İran, caydırıcılığı füzelerle sağlarken, hava savunma kabiliyetini modern tehditlere göre uyarlamakta başarısız.

Bu durum, askeri dengeyi ciddi şekilde zedeliyor.
 

13 Haziran 2025 tarihinde İsrail'in "Yükselen Aslan Harekâtı"na karşılık olarak İran'ın başlattığı geniş çaplı füze saldırısı, iki ülke arasında yıllardır örtük şekilde süren çatışmayı doğrudan bir askeri hesaplaşmaya dönüştürdü.

Bu saldırı dalgası, İran'ın yıllardır geliştirmeye çalıştığı füze kapasitesini ve hava savunma sistemlerini gerçek bir savaş ortamında test etme fırsatı sundu.

İran, 180'den fazla balistik ve seyir füzesi fırlattığını duyururken; İsrail, bu saldırıların büyük kısmını etkisiz hale getirdiğini iddia etti.

Bu gelişmeler, İran'ın askeri stratejisinde merkezî bir rol oynayan füze gücü ve hava savunma sistemlerinin sahadaki etkinliğini sorgulatır hale getirdi.

Özellikle Devrim Muhafızları Ordusu'nun (DMO) yönettiği füze operasyonları ile geleneksel İran Silahlı Kuvvetleri'nin kontrolündeki hava savunma sistemleri arasındaki kurumsal bölünme, askeri kapasitenin bütüncül etkinliğini zayıflatan temel unsurlardan biri olarak öne çıkıyor.

Tarihsel arka plan: Füze doktrini ve yerli üretimin gelişimi

İran'ın füze doktrini, 1980-1988 arasındaki İran-Irak Savaşı sırasında yaşanan bombardıman travmasına dayanır. Saddam Hüseyin'in Scud füzeleriyle İran şehirlerini hedef alması, Tahran yönetimini kendi füze kabiliyetlerini geliştirmeye yöneltti.

Savaş sonrası dönemde uygulanan ağır uluslararası ambargolar ve silah ithalatına yönelik kısıtlamalar, İran'ı yerli üretime mecbur bıraktı.

Bu zorunluluk, zamanla ideolojik bir stratejiye dönüştü:

Bağımsız caydırıcılık.

1990'lardan itibaren başta Kuzey Kore ve Çin olmak üzere dış kaynaklı teknik bilgi transferiyle geliştirilen balistik füze programı, 2000'lerden itibaren Devrim Muhafızları Ordusu'nun (DMO) Havacılık ve Uzay Kuvvetleri Komutanlığı'nın doğrudan kontrolüne girdi.

Böylece klasik ordu (Artesh) ile paralel bir füze kuvveti doğdu.

Bugün İran'ın uzun menzilli saldırı kapasitesi neredeyse tamamen DMO'nun elindedir.

Hava savunma cephesindeyse durum daha karmaşıktır

İran Hava Savunma Kuvvetleri (Kadim orduya bağlı) bu alandaki operasyonel kontrolü elinde tutarken, DMO da bazı kritik tesisleri korumak üzere kendi hava savunma sistemlerini konuşlandırmaktadır.

Bu çifte yapı, stratejik koordinasyonu zorlaştırmakta; kriz anlarında bilgi ve komuta akışında gecikmelere neden olabilmektedir.

Yerli üretim hamleleri, özellikle 2010 sonrası hız kazandı.

Batılı sistemlere erişimin olmaması, Rus S-300'ün sınırlı tedariği ve ardından geliştirilen Bavar-373 gibi yerli sistemler, İran'ın "Batısız silahlanma" paradigmasını şekillendirdi

Ancak ileri teknolojiye erişimin sınırlı olması, bu sistemlerin performansını küresel muadilleriyle kıyaslandığında zayıf bırakmaktadır.

Hava savunma yetkinliği: Sistemler, performans ve açıklar

İran'ın hava savunma mimarisi, dışa bağımlılıkla şekillenen ancak yerli üretimle desteklenmeye çalışılan karmaşık bir yapıya sahiptir.

Rusya'dan temin edilen S-200 ve S-300 sistemleri, Çin kaynaklı radar teknolojileri ve yerli çözümlerle oluşturulan bu yapı, hem coğrafi hem de yapısal olarak asimetrik tehditlere karşı şekillendirilmiştir.

Ancak 13 Haziran 2025'teki İsrail saldırısı, bu sistemlerin modern tehditler karşısındaki sınırlarını net biçimde ortaya koymuştur.

Yüksek irtifa hava savunma sistemleri ve teknik kabiliyetler
 

Komuta karmaşası: İkili yapının dezavantajı

İran'daki hava savunma sistemleri, iki farklı komuta yapısına dağıtılmış durumda:

• İran Hava Savunma Kuvvetleri (Artesh): Ülke çapındaki savunma sistemlerinin genel koordinasyonundan sorumlu.
• Devrim Muhafızları Ordusu (DMO): Stratejik tesisler ve füze üslerinin çevresine konuşlandırılan özel sistemleri kontrol ediyor.

Bu ikili yapı, bazı stratejik bölgelerde örtüşen sorumluluklar yaratıyor.

Komuta zincirinin bütünleşik olmaması, özellikle hızlı karar alınması gereken senaryolarda etkinliği azaltıyor.

İsrail saldırısında gözlenen "tepki gecikmeleri" bu yapısal zafiyetle açıklanıyor.

İsrail saldırısında performans: Gerçek test

13 Haziran'daki İsrail saldırılarında İran hava sahasına çok sayıda seyir füzesi, kamikaze İHA ve düşük radar izli F-35 uçakları yönlendirildi.

• F-35 uçaklarının çoğu hedefi vurduğu, radar sistemlerinin büyük ölçüde devre dışı kaldığı bildirildi.
• Kamikaze İHA'lara karşı Khordad-15 ve Tor-M1 gibi kısa menzilli sistemlerin kısmen başarılı olduğu gözlemlendi.
• Bavar-373'ün hedef tespiti yetersiz kaldı, füze ateşleme oranı düşük seviyede kaldı.
• Elektronik harp ile radarların körleştirildiği bazı bağımsız kaynaklarca ileri sürüldü.

Füze kabiliyeti: Caydırıcılıktan taarruza geçiş

İran'ın füze programı, askeri stratejisinin merkezinde yer alıyor.

Konvansiyonel hava kuvvetlerinin zayıflığı nedeniyle füzelere yapılan yatırım, ülkenin hem caydırıcılığını hem de saldırı kabiliyetini güçlendirme arayışının bir ürünü.

Balistik, seyir ve hipersonik füzelerden oluşan geniş bir yelpazeye sahip olan İran, bu silahları doğrudan çatışmalarda olduğu kadar, vekil güçler aracılığıyla yürütülen dolaylı savaşlarda da etkili biçimde kullanıyor.

Füze envanteri ve kabiliyetler
 

Bu tabloda yer verilen füze sistemleri, İran'ın 2025 yılında İsrail'le yaşadığı doğrudan çatışma bağlamında önemli rol oynayan veya operasyonel olarak gündeme gelen sistemlerden oluşmaktadır.

Her biri farklı bir füze sınıfını temsil ederek İran'ın füze doktrininin çeşitliliğini göstermektedir.

Tabloya alınmayan ancak İran'ın cephaneliğinde yer aldığı bilinen bazı füze sistemleri şunlardır:

• Shahab-3: Daha eski bir MRBM modeli olup Emad'ın öncülüdür. İsrail'e ulaşabilen ilk İran füzelerindendi ancak rehberlik sorunları nedeniyle etkinliği sınırlıdır.
• Sejjil: Katı yakıtlı, yüksek menzilli bir füze olsa da operasyonel olarak nadiren test edilmiştir.
• Ghadr ve Kheibar Shekan: Yeni nesil balistik füzeler olarak tanıtılsalar da 2025 çatışmasında doğrudan bir kullanımları doğrulanmamıştır.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  16 Haziran 2025 - Fransa'nın kuzeyindeki Gravelines sahilinde göçmenler, Manş Denizi'ni geçmek için kaçakçıların teknesine binmek üzere suda yürüyor. Güneş yeni doğuyordu ancak Gravelines sahilinde düzinelerce göçmen, neredeyse aynı sayıda polis memurunun gözetiminde sahil boyunca yürüyordu. Bazıları İngiltere'ye giden bota binmeyi başardı, geride hayal kırıklığına uğramış, bitkin insanlar kaldı. Birleşik Krallık'ın geçen hafta açıkladığı rakamlara göre bu yıl adaya varma amacıyla Manş Denizi'ni 16 binden fazla kişi geçti. İçişleri Bakanlığı sözcüsü, "Hepimiz, hayatları tehdit eden ve sınır güvenliğimizi zedeleyen tehlikeli küçük tekne geçişlerini sona erdirmek istiyoruz." diye konuştu (Sameer Al-Doumy/AFP)

• 2/30

  15 Haziran 2025 - İsrail'le İran arasındaki füze savaşında üçüncü gün yaşanırken geceden bu yana karşılıklı saldırılar sürüyor. İran’ın başkenti Tahran’daki Emniyet Müdürlüğü binası, İsrail istihbarat servisi Mossad’a ait saldırı drone'larıyla vuruldu. Saldırıda hafif hasar meydana gelirken, çok sayıda polis memuru yaralandı. Öte yandan Tahran'ın merkezinde, bakanlıkların yer aldığı caddede şiddetli bir patlama yaşandı. Dışişleri Bakanlığı'na çok yakın bir noktada meydana gelen patlama sonrası büyük yıkım meydana geldi. İranlı kaynaklar, İsrail Hava Kuvvetleri'nin Tahran'a yönelik saldırılarına paralel olarak, "Mossad ajanlarının" Tahran'ın çeşitli yerlerine önceden yerleştirilmiş bombaları uzaktan patlattığını ileri sürdü. İran medyası, 3 gün içinde gerçekleştirilen saldırılarda can kaybının 128'e yükseldiği bildirdi. (Atta Kenare/AFP)

• 3/30

  14 Haziran 2025 - 12 Haziran'dan beri internet ve sabit telefon hatlarının kesik olduğu Gazze'de Filistinliler internet sinyali yakalamak için telefonlarını havaya kaldırıyor. BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Stephanie Tremblay cuma günü düzenlediği basın toplantısında İsrail ordusunun Gazzelilere sosyal medyadan seslenerek belirli alanlardan uzaklaşma çağrısı yaptığını hatırlatmış ve "Gazze'deki çoğu kişinin bu duyuruya erişmesinin bir yolu yok" demişti. Tremblay, BM'nin bölgedeki ortaklarının, bu kabloları tamir etmek istediğini ancak nisan ayından yana bu konudaki 20'den fazla talebin İsrail tarafından reddedildiğini vurgulamıştı. (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 4/30

  13 Haziran 2025 - İran'ın başkenti Tahran'ın kuzeyindeki bir apartmanda meydana gelen patlamanın ardından bir itfaiyeci meslektaşlarına sesleniyor. İsrail gece saatlerinde başladığı saldırılarında İran'nın başkentinin yanı sıra Tebriz, Loristan ve Kirmanşah gibi bölgeleri hedef aldı. ABD-İran nükleer müzakerelerinin pazar günü gerçekleşmesi beklenen 6. turu öncesinde yapılan hava saldırılarında İran'ın Natanz nükleer tesisi de vuruldu. İsrail'in "Yükselen Aslan" adını verdiği operasyonda Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ve Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami gibi isimlerin yanı sıra ülkenin nükleer çalışmalarda önde gelen 6 bilim insanının da öldüğü aktarıldı. İran medyasına göre saldırılarda 78 kişi hayatını kaybetti. (Vahid Salemi/AP)

• 5/30

  12 Haziran 2025 - Merkezi Endüstriyel Güvenlik Gücü'nün (CISF) X hesabında paylaşılan bu fotoğraf, Ahmedabad havalimanı yakınlarındaki bir yerleşim bölgesine düşen AN Air India uçağının arka kısmını gösteriyor. Havacılık yetkilileri, havayolu şirketinin "trajik kaza" diye nitelendirdiği olayda, Londra'ya giden Air India 171 numaralı yolcu uçağının Hindistan'ın batısındaki Ahmedabad kentinde 242 yolcuyla birlikte düştüğünü açıkladı. Yolcuların 169’u Hindistan, 53’ü Britanya, yedisi Porkekiz, biriyse Kanada vatandaşıydı. Ahmedabad Polis Komiseri G.S. Malik, faciada 204 kişinin öldüğünü, 41 kişinin yaralandığını söyledi (AFP/Merkezi Endüstriyel Güvenlik Gücü)

• 6/30

  11 Haziran 2025 - Gazze'deki Nuseyrat mülteci kampında Filistinli bir çocuk yemek sırasında. UNICEF'in küresel sözcüsü James Elder, Gazze'de kıtlığın çok kadar yakın olduğunu ve kıtlık başladığında yardımların ulaşması için çok geç olacağını, bunun sonucunda kitlesel ölümlerin yaşanacağı uyarısında bulundu. Filistin topraklarında yaşananları "korkunç" diye niteleyen Elder, bu kadar çok çocuğun öldürülmesinin artık şoke edici olmaktan çıktığını söylerken, "Artık trajedi içinde yaşamaktan öteye geçtik. Biz de bu trajedinin suç ortağıyız" dedi. Birleşmiş Milletler, İsrail'in 11 haftadır sürdürdüğü abluka nedeniyle Gazze'nin 2,3 milyonluk nüfusunun çoğunun kıtlık riski altında olduğunu ve akut yetersiz beslenme sorunu yaşayan küçük çocukların oranının neredeyse üç katına çıktığını açıkladı. (Eyad Baba/AFP)

• 7/30

  10 Haziran 2025 - Avusturya'nın güneydoğusundaki Graz kentinde, okulda meydana gelen silahlı saldırıda en az 10 kişinin hayatını kaybettiği okulun yakınındaki geçici anma yerine mumlar bırakıldı. Avusturya Başbakanı Christian Stocker, eski bir öğrencinin gerçekleştirdiği silahlı saldırının ardından üç günlük ulusal yas ilan etti. Graz Belediye Başkanı Elke Kahr, saldırganın da öldüğünü açıkladı. Polis, saldırganın 21 yaşında olduğunu, iki silahla saldırıyı gerçekleştirdiğini ve sonrasında okulun tuvaletinde intihar ettiğini bildirdi. (Georg Hochmuth/AFP)

• 8/30

  9 Haziran 2025 - İsrail güçlerinin Gazze'ye giden yardım gemisi Madleen'i durdurmasının ardından Aşdod Limanı'nda toplanan protestocular Filistin bayrağı ve pankartlarla eylem yaptı. İsveçli aktivist Greta Thunberg'ün de içinde bulunduğu, Gazze Şeridi'ne yönelik deniz ablukasını kırmaya çalışan yardım gemisi Madleen bugün İsrail tarafından alıkondu. Filistin yanlısı Özgürlük Filosu Koalisyonu tarafından işletilen gemi, Gazze'ye yardım götürerek bölgedeki insani kriz hakkında uluslararası farkındalığı artırmayı amaçlıyordu. İsrail Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada İsrail ordusunun gemiyi alıkoyduğu ve aktivistlerin ülkelerine gönderileceği söylendi. Yolcuların iyi durumda olduğu belirtilirken gemi için "ünlülerin özçekim yatı" ifadeleri kullanıldı. (Maya Levin/AFP)

• 9/30

  7 Haziran 2025 - Ukrayna'nın Harkiv kentinde Rusya'nın drone saldırısı sonucu binalar hasar gördü. Rusya'nın gece ve sabah saatlerinde Ukrayna'ya düzenlediği saldırılarda üç kişinin hayatını kaybettiği, 21 kişinin de yaralandığı bildirildi. Rus yetkililer de Ukrayna'nın Moskova'ya düzenlediği drone saldırısı sonucu iki kişinin yaralandığını açıkladı. İstanbul'da yapılan son barış müzakeresinde taraflar daha fazla esir takası yapma üzerinde anlaşmıştı. Öte yandan Kremlin'den bugün yapılan açıklamada Kiev'in takası süresiz olarak ertelediği öne sürüldü. Ukrayna ise bu iddiayı yalanlayarak Moskova'ya "kirli oyunlar oynamayı" bırakma çağrısı yaptı. (Vitalii Hnidyi/Reuters)

• 10/30

  6 Haziran 2025 - Gazze'nin Deir el-Balah bölgesindeki Filistinliler, İsrail bombardımanı sonucu yıkılan bir caminin yıkıntıları yanında bayram namazını kılıyor. Dünya çapındaki Müslümanlar bugün Kurban Bayramı'nı kutlarken, Gazze'de yıkılmış camilerin yanında kılanan namazlar kameralara yansıdı. İsrail ordusunun, Kurban Bayramı'nın ilk gününde Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda 19 Filistinli hayatını kaybetti. Han Yunus'un Batn es-Semin, Kizan en-Neccar, Satr el-Garbi, Ketibe bölgelerinin yanı sıra Refah kentinin doğusundaki bölgelere de yoğun topçu saldırıları düzenlendiği bildirildi. (Abdel Kareem Hana/AP)

• 11/30

  5 Haziran 2025 - Filipinler'in başkenti Manila'daki Pasig Nehri'ndeki kirlilik, Dünya Çevre Günü'nde drone görüntülerine yansıdı. 1973'ten beri 5 Haziran'ı Dünya Çevre Günü olarak kutlayan Birleşmiş Milletler, bu yıl plastik kirliliğine odaklanmaya karar verdi. BM Çevre Programı'na göre dünya çapında her yıl en az 400 milyon ton plastik üretiliyor ve bunların yüzde 10'undan azı geri dönüştürülüyor. Plastikler ve onların parçalanmasıyla oluşan mikroplastikler doğayı, insan ve hayvan sağlığını tehdit ediyor. Bir kişinin yılda en az 50 binden fazla plastik parçacığı tükettiği tahmin ediliyor. (Eloisa Lopez/Reuters)

• 12/30

  4 Haziran 2025 - Mısır'da Kurban Bayramı öncesinde Giza'nın kuzeydoğu banliyölerindeki Burkaş deve pazarında çocuklar develerin yanında. Ülkenin dört bir yanından gelen Mısırlılar, kurbanlık deve almak için pazara akın ediyor. Yaklaşık 25 dönümlük alana kurulu pazar, 1995’ten bu yana hem Mısır’ın tek deve pazarı hem de Arap dünyası ve Ortadoğu’nun en büyüğü olma özelliğini taşıyor. Develer hacmine göre fiyatlandırılırken, fiyatlar 30 bin ila 180 bin Mısır lirası (yaklaşık 23 bin TL ila 141 bin TL). Develerin ortalama ağırlıklarınınsa 300 kilogram civarında olduğu belirtiliyor. (Khaled Desouki/AFP)

• 13/30

  4 Haziran 2025 - Brezilya Milli Takımı antrenörü Carlo Ancelotti, Sao Paulo'da takımı 2026 FIFA Dünya Kupası elemelerine hazırlıyor. Brezilya, 5 Haziran'da Ekvador'la maça çıkacak. 65 yaşındaki tecrübeli teknik direktör, Real Madrid'le üçer Şampiyonlar Ligi, UEFA Süper Kupa ve ikişer FIFA Kulüpler Dünya Kupası, LaLiga, İspanya Kral Kupası ile İspanya Süper Kupa sevinci yaşadı. Brezilya Futbol Federasyonu Başkanı Ednaldo Rodrigues, İtalyan çalıştırıcının takımın başına getirildiği duyurulurken, "Ancelotti'yi Brezilya’nın başına getirmek, yalnızca stratejik bir hamle değil. Bu adımla, podyumun en üst basamağını geri almaya kararlı olduğumuzu tüm dünyaya ilan etmek istiyoruz. O, futbol tarihinin en büyük teknik direktörlerinden biri ve artık gezegenin en iyi milli takımına liderlik edecek. Onunla birlikte Brezilya futbolu için yeni ve görkemli bir dönemi başlatacağız" diye konuşmuştu. (Nelson Almeida/AFP)

• 14/30

  2 Haziran 2025 - Güney Kore'de Demokrat Parti'nin başkan adayı Lee Jae-myung, son mitinginde kurşun geçirmez cam arkasında konuşma yaptı. Eski Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'ün görevden azledilmesinin ardından yeni devlet başkanını belirleyecek 3 Haziran'daki başkanlık seçimi için erken oy verme süreci geçen hafta başlamıştı. 51 milyonu aşkın nüfusa sahip Güney Kore'deki 44 milyondan fazla kayıtlı seçmen, gelecek 5 yıl boyunca devlet başkanlığı görevini sürdürecek kişiyi belirleyecek. 2022'deki seçimde Yoon'a yüzde 0,7 oranla kıl payı kaybeden Lee'nin bu seçimden galip çıkması ihtimalinin yüksek olduğu öngörülüyor. The Economist'in gerçekleştirdiği ankete göre Lee, yüzde 47'yle lider konumunda (Anthony Wallace/AFP)

• 15/30

  1 Haziran 2025 - McLaren, Formula 1 İspanya Grand Prix'sini ilk iki sırada bitirmeyi böyle kutladı. Sezonun 9. yarışını Avustralyalı pilot Oscar Piastri kazandı. Barselona'daki 4,65 kilometrelik Barselona-Katalonya Pisti'nde yapılan yarış, 66 tur üzerinden düzenlendi. 2025 sezonundaki 5. zaferine imza atan Piastri, yarışı 1 saat 32 dakika 57,375 saniyelik süresiyle ilk sırada tamamladı. Piastri'nin Britanyalı takım arkadaşı Lando Norris, Piastri'nin 2,471 saniye gerisinde ikinci, Ferrari'nin Monakolu pilotu Charles Leclerc ise liderin 10,455 saniye arkasında üçüncü oldu. Red Bull'un son şampiyon pilotu Max Verstappen, Mercedes pilotu George Russell'la çarpışmasının ardından 10 saniyelik zaman cezası alarak 10. sıraya geriledi. (Joan Monfort/AP)

• 16/30

  31 Mayıs 2025 - Paris Saint Germain futbolcuları, UEFA Şampiyonlar Ligi kupasını kaldırarak kutlama yapıyor. PSG ve Inter, Şampiyonlar Ligi'nin finali için Almanya'nın Münih kentindeki Allianz Arena'da karşı karşıya geldi. Karşılaşmadan 5-0 galip çıkan PSG, ilk kez Avrupa'nın en büyük futbol kupasının sahibi oldu. PSG taraftarları galibiyetin ardından kutlamalar için Paris sokaklarına akın etti. (Marco Bertorello/AFP)

• 17/30

  30 Mayıs 2025 - Fransa'nın güneydoğusundaki Marsilya'da yer alan bir binanın cephesinde, sokak sanatçısı Banksy'nin yeni eseri görülüyor. Ünlü sokak sanatçısının Instagram hesabında paylaşarak duyurduğu yeni eseri, sokaktaki direğin gölgesini bir deniz fenerine dönüştürüyor ve üstünde "Bende gördüğün şey olmak istiyorum" yazıyor. Kimliği bilinmeyen Banksy, kariyerine Birleşik Krallık'ın Bristol kentinde binalara sprey boyayla resim yaparak başlamıştı. Dünya çapında üne kavuşan sanatçının eserleri müzayedelerde milyonlarca dolara satılıyor. (Viken Kantarcı/AFP)

• 18/30

  29 Mayıs 2025 - Yerinden edilmiş Filistinliler Gazze Şeridi'nin merkezindeki bir yardım dağıtım merkezinden dönerken, bir çocuk ABD destekli özel bir yardım grubu olan Gazze İnsani Yardım Vakfı'nın (GHF) yardım malzemeleriyle dolu kutuyu taşıyor. GHF, bölgedeki uzun süredir devam eden BM liderliğindeki sistemi atlayarak yardım dağıtımı yapıyor. İki aylık abluka sonrasında yardımların nihayet gelmeye başladığı Gazze'de, İsrail'le Filistinli Hamas hareketi arasında 18 ay süren yıkıcı savaşın ardından insani durum vahim. Gıda güvenliği uzmanları, her 5 kişiden birinin açlık tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söylüyor (Eyad Baba/AFP)

• 19/30

  28 Mayıs 2025 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yi Berlin'deki Bellevue Sarayı'nda karşıladı. Zelenski'nin Almanya ziyareti, ABD Başkanı Donald Trump'ın savaşı sona erdirme baskısı altında Ukraynalı ve Rus yetkililerin bu ay yüz yüze müzakereler için bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Almanya ve Ukrayna'nın uzun menzilli füzelerin endüstriyel üretimini ortaklaşa geliştirmeyi hedeflediğini belirtirken, Ukrayna'yı istilası nedeniyle Rusya'ya yönelik baskıyı arttırma sözü verdi. Merz, hükümetinin Ukrayna ve Almanya'da üretilebilecek füzelere herhangi bir menzil sınırlaması getirmeyeceğini söyledi. (Christian Mang/Reuters)

• 20/30

  27 Mayıs 2025 - Alexander Zverev, Paris'te düzenlenen Fransa Açık'ta bugün oynadığı maç sırasında raketini havaya fırlatıyor. Alman sporcu, tenis turnuvasının üçüncü gününde ABD'li Learner Tien'e karşı oynadığı tek erkekler maçında rakibini 3-0 yenerek ikinci tura yükseldi. İkilinin şubattaki bir önceki karşılaşmasında 19 yaşındaki Tien, 1997 doğumlu Zverev'i mağlup etmişti. Bugün düzenlenen maçlarda tek kadınlarda ABD'li tenisçi Coco Gauff da Avustralyalı rakibi Olivia Gadecki'yi 2-0 yenerek ikinci tura çıktı. 25 Mayıs'ta başlayan turnuva 8 Haziran'da sona erecek. Julien de Rosa/AFP)

• 21/30

  26 Mayıs 2025 - İsrailli sağcı aktivistler, Kudüs Günü için düzenlenen ve İsrail ordusunun 1967'deki Arap-İsrail savaşı sırasında şehrin doğu bölgesini ele geçirmesinin anıldığı bayrak yürüyüşü sırasında Kudüs'ün Eski Şehir bölgesinde iki Filistinli okul çocuğuna bağırıyor. Her yıl, çoğu dindar Yahudilerden oluşan binlerce İsrailli milliyetçi, Kudüs'te ve ilhak edilen Eski Şehir'de, Filistinlilerin çoğunlukta olduğu mahalleler de dahil, İsrail bayrakları sallayarak, dans ederek ve bazen de kışkırtıcı sloganlar atarak yürüyor. İsrail polisi, kentte çok sayıda barikat kurdu ve Filistinlilerin bölgeye girişini engelledi. Polis, Eski Şehir'de aşırı sağcı gruplara bazı noktalarda göz yaşartıcı gazla müdahale etti. (John Wessels/AFP)

• 22/30

  25 Mayıs 2025 - Formula 1 Monako Grand Prix'sini, McLaren'ın Britanyalı pilotu Lando Norris kazandı. Ferrari'nin Monakolu yıldızı Charles Leclerc ise ikincilikle yetindi. Monako'da podyumu tamamlayansa McLaren'ın 24 yaşındaki sürücüsü Oscar Piastri oldu. Pilotlar şampiyonasında Piastri birinci, Norris ikinci, Verstappen ise üçüncü sırada. Formula 1, haftaya İspanya Grand Prix'siyle devam edecek. (Stephanie Lecocq/Reuters)

• 23/30

  24 Mayıs 2025 -Kiev'deki itfaiyeciler, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik drone saldırısında hasar gören bir apartmanı inceliyor. Ukrayna hava kuvvetleri, Rusya'nın gece boyunca sadece başkent Kiev'e 250 drone ve 14 balistik füze fırlattığını açıkladı. 2022'de başlayan savaş boyunca kente yönelik en büyük hava saldırılarından birinde ikisi çocuk 15 kişinin yaralandığı bildirildi. Saldırının başlamasından birkaç saat önce, İstanbul'da kararlaştırılan esir takası kapsamında Rusya ve Ukrayna karşılıklı olarak 390 kişiyi serbest bırakmıştı. (Thomas Peter/Reuters)

• 24/30

  23 Mayıs 2025 - Güney Afrika'nın Johannesburg kenti yakınlarındaki bir madenden kurtarılan işçiler otobüsten dışarı bakıyor. Sibanye-Stillwater altın madeninde yaşanan kazanın ardından yaklaşık 260 maden işçisi yeraltına hapsoldu. Şirketin son açıklamalarına göre 79 işçi kurtarıldı ve geri kalanların da kısa süre içinde yeryüzüne çıkarılması bekleniyor. Yetkililer ölü veya yaralı olmadığını da ifade ediyor. (Siphiwe Sibeko/Reuters)

• 25/30

  22 Mayıs 2025 - Avustralya'nın Yeni Güney Galler Eyaleti Polis Teşkilatı, Taree kentinde selde mahsur kalan yurttaşları kurtardı. Şiddetli yağışların neden olduğu selde üç kişinin yaşamını yitirdiği, bir kişininse hâlâ kayıp olduğu açıklandı. NSW Eyalet Başbakanı Chris Minns, bölgede etkili olan fırtınanın da kuzey kıyılarıyla Hunter bölgesinin bazı noktalarında hasara sebep olduğunu söyledi. Minns, bölgedeki nehir ve göllerdeki su seviyelerinin 1920’li yıllardan bu yana görülmemiş derecede yükseldiğini belirtti. Başbakan, "Pek çok insan, yaşadıkları yerde bu seviyede bir su baskını ya da sele şahit olmamıştı" diye konuştu.(Yeni Güney Galler Polis Teşkilatı/AFP)

• 26/30

  21 Mayıs 2025 - ABD Başkanı Donald Trump'ın oğlu Eric Trump, Vietnam'ın Hung Yen eyaletinde Trump International, Hung Yen tatil köyü ve golf sahası projesinin temel atma töreninde konuşma yaptı. Eric Trump, Vietnam'da babası ABD Başkanı Donald Trump'ın emlak grubu tarafından inşa edilecek 1,5 milyar dolarlık lüks tatil yeri ve golf sahasının temel atma törenine katıldı. Vietnam hükümetinin, Trump Organization ve bir ortağının Güneydoğu Asya ülkesinde golf sahaları, oteller ve emlak projelerine 1,5 milyar dolar yatırım yapma planını onayladığı cuma günü duyurulmuştu. Toplam 990 hektar arazi üzerinde planlanan projede golf sahaları, tatil yerleri, oteller ve modern konut projesinden oluşan kompleks yer alacak. İnşaatın bu çeyrekte başlaması ve 2029'un ikinci çeyreğine kadar sürmesi bekleniyor. Onay, sanayi merkezi olan Güneydoğu Asya ülkesinin yüzde 46'lık ABD ithalat vergisinden kaçınmaya çalıştığı, Vietnam'la ABD arasındaki ticaret müzakereleri sürerken geldi. (AFP)

• 27/30

  20 Mayıs 2025 - İsrailli sınır polisi, Batı Şeria'da Nablus'un güneyinde yer alan Askar mülteci kampına düzenlenen baskında Filistinli protestoculara göz yaşartıcı gaz ateşlemeye hazırlanıyor. Gazze'deki Filistin hükümetinin Medya Ofisi, İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği şiddetli saldırılara dair açıklama yaptı. Açıklamada, "İşgalci İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde savunmasız sivillere karşı sürdürdüğü kanlı katliamları en güçlü şekilde kınıyoruz." ifadeleri kullanıldı. İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne 7 Ekim 2023'ten bu yana düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı son 24 saatte 87 artarak 53 bin 573'e yükseldi. (Jaafar Ashtiyeh/AFP)

• 28/30

  19 Mayıs 2025 - ABD'li ünlü yönetmen Spike Lee, ABD'li aktör ve şarkıcı Asap Rocky'yle Cannes Film Festivali'nde Highest 2 Lowest filminin tanıtımında. Akira Kurosawa'nın Yüksek ve Alçak (Tengoku to jigoku) filminden uyarlanan yapımda usta aktör Denzel Washington ve ünlü rapçi Ice Spice gibi isimler de yer alıyor. 7. gününü geride bırakan festival, 24 Mayıs'ta sona erecek. (Sameer Al-Doumy/AFP)

• 29/30

  18 Mayıs 2025 - Yeni Papa XIV. Leo, bugün yapılan yemin töreniyle resmen göreve başladı. Papa seçilmesinden 10 gün sonra yapılan törenin öncesinde üstü açık arabasıyla Aziz Petrus Meydanı'nı dolduran kalabalığı selamlayan XIV. Leo, parmağına "balıkçının yüzüğü"nün takılmasının ardından resmen göreve başladı. Özellikle Amerikan Katoliklerinin büyük ilgi gösterdiği tarihi günde, dünyanın dört bir yanından yaklaşık 100 bin kişi Leo'nun yemin töreni için Vatikan'a akın etti. Yeni Papa'nın ilk ayini için çok sayıda siyasetçi de Vatikan'a geldi. ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve Almanya Başbakanı Friedrich Merz, tören için Vatikan'a gelen isimler arasında yer aldı. (Filippo Monteforte/AFP)

• 30/30

  17 Mayıs 2025 - Londra'daki protestocular, Nakba'nın 77. yıldönümünü nedeniyle düzenledikleri gösteride "Özgür Filistin" çağrısıyla Filistin bayrakları sallayarak yürüyor. Arapçada "felaket" anlamına gelen Nakba, 1948'de İsrail devletinin kuruluşu sırasında yaklaşık 750 bin Filistinlinin evlerinden ve köylerinden şiddet kullanılarak sürülmesini ifade ediyor. 15 Mayıs'ta anılan Nakba Günü'nde bu yıl da dünyanın çeşitli yerlerinde yürüyüşler düzenlendi. (Henry Nicholls/ AFP)

DMO ve ordu: Füze kuvvetlerinin ikili komutası

İran'daki füze kabiliyeti iki farklı yapı tarafından yürütülüyor:

• DMO Havacılık ve Uzay Kuvvetleri: Balistik ve hipersonik füze envanterinin büyük kısmını kontrol ediyor. Stratejik hedeflere yönelik uzun menzilli sistemler burada konuşlu.
• İran Ordusu Topçu ve Füze Birlikleri: Kısa menzilli taktik füzeler ve alan kontrol sistemleri üzerinde çalışıyor.

Bu çift başlı yapı, teknik kabiliyet açısından çeşitlilik sunsa da; operasyonel bütünlük, lojistik entegrasyon ve hedef önceliklendirmesi açısından zafiyet yaratıyor.

Özellikle 13 Haziran'da yaşanan bazı koordinasyon hataları, bu yapısal ayrışmanın sahaya yansıyan sonuçları olarak değerlendiriliyor.

13 Haziran saldırısı: Füze gerçekliği

İran'ın 13 Haziran'da İsrail'e 180'den fazla füze fırlattığı bildirildi.

• İsrail Savunma Kuvvetleri, yüzde 90'ının engellendiğini açıkladı.
  ve kısıtlı hasara yol açtığı yönünde açık kaynak raporları yayımlandı.
  Wall Street Journal'a göre füzelerin yaklaşık yüzde 50'si hedefini bulamadı, bir kısmı fırlatma sırasında arıza yaptı veya erken infilak etti.
• Ancak Tel Aviv çevresinde Fattah hipersonik füzesinin isabet sağladığı

Asimetrik uzantı: Füze transferleri ve vekil güçler

İran'ın askeri doktrininde vekil güçler, konvansiyonel zayıflığını dengeleyen ana kaldıraçtı.

İran, füze kapasitesini yalnızca kendi ordusu üzerinden değil, uzun süredir vekil güçler aracılığıyla da bölgesel tehdit enstrümanı olarak kullanıyordu.

Lübnan'da Hizbullah, Yemen'de Husiler, Suriye ve Irak'ta Şii milis gruplar bu yapının temel taşıyıcılarıydı.

Ancak 7 Ekim 2023'ten beri bu yapılara karşı yürütülen kapsamlı İsrail saldırıları ve en sonunda Suriye'deki yönetim değişimi bu yapıları ciddi ölçüde zayıflattı ya da etkisiz hale getirdi.

Bu yapılardan herhangi birinin elinde, halen operasyonel kapasiteye sahip kısa menzilli Fatih-110 benzeri füzeler veya kamikaze İHA stokları kaldıysa: 

• Bunlar bölgesel taciz için kullanılabilir.
• Ancak koordineli ve yüksek etkili saldırı düzenleme kapasitesi ciddi şekilde zayıflamış durumda.

Son söz: Denge değil, kırılgan istikrar

İran, güçlü füze stoğu ve vekil savaş stratejisiyle İsrail'e yönelik baskısını sürdürebiliyor.

Ancak modern savaşta yalnızca saldırı değil, savunma da belirleyici.

Hava savunmadaki zafiyet, teknolojik gerilik ve yapısal dağınıklık, İran'ın kırılgan bir güç profiline sahip olduğunu gösteriyor.

13 Haziran çatışması bu dengesizliği açığa çıkardı.

Ortadoğu'da gerilim, silahlanma ve asimetrik tehditler dönemi daha yeni başlıyor olabilir.

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.