BRICS başarısı: Ortak döviz rezervi veya BRICS Para Fonu

Umur Tugay Yücel Independent Türkçe için yazdı

Görsel: Freepik

BRICS topluluğu Yeni Kalkınma Bankası'nın ardından ikinci bir finansal mekanizma inşa etti. 

Genç bir oluşum olan BRICS'in ikinci mütevazı girişimi BRICS Para Fonu olarak da anılan Koşullu Rezerv Düzenlemesi oldu. 

2012'de Brezilya, BRICS Koşullu Rezerv Düzenlenmesinin kurulmasını önerdi.

BRICS üyeleri arasında Koşullu Rezerv Düzenlemesi (BRICS Contingent Reserve Arrangement - CRA) için bir Çalışma Grubu kuruldu.

Ardından BRICS liderleri, Maliye Bakanları ve Merkez Bankaları bu konuda çalışmaya başladı. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

2015 yılında Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın merkez bankaları arasında Koşullu Rezerv Düzenlemesi anlaşması imzalandı. 

Kurulan bu mekanizma BRICS ülkelerinin bir araya gelerek oluşturdukları acil durumlar için ortak bir döviz rezervidir.

Bir döviz rezervi fonu olan bu mekanizmayı "mini IMF'" olarak adlandıranlarda oldu. 

Ayrıca bu fon için BRICS Destek Fonu, BRICS Döviz Rezerv Havuzu, Koşullu İhtiyat Fonu Düzenlemesi, Ortak Döviz Rezervi Anlaşması ve Şartlı Rezerv Düzenlemesi gibi isimler de kullanılıyorr.


BRICS Para Fonu Sistemi

Ortak döviz rezervi Çin'in 41 milyar dolar, Hindistan'ın 18 milyar dolar, Rusya'nın 18 milyar dolar, Brezilya'nın 18 milyar dolar ve Güney Afrika'nın 5 milyar dolar bireysel taahhütleriyle 100 milyar dolar sermaye ile kuruldu. 

100 milyar dolar sermaye ile kurulan bu fon küresel finansal krizler ve ekonomik dalgalanmalar sırasında gelişmekte olan ülkelerin karşılaştığı ödemeler dengesi krizlerine ve uluslararası döviz rezervleri zayıflayan ülkelere nakit sermaye sağlayacak.

Bu fon aslında BRICS ülkeleri arasındaki ortaklaşa bir yardım mekanizmasıdır. 

IMF'nin 700 milyar dolar fazla olan mali kaynağı ile kıyaslandığında BRICS Para Fonu göze küçük gelebilir.

Ancak BRICS ülkelerinin döviz rezervleri 5 trilyon dolardan fazla.

Bu yüzden BRICS Para Fonu gerekli gördüğü zaman döviz havuzunu IMF ile kıyaslanacak duruma getirme gücüne sahip. 

Aynı zamanda BRICS Para Fonu için IMF uzun ve kapsamlı tecrübesi ile faydalı bir örnek teşkil ediyor.

Bu fonun en önemli özelliği BRICS ülkelerinin Batılı küresel finansal sistemden bağımsız bir yol açmasıdır.

Nitekim bu fon IMF'nin yerini almak için değil onun eksiklerini tamamlamak ve ona alternatif olmak için kuruldu.

10 yıldır varlığını devam ettiren ortak döviz rezervi büyük ölçekli kullanım açısından aktif olarak test edilmedi.

Yani, BRICS ülkeleri bu finansal mekanizmayı kurmuş olsa da ülkeler bu döviz rezervini hiç kullanmadı.

Çünkü BRICS ülkeleri uzun yıllardır bir ekonomik kriz veya döviz kıtlığı yaşamadı. 

Eğer herhangi bir üye böyle bir kriz yaşarsa bu fon harekete geçmeye hazır durumda.

Ayrıca Yeni Kalkınma Bankası örneğindeki gibi burada da hiçbir ülkenin tek başına karar alma ve veto hakkı yok. 

Bununla beraber fon kapsamında sağlanan finansman belirli ekonomik reformlara ve koşullara bağlı olacak.

Bu sayede üye ülkeler ekonomik yapılarını iyileştirebilir ve daha sürdürülebilir kalkınma sağlamak için gerekli adımları atabilirler. 

Bu fon esnek bir kredi stratejisiyle her üye ülkenin ihtiyaçlarına göre uyarlanmış ya da özelleştirilmiş kredi düzenlemeleri içeriyor.

Bu düzenleme yalnızca BRICS ülkelerinin ekonomik istikrarını sağlamada değil aynı zamanda gelişmekte olan ülkelerin daha bağımsız bir ekonomik pozisyonda olmalarını sağlamada da önemli bir rol oynayacaktır.
 


Ekonomik krizlere karşı sigorta

BRICS Para Fonu BRICS ülkeleri arasında finansal bir dayanışma ağı oluşturarak ani küresel ekonomik şoklar ve döviz krizlerine karşı daha güçlü bir koruma sağlayacak.

Bu yüzden BRICS Para Fonu, BRICS ülkeleri için bir finansal güvenlik ağı olarak da nitelendirilebilir.  

Bunun yanında, acil durum ortak döviz rezervinin sunduğu finansal güvence ülkelerin döviz rezervlerini güçlendirecektir.

Dahası bu durum BRICS ülkeleri arasındaki iş birliğini artırırken küresel krizlere karşı ortak bir tepki mekanizması oluşturacak ve BRICS ortak döviz fonu acil durumlar için bir nevi "döviz rezervi sigortası" işlevi görecektir. 

Üye ülkeler dış finansman alamadıkları veya dış borçlarını ödeyemedikleri durumlarda bu fon aracılığıyla borçlanma ve ödeme güçlüklerini aşabilmek için finansal yardım alabilecekler.

Böylece dış borç ödemelerinin aksaması veya döviz kıtlığı gibi sorunlarla başa çıkmaları kolaylaşacak.

Bundan dolayı BRICS Koşullu Rezerv Düzenlemesi gelişmekte olan ülkeler için kritik bir ekonomik güvence aracı konumunda.  


Küresel ekonomik mimaride değişim

Bu fonun kuruluşu BRICS ülkelerinin Batı merkezli küresel ekonomik sistemin kendilerine zarar veren dinamiklerine karşı daha güçlü bir duruşu temsil ediyor.

Bu nedenle BRICS Para Fonu bu tür stratejik hedeflere ulaşmak için önemli bir araç olarak görülebilir.

BRICS Para Fonu bölgesel ekonomik istikrarı artırarak ülkelerin birbirlerine yardım etmelerini sağlayarak küresel düzeyde daha stabil bir ekonomi ortamı yaratmalarına imkan tanıyacak.

Bu fon ekonomik krizlere karşı koruma sağlarken küresel finansal sistemdeki Batılı kurumlara karşı bir alternatif sunuyor.

Böylece üye ülkeler için daha bağımsız finansal hareket etme imkânı sunduğu gibi ekonomik istikrarı güçlendirmeye yardımcı olacaktır. 

Küresel ölçekte ise bu fon gelişmekte olan ülkelerin daha fazla etki kazanmasını hızlandıracak. 

BRICS grubunun artan ekonomik gücü yanında finansal mekanizmalar oluşturması küresel ekonomik mimariyi değiştirmede ve dönüştürmede oldukça önemli. 

Görüldüğü üzere BRICS'in inşa ettiği bu ekonomik kurumlar daha yolun başındadır. Buna rağmen bu kurumlardan "çok şey beklemek"' ya da "onları yok saymak" yükselen BRICS ve BRICS ülkelerinin gücünü tam olarak anlayamamak demektir. 

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU