve 170 itfaiyeci görevlendirildi. (Aris Messinis/ AFP) -
20/30
7 Ağustos 2025 - Ultra-Ortodoks Yahudi göstericiler, Kudüs'te düzenlenen bir mitingde, İsrail ordusunda askere alınmalarını ve askerlik emrinden kaçan din okulu öğrencilerinin tutuklanmasını protesto etmek için slogan atıyor. Ultra-Ortodoks Yahudilerin askere alınması, büyük bir kısmı orduda görev yapmakla yükümlü olan İsrail toplumu için epey tartışmalı bir konu. İsrail'in 1948'deki kuruluşundan bu yana uygulanan bir düzenleme kapsamında, Ultra-Ortodoks Yahudiler, kendilerini din eğitimine adadıkları sürece askerlik hizmetinden muaf tutuluyor. Ancak özellikle Gazze'de 21 aydan uzun süren savaşın ardından ordunun personel sıkıntısı çekmesiyle birlikte, muafiyetlere yönelik kamuoyu desteği azaldı. (Menahem Kahana/AFP) -
21/30
6 Ağustos 2025 - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Malezya Kralı Sultan İbrahim İskender'le Kremlin'de bir araya geldi. İki ülke, değişen küresel ittifaklar arasında bağlarını güçlendirmeyi hedefliyor. Bu, 1967'de Sovyetler Birliği'yle diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana Malezya'dan Rusya'ya bir hükümdarın yaptığı ilk resmi ziyaret. Ziyaret, ABD ve diğer önde gelen ülkelerin üç yıldan uzun süre önce başlayan Ukrayna istilası nedeniyle Moskova'yı cezalandırma çağrılarına rağmen Rusya'yla Malezya arasındaki bağların derinleştiğini vurguluyor. Malezya Başbakanı Enver İbrahim, 2022'de iktidara gelmesinden bu yana Rusya'yı iki kez ziyaret etti ve Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'yı içeren BRICS'e üye olmayı hedefliyor. Saraydan 2 Ağustos'ta yapılan açıklamaya göre, hükümdarın 5-10 Ağustos tarihleri arasında gerçekleştireceği 6 günlük ziyaret, ticaret, eğitim ve teknoloji gibi sektörlerde iş birliğini geliştirmeyi amaçlıyor. (Alexander Nemenov/Reuters) -
22/30
5 Ağustos 2025 - Hong Kong'un kanalizasyon hizmetleri departmanından bir acil servis çalışanı, Tseung Kwan O'da sular altında kalan bir açık otoparktan suları temizlemeye çalışıyor. , 8 gün içinde 4. kez en yüksek seviyedeki sağanak yağış uyarısının verilmesinin ardından şiddetli yağmurların neden olduğu su baskınları nedeniyle Hong Kong'un bazı bölgelerinde hayat durma noktasına geldi. Kentin hava durumu yetkilileri, saat 14:00 itibarıyla bölgeye 350 mm'den fazla yağmurun yağdığını, bunun 1884'ten bu yana ağustos ayındaki en yüksek günlük yağış miktarı olduğunu açıkladı. (Yan Zhao/AFP) -
23/30
4 ağustos 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Netzarim'de, ABD destekli kuruluş tarafından işletilen Gazze İnsani Yardım Vakfı'na ait bir dağıtım merkezinin yakınında insani yardım paketleri taşıyor. İsrail'in kuşatma altındaki Gazze Şeridi'ne yardım girişini engellemesiyle açlık kaynaklı ölümler artarken Birleşmiş Milletler, Gazze'deki 5 yaşın altındaki tüm çocukların hayati tehlike arz eden yetersiz beslenme riskiyle karşı karşıya olduğu uyarısını yaptı. BM'nin Dünya Gıda Programı, bu yaş grubundaki çocukların (yaklaşık 320 bin) beslenme hizmetlerinin çökmesinden etkilendiğini ve güvenli suya, anne sütü yerine geçen gıdalara ve tedavi edici beslenmeye erişimlerinin olmadığını belirtti. Öte yandan eski istihbarat teşkilatlarının başkanları da dahil yaklaşık 600 emekli İsrailli güvenlik yetkilisinden oluşan bir grup, İsrail'e Gazze'deki savaşı derhal sona erdirmesi için baskı yapması için ABD Başkanı Donald Trump'a mektup yazdı. (Abdel Kareem Hana/AP) -
24/30
3 Ağustos 2025 - McLaren pilotu Oscar Piastri, Formula 1 Macaristan Grand Prix'sinde pit yolunda. Yaz arasına girilmeden düzenlenen son yarışa pol pozisyonunda başlayan Ferrari pilotu Charles Leclerc, bitiş çizgisini 4. sırada geçerek büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. McLaren'ın Britanyalı pilotu Lando Norris birinci olurken, pilotlar şampiyonasının ilk sırasındaki takım arkadaşı Piastri ise ikinci oldu. Böylece şampiyonluk mücadelesinde iki isim arasındaki fark 9'a düştü. Onları son 4 yılın şampiyonu Red Bull pilotu Max Verstappen takip ediyor. Yaz arasından sonraki ilk yarış 31 Ağustos'ta Hollanda'da düzenlenecek. (Anna Szilagyi/Reuters) -
25/30
2 Ağustos 2025 - Güreşçi Eşref Mahrus, Guinness Rekorlar Kitabı'na yeni bir başarı ekledi. 43 yaşındaki Mısırlı, başkent Kahire yakınlarındaki 10 Ramazan Şehri'nde birbirine bağlı 20 otomobili çekerek 10 metre sürükledi. "Kaponga" lakabıyla da bilinen Mahrus, bu olağanüstü denemeyi coşkulu tezahüratlar yapan izleyicilerin yanı sıra medya mensupları ve Guinness Rekorlar Kitabı heyetinin önünde gerçekleştirdi. Kırdığı rekor, 15 otomobil çeken Kanadalı Kevin Fast'in elindeydi. (Amr Abdallah Dalsh/Reuters) -
26/30
1 Ağustos 2025 - Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'deki Filistinliler, havadan yardım bırakan bir uçağın peşinden koşuyor. Diğer yandan bölgedeki aşiretler, ABD-İsrail güdümündeki insani yardım dağıtım mekanizmasıyla işbirliği yapmayı reddettiklerini belirtti. Aşiretler Yüksek Konseyi Başkanı Hüsnü Selman el-Muğni, Gazze'de düzenlediği basın toplantısında, "İsrail ve ABD gözetiminde dağıtılan yardımlar şehitlerin kanıyla boyanıyor. Bir koli yardım karşılığında her gün 80-90 kişi şehit oluyor" dedi. (Bashar Taleb/AFP) -
27/30
31 Temmuz 2025 - Rusya'nın Ukrayna'nın başkenti Kiev'e düzenlediği hava saldırısının ardından bir konutun enkazı arasında acil müdahale çalışması yürütülüyor. Yetkililer, Rusların Kiev'e düzenlediği hava saldırılarında en az 6 kişinin öldüğünü açıkladı. Moskova, ülkenin doğusunda Ukrayna ordusunun önemli bir kalesi olan bir kasabayı ele geçirdiğini iddia etti. Şehir yetkilileri, sabahın erken saatlerinde Kiev'de en az 27 noktanın drone ve füze saldırılarıyla vurulduğunu söyledi. Ukrayna, 1253 gündür Rus işgali altında. (Serii Volskyi-AFP) -
28/30
30 Temmuz 2025 - Ozzy Osbourne'un oğlu Jack Osbourne, eşi Sharon Osbourne ve kızı Kelly Osbourne, İngiltere'nin Birmingham'da kentinde Black Sabbath'ın hayatını solisti için düzenlenen cenaze töreninde. Aile, Broad Caddesi'ndeki Black Sabbath Köprüsü bankına çiçek bıraktı. Binlerce kişinin Ozzy Osbourne'un memleketi olan Birmingham'da, heavy metalin çığır açan ismi Ozzy Osbourne'un son yolculuğuna uğurlanması için sokakları doldurması bekleniyor. "Karanlığın Prensi" lakaplı ve bir zamanlar Black Sabbath grubuyla sahnede performans sergilerken bir yarasayı ısıran Osbourne, 22 Temmuz'da 76 yaşında hayatını kaybetti. (Ben Stansall/AFP) -
29/30
29 Temmuz 2025 - Fransa'nın kuzeyindeki Gravelines plajından Manş Denizi'ni geçmeye çalışan göçmenler, bir kaçakçının şişme botunda. Bu yılın ilk 6 ayında yaklaşık 20 bin göçmen Manş Denizi'ni geçerek Birleşik Krallık'a ulaştı. Bu sayı, 2024'teki geçiş sayısına göre neredeyse yüzde 50 artış göstererek yılın ilk yarısı için yeni bir rekora imza attı. Bu da, 1 Ocak'la 1 Temmuz arasındaki toplam geçiş sayısının, 2018'de göçmen geçişlerine ilişkin ilk verilerin toplanmasından bu yana ilk kez 20 bini aştığı anlamına geliyor. (Sameer Al-Doumy/AFP) -
30/30
28 Temmuz 2025 - Romanya'da yetkililer, ülkenin doğusunda gece meydana gelen şiddetli sellerde üç yaşlı yurttaşın hayatını kaybettiğini, binlerce evin hasar gördüğüni, yüzlerce kişinin tahliye edildiğini ve mahsur kalan köylüleri aramak için 4 helikopterin çalıştığını açıkladı. 9 ilçedeki yaklaşık 25 köy şiddetli yağmur ve şiddetli rüzgarlardan etkilendi. Bu yağışlar çatıları uçurdu, ağaçları kökünden söktü ve bazı ulusal yollarda trafiği aksattı. Çevre Bakanlığı, bazı nehirlerin rekor seviyelere ulaştığını söyledi. Çöken köprülerde onarım çalışmalarının sürdüğü belirtildi (ISU Suceava/AFP)
Barış mekanizmaları ve atılan adımlar
- Geçiş dönemi adaleti: Uluslararası kamuoyu baskısı sonucu 2010 yılında Çıkarılan dersler ve Uzlaşma Komisyonu kuruldu. Hakikat, adalet, tazmin ve reform hedeflendi fakat gerçek anlamda tam bir işleyiş sağlanamadı. Komisyonun amacı, genelde barış sürecini denetlemek ve çatışma sürecinde, özellikle son şiddet sürecinde öldürülen 40 binden fazla Tamil sivilin faillerini bulmaktı. Rajapaksa döneminde bir takım adımlar atıldı, fakat araştırmayı hainlik ve orduyu yıpratma girişimi olarak gören milliyetçi tepki sonucu savaş suçu soruşturması önlendi. 2015'ten sonra Sirisene döneminde farklı komisyonlar kuruldu, bir takım başarılı uygulamalar da geliştirildi, fakat onlar da arzulanan sonuçlar almaktan uzak kaldılar.
- Dil hakkı: 1956 da kabul edilen sadece Sinhala yasasıyla Sinhala dili tek resmi dil olarak ilan edildi, Tamil halkını devlet kurumlarında eğitimde ve sosyal hayatta marjinalleştirdi. Fakat daha sonra yapılan 1978 ve 1987 düzenlemeleri ile Tamil dili ülkenin ikinci resmi dili olarak tanındı, 2009 yılından sonra uygulamada ciddi bir iyileşme olmasına karşın, hala uygulamada birtakım sorunlarla karşılaşılmaktadır.
- Mülkiyet hakkı: Çatışma dönemlerinde ordu birçok bölgeyi ve yerleşim yerlerini güvenlik bölgesi olarak ilan edip sivil Tamil halkının o bölgelere girişini yasakladı. Komisyon çalışmaları sonucu bu bölgelerin bir kısmı halka iade edildi, fakat ordu birçok stratejik bölgeden ayrılmadı. Yine ülkenin orta kesimlerinde çay bahçelerinin önemli bir kısmı Tamillerden zorla alınıp Sinhala toplumuna verilmişti. Orada mülkiyet iadesinde bir takım sorunlarla karşılaşıldı.
- Kamuda ve siyasette temsil: Kamu kurumlarında, güvenlik ve yargı sisteminde Tamil ve Müslüman toplumlarında daha fazla istihdam sağlandı. Tamilce bilen kişilerin bu kurumlarda istihdamı sağlandı, fakat bu uygulama da sınırlı kaldı. Parlamento ve yerel meclislerde azınlık partilerin siyasi katılımı güçlendi, fakat istenilen düzeye bir türlü getirilemedi.
- Özerklik talebi: Tamillerin etnik ve kültürel kimliklerini korumak için bölgesel bir otonomi ve federal bir yönetim yapısı talep edildi. Savaş sonrasında özellikle kuzey ve doğu eyaletlerinde daha fazla yetki devri konuşulsa da merkezi hükümet hep üniter yapıyı koruma eğiliminde oldu. Bu durum Tamillerin siyasi taleplerinin tam olarak karşılanmadığı anlamına geliyordu. Fakat Tamillerin otonomi talepleri ve ademi merkezi yapı istekleri zamanla vücuda geçti ve Sri Lanka dokuz özerk bölgeye dönüştü. Fakat bu eyalet yönetimi tam bir özerklik olarak uygulamaya geçmedi. Merkezi hükümetler her zaman daha güçlü olmaya ve yerel yapıları zayıf tutma eğiliminde oldular.
Toplumsal entegrasyon faaliyetleri
Bu çerçevede, yerinden edilen insanların bölgelerine dönmesi, rehabilitasyon faaliyetleri, barış ve insan hakları eğitimi ve toplumlar arası diyalog çalışmaları gibi önemli entegrasyon faaliyetleri geliştirildi.
- Yeniden yerleştirme ve altyapı çalışmaları: Yerinden edilen insanların kademeli olarak bölgelerine dönmeleri sağlanmış, Tamilceden Sinhalaya değiştirilen köy ve belde isimlerinin asıllarına döndürülmesi için çalışmalar yapılmış. Tamil bölgelerinde yollar, köprüler, sağlık merkezleri ve okullar yeniden inşa edilmiştir.
- Rehabilitasyon programları: Teslim olan Tamil Kaplanları üyeleri için mesleki eğitim, psikososyal destek ve topluma kazandırma projeleri uygulandı. Genç savaşçılara tarım, balıkçılık, küçük ölçekli işletmeler gibi alanlarda iş kurma desteği verildi.
- Eğitim ve gençlik programları: Gençler için spor, kültürel faaliyetler ve barış eğitimi programları düzenlendi. Eğitim Bakanlığı ve UNICEF iş birliğiyle okul müfredatına "Barış ve Değerler Eğitimi" (Peace and Value Education) adı altında dersler eklenmiştir. Tabi ders içeriklerinde çokkültürlü toplumsal yaşam, eşit vatandaşlık, demokrasi ve insan hakları gibi başlıklar işlense de, bunlar çoğunlukla "değerler eğitimi" ya da "vatandaşlık eğitimi" şemsiyesi altında verilmektedir.
- Kültürel ve dinsel diyalog çabaları: Budist-Sinhali, Hindu-Tamil ve Müslüman topluluklar arasında diyalog toplantıları ve dini liderlerin katılımıyla barış çağrıları organize edildi. Ortak bayram kutlamaları ve kültürel etkinlikler teşvik edildi.
Sonuç olarak, uluslararası toplumun gayretleri ile barış sürecinde kısmen mesafe alındı, fakat Sinhala toplumun kolektif ayrımcı, ötekileştirici ve üstenci hafızası her zaman barışın önünde ciddi bir engel oldu.
Sahici bir barışın önüne hep set çekti. Tamil halkının haklarını kendi kaybı saydı ve devlet nezdinde her zaman milliyetçilik ve yer yer ırkçılık korundu.
Barış sürecine rağmen bu zararlı anlayış ortadan kaldırılamadı. Fakat önemli adımlar da atılmadı değil.
Son yıllarda kanlı çatışmaların yerini sükûnet almış olsa da gerçek ve kalıcı bir barışın yolu yalnız silahların susmasına değil, aynı zamanda güç paylaşımlı bir demokrasi ve adaletin tesisiyle mümkün olabilir.
Adanın geleceği Sinhala, Tamil ve Mor Müslüman haklarının farklılıklarına rağmen, bir arada eşit ve adil bir şekilde yaşama iradesine bağlı.
Uluslararası toplumun da desteğiyle bu yönde atılacak her adım, barışa açılan kapıları aralamak için kritik bir öneme sahiptir.
*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
