Avrupa yolsuzlukla mücadelede neden kendini geliştirmeli?

Ülkenin başbakanı Zdravko Krivokapic, "Yolsuzluk sadece Karadağ'ın değil diğer ülkelerin de sorunu" diyor

Zdravko Krivokapic,  Aralık 2020'den beri Karadağ Başbakanı olarak görev yapıyor (AP)

Balkanların batısında küçük bir ülke olan Karadağ'da onlarca yıldır ilk kez yeni bir yönetim ekibi, hükümeti devralıp kayıtları incelemeye başladıktan sonra, uzun süredir siyasette büyük ağırlığa sahip Cumhurbaşkanı Milo Djukanovic yönetiminde kendi ifadeleriyle şok edici düzeylerde yolsuzluk yaşandığını tespit etti.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Yeni seçilen başbakana göre kamunun bütçe rezervleri hükümetin dostlarına pahalı özel daireler almaya ayrılmıştı. Başbakan, bunun da ötesinde resmi kayıtların üstünün örtüldüğünü söylüyor. Kamu fonlarının kullanımını detaylandıran büyük kutular dolusu bir sürü belge makineden geçirilip parçalanmış. Ve bunlar daha sadece başkent Podgoritsa'daki Karadordeva Caddesi üstünde yer alan hükümetin merkez binasında bulunan belgeler.

Yeni hükümet, önceki hükümetin başka bakanlıklarda işlediği iddia edilen suçlarla ilgilenmeye henüz başlamadı.

Aralıktan bu yana yeni ve deneyimsiz hükümetin başbakanı olarak görev yapan Karadağlı makine mühendisliği profesörü Zdravko Krivokapic, videolu bir röportajda "Burada on binlerce değil on milyonlarca eurodan bahsediyoruz. Hak eden birine tahsis edilen daire neden gizli tutulsun?" diyor. Djukanovic, yolsuzluk iddialarını uzun zamandır yalanlıyor.

Hapis cezasına çarptırılan muhalif Aleksey Navalni'nin uzun bir videoda açıkladığı, Vladimir Putin'in yolsuzluğu ve Karadeniz'deki sarayıyla ilgili iddialar Batı genelinde büyük gürültü yarattı. Elbette Putin iddiaları reddediyor.

Fakat Ural Dağları'nın ötesine bakıp Putin'in Rusya'sında kol gezen yolsuzluğa cık cık yapmak kolay ve tatmin edici olsa da derin ve yaygın yolsuzluk sadece orada görülen bir şey değil. Karadağ ve Arnavutluk gibi dost NATO üyeleriyle Avrupa Birliği'ne tam üye olan Bulgaristan, Macaristan ve Romanya bile yolsuzlukla dolu.

Kemikleşmiş siyasi elitler Karadağ'da olduğu gibi ortadan kaldırılsaydı, bu hükümetleri yakından inceleyecek her reformcu muhtemelen daha çok rüşvet ve kamu fonlarının suiistimaliyle karşılaşırdı.

Yolsuzluk karşıtı Uluslararası Şeffaflık Örgütü (TI), bu yıl Macaristan'ın seviyesini AB listelerinin en altındaki Bulgaristan ve Romanya'nın yolsuzluk sıralamasına düşürdü. Raporda AB fonlarının kötüye kullanılmasının Macaristan'da "yeni normal" haline gelmesinin nedenleri arasında bağımsız kurumların zayıflaması, medyanın giderek daha fazla siyasallaşması ve sivil topluma yönelik düşmanlık gösterildi. TI, "Hukukun üstünlüğünün ve demokratik gözetimin devamlı aşınması, iktidarın en üst kademelerinde yolsuzluğun büyümesi için koşulları yarattı" dedi.
 


Bize daha yakın diğer siyasi oligarklar da tıpkı Putin gibi zengin bir yaşam tarzının keyfini sürüyor. Bulgaristan'daki etnik ve dini azınlıkları temsil eden önemli bir Bulgar siyasi partisinin 66 yaşındaki kurucusu Ahmed Doğan, Karadeniz'de resmi olarak kamu arazisinde bulunan ve maaşları devlet tarafından ödenen güvenlik görevlilerince korunan saray yavrusu bir villaya hakim.

İnsan hakları aktivistleri ve Batılı yetkililer, Rus gizli polisi olduğu iddia edilen kişiler tarafından zehirlendiği öne sürülen Navalni'nin önceki bir davadan kaynaklanan şartlı tahliye duruşmasına gelemeyecek kadar hasta olduğu için tutuklanıp hapse atıldığı adli süreçle haklı olarak alay etti. Fakat dişli Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi'nin (OCCRP) bir raporuna göre, bize daha yakın olan AB ve NATO üyesi Slovakya'da iş dünyasından yüzsüz bir yöneticinin lehine kararlar veren yargıçları satın aldığı iddia ediliyor. Ne var ki aleyhinde hiçbir şey kanıtlanmadı.

Bu arada Malta da hâlâ, AB üyesi ülkenin yeraltı suçlarında üst düzey yolsuzluğu araştırmaya çalışan gazeteci Daphne Caruana Galizia'nın 2017'de öldürülmesiyle uğraşıyor.

Danimarka, Finlandiya, İsveç, Hollanda, Lüksemburg ve Almanya, TI'nin yolsuzluğun en az olduğu ülkeler listesinde ilk 10'da yer alıyor. Fakat bu ülkelerde bile uyuşturucu kaçakçıları ve suç dünyasının diğer elebaşları, tamamen yasal olabilen ama kara para aklama operasyonları için paravan şirket görevi gören işletmeler kurmak amacıyla gevşek bankacılık ve kurumsal tescil kurallarından istifade ediyor. Kısa süre önce savcılar, bir Arnavut uyuşturucu patronunun uyuşturucu maddeleri Güney Amerika'dan Avrupa'ya taşımak için Hollanda ve Belçika'daki limanları kullandığını iddia etti.

10 yıllardır iktidarda olan Djukanovic liderliğindeki hükümetin geçen yıl yapılan seçimlerde mağlup edildiği Karadağ gibi ülkelerde reformcular, harekete geçmek için küçük bir fırsat penceresine sahip olduklarını biliyor. AB'ye katılmak için ülkelerinin kayıtlarını ve imajını düzeltmeyi umduklarını dile getiriyorlar. Başlarındaki bir başka dert de Karadağ'ın Arnavutluk'la birlikte küresel uyuşturucu ticaretinin büyük ara duraklarından biri haline gelmesi.

Krivokapic, "Organize suç ve yolsuzlukla mücadele bu hükümet için önceliktir" diyor.

Karadağ'ın önünde uzun bir yol var. 2015'te OCCRP, "dünyanın en adanmış kleptokrasilerinden ve organize suç cennetlerinden birini" inşa ettiği iddiasıyla Djukanovic'i yılın kişisi ilan etmiş ve ülkenin "yolsuzluk ve kara para aklamayla boğulmuş bir ekonomiye" sahip olduğunu belirtmişti.

Fakat rüşvetin, kamu fonlarının kötüye kullanımının ve hesap verilebilirliğin her geçen gün kötüye gittiği doğu Avrupa ve Balkan ülkeleri de dahil Avrupa genelinde yolsuzluğa aman vermemek için daha ciddi bir çaba gösterilseydi, küçük Karadağ için de yolsuzlukla mücadele etmek daha kolay olurdu.

Krivokapic, "Yolsuzluk sadece Karadağ'ın değil diğer ülkelerin de sorunu. Uluslararası toplumu bu sorunla başa çıkmakta bize yardım etmeye çağırıyoruz" diyor.



independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU