Sera gazı azaltımı ve verimlilik

Prof. Dr. Mustafa Öztürk Independent Türkçe için yazdı

İklim değişikliğine neden olan sera gazı salımının azaltılması, hava kirliliğinin önlenmesi ve çevrenin ve doğal kaynakların korunması için birinci öncelik verimliliktir.

Enerjiyi, zamanı ve yapılan işleri israf etmemek gerekir.

İsraf edilen her enerji ile, işletme pahalıya çalıştırılır. 
 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Enerji verimliliği faydalarını elde etmek için, üretimden nihai tüketime kadar tüm enerji zinciri boyunca enerji verimliliğini iyileştirmemiz gerekir.

İsraf ekonomisi ve döngüsel ekonomi;

  • İsraf ekonomisine (lineer ekonomiye) son verilmediği,
  • Döngüsel ekonomiye geçilmediği,

sürece verimlilik sağlanamaz.


Ulaşım;

  • Aşırı fosil yakıt tüketen yaşlı araçlar mevcut vergi sistemi ile teşvik edildiği,
  • Şehirlerde trafik tıkanıklığından dolayı ortalama yüzde 30 daha fazla fosil yakıt tüketildiği,
  • Kamuda araç israfına ve aşırı kullanımına son verilmediği,  

sürece fosil yakıt tüketimine dur denilemez, sera gazı salımı azaltılamaz ve enerjide verimlilik sağlanamaz.


Şehirlerde hareketliliği artırmak için bisiklet yolları ve yürünebilir yollar;

Şehir içi yollarda bisiklet ulaşım aracı kabul edilmediği ve altyapısı oluşturulmadığı, artırılmadığı ve uygulanmadığı,
sürece enerjide verimlilik sağlanamaz.


Kargo, kurye ve servis;

  • Şehir içi servis, kurye ve kargon sisteminde sıfır sera gazı emisyonlu araç ve bisiklet (elektrikli bisikletler dahil) taşımacılığına geçilmediği,

sürece enerjide verimlilik sağlanamaz.


Şehirlerde park-bahçeleri, sokakları ve meydanları aydınlatmada ve trafik lambalarında;

  • Akkor ve halojen ampullerin kullanıma son verilmediği,
  • LED ampullerle akıllı aydınlatmaya geçilmediği,
  • Akılsız aydınlatmaya devam edildiği,
  • Şehirlerin aydınlatılmasında ışık kirliliğine dur denilmediği,

sürece enerjide verimlilik sağlanamaz.


İnsan ömrünün yüzde 85-90'nın geçirdiği ve toplam enerjinin yaklaşık yüzde 30'nunun tükettiği binalar;

  • Tekniğine uygun yalıtılmadığı,
  • Binalarda nZEB (neredeyse sıfır enerjili binalar, (ısıtma, soğutma, havalandırma ve sıcak suda toplam enerji tüketimi maksimum 50 kWh/(m2/yıl))) uygulamasına geçilmediği,
  • Isıtma ve soğutmada enerji verimli cihazlar kullanılmadığı,
  • Atık ısı israfına son verilmediği,
  • Isı pompası kullanılmadığı,
  • Aydınlatmada LED ampul kullanılmadığı, 
  • Tek camlı pencereler kullanıldığı,

sürece enerjide verimlilik sağlanamaz.


LED lambalar;

  • Evlerde ve iş yerlerinde aşırı enerji tüketen ve sera gazı salımlayan akkor lambalarla ve halojen ampullerle aydınlatma yapıldığı,
  • Piyasada akkor ve halojen ampul satıldığı,
  • Akkor ve halojen ampul satışı yasaklanmadığı,

Sürece enerjide verimlilik sağlanmaz.


Enerji yoğun işletmecilik;

  • Enerji yoğun sanayileşmeye son verilmediği,
  • Atıksu arıtma tesisleri enerji verimli işletilmediği,
  • İçme suyu şebeke sisteminde kayıp oranı yüzde 10'nun altına düşürülmediği,
  • Atıksu ve içme suyu arıtma tesisleri akıllı ve LED ampulle aydınlatılmadığı,

sürece enerjide verimlilik sağlanamaz.


Işıkları kapatma;

  • Odadan/ofisten çıkıldığında ışıklar otomatik kapanmadığı,
  • Aydınlatmada LED ampuller kullanılmadığı,
  • Tek kullanımlık ürünlerden yeniden kullanılabilir (çok kullanılabilir) ürünlere geçiş yapılmadığı

sürece enerjide verimlilik sağlanamaz.


Atık ısı;

  • Demir-çelik,
  • Çimento,
  • Alüminyum,
  • Bakır,
  • Cam,
  • Seramik,
  • Petro-kimya,

gibi enerji yoğun sanayilerde atık ısılar enerjiye dönüştürülmediği, sürece enerjide verimlilik sağlanamaz.


Atık ısı;

Aşağıda sıralanan yerlerde günde 7/24 saat, yıl 365 gün atık (fazla) ısı üretildiği için bu atık ısıları geri kazanıp enerjiye dönüştürmek mümkündür.

  • Ameliyathanelerde,
  • Süpermarketlerin soğuk hava ünitelerinde,
  • Bilgisayar veri merkezlerinde,
  • Soğuk hava depolarında,
  • Veri merkezlerinde,
  • Servis istasyonu binalarında,
  • Biyogaz resislerinde,
  • Atıksu arıtma tesislerinde,
  • Ve benzeri yerlerde,

oluşan atık ısılar, ısı pompaları ile geri kazanıp enerjiye dönüştürülmediği, sürece enerjide verimlilik sağlanamaz.


Yaş sebze ve meyve taşımacılığı;

  • Hasattan pazara yaş sebze ve meyve taşımacılığı soğuk zincir tedarik sistem ile yapılmadığı ve mutfağa varıncaya kadar yüzde 50'ye varan oranda yaş sebze ve meyve çöp olduğu,
  • Marketler, miadı dolmadan birkaç gün önce gıdalar (özellikle yaş sebze ve meyveler) ikincil kalite olarak raflarda satışa sunmadığı,
  • sürece verimlilik sağlanamaz ve Sıfır Atık projesi gerçekleştirilemez. 


Boş tabak hareketi;

  • Lokanta, restoran ve benzeri yerlerde Boş Tabak Hareketi başlatarak tabağındaki yemeği bitiren müşterilere indirim kuponu dağıtılmadığı ve pişmiş/pişmemiş yemek atıkları oluşmaya devam ettiği,

sürece enerjide ve su tüketiminde  verimlilik sağlanamaz ve sıfır atık projesi gerçekleştirilemez.


Çöp depolama;

  • Atıklar çöp depolama alanlarında depolanmaya devam ettiği,
  • Aşırı metan gazı salımlayan çöp depolama alanları biyoreaktörlere dönüştürülmediği,
  • Gıda atıklarının çöp depolama alanlarında depolanması yasaklanmadığı,
  • Pişmiş gıda atıklarından hayvan yemi ve pişmemiş gıda atıklarından kompost veya biyogaz üretilmediği,

sürece enerjide verimlilik sağlanamaz ve sıfır atık projesi gerçekleştirilemez. 


Çöp toplama;

  • Evlerde ve iş yerlerinde oluşan atıklar her gün toplandığı,
  • Akıllı ve verimli atık toplama sistemine geçilmediği, 

sürece verimlilik sağlanamaz. 


Kullan at;

  • "Satın Al, Kullan At" değil "Daha Fazla Tamir Et, Daha Az Satın Al" evde ve işyerlerinde uygulamasına geçilmediği, sürece enerjide ve su tüketiminde verimlilik sağlanamaz ve sıfır atık projesi gerçekleştirilemez. 


Birinin atığı diğerin hammaddesidir (simbiyoz);

  • Endüstride Simbiyoz (ortak yaşam) uygulamaya konmadığı, altyapısı oluşturulmadığı, üretim maliyeti düşürülmediği, karbon dioksit (CO2) salımı azaltılmadığı ve doğal hammadde kaynakları korunmadığı,

sürece enerjide ve su tüketiminde verimlilik sağlanamaz. 


İhtiyaç fazlası giysi;

  • İhtiyaç fazlası (temiz ve ütülü giysiler, beyaz eşyalar ve benzerleri) ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmadığı,
  • İkinci el piyasası oluşturulmadığı, 

sürece enerjide ve su tüketiminde verimlilik sağlanamaz ve sıfır atık projesi gerçekleştirilemez. 


Projeler, raporlamalar ve çizimler dijital ortamda hazırlanması;

  • Kağıt israfına son vermek için projeler, raporlar ve çizimler, dijital ortamda yürütülmediği, dosyalanmadığı ve arşivlenmediği,

sürece dijital verimlilik sağlanamaz.


Anız yakılması;

Anız yakmak cinayettir. Topraktaki canları diri diri öldürmektedir. Anız doğru yönetilirse önemli yenilebilir enerji kaynağıdır.

  • Anız, pamuk sapı, mısır sapı, günebakan sapı, ağaç budama atıkları ve benzerleri biyokütle olarak tekniğine uygun hasat edilip yenilebilir enerjiye dönüştürülmediği,

sürece enerjide verimlilik sağlanamaz.


Bina çatıları;

  • Şehirlerde bina çatıları Yenilebilir Enerji kaynağı olan Güneş Tarlasına dönüştürülmediği;

sürece enerjide verimlilik sağlanamaz ve Yeşil şehirleşme hedefine ulaşılamaz.


Dış pencere camları;

  • Tek camlı pencerelerin satılmasına ve kullanılmasına izin verildiği,
  • Sıcak iklim bölgelerinde çift camlı ve soğuk iklim bölgelerinde ise üç camlı dış pencerelere geçilmediği 

sürece enerjide verimlilik sağlanmaz. 


Karbon çiftlikleri;

  • Karbon çiftlikleri oluşturularak topraklar, karbon yutak alanlarına dönüştürülmediği, 
  • Toprakta organik karbon içeriği artırma ve toprakta karbonu sabitleme işlemi yapılmadığı, 

sürece verimlilik sağlanamaz. 


Isınmada fosil yakıt kullanılması;

  • Isınmada kömür ve fuel-oil gibi fosil yakıtlar enerji verimsiz klasik yakma sistemlerinde (yüzde 25-30 verimli) kullanıldığı,
  • Isınmada kömür ve fuel-oil kullanımına dur denilmediği, 

sürece enerjide verimlilik sağlanamaz ve hava kirliliği neden olan kirleticiler ile sera gazı salımı önlenemez. 


Yağmur sularının hasadı;

  • Şehirlerde yağmur suyu hasadı yapılmadığı,
  • Yağmur suyu ile yeraltı suları beslenmediği,
  • Yeraltı suyu azalmaya devam ettiği,
  • Yağmur suyu atıksu arıtma tesisine geldiği,

sürece enerjide verimlilik sağlanmaz, yüzeysel suyun buharlaşması ve kuraklığın etkisi artarak devam eder. 


Ağaçlandırma;

  • Şehir içi bölgelerde kişi başına düşen yeşil alanlar 15 m2 üzerine çıkarılmadığı,
  • Ağaçlarla yazın şehirler doğal olarak serinletilmediği,

sürece ısıtma ve soğutmada enerji tüketiminde verimlilik sağlanamaz. 


Binalarda enerji tüketimi;

  • Enerji tüketiminin yüzde 40'dan ve sera gazı salımının yüzde 36'dan sorumlu olan binalar, enerji verimli hale getirilmediği,
  • Binaların ısıtılması, soğutulması, havalandırılması ve sıcak su kullanımında toplam enerji tüketimi 50 kWh/m2/yıl ve altına düşürülmediği,
  • Fosil yakıtlı ısıtmaya dur denilmediği,

sürece enerjide verimlilik sağlanamaz.  


İşyerlerinde;

  • Çalışma alanlarının fiziki koşulları (havalandırma, aydınlatma, ısı, ses ve gürültü yalıtımı vb.) iyileştirilmediği,
  • İşyerindeki kurum içi ilişkiler iyileştirilmediği,
  • Çalışanların özellikleri ve motivasyonları artırılmadığı,
  • İş gücü verimliliği sağlanmadığı,
  • Teknolojik imkanlar kullanılmadığı,
  • Emek-ücret dengesi sağlanmadığı,

sürece verimlilik sağlanamaz. 

Üretim esnasında katı, sıvı ve gaz atıklar oluşuyorsa tasarımın ve projelendirmenin doğru yapmadığı ve işletme, Verimli çalıştırılamıyor demektir.

İklim ve insan odaklı enerji verimliliğinin iyileştirilmesi, maliyet düşüren, istihdam yaratan, enerji güvenliğini koruyan, çevre kirliliğini önleyen, temiz enerji teknolojilerini geliştiren ve gezegen tasarrufu sağlayan olarak değerlendirilmektedir.

En ucuz enerji kullanmadığımız, israf ettiğimiz atık enerjidir.

Denetimsizlik, kalitesizliği, yap-bozu ve israf ekonomisini teşvik eder.

Gıda israfı = Su israfı demektir.


Son söz;

"SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMAYAN KALKINMA" BUZDAĞININ SU ÜSTÜNDEKİ YANSIMALARI;

  • İsraf edilen içme suyu ve aşırı atıksu oluşumu,
  • Aşırı enerji tüketimi ve sera gazı CO2 salımı,
  • Yoksulluk ve gecekondulaşma,
  • Sosyal huzursuzluk,
  • Hava kirliliği,
  • İsraf ve aşırı miktarda atık oluşumu

demektir.
 

Verimlilik, işleri doğru yapmaktır; etkililik doğru şeyleri yapmaktır.

Peter Drucker

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU