İstihbarat faaliyeti, tarih boyunca devletlerin bekasını temin eden en stratejik araçlardan biri olmuştur.

Antik çağların habercileriyle başlayan bu süreç, modern dönemde sinyal (SIGINT), insan (HUMINT), görüntü (IMINT) ve açık kaynak istihbaratı (OSINT) gibi kategorilere ayrılarak daha sistematik ve teknik bir nitelik kazanmıştır.

Ancak dijitalleşme çağında bu geleneksel kategoriler, zihinleri hedef alan daha rafine ve soyut tehditlerle karşı karşıyadır.

İstihbarat artık yalnızca bilgiyi toplamakla kalmıyor; bireylerin algısını şekillendirmeye, duygularını yönlendirmeye ve karar alma süreçlerini etkilemeye çalışıyor.

Bu yeni düzlemde, "bilgi" bir hedef değil, bir araçtır. Hedef ise zihindir.

Bu noktada nörobilim stratejik güvenliğin merkezine doğru ilerlemektedir.

Soğuk Savaş döneminde yürütülen bilinçaltı kontrolü deneylerinden, günümüzde EEG destekli yapay zeka sistemlerine kadar uzanan bir süreçte, beyin artık bir savaş alanı olarak görülmektedir.

Günümüzün en sofistike tehditlerinden biri olan "bilişsel harp" (cognitive warfare), bireylerin düşünce kalıplarını, değer sistemlerini ve karar mekanizmalarını hedef alır.

Geleneksel savaşın fiziksel çatışmalarla, siber savaşın dijital altyapılarla ilgilendiği yerde; bilişsel harp, insan zihninin kendisini hedef alır.

Bu çerçevede propaganda, dezenformasyon ve psikolojik operasyonlar klasik araçlar olmaktan çıkıp, nörobilimsel tekniklerle desteklenen yeni nesil silahlara dönüşmektedir.

Bu dönüşümde 2 temel gelişme öne çıkmaktadır:

Birincisi, teknolojik araçlarla zihinsel süreçlerin ölçülebilir hale gelmesi;

İkincisi ise, bu süreçlerin dışarıdan müdahaleye açık hale gelmesidir.

Artık yalnızca davranışsal verilere değil, beyin dalgalarına, duygusal tepkilere ve hatta düşünce örüntülerine erişilebilmektedir.

Bu durum, istihbarat kurumlarının görev tanımlarını yeniden düşünmesini gerektirmektedir: Artık düşman yalnızca dışarıda değil, bireyin bilinçaltında da aranmalıdır.

Nörocasusluk (Neuroespionage): Beyin verilerine erişim mümkün mü?

Bireylerin zihinsel süreçlerine erişim, klasik casusluk yöntemlerinden çok daha ileri bir tehdit düzeyi barındırır.

Beyin verilerinin okunması ya da tahmin edilmesi, düşünce mahremiyetini yok edebilir.

Bu bağlamda nörocasusluk, hem teknolojik hem de etik açıdan yeni tartışmaların kapısını aralamaktadır.

Yapay zeka destekli EEG cihazları, bireyin neye odaklandığını, hangi bilgiyi tanıdığını ve duygusal tepkilerini yüksek doğrulukla çözümleyebilir.

Bu verilerin kötü niyetli aktörlerin eline geçmesi, bireyin iradesine dışarıdan müdahale riskini doğurur.

Nörobilim, son 10 yılda sadece klinik psikoloji veya tıp alanlarında değil, güvenlik ve strateji sahasında da çığır açan bir bilgi üretim kaynağı haline gelmiştir.

Beynin işleyişini anlamaya yönelik teknolojilerin gelişmesiyle birlikte, insan davranışlarını daha isabetli öngörebilen, yönlendirebilen ve hatta değiştirebilen sistemler ortaya çıkmıştır.

Bu durum, istihbarat faaliyetlerini hem operasyonel hem de etik düzeyde dönüştürme potansiyeline sahiptir.

Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI), elektroensefalografi (EEG), transkraniyal manyetik stimülasyon (TMS) gibi yöntemler, bireylerin zihinsel süreçlerini anlık olarak gözlemlemeyi mümkün kılmaktadır.

Bu teknolojiler, bir hedef kişinin yalan söyleyip söylemediğinden hangi kavramlara daha olumlu ya da olumsuz tepki verdiğine kadar geniş bir yelpazede bilgi sunabilir.

Bunun yanında beyin-dalgası temelli kullanıcı ara yüzleri (brain-computer interfaces - BCI), insan düşüncesini doğrudan makinelerle iletişime geçirebilecek sistemleri mümkün kılmaktadır.

Bu tür sistemler, geleceğin sorgu tekniklerinde veya ajan seçiminde devrimsel sonuçlar doğurabilir.

Nörobilimin yalnızca ölçümleme değil, müdahale imkânları da istihbarat açısından oldukça dikkat çekicidir.

Özellikle TMS gibi tekniklerle belirli nöral ağların uyarılması, bireyin hafızasına, duygu durumuna veya karar alma mekanizmasına dışarıdan etki edebilmeyi gündeme getirmektedir.

Bu durum, sorgulamalarda "zorla bilgi edinme" tartışmalarını yeniden alevlendirirken, aynı zamanda yeni bir etik sınırın da ötesine geçildiğini göstermektedir.

Günümüzde kitle iletişim araçlarının nörobilimsel verilerle uyumlu şekilde kullanılması, propaganda faaliyetlerini daha derin ve etkili hale getirmektedir.

Nöropazarlama tekniklerinden türeyen araçlarla toplumların duygusal tetikleyicileri analiz edilmekte ve hedef kitlelerin reaksiyonları önceden hesaplanabilmektedir.

Bu da kitle psikolojisine dönük istihbarat faaliyetlerinin daha stratejik planlanmasına olanak tanımaktadır.

Yukarıda anılan gelişmeler, yalnızca imkânları değil, aynı zamanda tehditleri de artırmaktadır.

Örneğin, beyin verilerinin siber saldırılarla ele geçirilmesi (neuro-hacking) ya da bireyin zihinsel süreçlerinin dışarıdan yönlendirilmesi, "beyin mahremiyeti" gibi yeni bir güvenlik alanının doğmasına yol açmıştır.

Bu çerçevede, nörobilime dayalı güvenlik protokolleri (neuro-security) oluşturulması, sadece bireysel değil, ulusal düzeyde de öncelikli hale gelmektedir.

Kolektif bilinç ve toplumsal manipülasyon: Nörobilim kitlesel psikolojiyi nasıl okur?

Toplumların duygusal nabzı, kolektif bilinç dalgalarıyla şekillenir.

Nörobilim, bu kolektif tepkilerin nörodinamiklerini analiz ederek, kitle psikolojisine dair öngörüler geliştirebilir.

Sosyal medya davranışları, haber tüketim alışkanlıkları, biyolojik stres yanıtları gibi birçok veri, bu kolektif bilinç okumalarında kullanılabilir.

Algoritmik propaganda, duygusal yorgunluk, travmatik olayların yayılımı gibi etkenlerle toplumların yönlendirilebilirliği artık ölçülebilir hale gelmiştir.

İleri algoritmalar ve duygu tanıma: Yapay zeka ile birleşen nörobilim

Nörobilimle entegre çalışan yapay zeka sistemleri, bireyin duygusal durumunu, mikro yüz ifadelerini, ses tonunu ve fizyolojik tepkilerini anında analiz edebiliyor.

Bu sistemler, istihbarat açısından hem tehdit tespiti hem de davranışsal tahminleme alanlarında kullanılabiliyor.

Yapay zeka destekli bu çözümler, insan analistlerin gözünden kaçabilecek ince detayları tespit ederek, karar süreçlerinde önemli avantajlar sağlıyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  22 Nisan 2025 - Geleneksek kıyafetlerini giyen sanatçılar, ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance ve ailesi için düzenlenen kültürel gösteri öncesinde Jaipur'daki Amber Kalesi'nde. Yeni Delhi'de kırmızı halıyla karşılanan Vance, Hindistan Başbakanı Narendra Modi'yle görüştü. Hindistan, cezalandırıcı gümrük vergilerini atlatmak için ABD'yle erkenden ticaret anlaşması yapmak istiyor. Öte yandan Çin, ABD'yle işbirliği yaparak Pekin'in çıkarlarını zedeleyen ülkelere karşı misilleme yapacağını duyurdu. ABD Başkanı Donald Trump, bu ay bazı ülkeler için büyük gümrük vergisi artışlarını 90 gün ertelemiş ancak Çin menşeli ürünlere uygulanan vergileri yüzde 145’e çıkarmıştı. (Kenny Holston/AFP)

• 2/30

  21 Nisan 2025 - Arjantin'in başkenti Buenos Aires'teki San José de Flores Bazilikası'nda ayine katılan bir Katolik, Papa Francis'in resmini taşıyor. Vatikan, Papa Francis'in hayatını kaybettiğini duyurdu. 2013'ten bu yana bu makamda olan Francis , 1000 yılı aşkın süredir Vatikan'ın başına Avrupa dışından seçilen ilk lider, ilk Latin Amerikalıydı. Papa son kez 20 Nisan'da Paskalya Bayramı kutlaması için Aziz Petrus Meydanı'nda toplananları selamlamıştı. Papa’nın ölümüyle Antik Roma geleneği, "Novendiale" diye bilinen 9 günlük yas başladı. İtalya’da da ulusal yas ilan edildi. (Luis Robayo/AFP)

• 3/30

  20 Nisan 2025 - McLaren'ın Avustralyalı pilotu Oscar Piastri, Suudi Arabistan Grand Prix'sinin ardından podyumun zirvesinde. Genç pilot bu sezon üçüncü zaferini elde etti ve şampiyonada puanını 99'a çıkardı. Takım arkadaşı Lando Norris 89, Max Verstappen ise 87 puanda. Suudi Arabistan yarışına pole pozisyonda başlayan Max Verstappen ikinci sırayı alırken, Ferrari'den Charles Leclerc üçüncü olarak bu sezon ilk kez podyuma çıktı. Bir sonraki yarış 4 Mayıs'taki Miami Grand Prix'si. (Gabriel Bouys/AFP)

• 4/30

  19 Nisan 2025 - Çin'in başkenti Pekin'de düzenlenen E-Town Yarı Maratonu ve İnsansı Robot Yarı Maratonu'nda mühendisler, yarışa katılan bir robotla koşuyor. Çin, dünyada ilk kez bir yarı maratonda insan ve robotların beraber yarıştığı bir müsabaka düzenledi. Başkentteki yarışa binlerce insanın yanı sıra 21 insansı robot katıldı. Bazı robotlar kendi başına koşarken, diğerlerinin destek alması gerekti. Tiangong Ultra, 2 saat 40 dakikayla robotların kazananı oldu. (Tingshu Wang/Reuters)

• 5/30

  Hıristiyan biri, Hindistan'ın Chennai kentinde Kutsal Cuma günü nedeniyle düzenlenen geçit töreninde, Hz. İsa'nın çarmıha gerilişini canlandırıyor. Dünyanın dört bir yanındaki Hıristiyanlar, Kutsal Hafta törenlerini gerçekleştiriyor. Bu yıl 18 Nisan'a denk gelen Kutsal Cuma'da çarmıha gerilek öldüğüne inandıkları Hz. İsa'yı anıyorlar. Hristiyanlar pazar günü ise Hz. İsa'nın çarmıha gerilmesinden üç gün sonra dirildiğine inandıkları Paskalya Günü'nü kutlayacak. (R.Satish Babu/AFP)

• 6/30

  17 Nisan 2025 - Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Kamboçya Kralı Norodom Sihamoni'nin fotoğraflarını tutanlar, Şi Cinping'in iki günlük Kamboçya ziyareti için Phnom Penh'deki Phnom Penh Uluslararası Havalimanı'nda. Şi, ABD'nin "karşılıklı tarifeler" kapsamında yaptığı gümrük vergisi artışları nedeniyle ticari gerilimlerin ve ekonomik belirsizliklerin arttığı dönemde Vietnam ve Malezya'nın ardından Kamboçya'yı ziyaret etti. Güneydoğu Asya ülkesi Kamboçya, ABD'ye büyük miktarda ticaret fazlası, Çin'e ise büyük miktarda ticaret açığı veriyor. ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan'da duyurduğu "karşılıklı tarifeler" kapsamında Kamboçya'ya da ek yüzde 49 gümrük vergisi ile en yüksek tarifelerden birini getirmişti. (Reuters)

• 7/30

  17 Nisan 2025 - Fransa'da 38. Uluslararası Uçurtma Festivali 12 Nisan'da başladı. Ülkenin kuzeyinde bulunan yerleşim birimi Berck’teki festivalde, dünyanın farklı ülkelerinden gelen ustaların tasarladığı uçurtmaların oluşturduğu renkli görüntüler ziyaretçilerin ilgi odağı oldu. 21 Nisan'da sona erecek festivalin bu yılki konusu Amerika. (Sameer Al-Doumy/AFP)

• 8/30

  15 Nisan 2025 - Gazze Sirk Okulu yardım ekibinin üyesi Gazze Şehri'ndeki Abdülaziz el-Rantisi Çocuk Hastanesi'nde çocuklara gösteri sunmadan önce palyaço makyajını yapıyor. İsrail, savaşın yıkıma uğrattığı Filistin topraklarının büyük bölümünü ele geçirme çabası kapsamında yeni bir koridoru ele geçirdikten sonra Gazze'deki askeri saldırısını genişletmeyi planladığını duyurdu. Filistinli Hamas hareketiyle ABD, Mısır ve Katar'ın arabuluculuğunda 19 Ocak'ta yürürlüğe giren önceki ateşkes, İsrail'in Gazze'ye yönelik yoğun saldırılarına yeniden başlamasıyla 18 Mart'ta çökmüştü. Tel Aviv yönetimi, Hamas’ın rehineleri serbest bırakmaması halinde daha fazla toprağı işgal etmeye hazırlanıyor. (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 9/30

  14 Nisan 2025 - ABD Başkanı Donald Trump, El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele'yle Beyaz Saray'ın Oval Ofis'inde bir araya geldi. Bukele kendisini "dünyanın en havalı diktatörü" diye tanımlıyor ve artık ABD liderinin yasadışı göçmenleri kötü şöhretli bir Salvador hapishanesine sınır dışı etme yönündeki tartışmalı girişiminde kilit müttefiki konumunda. Görüşme, Beyaz Saray'ın Orta Amerika ülkesindeki hapishaneye yanlışlıkla sınır dışı edilen ve ABD mahkemesinin Trump yönetimine geri dönüşünü kolaylaştırma emri verdiği bir babanın davası nedeniyle Beyaz Saray'ın baskı altında olduğu bir dönemde gerçekleşti. (Brendan Smialowski/AFP)

• 10/30

  13 Nisan 2025 - Bir pilot, Graf Ignatievo hava üssüne ilk F-16 savaş uçağının gelişini kutlayan tören öncesinde, ilk Bulgar F-16 Blok 70 savaş uçağının bulunduğu hangara giriyor. Bulgaristan'ın ABD'den sipariş ettiği "Block 70" serisi 16 adet F-16 savaş uçağının ilki törenle karşılandı. Ülkenin güneydoğusundaki Graf İgnatievo NATO Hava Üssü'nde ABD'den satın alınan F-16'ların birincisinin teslimi dolayısıyla tören düzenlendi. Başbakan Rosen Jelyazkov, yaptığı konuşmada, "Gelen ilk modern savaş uçağı, ordumuzun ideolojik değişim ve modernizasyonunun sembolüdür" dedi.(Nikolay Doychinov/AFP)

• 11/30

  12 Nisan 2025 - Güney Kore'nin Gwangmyeong kentindeki itfaiyeciler, çöken bir metro inşaatında çalışıyor. Başkent Seul'ün yakınlarındaki Gwangmyeong'de çöken metro inşaatından bugün bir kişi çıkarıldı ancak mahsur kaldığı düşünülen başka biri için kurtarma çalışmaları sürüyor. Kentin itfaiye ekibinden bir yetkili, kazazedenin yaklaşık 13 saat boyunca yerin 30 metre altında kaldığını açıkladı. Kurtarıldığı sırada bilinci yerinde olan adam yakındaki bir hastaneye götürüldü. Yetkililer, bir havalandırma bacasının çökme riski taşıdığına dair raporların ardından işçileri inşaat alanından çekmiş ve bölgedeki trafiği durdurmuştu. (Hong Ki-won/AP)

• 12/30

  11 Nisan 2025 - Dünyanın esaret altındaki en yaşlı gorili olduğu tahmin edilen Fatou, 68. yaşını kutluyor. Berlin Hayvanat Bahçesi doğum günü sebebiyle Fatou'ya meyve ve sebzelerle dolu bir sepet hediye etti. Aslında net yaşı bilinmiyor ancak Berlin Hayvanat Bahçesi'ne 1959'da götürülen hayvanın 1957'de dünyaya geldiği düşünülüyor. Fatou, geçen yıl flamingo Ingo'nun ölümünün ardından hayvanat bahçesinin en yaşlı sakini olmuştu. 1955'ten beri hayvanat bahçesinde yaşayan kuşun en az 75 yaşında olduğu tahmin ediliyordu. (Ebrahim Noroozi/AP)

• 13/30

  10 Nisan 2025 - Gazze Şehri'nin doğu mahallesi Şucaiyye İsrail saldırısı sonucu isabet alan bir binanın önünde yaşlı bir Filistinli. Hamas tarafından yönetilen bölgedeki Sağlık Bakanlığı bugün yaptığı güncellemede, İsrail'in yeni saldırı dalgasında en az 1522 Filistinlinin öldüğünü ve savaşın başlangıcından bu yana toplam ölü sayısının 50 bin 886'ya yükseldiğini söyledi. Öte yandan İsrailli 970 pilot ve yedek asker ortak bir mektuba imza atarak, Gazze'ye yönelik saldırıların sonlandırılması ve Hamas'ın elindeki İsrailli esirlerin geri getirilmesi çağrısı yaptı. Mektubu imzalayanlar ordudan ihraç edildi. (Omar Al-Qattaa/ AFP)

• 14/30

  9 Nisan 2025 - Suudi Arabistan'ın batı kenti Taif'teki bir çiftlikte gül suyu ve yağı üretiminde kullanılan taze toplanmış Damask gülleri sergileniyor. Her bahar Taif'te açan güller, krallığın uçsuz bucaksız çöl manzarasını güzel kokulu pembe öbeklere dönüştürüyor. Ve nisanda bir ay boyunca, parfümlerde kullanılan uçucu yağ üretiliyor. (Fayez Nureldine/AFP)

• 15/30

  8 Nisan 2025 - İran'ın başkenti Tahran'da bir kadın, halk arasında "Casus İni" diye anılan eski ABD Büyükelçiliği'nin dış duvarlarına çizilmiş, yıldızların yerine kafataslarının, beyaz ve kırmızı şeritlerin yerine de saldırı tüfeği kullanan asker siluetlerinin yer aldığı ABD bayrağının resmedildiği duvar resminin önünden geçiyor. Başkan Donald Trump'ın nükleer programıyla ilgili doğrudan görüşmeler yapılacağını açıklamasının ardından İran, 8 Nisan'da en üst düzey diplomatını ABD'yle görüşmelerde bulunmak üzere Umman'a göndereceğini açıkladı. İran'ın müttefiki Rusya, büyük güçlerle yapılan anlaşmanın yerini alacak yeni bir nükleer anlaşma için müzakere olasılığını memnuniyetle karşıladı. 2018'de Trump, anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmişti. (Atta Kenare/AFP)

• 16/30

  7 Nisan 2025 - ABD'nin Florida eyaletinin Miami kentindeki limanda bir forklift, kargo konteynırlarını taşıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın ithal mallara yönelik kapsamlı gümrük vergilerini sürdürmesi dünya genelinde piyasaların olumsuz tepki vermesine yol açıyor. Tüm çağrılara rağmen geri adım atmaya yanaşmayan Trump, Truth Social'daki açıklamasında, Çin'e çağrıda bulunarak yarına kadar ek vergi kararını geri çekmezlerse yüzde 50 ek vergi getireceğini söyledi. (Joe Raedle/AFP)

• 17/30

  6 Nisan 2025 - ABD'nin Kentucky eyaletinde hortumdan etkilenen Jeffersontown kenti ağır hasar aldı. Yetkililer, ABD'nin orta doğusunu vuran şiddetli fırtınaların en az 16 kişinin ölümüne yol açtığını ve Ulusal Hava Servisi'nin gelecek günlerde "şiddetli" sel baskınları yaşanabileceği uyarısında bulunduğunu açıkladı. Arkansas'tan Ohio'ya uzanan şiddetli fırtına hattı son günlerde binalara zarar verdi, yolları sular altında bıraktı ve düzinelerce hortum üretti. (Leandro Lozada/AFP)

• 18/30

  5 Nisan 2025 - Tunus'un liman kenti Safakes yakınlarında düzensiz göçmenlerin yaşadığı kampların dağıtılmaya başlanmasının ardından göçmenler eşyalarıyla birlikte bölgeden ayrılıyor. Tunus polisi dün yaptığı açıklamada, Sahra Altı Afrika'dan bölgeye giden binlerce kayıt dışı göçmenin yaşadığı kampların, sosyal medyada yürütülen bir kampanyanın ardından dağıtıldığını açıkladı. Ulusal Muhafız Genel Müdürlüğü Sözcüsü Hüsameddin Cebabli, El Amira ve Cibniyana bölgelerinde yaklaşık 20 bin düzensiz göçmenin yaşadığını belirtti. Cebabil bu kampların kademeli olarak tahliye edileceğini ve "en kısa sürede" hepsinin boşaltılacağını söyledi. (Fethi Belaid/AFP)

• 19/30

  4 Nisan 2025 - Güney Koreli Jo Eun-jin, başkent Seul'de Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un azledilme kararının açıklanmasını beklerken geceyi sokakta geçirdi. Anayasa Mahkemesi'nin oybirliğiyle aldığı kararla Yoon bugün devlet başkanlığı görevinden alındı. Başarısızlıkla sonuçlanan sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon, aralıkta görevden uzaklaştırılmıştı. Bugünkü karar liderin destekçilerini üzerken, muhalifler kutlamalar düzenledi. Güney Kore'nin Yoon'un yerine geçecek kişiyi belirlemek için 60 gün içinde erken seçim düzenlemesi bekleniyor. (Lee Jin-man/AP)

• 20/30

  3 Nisan 2025 - Filistinli çocuklar, Nuseyrat Mülteci Kampı'ndaki ücretsiz gıda dağıtım noktasında yemek almak için bekliyor. Gazze'de faaliyet gösteren uluslararası yardım kuruluşları, birçoğu defalarca yerinden edilen 2,4 milyon kişinin daha fazla kıtlığa dayanamayacağı uyarısı yapıyor. İsrail'in 2 Mart itibarıyla Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini engellemesiyle birlikte, Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı tarafından desteklenen fırınların, un ve mazot stoklarının tükenmesi nedeniyle faaliyetlerini durdurduğu dün açıklanmıştı. Aynı zamanda Hamas'la yaptığı ateşkesi 18 Mart'ta bozan İsrail, Gazze'ye yönelik saldırılarını sürdürüyor. (Eyad Baba/AFP)

• 21/30

  2 Nisan 2025 - Endonezya'nın Orta Cava'da yer alan Wonosobo bölgesinde, balon festivali kapsamında havalanan sıcak hava balonları görülüyor. Ramazan Bayramı kutlamaları kapsamında düzenlenen etkinlikte çoğunlukla geri dönüştürülmüş kağıttan yapılmış balonlar renkli bir görüntü sunuyor. 1950'lere dayanan festivalde balonlar, hava trafiğini etkilememesi adında 60 metreden yukarıya çıkmayacak şekilde yere sabitleniyor. (Devi Rahman/AFP)

• 22/30

  1 Nisan 2025 - Ziyaretçiler, Fransa'nın kuzeyindeki Lille kentindeki Grand Palais'de 17. kez düzenlenen uluslararası siber güvenlik etkinliği "InCyber" Forumu sırasında fotoğraf çektiriyor. Tüm siber güvenlik ve “güvenilir dijital” ekosistemini bir araya getiren forum 3 Nisan 2025'e kadar devam edecek. (Sameer al-Doumy / AFP)

• 23/30

  29 Mart 2025 - Myanmar'da meydana gelen depremden bir gün sonra kurtarma ekipleri, Mandalay kentinde yıkılan Sky Villa apartmanında mahsur kalanları kurtarmaya çalışıyor. Myanmar'da dün yaşanan 7.7 ve 6.4 büyüklüğündeki iki depremde en az 1002 kişi hayatını kaybetti. Depremin etkisiyle sarsılan komşusu Tayland'ın başkenti Bangkok'ta ise inşaat halindeki bir gökdelenin çökmesi sonucu 10 kişinin öldüğü ve en az 100 kişinin kurtarılmayı beklediği bildirildi. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'na göre afet, Myanmar'ın 100 yıldır yaşadığı en şiddetli deprem. (Sai Aung Main/ AFP)

• 24/30

  28 Mart 2025 - İsrail'in saldırısının ardından Lübnan'ın başkenti Beyrut'tan dumanlar yükseliyor. İsrail, kentin güneyindeki El-Hades Mahallesi'ne hava saldırısı düzenleyerek savaş uçaklarıyla bir binayı yerle bir etti. Bugün yaşanan olay, İsrail'le Hizbullah arasında 27 Kasım 2024'te yürürlüğe giren ateşkesten sonra Beyrut'a yapılan ilk saldırıydı ancak İsrail, Lübnan'ın güneyini hedef almayı sürdürüyordu. Lübnan'dan İsrail'in kuzeyine iki roket atıldığını iddia eden ordu, misilleme yapmaya yemin etmişti. Bugünkü saldırının ardından iddiayı tekrarlayan İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, hedef alınan binada Hizbullah'ın drone sakladığını öne sürdü. (Mohamed Azakir/Reuters)

• 25/30

  27 Mart 2025 - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Fransa devlet televizyonu "France Televisions"un Paris'teki genel merkezinde basın toplantısı düzenledi. Zelenski, Rusya'yla olası bir ateşkes öncesinde Ukrayna'nın güvenliğini arttırmayı amaçlayan zirveye katılmak üzere dün Paris'e gelmişti. Elysee Sarayı'nda düzenlenen ve 31 ülkenin katıldığı zirvenin ana gündem maddeleri, kalıcı barış ve Ukrayna'ya asker gönderilmesi. (Julien De Rosa/AFP)

• 26/30

  26 Mart 2025 - Güney Kore'de itfaiye görevlisi Andong'daki geleneksel Kore köyü ve UNESCO Dünya Mirası alanı Andong Hahoe Köyü'nde yaklaşan orman yangınına hazırlık olarak sazdan yapılmış çatı ve duvarları ıslatıyor. Yetkililer, Güney Kore'nin şimdiye kadarki en kötü orman yangınlarından birinde en az 24 kişinin öldüğünü, birden fazla şiddetli yangının "benzeri görülmemiş hasara" yol açtığını ve UNESCO listesindeki iki sit alanını tehdit ettiğini söyledi. Ülke genelinde, 16 farklı noktada orman yangını ihbar edilirken, 15 bin hektar büyüklüğünde ormanlık alanın kül olduğu kaydedildi. (Yasuyoshi Chiba/AFP)

• 27/30

  25 Mart 2025 - Fransız aktör Gerard Depardieu ve avukatı Jeremie Assous, Paris Ceza Mahkemesi'nde 2021'de bir film çekimi sırasında iki kadına cinsel saldırıda bulunmakla suçlandığı davanda verilen ara sırasında mahkeme salonunu terk ediyor. 200'den fazla film ve televizyon dizisine imza atan 76 yaşındaki Depardieu, yaklaşık 20 kadın tarafından uygunsuz davranışlarda bulunmakla suçlandı ancak bu, mahkemeye taşınan ilk dava. İki davacı, 54 yaşındaki set görevlisi Amelie ve 34 yaşındaki yönetmen yardımcısı Sarah (adı değiştirildi), 2021'de yönetmen Jean Becker'in "Les Volets Verts" filminin çekimleri sırasında cinsel saldırıya uğradıklarını iddia ediyor. (Dimitar Dilkoff/AFP)

• 28/30

  24 Mart 2025 - Orduya bağlı bir savaşçı Sudan'ın başkenti Hartum'da bir pazar alanında devriye geziyor. Sudan yaklaşık iki yıldır, onbinlerce insanın ölümüne, 12 milyondan fazlasının yerinden edilmesine ve dünyanın en büyük açlık ve yerinden edilme krizlerinin yaşanmasına yol açan, düzenli orduyla Hızlı Destek Güçleri arasındaki savaşla harap olmuş durumda. (AFP)

• 29/30

  23 Mart 2025 - Papa Francis Roma'da zatürre nedeniyle 5 hafta hastanede kaldıktan sonra taburcu edilmeden önce Gemelli hastanesinin penceresinden el sallıyor. Tekerlekli sandalye ile balkona getirilen Papa, yaklaşık 2 dakika balkonda kaldı. Yorgun olduğu gözlenen Papa, selamlama sırasında "Sarı çiçekli bir hanımefendi görüyorum, ne güzel" dedi. Papa'nın selamlamasını, hastanede toplanan binlerce kişi takip ederken, bazı inananların ağladığı, bazılarının ise çok mutlu olduğunu ifade ettiği görüldü. Prof. Sergio Alfieri, 22 Mart'ta yaptığı açıklamada, Papa'nın bundan sonra 2 ay boyunca dinlenmesi gerektiğini belirterek, "Papa, yarın hastaneden taburcu edilecek. İki haftadır stabil durumda" demişti. (Filippo Monteforte/AFP)

• 30/30

  22 Mart 2025 - Formula 1 Çin Grand Prix'sinin sprint yarışını birinci bitiren Lewis Hamilton kutlama yaparken, McLaren'ın ikinci olan Avustralyalı pilotu Oscar Piastri aracını terk ediyor. Şanghay Uluslararası Pisti'nde düzenlenen yarışta Hamilton, Ferrari için ilk Formula 1 galibiyetini elde etti. 7 kere dünya şampiyonu olan Britanyalı, 6,889 saniyeyle Piastri'yi yendi. Red Bull'dan Max Verstappen ise 100 kilometrelik yarışı üçüncü sırada tamamladı. (Jade Gao/AFP)

Etik ve hukuki tartışmalar: Zihnin dokunulmazlığı mümkün mü?

Nörobilimsel teknolojilerin istihbarat dünyasında yarattığı olanaklar kadar, bu olanakların nasıl ve ne ölçüde kullanılacağı sorusu da giderek merkezi bir tartışma haline gelmektedir.

Zihnin, bireyin en mahrem alanı olduğu gerçeği, nöroteknolojik müdahalelerin etik sınırlarını yeniden tanımlamayı zorunlu kılar.

Bugüne dek beden bütünlüğü temelinde şekillenen hukuki koruma rejimleri, artık zihinsel bütünlük gibi daha soyut ancak daha kritik bir alanı da kapsamak zorundadır.

Nörobilimsel veri, klasik biyometrik verilerden farklı olarak sadece fiziksel değil, aynı zamanda zihinsel eğilimleri ve karar alma süreçlerini yansıtır.

Bu anlamda beyin verisi, bireyin benliğine dair en derin bilgileri içerdiğinden, mahremiyet hakkının en hassas biçimidir.

Ancak henüz birçok ülkenin hukuk sisteminde beyin verisine özgü koruma rejimleri mevcut değildir.

Bu durum, istihbarat örgütlerinin "gri alan"larda faaliyet göstermesine imkân tanırken, bireysel hak ve özgürlükler açısından ciddi bir güvenlik açığı doğurmaktadır.

Nöroteknolojiyle düşüncelerin doğrudan ölçülebilir olması, ifade özgürlüğünün tanımını da kökten sarsmaktadır.

Artık "ifade edilmeyen düşünce" dahi izlenebilir hale geldiğinde, bireylerin içsel özgürlük alanı tehdit altına girmektedir.

Bu gelişme, istihbarat kurumları açısından potansiyel faydalar sağlasa da, bireylerin kendini sansürleme davranışını tetikleyerek toplumun genel psikolojik sağlığını ve özgürlük algısını zayıflatabilir.

Nörobilimsel uygulamaların etik temelde kullanımı için uluslararası düzeyde bazı ilkeler tartışılmaktadır.

UNESCO tarafından geliştirilen "Neuroethics Guidelines" gibi belgeler, beyin müdahalelerinde rıza, zararsızlık, adalet ve mahremiyet gibi temel ilkelere dikkat çekmektedir.

Ancak bu ilkelerin devlet temelli istihbarat operasyonları için bağlayıcılığı çoğu zaman yetersiz kalmakta; ulusal güvenlik söylemi, etik sınırların aşılmasını meşrulaştırmakta kullanılmaktadır.

Nasıl ki devletlerin siber egemenliği 21'inci yüzyılın başında bir zorunluluk haline geldiyse, önümüzdeki yıllarda "bilişsel egemenlik" kavramı da benzer şekilde güvenlik ajandalarının merkezine oturacaktır.

Bu kavram, hem bireylerin zihinlerini dış müdahalelerden koruma hakkını hem de devletlerin vatandaşlarının bilişsel bütünlüğünü koruma yükümlülüğünü içerecek şekilde şekillenmelidir.

Bu doğrultuda yeni bir hukuk alanının -belki de "nörohukuk"un- doğması kaçınılmaz görünmektedir.

Zihin alanı yeni bir savaş sahası mı?

İstihbaratın geleceği, artık yalnızca bilgiye değil, zihne hükmetme yeteneğine de bağlı olacak gibi görünüyor.

Bu bağlamda nörobilim, yeni nesil güvenlik paradigmasının merkezine yerleşiyor.

Ancak bu gelişmeler, yalnızca teknik değil, aynı zamanda etik soruları da beraberinde getiriyor.

İnsan zihninin mahremiyeti, bireysel özgürlükler ve karar alma iradesi gibi temel değerler, yeni istihbarat teknolojilerinin sınırlarını belirleyecek.

Gelecek on yılda, bu teknolojilerin ulusal güvenlik politikalarındaki yeri daha da güçlenecek.

Ancak bu güç, ancak insan onuru ve etik sorumlulukla birlikte anlam kazanabilir.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.