Fransalı cumhurbaşkanı adayları Ermenistan'da ne yapıyor?

Fransa'da 2022 cumhurbaşkanlığı seçimleri şimdiden sadece kıtanın değil, dünyanın büyük kısmının ilgisini çekmekte. Skandallarla geçen Macron iktidarına alternatif olarak yükselen ırkçı ve aşırı sağcı adaylar, yalnızca kendi ülkelerinin değil küresel medyanın manşetlerinden düşmüyor.

Mevzubahis adaylardan ikisi, Eric Zemmour ve Valérie Pécresse, seçim yarışının bir başka ve önceden farklı vesilelerle tartışılmış bir konuyu gündeme getirdiler. 

Aşırı sağcı bu iki isim, Fransa basınının "Ermeni kartı" olarak adlandırdığı köklü bir siyasete yeni buluşla katkıda bulundular. Önce Zemmour 11 Aralık'ta, ardından Pécresse ayın 20'sinde Ermenistan'ı ziyaret etti.

Pécresse, işi ileriye götürerek ve uluslararası hukuk kurallarını ihlal ederek Dağlık Karabağ'a gitti. Öte yandan Sosyalist Parti'nin cumhurbaşkanı adayı ve Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo da başkentte "Ermenistan Meydanı"nın açılışını yaptı.

Peki Fransalı cumhurbaşkanı adaylarının Ermenistan'a yönelik ilgilerinin ardında ne yatıyor?

Zemmour: Ermenistan, İslam Okyanusu ortasında Hıristiyan bir ülke

İslam karşıtı ve ırkçı aday Eric Zemmour, seçim yarışında diğer aşırı sağcı, ırkçı ve muhafazakar rakiplerine karşı Ermenistan kartını kullanan ilk isim oldu.

10 yılı aşkın süredir ülkesinde çıkardığı polemiklerle tanınan siyasetçi, Erivan'daki söylemini "medeniyetler çatışması" üzerine kurdu.

"Şehit toprağı" olarak andığı Ermenistan'ın, kutsal ve ilk Hıristiyan diyarı olarak, "İslam Okyanusu ortasındaki bir Hıristiyan devleti" olarak tanımladı.
 

Fotoğraf: Karen Minasyan / AFP

Seçim stratejisini tamamen "medeniyetler çatışması" üzerine inşa eden Zemmour'un bu söylemi yurt dışına ve uluslararası ilişkilere de ihraç ettiği görülüyor.

Fakat Ermenistan'ı İslam dünyası karşısındaki son Haçlı devlet şeklinde yansıtırken, Azerbaycan'ın dünya üzerindeki en laik ülkelerden biri olduğunun ya farkında değil ya da bilerek bu gerçeğin üstünü örtüyor.

Ermenistan'daki en kutsal mekanlardan Hor Virap Manastırı'nı ziyaret eden Zemmour, "Burada insanlığın şafağında, ilk Hıristiyan ulusun [memleketinde] bulunuyorsunuz" dedi.

Ermeniler, Gürcülerle birlikte, dördüncü yüzyılın başında Hıristiyanlığı kabul eden ilk kavim olma iddiasındalar. Zemmour'un "medeniyetler çatışması" tezini dayandırdığı bu söylemi sarf ettiği Hor Virap, Türkiye sınırına yakın bir yerde bulunuyor. 

Pécresse'in yasadışı Dağlık Karabağ ziyareti

Zemmour gibi göçmen karşıtı vaatlere sarılan Valérie Pécresse, 20 Aralık'ta Ermenistan'a gitti. Hıristiyanlık ve Doğu Hıristiyanlarını koruma temalı mesajına ağırlık vererek Fransalı Katolik seçmenlerin oylarını çekmek istiyor.

Bunu da "Noel öncesinde Doğu Hıristiyanlarına destek" ziyareti yaparak göstermeye gayret ettiğini belirtiyor. 

Pécresse, "Bütün Avrupa'yı bu çatışma [Dağlık Karabağ] için seferber etmeliyiz; çünkü bu sadece Kafkaslara değil, aynı zamanda Avrupa'ya da dokunan bir savaş. Burada Doğu Hıristiyanlarına, aynı zamanda da Avrupa medeniyetinin temellerine saldırılıyor" dedi.

Fransa ve genel olarak Avrupa siyasetinde kangren hâle gelmiş cehalet ve gerçeklerin bilinçli tahrifatının güzel bir örneğini sergileyen Pécresse de Zemmour'un izinden gidiyor.
 

Valérie Pécresse, Ermenistan'da milli anıtları ziyaret etti, 22 Aralık 2021 / Fotoğraf: AFP

Pécresse, ziyareti esnasında Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan ve Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan ile görüştü ve Zemmour gibi dinî ve millî anıtları ziyaret etti.

Fakat iddiasını ileri taşımak için sürpriz bir hamlede bulundu: Birleşmiş Milletler kararlarında ve en son 28 Aralık'ta Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın röportajında Azerbaycan toprağı olduğu defalarca dile getirilen Dağlık Karabağ'ı ziyaret etti.

Bu ziyarette rejimin lideri Arayik Harutyunyan ile görüştü. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı konuya ilişkin açıklama yaptıktan sonra Fransa maslahatgüzarına nota verdi.

Bu yasadışı ziyaret ile ilgili önemli bir nokta da ziyaret güzergahının Rus barış koruma gücü kontrolü altındaki Laçın koridoru üzerinden gerçekleşmiş olması. 

Hidalgo: Fransa, Dağlık Karabağ'ı tanımalı

Fransa solunda da Ermenistan ve Karabağ sorunu önemli gündem başlıkları arasında. Sosyalist Parti'nin cumhurbaşkanı adayı Anne Hidalgo, daha Ekim 2021'de ülkesinin "Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını tanıması gerektiğini" Twitter hesabından dile getirmişti.
 

Aşırı sağcı adayların Ermenistan çıkarmasının ardından Hidalgo'nun kurmayları da 2022 yılı içerisinde böyle bir seyahatin gerçekleştirilebileceğini söylüyor.

Öte yandan Ermeni diasporasıyla sıcak ilişkilere sahip Hidalgo, Belediye Başkanı olduğu başkent Paris'te Ermenistan Dışişleri Bakanı ile birlikte 10 Aralık'ta "Ermenistan Meydanı"nı (Esplanade d'Arménie) törenle açtı.
 

Anne Hidalgo, "Ermenistan Meydanı"nının açılış töreninde bir konuşma yaptı / Fotoğraf: Twitter -@Anne_Hidalgo

Hidalgo, tören esnasında "Paris'in Ermeni halkıyla sarsılmaz bağları" olduğunun altını çizdi. Öteki adayların aksine dinî söyleme başvurmadı.

Ermenistan gezilerinin arkasında yatan sebepler

 Erivan'ın Fransalı siyasetçiler için bir hac mekanı hâline gelmesi aslında sürpriz değil. Fransa, Osmanlı İmparatorluğu'nda Katolik Ermeni cemaatinin meydane gelmesinden bu yana Ermeniler ile yakın ilişkiye sahip.

Ermeni Diasporası Araştırmaları Merkezi (CRDA) ve Ermeni Davasını Savunma Komitesi (CDCA)'nın verilerine göre bugün Fransa'da 600 bin Ermeni yaşıyor. Bunlardan 300 ilâ 400 bin arasında Ermeni yurttaşın seçmen olduğu belirtiliyor.

Ayrıca Fransa Katoliklerinin ve muhafazakarlarını oyunu alabilmek için de yararlı bir hamle gibi görülüyor Ermenistan seyahati.

Ermenistan bağımsızlığını kazandıktan sonra iki ülke arasındaki kültürel ve siyasî ilişkiler hızla gelişti. Eski Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, daha 2006'da verdiği bir röportajda "Ermenistan ismi, bütün Fransızların ve Fransa Cumhurbaşkanı'nın kalbinde dostça ve sıcak duygular uyandırıyor" demişti.

Türkiye ve Azerbaycan gibi "düşmanlara" karşı "Doğu Hıristiyanlarını müdafaa" derdine düşen aşırı sağcı ve ırkçı cumhurbaşkanı adayları böylece yüzyıllardır kullanılagelen kolonyal, yayılmacı ve ayrımcı siyasete başvurma yoluna gidiyor.

Bu tarihî ve dinî misyon, İkinci Karabağ Savaşı'nda Ermenistan tarafında savaşan Marc de Cacqueray-Valmanier'in liderliğindeki ırkçı ve faşist "Les Zouaves" grubu tarafından da üstlenilmişti. Cacqueray-Valmanier grubunun, Zemmour'la ilişkide olduğu biliniyor.

Geçtiğimiz seçimde (2017) cumhurbaşkanı adayı François Fillon da yine Ermenistan'a gitmiş ve bugün farklı siyasetçilerin kullandığı bu kozu değerlendirmek istemişti. Şimdiki seçim ısındıkça Türkiye karşıtlığı kozunu kullanması muhtemel olan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un da bahar aylarında Erivan'a gideceğini düşünmek yanlış olmaz.

Ermeni toplumunun bir kısmı seçimlerde kullanılmaktan rahatsız

Bu gelişmelere rağmen Fransa ve Ermenistan toplumu içinde "Ermeni meselesinin" seçim malzemesi olarak kullanılmasına yönelik tepkiler artıyor. Bu tepkilerin odağındaki isim, yine, Zemmour.

Fransa içinde dahî kimi gezileri güvenlik sebebiyle iptal edilen Zemmour, Erivan'da havaalanına iner inmez tepkiyle karşılaştı.

"Burada hoş karşılanmıyorsunuz, biz de göçmen çocuklarıyız, evinize dönün" gibi sloganlarla karşılaşan Zemmour, Fransa'da meskun Ermeni diasporasının da hedefinde.
 

Diasporanın yoğun olarak bulunduğu Güney Fransa'da yayımlanan La Marseillaise'de 26 Kasım'da yayımlanan bir açık mektup "Ermenistan'da olduğu gibi Fransa'da da Zemmour'a karşı" başlığını taşıyordu.
 

Zemmour'un Müslümanlara ve göçmenlere yönelik söylemlerini kınayan bir grup Ermeni entelektüelinin imzaladığı bu mektubu, 12 Aralık'ta Le Monde gazetesinde yayımlanan "Eric Zemmour'un acılarımızı kullanmasını reddediyoruz" başlıklı bir başka metin izledi. 

Ermenistan ve Dağlık Karabağ ziyaretlerine karşı önemli bir tepki de emekli büyükelçi Gérard Araud'dan geldi.
 

Araud, 24 Aralık'ta Twitter hesabında, "Fransa, Ermenistan'ın yüz binlerce Azerbaycanlıyı sınır dışı ettiği Dağlık Karabağ dılındaki Azerbaycan topraklarını işgal ettiğini ve Minsk Grubu'nun barış önerilerini reddettiğini unutmuyor" dedi.

Farklı toplumların farklı kesimlerinden yükselen tepkilere rağmen Ermenistan ve Türkiye, 2022 Fransa cumhurbaşkanlığı seçimi tartışmalarının önde gelen gündem maddelerinden olacağa benziyor.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.