Vuhan laboratuvar sızıntısıyla ilgili teoriler neden ilgi kazanıyor?

Aktarılanlara göre, ABD'li diplomatik kaynaklar "yayılımın açığa çıkarılmasına ya bir pazar ya da bir biyoloji laboratuvarı kadar uzakta olduğumuz" endişesi taşıyor

Dünyada yüksek oranda insandan insana geçme riski taşıyan tehlikeli virüslerle çalışma izni verilen birkaç laboratuvardan biri olan, Vuhan Viroloji Enstitüsü'ndeki P4 laboratuvarı (Hector Retamal/AFP)

Britanya kurumlarının koronavirüs pandemisinin Vuhan'da bir Çin araştırma laboratuvarındaki sızıntıyla başlamasının "olası" olduğu görüşündeki raporları, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) salgının kökenlerini tamamen araştırılmasına izin verilmesi için yinelenen çağrılara yol açtı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Sunday Times'ın haberine göre Pekin'in şiddetle reddettiği gelişme, ABD'li diplomatik kaynakların "yayılımın açığa çıkarılmasına ya bir pazar ya da bir biyoloji laboratuvarı kadar uzakta olduğumuz" kaygısını paylaşmasına yol açtı.

Birleşik Krallık yönetiminin bu konudaki tavrı ne?

Birleşik Krallık'ın aşılamadan sorumlu bakanı Nadhim Zahawi, Sky News'e şöyle konuştu:

DSÖ'nün pandeminin kökenlerine dair araştırmasını yürütmesine kısıtlama konulmadan izin verilmesinin gerçekten önemli olduğunu düşünüyorum ve yalnızca dünyayı saran mevcut pandemi nedeniyle değil, aynı zamanda dünyanın pandemilerle mücadele kapasitesinin geleceğini güvence altına almak için altına bakılmadık taş bırakmamalıyız.

Zahawi'ye Çin'den ve DSÖ'den uzmanlardan oluşan ekibin şubatta yaptığı, virüsün insan nüfusuna laboratuvarla ilgili bir olay sonucunda bulaşmasının "son derece olasılık dışı" olduğu ve bunun yerine muhtemelen yarasalardan insanlara başka bir hayvan yoluyla aktarıldığı yönündeki açıklamasına güvenip güvenmediği de soruldu.

DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, ilk raporun "yeterince kapsamlı" olduğuna inanmadığını söylemiş ve Kovid-19'a yol açan virüsün kökenlerine ilişkin tüm hipotezlerin "hâlâ masada" olduğunu ekleyerek daha fazla araştırma yapılması çağrısında bulunmuştu.

Zahawi'yse şu açıklamayı yaptı:

DSÖ'nün attığı her adımda doğrulayabildiği verilerin hepsini dünyayla paylaştığını düşünüyorum.

Yalnızca DSÖ'de değil, dünyanın her köşesinde gördüğümüz gibi, kendi ülkemizde de kendi verilerimizi ve tabii ki fikirleri toplamak açısından bu çok zor bir durum. Diğer ülkelerde durum böyle, ister Singapur olsun, Avustralya veya Yeni Zelanda ya da herhangi başka bir yer, her ülkede.

Hepimiz kanıt toplamak ve ardından bunlara dayanarak hareket etmek zorundayız. DSÖ'nün araştırmasına hiçbir kısıt koymadan izin vermenin, hepimizin gelecekteki pandemileri kavraması ve onlarla baş edebilmemiz için yapılacak tek doğru şey olduğuna inanıyorum.

Uzmanlar ne düşünüyor?

DSÖ'nün Çin'e giden ekibi içinde yer alan Profesör Dale Fisher, laboratuvar sızıntısı fikrinin henüz rafa kaldırılmadığını fakat bununla ilgili çok az kanıt olduğunu ifade ediyor.

BBC Radio 4'ün The World This Weekend (Dünyada Bu Hafta) programında konuşan Fisher şunları söyledi:

Çin'de daha önce içeriden bilgi ifşa edilen pek çok durum oldu ve benim için bu, burada dikkatimi çeken başka bir nokta. Bilgi sızdıran kimse yok.

Dolayısıyla, aslına bakarsanız benim düşüncem burada bir laboratuvar sızıntısı olmasıyla ilgili tek kanıt, bir laboratuvarın olması.

Fisher şunu ekledi:

Laboratuvar sızıntısı teorisi masadan kalkmış değil, daha fazla araştırılması gerekiyor.

Times Radio'ya konuşan Çin'de görev almış eski bir diplomat ve Royal United Services Institute'un (RUSI) kıdemli konuk öğretim üyesi Charles Parton, eğer bu virüs bir laboratuvardan kaçtıysa bunun bir kaza eseri olmayacağını söyledi.

Parton "ne keşfedilirse keşfedilsin harareti düşük tutmak" için çaba gösterilmesi gerektiğini öne sürdü.

Parton sözlerine şunları ekledi:

Belki de bilim insanları Çin'deki laboratuvar kayıtlarına erişim olmaksızın zamanla (virüsün) nasıl ortaya çıktığını ve belki de bunun bir sızıntı olduğunu gayet kesin şekilde çözecek kadar zekidir.

Eğer durum buysa, ve bu kocaman bir eğer, yine de çok suçlayıcı olmamalıyız çünkü önümüze bakmak zorundayız ve Çin'i işbirliğine dahil etmeye çalışmalıyız.

Parton laboratuvarların denetlenmesi için "BM'nin nükleer denetim mekanizmaları" gibi önlemlerin uygulamaya konulması gerektiğini ifade etti ve şunları söyledi:

Kanımca bu pandemiden çıkarılacak ilk sonuç, bunu uygulamaya koymanın çok hassas bir mesele olacağıdır çünkü Çin, bunu hata yapabilirlik suçlaması olarak görecek.

 


Vuhan laboratuvar sızıntısı hakkında yeniden alevlenen teoriler ne?

ABD başkanı Joe Biden'ın istihbarat yetkililerine, Çin'deki bir laboratuvar kazası sonucu başlamış olma olasılığı da dahil olmak üzere pandeminin kökenini belirleme çabalarını "iki katına çıkarma" emri vermesinin ardından bu konu yeniden gündem oldu.

Biden 28 Mayıs'ta ABD'nin istihbarat teşkilatlarından 90 gün içinde rapor vermelerini istemiş ve sonuçları halkla paylaşmayı hedeflediğini söylemişti.

Başkanın açıklamaları, DSÖ'nün önde gelen acil durum uzmanı Mike Ryan'ı harekete geçirdi ve Ryan salgının kökeninin araştırılmasının "siyaset tarafından zehirlenmekte" olduğunu söyledi.

Ryan 30 Mayıs'ta şunları söyledi:

Herkesten eğer yapabiliyorlarsa bu konuda bilimi siyasetten ayırmalarını istiyoruz. Sürecin bütünü siyaset tarafından zehirlenmektedir.

Her ülke, her kurum kökene dair kendisine mahsus fikirleri izlemekte özgürdür, özgür bir dünyadayız.

DSÖ üye ülkelere dayanan bir örgüttür ve cevapları ortaklaşa aramak üzere tüm üye ülkelerimizle birlikte çalışmanın peşindeyiz.

Warwick Tıp Fakültesi'nde moleküler onkoloji profesörü ve virolog olan Lawrence S. Young şunları söyledi:

DSÖ'nün Vuhan Viroloji Enstitüsü'ndeki laboratuvar kayıtlarına kontrol altında olmaksızın erişmesi önemli.

Bilimsel kanıtların ağırlığı hayvandan yayılım lehinde olmakla birlikte koronavirüsler üzerine çalışan bir laboratuvardan kasıtsız salım olasılığı tüm boyutlarıyla incelenmeye ihtiyaç duyuyor. Aksi takdirde mevcut spekülasyonlar asla ortadan kalkmayacaktır.

Sars-CoV-2'nin kökenini tamamıyla anlamamız, gelecekteki başka bir pandemiyi engellemek üzere elimizden gelen her şeyi yaptığımızdan emin olmak için hayati önemdedir.



https://www.independent.co.uk/asia/china

Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU