Daha 2 hafta önce Nepal'deki gençlerin öncülük ettiği protestolardan -daha çok "Batı tabiri" ile Z kuşağı hareketinden- söz ediyorduk.

Şimdi Nepal'deki Z kuşağı dalgasının Ladakh'a sirayet ettiği yazılıp çiziliyor.

Neyse biz bu dili kullanmayacağız çünkü her olayda bir benzetme çabası sağlıksız analiz doğurur.

Hindistan'a gelelim, konumuz Hindistan, her zamanki gibi..

Ve daha 2 yıl öncesine kadar da "Hindistan'ın Manipur'unda neler oluyor?" diyorduk.

Protestolar etnik çatışmalara dönüşmüştü ve bitti mi sanıyorsunuz?

Aslında hâlâ devam ediyor...

Evet artık bu yazının konusuna gelelim:

Hindistan'da durgun gözüken bir fay hattı daha çatırdadı...

Ladakh, Himalayalar'daki yüksek rakımlı dağlık soğuk çöl bölgesi, bir yanında Çin bir yanında Pakistan ile sınır komşusu, Hindistan'ın Hindu ağırlıklı BJP hükümetinin 2019'da Jammu ve Keşmir devletinden ayırıp her ikisinin de doğrudan yönetilen iki ayrı birlik toprağına dönüştürülmesi ile özel-özerkliğini kaybetmiş, nüfusu kabaca 300 bin, Budist-Müslüman nüfusun yaşadığı 6 yıldır hoşnutsuzluk bulutlarının gölgelediği yer...

24 Eylül Çarşamba günü Ladakh tarihinin en kötü şiddetine tanık oldu.

Çatışmalarda 4 kişi hayatını kaybetti, polis personeli de dahil olmak üzere 80'den fazla kişi yaralandı.

Başkent Leh'te sokağa çıkma yasağı ilan edildi, araçlar ateşe verildi, BJP yerel ofisi ateşe verildi ve güvenlik güçleri kalabalığı bastırmak için göz yaşartıcı gaz ve gerçek mermi kullandı.

Ladakh Emniyet Genel Müdürlüğü açıklamasına göre şiddet saat 12.30 civarı patlak vermiş ve saat 16.00 itibarıyla kontrol altına alınmış.

Aynı gün sokağa çıkma yasağı geldi ve 4 gün süren gerginliğin ardından 27 Eylül'de insanların temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için gevşetildi.  

Protestoların ardından toplam 44 kişi gözaltına alındı.

Ladakh Emniyet Genel Müdürlüğü açıklamasına göre protesto videolarını Pakistan'a gönderen bir Pakistan İstihbarat Yetkilisi de tutuklanan 44 kişi arasında.

Protestoların ön planında olan çevre aktivisti Sonam Wangchuk ise Nepal, Bangladeş ve Sri Lanka tarzı protestoları kastederek kışkırtıcı konuşmalar yapmakla ve şiddeti kışkırtmakla suçlandı ve Ulusal Güvenlik Yasası kapsamında gözaltına alındı.

Peki çatışmaların veya protestoların amacı ne?

Devlet olma ve anayasal koruma.

Son 6 yıldır Ladakh'ta binlerce kişi, yerel sivil toplum kuruluşlarının önderliğinde, 2019'dan beri bölgeyi doğrudan yöneten Hindistan Birlik hükümetinden daha fazla anayasal güvence ve devlet statüsü talep ederek barışçıl yürüyüşler düzenliyor ve açlık grevine giriyor.

Yerel bir hükümeti seçme yetkisi istiyorlar.

24 Eylül Çarşamba günü sosyo-dini ve siyasi örgütlerin bir araya gelmesi ile oluşan Ladakh Zirve Kurulu önderliğindeki yerel Ladakhlı aktivistlerin açlık grevi sürerken açlık grevindeki 2 kişinin fenalaşıp hastaneye kaldırılması olayları tetikledi.

Biraz daha geri saralım, anımsayalım, anlayalım:

Ağustos 2019'da Hindistan Birlik/merkez hükümeti (Başbakan Modi liderliğindeki BJP hükümeti) Jammu ve Keşmir'in 370'inci madde kapsamındaki özel statüsünü kaldıran bir yasa çıkardı, Jammu ve Keşmir iki birlik bölgesine bölündü ve güvenlik önlemleri alındı.

Aralarında Omar Abdullah ve Mehbooba Mufti gibi deneyimli siyasi liderlerin de bulunduğu yüzlerce kişi ev hapsine alındı, internet hizmetleri kesildi ve bölgeye asker konuşlandırıldı.

Yeni kurulan Jammu ve Keşmir, Birlik toprakları diken üstündeydi; iktidardaki Bharatiya Janata Partisi BJP, muhalefeti bastırmak ve ülkenin geri kalanıyla neredeyse tüm iletişimi kesmekle suçlanıyordu ve şiddetli çatışmalar, hatta bazı sivil ölümleri olduğu bildiriliyordu.

Ancak Ladakh sınırında herhangi bir şiddet, gerginlik veya siyasi baskı yaşanmadı.

Yalnızca sevinç vardı çünkü Jammu ve Keşmir'den ayrılma, doğrudan siyasi temsil, yani yasama organı ve yerel yönetim ile Altıncı Çizelge'de listelenmek de dahil olmak üzere anayasal güvenceler isteyen Ladakh halkının uzun zamandır devam eden bir talebiydi.

Ladakh nüfusunun yüzde 90'ından fazlası Planlanmış Kabileler olarak listelendiği için Ladakh'ın tanınmış yerli toplulukların nüfusa hâkim olduğu bölgelere özerk idari ve yönetim yapıları sağlayan Hindistan Anayasası'nın Altıncı Programı'na dahil edilmesi talebi ortaya çıkıyor.

Protestocular, Altıncı Program korumaları olmadan Ladakh'ın kırılgan ekosisteminin, toprak haklarının ve kültürel kimliğinin ciddi tehditlerle karşı karşıya olduğunu savunuyor.

Şu anda kuzeydoğudaki kabile bölgelerine uygulanan Altıncı Program, mali ve idari yetkilere sahip seçilmiş konseyler aracılığıyla özerklik sağlıyor. 

Ve Jammu ve Keşmir'in yasama organı en azından halkın kaygılarını temsil edebilecek ve bunları Delhi'ye iletebilecek yerel liderleri seçmesine izin veriyorken Ladakh'ın yerel halkı böyle bir yetkisinin dahi olmadığını savunuyor.

Talep edilen diğer güvenceler arasında, Birlik kuzeydoğu devletlerindeki kabile topluluklarının ve birçok açıdan eski (Ladakh'ı da kapsayan) Jammu ve Keşmir devletinin 370'inci madde kapsamında yararlandığı faydalara benzer şekilde, istihdam ve toprak mülkiyeti için kotalar yer alıyor.

Parlamentodaki temsilin artırılması da talep ediliyor. Şu anda Ladakh'ta yalnızca tek bir Lok Sabha (alt meclis/ halk meclisi) koltuğu bulunuyor ve bu koltuk, bağımsız milletvekili Mohmad Haneefa tarafından tutuluyor.

Kargil için bir koltuk daha ve Rajya Sabha (üst meclis/ Birlik devletleri konseyi) için de bir koltuk isteniyor.

Ladakh Birlik topraklarının kurulması, devlet olma yolunda ve yukarıda belirtilen taleplerin karşılanmasında olumlu bir adım olarak görüldü, ancak nihai adım hiçbir zaman atılmadı.

Önemli bir tetikleyici de işsizlik: Jammu ve Keşmir'in Ladakh'tan ayrılması, Ladakhlıların daha önce birleşik bölgedeki işlerin çoğunun bulunduğu Jammu ve Keşmir'de iş bulmasını zorlaştırdı.

Ladakh'ın, Hindistan'ın yaklaşık yüzde 80 olan ulusal ortalamasının üzerinde yani yüzde 95'in üzerinde okuryazarlık oranı varken mezunların neredeyse yüzde 30'una yakını işsiz.

Birlik hükümeti kamu sektöründe işe alım konusunda net politikalar uygulamamakla suçlanıyor.

Aradan geçen 6 yılda Ladakh halkının sabrı tükenmiş gibi görünüyor ve bu durum devletleşme hareketinin dramatik bir şekilde tırmanmasına yol açtı.

İlk protestolar barışçıldı ancak 24 Eylül'deki şiddet artık Ladakhlıların uzun zamandır hissettiği hayal kırıklığını yansıtıyor.

Leh Zirve Kurulu ile Ladakh'taki Budist çoğunluk ve Şii Müslümanların çoğunlukta olduğu bölgeleri temsil eden Kargil Demokratik İttifakı ile merkez arasındaki görüşmeler tıkandı.

Geçen yıl Delhi'de İçişleri Bakanı Amit Shah ile görüşen aktivistler hayal kırıklığına uğradı.

Yakın neden, açlık grevindeki devlet aktivistlerinin hastaneye kaldırılmasıydı.

Ve merkezin ekim ayında dördüncü tur görüşmeleri duyurması da yardımcı olmadı.

Son üç yıldır Leh Zirve Kurulu ve Kargil Demokratik İttifakı birlikte çalışıyor, Budist ve Müslüman toplumların birliği bunun en önemli göstergesi oldu, grevler düzenliyorlar ve hükümetle müzakere ediyorlar.

Ancak zaman geçtikçe ve devlet olma yolunda bir mesafe kat edilemeyince ortam daha da gerginleşti.

Ve çoğunluğu z kuşağı demografisinden olan gençler Merkez Rezerv Polis Gücü minibüsünü ateşe vermek de dahil öfke patlaması yaşadı, şiddet polislerin sert müdahalesini beraberinde getirdi.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  2 Ekim 2025 - Turuncu can yelekleri giymiş aktivistler, İsrail donanması askerlerinin Gazze kıyılarına yaklaşırken müdahale ettiği Sumud filosu teknesinde oturuyor. İsrail donanması, Gazze'deki ablukayı kırarak bölgeye yardım götürmeye çalışan ve yaklaşık 45 gemiden oluşan uluslararası Küresel Sumud Filosu'nun neredeyse bütün araçlarına müdahale etti. Küresel Sumud Filosu, yaklaşık 443 gönüllünün gözaltına alındığını, bazılarının karaya çıkarılmadan önce büyük bir kargo gemisine transfer edildiğini bildirdi. Gözaltına alınanlar arasında 24 Türkiye vatandaşı ve çevre aktivisti Greta Thunberg de var (Leo Correa/AP)

• 2/30

  1 Ekim 2025 - ABD'nin başkenti Washington'da Ulusal Arşiv'in önüne "Kapalı" yazısı asıldı. ABD'de federal hükümet, Kongre'nin geçici bütçe tasarısını onaylayamaması nedeniyle kapandı. Ülkede salı gece yarısı itibarıyla 2025 mali yılı sona ererken, federal hükümete finansman sağlayacak bütçe üzerinde anlaşmaya varılamadı. ABD yasalarına göre Kongre, 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren mali yıl için bütçeyi onaylayamazsa, bu aranın geçici bütçelerle kapatılması gerekiyor. Bu geçici bütçenin de kabul edilememesi halinde federal hükümet, harcama yetkisini kaybederek temel hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerine ara vermek durumunda kalıyor. (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 3/30

  30 Eylül 2025 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) tarafından işletilen okulda, çatışmalar nedeniyle yerlerinden edilenler için kurulan derme çatma kampta bir çocuk. Hamas, Donald Trump'ın Gazze planını gözden geçirirken İsrail Başbakanı, ABD Başkanı'na destek vermesinin ardından ordunun bölgenin büyük bölümünde kalacağını söyledi. Plan, ateşkes, Hamas'ın 72 saat içinde rehineleri serbest bırakması, Hamas'ın silahsızlandırılması ve İsrail'in Gazze'den kademeli olarak çekilmesinin ardından savaş sonrası Trump'ın başkanlığında bir geçiş dönemi otoritesinin kurulmasını öngörüyor. (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 4/30

  29 Eylül 2025 - Bualoi tayfununun Nghe An eyaletinde karaya çıkmasının ardından hasar gören Cua Lo plajından bir görünüm. Bualoi Tayfunu Vietnam kıyılarını yerle bir ederek 8 kişinin ölümüne ve 17 kişinin kaybolmasına neden oldu. Şiddetli rüzgar ve yağmur evlere zarar verdi, elektrikleri kesti ve fırtına başkent Laos'a doğru ilerlerken gücünü kaybetmeden önce yolları sular altında bıraktı. Ulusal hava durumu ajansı, Bualoi'nin bugün erken saatlerde karaya çıkmadan önce ülkenin kuzey orta kıyı şeridi boyunca ilerlediğini ve 8 metrelik dalgalara neden olduğunu duyurdu. Hükümetin afet yönetim ajansı, dev dalgaların Quang Tri eyaleti açıklarında iki balıkçı teknesine çarpmasının ardından 17 balıkçının kaybolduğunu, bir başka balıkçı teknesinin ise fırtına sırasında irtibatını kaybettiğini açıkladı. (Thai An/AFP)

• 5/30

  28 Eylül 2025 - Ducati Lenovo'nun İspanyol sürücüsü Marc Marquez, MotoGP Japonya Grand Prix'sinde şampiyonluğunu ilan etti. Yarışı takım arkadaşı Pecco Bagnaia'nın gerisinde ikinci sırada tamamlayan Marc Marquez'in şampiyonluğu alabilmesi için kardeşi Alex'in sadece 7 puan önünde damalı bayrağı görmesi veya en az ikinci olması gerekiyordu. Alex Marquez, 8. sıradan başladığı yarışta sıralamasını çok yükseltemedi. Damalı bayrağı 6. sıradan gördü. Ve böylece Marc Marquez, 7. kez MotoGP şampiyonu ve 9. kez dünya şampiyonu oldu. İspanyol pilot, en son 2019'da 6. unvanını almıştı. 6 senedir hayalini kurduğu şampiyonluğa 2184 gün sonra 126. podyumuna çıkarak kavuşan Marquez, bir zamanlar rakibi olduğu modern MotoGP döneminin efsanelerinden Valentino Rossi'nin 7 MotoGP şampiyonluğuna yetişti. (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 6/30

  27 Eylül 2025 - Birleşik Krallık'ın Liverpool kentinde düzenlenen İşçi Partisi Konferansı öncesinde St George’s Plateau önünde toplanan göstericiler, Gazze'deki insani duruma dikkat çekmek için yürüyüş gerçekleştirdi. Eylemciler, iktidardaki partinin lideri olan Başbakan Keir Starmer'ı "Ellerinde kan var" ifadesiyle eleştirdi ve Londra yönetiminin Filistin için daha fazla adım atması gerektiğini söyledi. “Gazze’ye ambargo son bulsun” ve “Silah satışına hayır” gibi sloganlarla hükümet politikaları protesto edildi. (Oli Scarff/AFP)

• 7/30

  26 Eylül 2025 - Önde gelen çiftçi sendikalarından FNSEA'nın çağrısına uyan Fransız çiftçiler, cuma sabahı başkent Paris'e yaklaşık 20 kilometre mesafedeki Versay kent merkezinde toplandı. Eylemciler traktörleriyle tarihi Versay Sarayı'nın önüne kadar geldi ve haksız rekabete yol açacağı iddia edilen AB-MERCOSUR anlaşmasından vazgeçilmesini istedi. "Çiftçi isyanı Versay'da yeniden başlıyor" yazılı afiş açan çiftçiler, traktörleriyle kentte konvoy oluşturdu. Eylemciler, Güney Amerika ürünlerinin yerli mahsuller karşısında haksız rekabete yol açacağını savunuyor. (Geoffroy Van der Hasselt/AFP)

• 8/30

  25 Eylül 2025 - Eski Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy "Libya davası"nda suç örgütü kurmaktan suçlu bulundu. Eski Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, yolsuzluk dahil dört farklı suçtan yargılandığı "Libya davası"nda suç örgütü kurmaktan mahkum edildi. Fransa'da 2007-2012 yıllarında cumhurbaşkanı olan Sarkozy'nin, "2007'de cumhurbaşkanı seçim kampanyasını yürütmek için o zamanki Libya lideri Muammer Kaddafi'den yasadışı maddi destek aldığı" ileri sürülüyor. Sarkozy'nin 2006 sonuyla 2007 başında seçim kampanyasında Libya yönetiminden 50 milyon euro aldığı iddia ediliyor. İddiaların ardından 2013'te olayla ilgili ön soruşturma açılmıştı. Sarkozy, 21 Mart 2018'de Paris'te gözaltına alınmış, ardından hakkında "seçim kampanyasına yasadışı finansman sağlamak, yolsuzluk yapmak ve Libya kamu fonlarını gizlemek" suçlamasıyla soruşturma başlatılmıştı. (Julien De Rosa/AFP)

• 9/30

  24 Eylül 2025 - Güney Sudan muhalefet lideri ve eski cumhurbaşkanı yardımcısı Riek Machar, Juba'daki Özgürlük Salonu'nda görülen davasının üçüncü duruşmasında sanık sandalyesinde. Machar ve 7 kişi, vatana ihanetin yanı sıra insanlığa karşı suçlar, cinayet, komplo, terörizm, kamu malına ve askeri varlıklara zarar verme suçlamalarıyla da karşı karşıya. Başkent Juba'da özel bir mahkeme tarafından yürütülen duruşma ulusal televizyonda yayımlandı. Açılış konuşmasında, Machar'ın avukatı, yargı yetkisi olmayan "yetkisiz bir mahkeme" olarak nitelendirdiği bir mahkeme tarafından yargılanmasına karşı çıktı. Savunma, Machar'ın cezai olarak yargılanmasının, yaklaşık 400 bin kişinin ölümüne neden olan iç savaşı sona erdirmek için Machar ve Kiir arasında 2018'de imzalanan barış anlaşmasının ruhuna zarar vereceğini savundu. Bu anlaşma, Machar'ın birinci başkan yardımcısı olarak görev yaptığı geçiş hükümetinin temelini oluşturuyor. (Peter Louis Gume/AFP)

• 10/30

  23 Eylül 2025 - İşçiler, Hong Kong'da meydana gelecek Süper Tayfun Ragasa'ya hazırlık olarak güvence altına alınan Çinli sanatçı Ren Zhe'nin "Bulutların Üzerinde" adlı heykelinin yanındaki alanı temizliyor. Yetkililer Süper Tayfun Ragasa'nın şehrin yakın tarihindeki en yıkıcı şiddette olacağı konusunda uyarıda bulunurken, finans merkezine çarpması beklenen tayfun nedeniyle okulları tatil edildi. Hong Kong Gözlemevi, tayfunun merkezinin şehrin 420 kilometre açığına kadar yaklaştığını, fırtına alarmı seviyesinin bugün itibarıyla 3'ten 8'e yükseltildiğini duyurdu. Tayfun nedeniyle, şehirden uzakta ve çevre adalarda bulunan vatandaşlara derhal dönüş yolculuklarına başlamaları tavsiye edilirken bu akşamdan itibaren 700'den fazla uçuşun iptal edileceği belirtildi.Pasifik Okyanusu'nda oluşan yılın ilk "süper tayfunu" Ragasa'nın ilerlediği güzergahta, Filipinler, Tayvan, Hong Kong, Makau ve Çin ana karasında fırtına ve acil durum uyarıları yapılmıştı. (Dale De La Rey/AFP)

• 11/30

  22 Eylül 2025 - Birleşik Krallık'taki Filistin Misyonu Büyükelçisi Husam S. Zomlot, Londra'daki Filistin Misyonu'nda düzenlenen törende Filistin bayrağını göndere çekti. Kanada Başbakanı Carney, Avustralya Başbakanı Albanese, İngiltere Başbakanı Starmer ve Portekiz Dışişleri Bakanı Rangel, Filistin Devleti'ni resmen tanıdıklarını duyurdu. Starmer, X'te paylaştığı yaklaşık 6,5 dakikalık videoda, "Ortadoğu'da dehşet büyürken iki devletli çözüm ve barış umudunu canlı tutmak için çalışıyoruz" dedi. Barış ve iki devletli çözümün "güvenli ve barış içinde bir İsrail'le yaşayabilir bir Filistin'e" işaret ettiğini kaydeden Starmer, "Şu an ikisi de yok. İsrailli ve Filistinli sade vatandaşlar şiddet ve acıdan uzak, barış içinde yaşamayı hak ediyor. diye konuştu. (Frank Augstein/AP)

• 12/30

  21 Eylül 2025 - Formula 1 Azerbaycan Grand Prix'sinde zaferin adı Max Verstappen. Red Bull'un Hollandalı yıldızı pole pozisyonunda başladığı yarışı kazanırken, Mercedes'in Britanyalı pilotu George Russell ikinci, Williams'tan Carlos Sainz ise üçüncü oldu. Pilotlar şampiyonası lideri Oscar Piastri ilk turda yaptığı kaza sonucu yarış dışı kalırken, en yakın rakibi ve McLaren'dan takım arkadaşı Lando Norris ise ancak 8. sırayı alabildi. McLaren'ın takımlar şampiyonu olmasına kesin gözüyle bakılan sezonda bu sonuçlarla şampiyonluk yarışı iyice kızıştı ve yarış severler son 4 yılın şampiyonu Max Verstappen'den bir geri dönüş bekliyor. Sezonun bitmesine 7 yarış kala son durum şöyle: 1. Oscar Piastri (McLaren) – 324 puan 2. Lando Norris (McLaren) – 299 puan 3. Max Verstappen (Red Bull) – 255 puan (Lisi Niesner/Reuters)

• 13/30

  20 Eylül 2025 - Hollanda'nın Lahey kentinde düzenlenen göçmen karşıtı "Hollanda İçin Ayağa Kalk" protestosunda bir polis arabası ateşe verildi. Ülkedeki genel seçimlere yaklaşık bir ay kala düzenlenen protesto, internette "Els Rechts" diye bilinen sağcı bir aktivistin çağrısıyla düzenlendi. Hükümetten daha sert göç politikaları talep eden aktivist daha sonra sosyal medyada yaptığı açıklamada, gösterinin barışçıl geçeceğini düşünerek bu çağrıyı yaptığını söyledi. Yetkililer, kalabalığı dağıtmak için polisin biber gazı ve tazyikli su kullandığını açıkladı. (Josh Walet/ANP/AFP)

• 14/30

  19 Eylül 2025 - Barbie Reynolds, Doha'daki havalimanına indikten sonra kızı Sarah Entwistle'a sarılıyor. Britanyalı çift Barbie ve Peter Reynolds, Afganistan'da yaklaşık 8 aydır gözaltında tutulduktan sonra Katar'ın arabuluculuğuyla bugün serbest bırakıldı. 76 yaşındaki Barbie ve 80 yaşındaki eşi, yaklaşık 20 yıldır Afganistan'da yaşıyordu. Taliban, 1 Şubat'ta gözaltına alınan ikilinin Afganistan yasalarını ihlal ettiğini ve adli işlemlerin ardından serbest bırakıldığını söylese de gözaltı nedenlerini hiçbir zaman açıklamadı. (Karim Jaafar/AFP)

• 15/30

  18 Eylül 2025 - Fransa'nın güneydoğusundaki Marsilya'da, sendikaların Fransa'nın ulusal bütçesi nedeniyle düzenlediği ülke çapındaki grev ve protestolar sırasında bir protestocu meşale yakıyor. Fransa, ülke çapında bir protesto gününe hazırlanıyor. Yetkililere yakın bir kaynak, yaklaşık 800 bin kişinin sokaklara çıkmasının beklendiğini söylüyor. Nadir görülen bir birlik gösterisiyle sendikalar, Fransız halkını, yetkililerin Fransa'nın artan borcunu azaltmak için tasarladığı "korkunç gösteri" niteliğindeki bütçe taslağını protesto etmek için greve çağırdı. (Miguel Medina/AFP)

• 16/30

  17 Eylül 2025 - ABD Başkanı Donald Trump'ın Britanya'ya yaptığı resmi ziyaret sırasında İngiliz "Lead by Donkeys" (Eşekler Tarafından Yönetilen) grubundan aktivistlerin düzenlediği eylemde, kötü şöhretli cinsel suçlu Jeffrey Epstein'le Trump'ın bulunduğu bir fotoğraf Windsor Kalesi'nin bir kulesine yansıtıldı. İngiliz "Lead by Donkeys" grubundan aktivistler, genellikle esprili kampanyalarla politikacıları hesap vermeye çağırıyor. (Lena Voelk/AFP)

• 17/30

  16 Eylül 2025 - Bratislava'da Başbakan Fico'ya karşı düzenlenen mitingde, hükümetin önerdiği maliyet azaltma önlemlerine karşı protesto gösterisi yapan katılımcılardan biri, üzerinde "Fico Hapse" yazan bir Guy Fawkes maskesi takıyor. 2023'te iktidara dönüşünden bu yana Fico, hakları kısıtlaması ve Rusya Devlet Başkanı Putin'le yakın ilişkiler kurma çabası nedeniyle bir dizi protestoyla karşı karşıya kalıyor. Binlerce Slovak, Bratislava'daki hükümetin ana binası önünde toplanarak "Yeter artık Fico! Fico hapse!" ve "Yeter artık. Bıktık!" sloganları attı. Organizatörler, muhalefetin çağrısıyla düzenlenen protestoya 18 bin kişinin katıldığını tahmin ediyor (Joe Klamar/AFP)

• 18/30

  15 Eylül 2025 - Gazze Şeridi'ndeki Rimal mahallesinde Filistinliler, İsrail bombardımanında yıkılan Meçhul Asker Kulesi'nin enkazını karıştırıyor. İsrail güçleri Gazze Şeridi’ndeki yüksek katlı konutlara ve sığınaklara yönelik saldırılarını yoğunlaştırarak, yerinden edilme krizini daha da şiddetlendirirken şehir sakinlerini Gazze Şeridi’nin güneyine kaçmaya zorluyor. Bu, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun İsrail'e gelişiyle eş zamanlı gerçekleşti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Rubio’nun ziyaretini ‘İsrail-ABD ittifakının gücünün teyidi" diye niteledi (Omar Al-Qattaa AFP)

• 19/30

  14 Eylül 2025 - Nepal'in geçici hükümetinin yeni seçilen başbakanı Sushila Karki (ortada) yetkililerle birlikte, Katmandu'da düzenlenen son protestolarda hayatını kaybedenleri anmak için bir dakikalık saygı duruşunda bulunuyor. Nepal'in yeni lideri, "Z Kuşağı" gençlik gösterilerinin selefini devirmesinin ardından geçici başbakan olarak göreve başlarken, protestocuların "yolsuzluğa son verme" taleplerini yerine getireceğine söz verdi. Nepal'de gençlik hareketi Discord üzerinden kurdukları dijital kongre aracılığıyla geçici başbakan seçimini organize etmişti. (Prabin Ranabhat / AFP)

• 20/30

  13 Eylül 2025 - Tokyo'da düzenlenen Dünya Atletizm Şampiyonası'nda ABD'li Alexis Holmes, 4x400m Karışık Bayrak yarışının finalinde bitiş çizgisini geçerek şampiyon oldu. Japonya'nın başkentinde düzenlenen 20. Dünya Atletizm Şampiyonası bugün başladı. Dünyanın en iyi atletlerinin bir araya geldiği şampiyonada yaklaşık 200 ülkeden en az 2 bin sporcu yarışıyor. Japonya Ulusal Stadı'nda gerçekleşen organizasyona Türkiye de 20 sporcuyla katılıyor. Şampiyona 21 Eylül'de sona erecek. (Jewel Samad/AFP)

• 21/30

  12 Eylül 2025 - ABD'nin Illinois eyaletindeki Broadview'de bir ABD Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza (ICE) tesisinin önünde düzenlenen protestoda göstericiler, görevlilerle karşı karşıya geldi. ABD Başkanı Donald Trump, Illinois'un Şikago kentinde federal kolluk kuvvetlerinin varlığının artırılacağını birkaç hafta önce söylemişti. Yönetim pazartesi günü Illinois'da, yasal statüsü olmayan göçmenler arasındaki suçluları hedef alan bir sınır dışı etme operasyonu başlattığını duyurmuştu. Operason nedeniyle kentteki aktivisitler günlerdir gösteriler düzenlerken, protestoların gelecek günlerde de devam etmesi bekleniyor. (Octavio Jones/Reuters)

• 22/30

  11 Eylül 2025 - Etiyopyalı Ortodoks bir rahip, Addis Ababa'daki Entoto St. Raguel Kilisesi'nde düzenlenen yeni yıl kutlamaları sırasında, dini şarkılar ve dualar söyleyen fedailer eşliğinde buhurdanlık sallıyor. Etiyopya, Amharca'da Enkutatash diye bilinen Yeni Yıl'ı 11 Eylül'de, yağmur mevsiminin sona ermesini ve Gregoryen takviminden yaklaşık 7 ila 8 yıl geriden gelen 2018 Etiyopya takvim yılının başlamasını kutluyor. Güneş esaslı olan Etiyopya takvimi, dini bir takvim olmasının yanı sıra Etiyopya Devleti tarafından tüm resmi işlerde kullanılıyor. Farklı bir saat sistemi de kullanan Etiyopya’da gün saat 00.00’da değil, 06.00’da başlıyor. Bir gün 12 saatlik iki farklı bölümden oluşurken ilk saat dilimi saat 06.00’da, ikinci dilim ise saat 18.00’de başlıyor.(Luis Tato/AFP)

• 23/30

  10 Eylül 2025 - François Bayrou hükümetinin düşmesinin ardından Fransa'yı felce uğratmaya çalışan 'Her Şeyi Durdur' protestoları sırasında Fransız polisi yaklaşık 200 kişiyi gözaltına aldı. Binlerce göstericinin ateş yakması, barikatlar kurması ve Avrupa'nın en işlek şehir içi otoyolu olan Paris çevre yolunu kapatmaya çalışması üzerine yetkililer 80 bin polis ve jandarmayı görevlendirdi. Öğle saatlerinden itibaren birçok kentte kitlesel yürüyüşler yapılmaya başlandı. Marsilya'daki yürüyüşte "Macron istifa" sloganları dikkat çekti. (Philippe Magoni/AP)

• 24/30

  9 Eylül 2025 - Nepal'de sosyal medyaya erişim yasağına karşı gösteriler, 19 kişinin yaşamını yitirmesi ve 400'ün üstünde kişinin yaralanmasının ardından sürüyor. Başbakanlık Ofisinden yapılan açıklamada, şiddetli protestolar ve hükümete gelen tepkilerin ardından Başbakan Oli'nin istifa ettiği duyuruldu. Öte yandan göstericiler, iktidardaki Nepal Kongre Partisinin Sanepa bölgesindeki merkez ofisini ateşe verdi. Sabahın erken saatlerinde Başbakan Oli'nin konutuna girmeye çalışan göstericiler, polis müdahalesiyle karşılaştı. Öfkeli kalabalık, ardından Oli'nin iki konutunu da ateşe verdi. Federal parlamento binası ve yüksek mahkeme binası da ateşe verildi. (Prabin Ranabhat/AFP)

• 25/30

  8 Eylül 2025 - Nepal'in başkenti Katmandu'da protestocular, parlamento binasının önünde slogan atıyor. Yetkililer ve yerel medyaya göre, Nepal'de hükümetin sosyal medya yasağı ve yolsuzluk iddialarına karşı düzenlenen şiddetli protestolar sırasında en az 19 kişi öldü, onlarca kişi yaralandı. Polis, genç protestoculara gerçek mermiler ateşledi ve göz yaşartıcı gaz ve plastik mermi kullandı. Yerel bir yetkili, bazı protestocuların Katmandu'daki parlamento kompleksine bir barikatı aşarak zorla girdiğini söyledi. Aralarında okul ve üniversite üniformalı öğrencilerin de bulunduğu binlerce genç, "Sosyal medyayı değil, yolsuzluğu kapatın", "Sosyal medyanın yasağını kaldırın" ve "Gençler yolsuzluğa karşı" yazılı dövizlerle protestoya katılarak yürüdü. (Niranjan Shrestha/AP)

• 26/30

  7 Eylül 2025 - İspanyol tenisçi Carlos Alcaraz, ABD Açık'ta finalde İtalyan Jannik Sinner'ı mağlup ederek kariyerindeki 6. Grand Slam kupasını kazandı. Bu yıl Avustrayla Açık'ı kazanan, Roland Garros'da final kaybeden, Wimbledon'da ilk şampiyonluğunu yaşayan dünya 1 numarası 24 yaşındaki İtalyan raket Sinner, ABD Açık'ta geçen yılın şampiyonuydu. Bu yıl finalde Sinner'i 2-0 geriden gelip yenerek Roland Garros zaferi yaşayan 22 yaşındaki dünya 2 numarası Alcaraz, Wimbledon finalinde ise ezeli rakibine 3-1 yenilmişti. İki tenisçi bu yıl Fransa Açık ve Wimbledon'ın ardından üçüncü kez finalde kozlarını paylaştı. Alcaraz, 2015'ten bu yana turnuvada set vermeden finale çıkan ilk sporcu oldu. İspanyol raket, 22 yaş 111 günle Rafael Nadal ve Bjorn Borg'ün ardından 7 grand slam finaline ulaşan en genç sporcu unvanını elde etti. Alcaraz bu zaferle dünya 1 numarası oldu (Kena Betancur/AFP)

• 27/30

  6 Eylül 2025 - Ünlü moda tasarımcısı Giorgio Armani'nin tabutu, İtalya'nın Milano kentindeki Armani Tiyatrosu'nda üzerinde çiçeklerle duruyor. 4 Eylül Perşembe günü 91 yaşında hayatını kaybeden Armani'ye saygılarını sunmak isteyen yüzlerce kişi, Armani Tiyatrosu'nda bugün sessiz bir kuyruk oluşturdu. Bugünün en ünlü tasarımcılarından Armani, 1975'te Milano'da moda evini açarak kısa sürede sektörün zirvesine yükseldi ve Hollywood ünlülerinin kıyafetlerini tasarladı. Tabutu yarın da halkın ziyaretine açık olacak tasarımcı, pazartesi günü özel bir cenaze töreninin ardından defnedilecek. (Gonzalo Fuentes/Reuters)

• 28/30

  5 Eylül 2025 - Afganistan'daki şiddetli depremin ardından Kunar vilayetine bağlı Nurgal ilçesinde halk, derme çatma çadırlara sığınıyor. Dün Afganistan'ın güneydoğusunu vuran 6,2 büyüklüğündeki depremle birlikte aynı bölge, pazar gününden bu yana üçüncü depreme sahne oldu. Şiddetli sarsıntılar nedeniyle en az 2 bin 200 kişinin hayatını kaybettiği ve 3 bin 640 kişinin de yaralandığı bildiriliyor. Depremin vurduğu Kunar vilayetinde yaşayanlar "her şeyin yerle bir olduğunu" söylüyor. Yetkililer, en az 6 bin 700 evin yıkıldığını aktarırken, Birleşmiş Milletler, enkaz altında kalan insanlarla birlikte ölü sayısının artabileceği uyarısında bulunuyor. (Sayed Hassib/Reuters)

• 29/30

  4 Eylül 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'ndeki Nuseyrat Mülteci Kampı'nda yemek bekliyor. Gazze'deki Sağlık Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, açlıktan hayatını kaybedenlere ilişkin son bilgiler paylaşıldı. Gazze Şeridi'nde 7 Ekim 2023'ten bu yana açlıktan hayatını kaybedenlerin sayısı 131'i çocuk olmak üzere 370'e yükselirken, İsrail ordusunun, sabah saatlerinden bu yana düzenlediği saldırılarda 20 Filistinli yaşamını yitirdi. Birleşmiş Milletlerin desteklediği Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması'nın 22 Ağustos'taki açıklamasıyla Gazze'de kıtlık ilan etmesinden bu yana ise 16'sı çocuk 92 kişinin açlık ve yetersiz beslenme nedeniyle yaşamını yitirdiği ifade edildi. (Eyad Baba/AFP)

• 30/30

  3 Eylül 2025 - Rus devlet ajansı Sputnik'in yayımladığı bu fotoğrafta, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Pekin'in Tiananmen Meydanı'nda Japonya'ya karşı zaferin ve II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin 80. yıldönümünü anan askeri geçit töreni öncesinde toplu fotoğraf çekiminin ardından Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'le konuşuyor. Çin, ülke tarihindeki en büyük askeri geçit törenini düzenledi. Kuzey Kore lideri Kim Jong Un'un da katıldığı törende "Dünyanın barış ya da savaş arasında bir seçimle karşı karşıya olduğu" uyarısında bulunuldu. Büyük pankartlar taşıyan helikopterler ve savaş uçakları, 70 dakikalık bir gösteri sundu ve gösterinin sonunda 80 bin "barış" kuşu serbest bırakıldı. (Alexander Kazakov/AFP)

Şunu belirtmek kritik:

Şiddetin patlak verdiği Leh bölgesi, onlarca yıldır halkı için ayrı bir bölge talep eden Budist topluluğunun hakimiyetinde, Müslüman çoğunluklu Kargil bölgesi ise tarihsel olarak Hindistan yönetimindeki Keşmir ile bütünleşmek istemiştir.

Ancak birçok açıdan bölgesel rakipler olan Leh ve Kargil'in Ladakh için devlet kurulması talebinde birlik olmaları bu protestoların ardındaki duygu yoğunluğunu vurguluyor.

BJP hükümetinin tepkisi temkinliydi

Yüksek Mahkeme ve Parlamento'ya Jammu ve Keşmir'in devlet statüsünün yeniden sağlanacağına dair sözler verildi -geçen yıl ekim ayında yapılan meclis seçimleri, 370'inci maddeden bu yana ve 11 yıl aradan sonra ilk kez önemli bir eşikti- ancak Ladakh'tan hiç söz edilmedi.

6'ncı madde taleplerinde, bu güvencelerin zaten Leh ve Kargil Ladakh Özerk Tepe Kalkınma Konseyleri altında mevcut olduğu belirtildi.

Ancak aktivistler, bu konseylerin sınırlı yetki ve güce sahip olduğunu ve birlik topraklarında Birlik hükümetinin temsilcisi olan Ladakh vali yardımcısına bağlı olduğunu söylüyor.

Jeopolitik de rol oynuyor:

Ladakh'ın Çin ile tartışmalı sınırda yer alması, merkezin devletleşme taleplerine bağlı kalmamasının bir diğer nedeni ki Ladakh'ın Birlik devleti statüsüne getirilmesi bölgedeki askeri lojistik ve önemli altyapı projelerini tehlikeye atabilecek yetkilerin devredilmesine yol açacaktır.

Bir çözüm var mı?

En azından kısa vadede pek olası değil.

Çin ile devam eden sınır gerginliği, özellikle asker hareketlerini kolaylaştıracak yollar inşa etmek ve Pekin'in müdahalelerini kontrol altında tutmak için Birlik hükümetinin Ladakh'a her zaman tam ve sınırsız erişime ihtiyaç duyacağı anlamına geliyor.

Ladakh'a Birlik devleti statüsü verilmesi, özellikle de olası bir seçimi BJP veya güvenilir bir müttefik kazanmazsa, bunu zorlaştırıyor.

Bu, Ladakh devletinin kurulmasına karşı protestocuların daha fazla miting planlayacağı ve istediklerini elde etmek için hükümete daha fazla baskı uygulayacağı anlamına geliyor ki bu da daha fazla (ve artan) şiddet anlamına gelebilir.

Peki bu nasıl sonuçlanacak?

Muhtemelen her iki taraf için de bir uzlaşma ile:

Örneğin hükümet, Ladakh halkının yönetim üzerindeki kontrolünü artırma taleplerini karşılamak için Tepe Konseyleri'nin yetkilerini genişletmeyi ve iş ve arazi mülkiyeti için özel rezervasyonlar sunmayı kabul edebilir.

Buna karşılık Leh Zirve Kurulu ve Kargil Demokratik İttifakı devletleşme taleplerinden vazgeçip Ladakh'ın en azından şimdilik bir Birlik bölgesi olarak kalacağını ve tam teşekküllü bir Birlik devleti olmayacağını kabul etmek zorunda kalabilir.

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.