Avatar'dan Yarından Sonra'ya, iklim değişikliği hakkında en iyi 10 film

Hollywood kurgu söz konusu olunca çevremizin durumunun acı gerçeklerinden genellikle kaçınır ama her zaman da değil. Louis Chilton, sinemanın küresel iklim krizini keşfetme yönündeki en iyi 10 çabasını seçti

Avatar'da Neytiri (Zoë Saldana) ve Jake (Sam Worthington) (Twentieth Century Fox)

Bazen Dennis Quaid'i kar fırtınasından kaçarken, bazen de Mark Wahlberg'i plastik bir bitkiyle sohbet ederken görürsünüz.

Hollywood'un ağaçları kucaklayan liberallerin evi olma yönündeki şöhreti düşünüldüğünde, iklim krizinin sinemanın favori konuları arasında yer aldığını düşünmüş olabilirsiniz.

Ancak film endüstrisi vahim çevre gerçeğimizi beyaz perdede tasvir etmekte genelde bocalıyor. Sorun çoğu zaman beceriksizce tasvir ediliyor ya da tamamen görmezden geliniyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Al Gore'un çığır açan filmi Uygunsuz Gerçek'ten (An Inconvenient Truth) Mercan Peşinde'ye (Chasing Coral) veya Leonardo DiCaprio'nun yapımcılığını üstlendiği Tufandan Önce (Before the Flood) gibi daha yeni tarihli yapımlara kadar iklim krizi hususunda birkaç gösterişli belgesel çekildi.

Ancak seçenekler kurgu filmler dünyasında daha zayıf. Çevre faciaları, hafızalara kazınmayan 2012 veya kendi içinde bir insan yıkımı olan Uzaydan Gelen Fırtına (Geostorm) gibi felaket filmlerinin öncülü olarak defalarca kullanıldı. Bu filmler sıklıkla bilime saygısızlık ederek iklim felaketini saçma bir gösteriye dönüştürüyor.

Fakat filmlerin doğru olanı yapmayı başardığı da oluyor. İster Sığınak (Take Shelter) gibi düşündürücü dramlarla ister Prenses Mononoke (Princess Mononoke) gibi akıl yürütmeye sevk eden animasyonlarla olsun, bazı film yapımcıları iklim krizini beyaz perdede düşünce ve hayal gücüyle keşfetmeyi başardı.

İşte iklim krizine dair en iyi 10 film:

Yarından Sonra (The Day After Tomorrow)

Son 20 yılda piyasaya sürülen gişe rekorları kırmış tüm çevre felaketi filmleri arasında Yarından Sonra (2004) halen diğerleri kadar büyük görünüyor. George W. Bush'un başkanlığı döneminde yayımlanan film, patlamış mısır filmi süslemelerinin altında isabetli bir siyasi yapım, ABD yönetiminin çevre eylemsizliğine yönelik bir hayal kırıklığı nidasıydı. Bilimsel açıdan karman çormandı ama öncülündeki temel fikir (insan sürdürülebilirliğinin dünyayı felaketin uçurumuna itmesi) ürpertici biçimde doğruluğunu koruyor.
 

newFile-3.jpg
Sular yükselsin: Yarından Sonra'da Jake Gyllenhaal (Fox)


FernGully: Son Yağmur Ormanı (FernGully: The Last Rainforest)

Mistik bir Avustralya yağmur ormanında geçen FernGully (1992), genç bir oduncuyu aralarına kabul eden bir grup perinin hikayesini anlatıyor. Ormanın ruhları ve hayvanlar, evlerini odunculara ve Hexxus adlı kirletici bir güce karşı savunmak zorunda. FernGully, ağırlıklı olarak çocukları hedef alan mükemmel bir çevreci mesaj örneği. Robin Williams, Tim Curry, Pamela Aldon ile bitki tutkunları Cheech ve Chong gibi yıldızların ses performanslarıyla ekolojik bakımdan doğru bir fabl.

Küçülen Hayatlar (Downsizing)

İklim kriziyle alenen mücadeleyi amaçlayan, kamuoyunda en çok bilinen Hollywood filmlerinden biri olan Alexander Payne'in Küçülen Hayatlar'ında (2017) Matt Damon ve Kristen Wiig yeni bir teknoloji modası kapsamında mikro-boyuta küçülüyor. Burada çok olay örgüsü var (aslına bakarsanız fazla diyebilirsiniz) ve Küçülen Hayatlar'ın nazik banliyö hicivleri hızla sendeleyerek refah eşitsizliği ve çevresel felaketin keşfine çıkıyor. Küçülen Hayatlar ne incelikli ne de özellikle komik, yine de konuya yaklaşımında tamamen benzersiz olması sebebiyle övgüyü hak ediyor.
 

newFile-5.jpg
Perspektif numarası: 2017'nin eko-hicvi Küçülen Hayatlar'da Matt Damon ufacık hale geliyor (George Kraychyk)


Prenses Mononoke (Princess Mononoke)

Hayao Miyazaki'nin çok sevilen animasyonları çevre sorunlarını sıklıkla ele alsa da 1998 yapımı klasik Prenses Mononoke'de olduğu gibi bazıları bu hususu epey doğrudan ele alıyor. Acımasız Leydi Eboşi'nin liderlik ettiği insan sanayiciler ile doğal dünya güçleri arasındaki çatışmanın hikayesini anlatan Mononoke, insanoğlunun çevresine verdiği büyük zarara (ve çevre karşı koyduğunda ne yaşandığına) dair dokunaklı ve güzel canlandırılmış bir bakış sunuyor.

Avatar

Muazzam gişe başarısından ve hafızalardan hızla silinmesinden sonra, James Cameron'un CGI (Bilgisayar Üretimli İmgeleme) eseri Avatar (2009) kolay bir hedef haline geldi. Bununla beraber, bu saçma ve aşırı derecede uzun film güncel konularla şaşırtıcı biçimde ilgili. Dünya'nın küresel ısınma, ozon tabakasının incelmesi ve aşırı nüfusun birleşimiyle harap ve ölmek üzere olduğu bir gelecekte geçen Avatar, dikkatini başka bir gezegene, insan belası sonucu yine iklim felaketiyle karşı karşıya kalan Pandora'ya odaklıyor.
 

newFile-8.jpg
Bir tür mavi: 2009'un gişe canavarı Avatar'da Sam Worthington (Mark Fellman)


Sığınak (Take Shelter)

Jeff Nichols'ün kıyamet sanrıları gören genç bir aile babasını konu alan 2011 yapımı Sığınak'ta, Michael Shannon katmanlı, yoğun ıstıraplı bir performans sergiliyor. Aklını mı yitiriyordu yoksa rolünün hakkını mı veriyordu tam olarak asla bilemeyeceğiz. Shannon'ın karakteri paranoya ve korkuya gömülürken, dehşetinin gerçek temelleri olma ihtimalinin her zaman var olduğunu biliyoruz. Başımızı ne kadar uzağa çevirmeye çalışsak da, çok korktuğu felaket fazlasıyla makul.

Tenki no Ko (Weathering with You)

Japon animasyoncu Makoto Shinkai, sıklıkla doğal unsurları ön plana çıkaran görsel açıdan çarpıcı filmlerle ün kazandı (Kelimelerin Bahçesi [The Garden of Words] ve Senin Adın [Your Name]). 2019 yapımı Tenki no Ko, bir erkek lise öğrencisinin havayı kontrol edebilen bir kızla arkadaşlık kurduğu tuhaf ve doğaüstü olay örgüsüyle iklimi hikayesinin tam kalbinde tutuyor. Bu özellikle iklim değişikliğiyle ilgili, en iyi şekilde tamamen görsel düzeyde deneyimlenen bir film. Filmde verilmek istenen mesaj, iklim felaketine yaklaşımının nihayetinde omuz silkmenin kabulü anlamına geldiği.
 

newFile-9.jpg
Makoto Shinkai'nin muhteşem animasyonu Tenki no Ko'dan bir kare (Toho)


Snowpiercer

Son filmi Parazit (Parasite) geçen yıl Oscar Ödüllerini silip süpüren Koreli saygın yönetmen Bong Joon Ho, çevre ideolojisini gizlemiyor. 2017 yapımı Okja genetik mühendislik ve hayvan refahına yönelik tuhaf ama güçlü bir yaklaşımdı. Yönetmenin önceki filmi Snowpiercer (2013) insanlığın küresel ısınmayı durdurma konusundaki başarısız girişimi sonrası buzla kaplı bir dünyada geçiyordu. Filmde bundan daha fazlası da olsa (sınıf çatışmasına odaklı gerilim ağırlıklı bir film) Snowpiercer'ın çevre mesajı tüm filmde vurgulanıyor.

First Reformed

Muhtemelen iklim krizinin en kasvetli işlenişlerinden biri olan First Reformed (2017), yerel bir radikal çevrecinin intiharı sonrası umutsuzluğa kapılan ağır alkolik bir rahibi (Ethan Hawke) konu alıyor. Yıkıcı iklim değişikliği beklentisinin tükettiği Hawke'ın karakteri nihayetinde şiddet eylemleri planlıyor. Sonunda bir kurtuluş ihtimali olsa da, Taksi Şoförü'nün (Taxi Driver) senaristi Paul Schrader'in yazıp yönettiği First Reformed çevre söz konusu olduğunda kolay herhangi bir cevap sunmuyor.
 

newFile-10.jpg
First Reformed'da eziyet çeken Rahip Toller rolünde Ethan Hawke (© 2017 Ferrocyanide)


Su Dünyası (Waterworld)

1995 yapımı Su Dünyası birçok yönden zamanının ilerisindeydi, iklimimizin geleceğine dair çağdaş pek çok kaygıya değinen gösterişli, yüksek bütçeli bir gerilim filmiydi. Yıldız oyuncusu Kevin Costner'in o zamandan beri unutmaya çalıştığı ünlü bir gişe fiyaskosuydu. Yine de çoğu sahnesine çok para harcandığı belli olan Su Dünyası, küresel ısınmanın dünyayı değiştirme potansiyeline sahip etkilerine dair çekilmiş en akılda kalıcı görüntülerden biri olmayı sürdürüyor.



https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU