Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaştaki en önemli gelişmelerden biri de, muhtemelen güçlü kamikaze drone'ların konuşlandırılmasıdır. Son birkaç haftadır Rusya, Ukrayna'daki kritik altyapıyı vurmak için drone'lar ve füzeler kullanıyor. Ukraynalı yetkililerin bana söylediğine göre bu saldırılar, enerji tesislerinin yüzde 40'ının hasar görmesi ya da yok olmasıyla sonuçlandı.

Bu da ülkenin elektrik kullanımını ülke genelinde kısıtlamak zorunda kalması anlamına geldi. Sert bir kış yaklaşırken elektrik kesintileri, muhtemelen ölümcül olabilir.

Birleşik Krallık, Fransa, Almanya ve ABD'yle birlikte Ukrayna, İran'ı 2015 kararını ihlal ederek Ruslara drone tedarik etmekle suçladı. Bu 4 ülke, Kiev'in konuyla ilgili BM soruşturması açılması yönündeki çağrısına da destek verdi. Drone'ları temin ettiğini şiddetle ve defalarca reddeden İran, olası BM soruşturmasını da sertçe eleştirdi.

Ancak daha geçen hafta Beyaz Saray, sadece İran'a ait drone'ların konuşlandırılmakla kalmadığını, aynı zamanda İranlı eğitmenlerin ve teknik destek çalışanlarının Rus işgali altındaki Kırım'da fiilen bulunduğunu ve Ukrayna'ya drone saldırıları düzenlenmesine yardımcı olduğunu iddia etti.

Bu nedenle Kiev, soruşturma çağrılarının yanı sıra İran'ın baş düşmanı İsrail'den de destek istedi ve İsrail'in güçlü Demir Kubbe hava savunma sistemini özellikle talep etti. Ukraynalı savunma yetkililerinin iddiası, bunun sadece Ukrayna'ya yardım etmekle kalmayacağı, aynı zamanda "İsrail için iyi olacağı" yönünde.

Ukrayna Savunma Bakanlığı danışmanı Yuriy Sak bu hafta Kiev'den bana yaptığı açıklamada, "İran, Ukrayna'yı bu drone'lar için bir test alanı olarak kullanıyor. Güçlü ve zayıf yönlerini ortaya çıkarmaya çalışıyorlar" dedi:

Bu drone'ları burada mükemmelleştirecekler ve bir gün bu mükemmelleştirilmiş drone'lar İsrail'e ateşlenecek.

İsrail, Kiev'e silah vermeyi şu ana kadar kesin bir şekilde reddetti ve desteğini insani yardım ve koruyucu teçhizatla sınırladı. İsrailli yetkililer son olarak sivillere yönelik hava saldırısı uyarılarının geliştirilmesi için İsrail'in Ukraynalılara yardım teklif ettiğini söyledi ki bu, hayat kurtaracak bir mekanizma. Ancak desteği bu kadarla sınırlı kaldı.

İsrail, Rusya'ya yönelik uluslararası yaptırımlara da katılmadı. Çarşamba günü İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, pozisyonlarının değişmediğini söyledi ve "bariz nedenlerden dolayı" İsrail'in savaş sistemleri sağlayarak çatışmaya girmek istemediğini belirtti.

Ancak İsrail, tutumunu değiştirmesi için baskı görüyor. Kiev'den bana açıklama yapan Sak sözlerine, "Bize yardım etmemeleri ters etki yaratır" diye devam etti:

Eğer kendilerini korumak istiyorlarsa bize bir anti-drone sistemi sağlamalılar. 

Sak, Ukrayna'ya yönelik herhangi bir saldırının kopyalanarak İsrail'e de kolayca yapılabileceğini vurguladı.

Başkan Putin'in Ukrayna'yı istilasını açıkça kınayan ve savaşın başında bunun "uluslararası düzenin ciddi bir ihlali" olduğunu söyleyen İsrail için bu zor bir pozisyon.

Amerikan düşünce kuruluşu Wilson Centre'a göre, İsrail nüfusunun en az yüzde 15'i Rusça konuşuyor ve bu da onları ülkedeki en büyük Yahudi azınlık kılıyor. Sovyetler Birliği'nin çöküşünü takip eden 10 yıl içinde bir milyondan fazla Rus, İsrail'e yerleşti.

İsrail ayrıca savaşın harap ettiği komşusu Suriye konusunda Moskova'yla yakın iletişimine bel bağlıyor. Rusya'nın 2015'te Suriye'deki iç savaşa müdahalesinin ardından İsrail, komşu Arap devletindeki İran mevzilerine, silah depolarına ve silah transferlerine yönelik İsrail saldırıları sırasında yanlışlıkla çatışma çıkmasını önlemek için Rusya'yla bir "çatışmasızlık mekanizması" kurmuştu.

İsrailli medya organı Haaretz'in haberine göre İsrail, Ukrayna'ya silah sağlamasına misilleme olarak, Rusya'nın Suriye'ye hava saldırılarını engelleyebilecek sistemler sağlayarak karşılık vermesinden de endişe duyuyor.

İsrailli savunma yetkilileri arasında, hava savunma sistemlerinin Ukrayna tarafından Rus uçaklarını düşürmek için kullanılabileceğine dair endişeler bulunduğu bildiriliyor. Rus pilotların kaybı durumunda İsrail'e suç atılmasından korkuluyor.

Dolayısıyla Ukrayna savaşı ve son zamanlarda Ukrayna'nın doğrudan ve alenen silah ricasında bulunması, İsrail'in denge çabalarını kırılma noktasına sürüklüyor. İsrail'in ne yapacağı belli değil. Ukrayna'da durum daha da kötüleştikçe ve savaş uzadıkça bu pozisyonun değişebileceğine dair ipuçları var.

Haaretz gazetesi, geçen hafta ismini açıklamadığı üst düzey bir Ukraynalı diplomatik yetkiliye dayanarak, İsrail Başbakanı Yair Lapid'in bu hafta yapılacak seçimlerden sonra başbakan olarak kalması halinde İsrail'in Ukrayna için daha fazlasını yapma sözü verdiğini yazdı.

Lapid, belki de Rusça konuşan nüfusun desteğini kaybetmek istemediği için 1 Kasım'da yapılacak genel seçimler öncesinde Ukrayna'ya herhangi bir silah sözü vermek istemeyebilir. Böylesine kritik bir dönemde güvenlik açısından mevcut durumu bozmak istemeyebilir: Bu haftaki seçim, 4 yıldan kısa bir süre içindeki 5. seçim olacak. İsrail de kendi siyasi krizinden etkilenmiş durumda.

Her iki durumda da Ukrayna'daki savaşın jeopolitik yansımaları, sınırlarını bir hayli aşarak tüm dünyaya yayılmaya devam ediyor. İsrail, Rusya, İran ve Suriye açmazı, sıradaki Gordion düğümüdür.

 

https://www.independent.co.uk/independentpremium

Independent Türkçe için çeviren: İpek Uyar