Güney Afrika'nın son fes imalatçısı Hacı Goisen Samsodien

Dr. Halim Gençoğlu Independent Türkçe için yazdı

Kolaj: Independent Türkçe

Güney Afrika'da kalan son fes ustası 76 yaşındaki Goisen (Hüseyin okunur) Samsodien 1946 yılında Cape Town'ın Woodstock semtinde doğmuş.

Eski bir alışkanlık olsa gerek, Hüseyin amca bir taraftan çalışırken diğer taraftan sorularımıza cevap verdi.
 

2.jpg
Goisen Samsodien, "Bu mesleğimle beş çocuk okuttum, hacca gittim, elhamdülillah halen evime ekmek getiriyorum" derken, aynı anda bir fesi daha tamamladı

 

Shamsodien kardeşler tarafından Maitland fabrikasında üretilen fesler, 20 yıl önceye kadar tüm ülkeye satılıyordu.

Fakat şimdi tek başına kalan Hacı Hüseyin Samsodien, Kensington'a taşıdığı mağazasını artık yaşından ötürü elden çıkarmak niyetinde.

Hüseyin amca "Gönül 'devam et' dese de gözler çalışmaya el vermiyor" dedi.


Hacı Shamsodien'in fes mağazasında yapılan geleneksel fes tasarımı en çok da ülkedeki İslami okul ya da medreselerdeki talebeler tarafından alınıyordu.

Cape Town'un Kensington semtinde mütevazi bir işletme sahibi, yaşı seksene yaklaşmış Hüseyin amcaya "Keçe fes, Güney Afrika'ya nereden geliyor" diye sorduğumuzda "Fes bizde Türk işidir" diye cevap aldık.

Hüseyin amca, sözlerine şöyle devam etti:

Birinci Dünya Savaşı yıllarında İngilizler, Anzak kuvvetlerini Yeni Zelanda ve Avustralya'dan getirip Çanakkale'de savaştırmışlar. Dönüş yolunda Ümit Burnu'na uğrayan Anzak kuvvetleri birkaç gün Cape Town şehrinde erzak alıp şehirde ihtiyaçlarını gidermişlerdi.

Askerler Cape Town'da Türk fesiyle gezen Müslümanları görünce Osmanlı'nın Ümit Burnu'nu işgal ettiğini düşünüp paniğe kapılmışlar ve alel acele gemilerine geri dönmüşlerdi.

Hayatlarında ilk defa Çanakkale'de Türk askerinde fes gören Anzaklar, Cape Town'da Ebubekir Efendi'nin etkisiyle fes giyen Müslümanları görünce savaşın etkisiyle endişeye düşerek meseleyi komutanlarına rapor etmişlerdi. O zamanlar bizim ailemizdeki erkekler de fes takıyorlardı. Fes takmak demek dini kimliğimizin bir parçasıdır.


Hakikaten Müslümanların Cape Town'da fes giymeleri bir yana, 1917 yılında Güney Afrika Müslümanları Cihan Harbi'nde Osmanlı Devleti'ni desteklemek için camilerde Türk bayrağı dalgalandırıyorlardı.

Dolayısıyla coğrafi mesafelere rağmen Osmanlı Devleti'nin Güney Afrika Müslümanları ile kaydadeğer kültürel ve dini ilişkilerinden bahsetmek mümkündür.

Hacı Hüseyin amca, fes imalatını anlatırken "Bu tarihi geçmişe değinmeden edemeyeceğim" diyerek bize fesin Güney Afrika serüvenini de anlatmış oldu.
 

1.jpg
Hacı Hüseyin Samsodien dükkanının önünde, Kensington, Mart 2022

 

Hüseyin amcaya göre, yüzyıllar boyunca Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olan Kuzey Afrika pazarlarındaki bir dizi renkli fesler, Ebubekir Efendi tarafından Güney Afri'ya getirildi ve törensel kıyafetlerin bir parçası oldu.

Bir bilgin ve öğretmen olan Ebubekir Efendi'nin buraya gelişi, 1860'larda Türk Sultanı tarafından en popüler olduğu zamanlarda Osmanlı (Türk) biçimli Buhari fesleri katlı sarığın yerini almıştı.

Malay törenlerin hemen hepsinde halen çeşitli tarz ve kılıklarda siyah yada kırmızı püsküllü fes kullanılıyor.

"Güney Afrika'da eski hacı kıyafetlerinin en belirgin ve en çok tercih edilen aksesuarı festir" diyen Hüseyin amca, sözlerine şunları ekliyor:

Hacca gitme merasimlerinde olduğu gibi, genç erkek çocukların her biri çeşitli boyutlarda kareli kumaşlarla güverteye çıkıp fesleriyle sevdiklerini selamlarlardı.


Hüseyin amca, "Belki benim ömrüm görmeye yetmez ama yetiştirdiğim birkaç çırağımın bu fesi Güney Afrika'da yeniden meşhur edeceklerine, geleneği yaşatacaklarına inanıyorum" diyor.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU