Sonbaharda dökülen yapraklar

Prof. Dr. Mustafa Öztürk Independent Türkçe için yazdı

Sonbahar, ağaçların yapraklarını dökme mevsimidir.

Sonbahar yaprakları, doğanın süsüdür. Yaprakların hışırtısında yürümek için insanlar, hafta sonları ormanlık yörelere giderler.

Bazıları hüzün olarak algılasa da ağaçların kışa hazırlığıdır yapraklarını dökmeleri. Ve bir renk cümbüşü oluşturur döküldükleri her yerde yapraklar…

Sonbaharda dökülen yapraklar, çöp değil, doğal gübredir.

Doğada hiçbir şey israf edilmez.

Dökülen yapraklar, gerçekten değerli bir doğal kaynaktır.

Bir bitkinin mevsim boyunca topraktan ve havadan elde ettiği besin maddelerinin yüzde 50 ila 80'ini içerirler.

Park ve bahçelerde biraz daha çevre dostu ve yaban hayatı dostu bir bakım yapmak mümkündür.

Yollara düşen yapraklar, mazgalların tıkanmasını önlemek ve betona düşen yaprakların toprakla buluşmasını sağlamak ve çıplak toprağı örtmek için tabi ki süpürülür. 
 

1.jpg
Resim 1. Yollara düşen yaprakların temizlenmesi


Hem kelebeklerin hem de ötücü kuşların sayısı, sonbaharda düşen yaprakların doğru değerlendirilmesine bağlı… 

Düşen yaprakların kaldırılmasından (yanlış yönetilmesinden) dolayı Kuzey Amerika'da 1970'ten bu yana yaklaşık 3 milyar kuşu kaybetmiştir.

Genel olarak, düşüş 1970’de yaklaşık 10 milyar olan kuş sayısı şimdi yaklaşık 7 milyara düşmüştür.

Bunun nedeni, kuşlar yaşamak, yiyecek bulmak, dinlenmek ve yavrularını büyütmek için ihtiyaç duydukları habitatları kaybetmektedirler. 

Kuş şarkılarının olmadığı bir dünya hayal edebiliyor musunuz?

Sonbaharda ağaçlardan doğal olarak düşen yaprakları, genelde tırmıkla kaldırmak, torbalara koymak ve sonra çöp depolama alanlarına göndermek yalnızca çimler için değil tüm gezegen için utanç verici çevre düşmanı bir uygulamadır.

Çöp depolama alanlarının hacminin azaltılması ve metan/karbon dioksit gibi sera gazlarının salımlanması başlıbaşına çevre felaketidir. 

Sonbaharda dökülen yapraklar, yakılmamalı. Dökülen yaprakları yakmak, canlara zarar vermektir. Yerel yönetimler, yaprakların yakılmasına izin vermemeli.

Düşen yaprakları oldukları yerde bırakılmalı ve çim biçme makine ile ufalanmalı Taşıma maliyeti sıfırlanmalı.
 

2.jpg
Resim 2. Toplanan düşen yapraklar


Düşen yaprağın gücü; topraktaki canlıları ve bitkileri korur.

Malç olarak kullanılan düşen yapraklar, hafiftir, çabuk bozulur, kabuklu malç gibi mevcut azotu bağlamaz, çekicidir ve en önemlisi ücretsizdir.

Dökülen yapraklar yağan yağmur ve karla birlikte mantarların ve bakterilerin yardımıyla çürüyerek toprağa karışır, azot kaynağı olarak toprağı besler.

Şehirlerde park-bahçelerin yapay yollarla gübrelendiği biliniyor ancak en azından parkların kuytu kalmış köşelerinde yapraklar tırmıklanmazsa/süpürülmezse kentler biraz da olsa doğal kalmış olur.

Atmosferdeki karbon dioksit emen ve depolayan ağaçların ve ağaççıkların yaprakları karbon bakımından zengindir.

Dökülen yapraklar ve iz mineraller bakımından zengindir.

Dökülen yapraklar çıplak toprakla buluşmalı, toprağı iyileştirmeli, C/N/P oranını düzenlemeli, su tutma kapasitesini artırmalı ve toprağa can vermeli. Sonbaharda düşen yapraklar, aslında toprak için bir nimettir.

Sonbaharda dökülen yapraklar, doğru yönetilirse bedavaya toprak iyileştirici, düzenleyici, ıslah edici ve gübredir; yani toprağı can toprağa dönüştürür.

Sonbaharda düşen yapraklar, toprakları, ağaçları kısaca yeşil alanları besler. 

Sonbaharda dökülen yaprakları bulunduğu yerde çıplak toprakla buluşturmak ekolojik dengeyi korumaktır.

Böylece dökülen yaprakların toplanması, taşınması ve depolanması için toplumdan toplanan vergi harcamaları da sıfırlanır.

Dökülen yapraklar doğru yönetilirse içinde kış aylarında, tırtıl gibi birçok kelebek ve güve yaşar. Dökülen yapraklar tırmıklandığında, bahçelerde görülen tüm kelebek popülasyonu ortadan kaldırılır.

Sonbaharda düşen yapraklar, bitkileri, toprağı, solucanlar ve börtü böcekleri korumak için kullanılır.

Dökülen yapraklar, azalan yaban hayatı popülasyonu korumak için gerçekten faydalıdır.

Dökülen yapraklar ağaç/ağaççık ve bitki kök sistemlerini örter, toprağın nemini korur, yabani otları önler ve diğer bitkileri bastırır.

Yavaş yavaş parçalanırlar ve (temel) besinleri bitkilere geri verirler.

Toprağa 5 cm kalınlıkta sonbaharda düşen yaprak malç tabakası eklemek, dönüm başına yaklaşık 68 kg azot, 9 kg fosfor ve 30 kg potasyum eklenmesi demektir.

Düşen yapraklar tekniğine uygun yönetilirse kışın toprak izolatörü ve ilkbaharda malç ve biyo-kompost olarak kullanılır. 


Biyokompost ve yaprak küfü

Yaprak küfü ile biyokompost arasındaki fark, kompostun tüm yeşil atıkları (çim kırpıntıları, mutfak artıkları, ölü yapraklar ve çok daha fazlası dahil) içermesi, yaprak küfünün ise sadece dökülen yapraklardan yapılmasıdır.

Sonbaharda düşen yapraklar, kahverengine dönünceye kadar düştüğü yerde bekletilmeli. Düşen yapraklar, kahverengine dönünce çim biçme makinesi ile ufalatılmalı/kırpmalı ve bulunduğu yerdeki toprağa malçlanmalı.

Kırpılan yapraklar, biyolojik olarak daha hızlı bozulur. Kırpılan yapraklar, toprağı daha canlı tutar, ağaçları ilkbaharda canlandırır ve daha yeşil çimler oluşur.

Kırpılan yapraklar, çimlere besin sağlar, yaban otu büyümesini engeller ve toprağı kaliteli hale getirir.  

Hiçbir şekilde tırmıklama yapmadan yaprakları basitçe çim biçme makinesi ile biçmek en kolay çözümdür. Çimlerdeki tüm düşen yaprakları tırmıklamak için hiçbir bilimsel neden yoktur. 


Malçlama

Toprağın üzerini örtmekte kullanılan tüm malzemelere "malç" adı verilir.

Aslında malçlama, kompostlamanın bir başka formu olarak da adlandırabilir. Çünkü sağladığı birçok faydanın yanında, zamanla mikro canlılar tarafından parçalanarak toprağa karışır.

Ancak, havadaki nem oranı düşük olan kuru iklimler ve mevsimlerde bu süreç oldukça yavaş ilerler.

Yağmur suyunu toprakta daha uzun süre tutmaya yarayan yöntemler malçlama alanlarında değerlendirmek önemli yaklaşımlardır.

Sonbaharda düşen yapraklarla malçlama, bahçede altın elde etmenin ucuz ve yenilenebilir bir yoludur.
 

3.jpg
Resim 3. Kırpılmış düşen yaprak

 
Günümüzde çoğu çim biçme makinesinin malçlama kapasitesi vardır ve eski çim biçme makineleri, bir malçlama bıçağı takılarak malçlama makinesine dönüştürülebilir.

Peyzajınızda yaprakları kullanmanın anahtarı, önce onları ufalamaktır (parçalamaktır). Bu işlem bir çim biçme makinesi veya bir yaprak vakumlu öğütücü ile yapılabilir.

Onlar ufalanmazsa kışın tamamen parçalanmazlar ve baharda tırmıklanması gerekir. Çimlerin bütün yapraklardan oluşan bir örtü ile örtülmesi de iyi değildir.


Malçlama yapmanın faydaları

Çim biçme makinesiyle düşen yaprakların üzerlerinden geçilir. Ağaçların/ağaççıkların altına, sebze ve meyve bahçelerine, bostanlara, seralar ve çimlerin üzerine malçlama yapılır.

Kırpılan yaprakları malçlama yapmanın faydaları;

  • Güneş ışığını keserek yaban otlarının büyümesini engeller.
  • Doğrudan güneş ışığını azalttığı ve nem tuttuğu için biyolojik aktiviteyi teşvik eder.
  • Toprak ile atmosfer arasında güneş ışığının toprak yüzeyine ulaşmasını engelleyerek suyun buharlaşmasını azaltır.
  • Kışın doğal olarak parçalanır. 
  • Toprağı gölgelendirir.
  • Kışın yabani otları uzak tutmaya, kökleri dondan korumaya ve toprağın fırtınalarda ve sert rüzgarda yıkanmasını önlemeye yardımcı olur. 
  • Toprağa/bitkilere besi maddesi ve organik madde sağlar.
  • Kışa girmeden hemen önce yapılacak malçlama, toprağın daha geç soğumasını sağlar ve toprağı yağmurun, karın şiddetinden korur. 
  • Gelecek yıl çimlerde daha az yabani otu oluşur. Yaban otlarının büyümesi engellenir.
  • Çimler gelecek ilkbahar ve yaz için daha iyi ve sağlıklı görünür.
  • Toprak yüzeyinde buharlaşmayı azaltarak veya engelleyerek toprakta su tasarrufu sağlar.
  • Yaban otunu baskılamak amacıyla yapılan örtme, toprağı çapalama gereksinimini ortadan kaldırarak toprak biyolojisine verilen zararın minimuma indirilmesini sağlar.
  • Fazla kurak dönemde ise toprağın nem ihtiyacını karşılar.
  • Toprağın sıcaklığını ve nemini dengeler.
  • Soğuk havalarda toprak sıcaklığını artırır ve sıcak dönemlerde ise düşürür.

Çimlerin ve toprağın üzerine düşen yaprakları geri dönüştürmenin bir yolu, onları çim biçme makinesi ile ufalamak ve sonra malçlamaktır.

Sabahları yapraklar hala nemliyken, çim biçme makinenizi en yüksek ayara getirilmeli ve yapraklar biçilmeli.
 

4.jpg
Resim 4. Düşen yaprakları biçme


Çift biçme makinesi, yaprakların boyutu küçültülür. Küçültülmüş yaprak parçaları, yavaş yavaş çimlere/toprağa süzülür ve çürümeye başlar.

Sonuçta biçilen yapraklar, toprak ve çimler tarafından kullanılmak üzere besi maddesi salımlar. Doğal döngü sağlanır.

Ağaçların/çalıların altına 1 santimetrelik bir kalınlıkta malçlama, toprak yapısını iyileştirir, ancak yaban otlarını bastırmak için en az 8-10 cm gerekir.

Malçlama katmanları, uygulandığında normalde 5,1 cm veya daha derindir.
 

5.jpg
Resim 5. Malçlama


Sonbaharda düşen yapraklarla malçlama yaparak; ağaçların, çalıların ve çimlerin altında kışın yaban otlarını uzak tutmaya, kökleri dondan korumaya ve toprağın fırtınalarda ve sert rüzgarda erozyona uğramasını önlemeye yardımcı olur.

Toprak yüzeyine, ağaçların etrafına, patikalara, çiçek yataklarına, yamaçlarda toprak erozyonunu önlemek için ve çiçek ve sebze mahsullerinin üretim alanlarında malçlama uygulanır. 
 

 

6-.jpg
Resim 6. Doğal malçlama görüntüleri

 
Sonbaharda düşen yaprakları solucanlar sever.


Yaprak küfü

Yaprak küfü, ücretsizdir, kolaydır, ancak sabır gerektirir.

Yaprak küfü, hem yaban hayatı hemde bahçe için iyidir.

Sonbaharda yaprak küfü yapmaya başlamak için mükemmel bir zamandır. Toprak için mükemmel bir toplama ve park-bahçelerdeki canlılar için bir nimettir.  

Yaprak küfü inanılmaz bir şeydir. Özellikle sadece besleyici değil besinlerin emilimine yardımcı olmak için toprağı mantarlarla bağlayarak neredeyse sihirli niteliklere sahiptir.

Turba yerine doğanın ikamesi olarak tanımlanır. Turba gibi, bitki kökleri için yumuşak ve davetkar bir ortamdır.

Fidelere karşı nazik ve hayata başlamaları için harika bir yer. Daha eski bitkiler için nemi tutar ve yeterince kalın yayılırsa yaban otları malçlama ile bastırır.

Ağır toprağı alacak ve tekrar hafifletecektir. Solucanlar onu severler, çünkü ücretsiz ve yapımı kolaydır; yaprakları toplayın ve uygun yerde ve şartlarda bekletin.

Eski bir küf karanlıktır, ufalanır ve tatlı kokar.

Yaprak küfü yapmanın en basit yolu, düşen yaprakları kenarlarında delikler açılmış siyah çöp torbalarında toplamaktır.

Yaprak küfü çok kuruysa ekstra uzun zaman alır, bu nedenle yağmurdan sonra yaprakları toplanmalı. Çöp torbası yöntemi, ekstra nem tuttuğu için başarılıdır.

Bekleme süresi çok uzunsa, işleri aceleye getirmenin püf noktaları vardır. Yaprakları yığmadan önce çim biçme makinesi ufalamak süreci hızlandırır.

Yaprakları çimlere dağıtın, toplama kutusunu biçme makinesinden çıkarın (her şeyi tıkarlar) ve biçin, tırmıklayın ve üst üste koyun.

Ancak işleri gerçekten hızlandırmak için, biraz nitrojen almanız gerekir ve en iyi kaynak, en azından en ucuz olan idrar veya benzeri sıvı bileşik kullanmaktır.

Bu sistemi seçerseniz, çöp torbalarını uygun bir yere yerleştirilmesi tavsiye edilir.

Yığın yaklaşık bir yıl boyunca oturur ve bittiğinde sebze ve çiçek bahçeleri için mükemmel bir değişikliğin yanı sıra saksı topraklarına harika bir katkı elde edersiniz.
 

7.jpg
Resim 7. Yaprak küfü​​​​​​


Biyokompost

Sonbaharda dökülen yapraklar en değerli biyo-kompost hammaddelerinden biridir. 

Düşen yapraklardan biyo-kompost üretimi, ekonomik ve pratiktir.

Sonbaharda düşen yapraklar, biyokompost üretimi için siyah altındır.

Kompost yığınındaki mikroorganizmaları yaşamak, büyütmek ve çoğalmak için azot, fosfor, potasyum, oksijen ve suya ihtiyaç duyarak bahçe atıkları komposta dönüştürülür.

Yığına eklenen malzemeler sayesinde azot, fosfor ve potasyum sağlanır.

İdeal olarak kompostlama yığınları nemli, ancak ıslak değildir. Bir avuç kompost malzemesi sıkıldığında bir veya iki damla su açığa çıkar.

Son zamanlarda hiç yağmur almadığımız için, mikroorganizmaların mutlu bir şekilde çalışmasını sağlamak için mevcut kompost yığınlarına su ekleyin.

Kompost yığınlarının iyi bir oksijen kaynağı temin etmek ve biyobozunur organik maddelerin en hızlı ayrışmasını sağlamak için halfada iki veya üç defa çevrilmesi gerekir.

Kompostlamada yığın içindeki sıcaklık 60-65oC dereceye ulaştığında, salmonella bakterileri ölür.

Kompostun ne zaman bittiğini nasıl anlaşılır? Bitmiş biyo-kompost koyu kahverengi, ufalanmış ve toprak kokuludur.

Orijinal materyallerin tanınabilir parçaları olmayacak ve yeniden karıştırıldığında yığın ısınmayacaktır.

Dökülen yapraklardan biyo-kompost üretilirse ilkbaharda hazır bir toprak iyileştirici, düzenleyici ve su tutma kapasitesini artırıcı hammaddedir. 

Biyo-kompost toprağı kaliteli hale getirir ve doğanın dengesini korur.

Sonbaharda düşen yapraklardan biyo-kompost üretilerek;

  • Yeşil alanlardaki topraklar iyileştirilir.
  • Toprak, nefes alır hale getirilir.
  • Toprağın su tutma kapasitesi artırılır ve daha az sulama gerekir.
  • Yaban otu ile mücadeleyi azalır
  • Topraktan gelen yaprak toprağa döner.
8.jpg
Resim 8. Biyo-kompost


Dökülen yapraklar hammadde olarak kullanılarak üretilen biyokompost, toprağa yavaş yavaş besi maddesi salınmasından toprak yapısını iyileştirmeye, toprağınızın pH'ını düzenlemeye (dengelemeye) ve su tutma kapasitesini artırmaya kadar park-bahçeler için çok çeşitli faydalar sağlar.

Biyokompost kullanılarak üretilen domates, biber, patlıcan gibi yaş sebzeler mis gibi kokar.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU