Koronavirüs ve ambalaj atıklarının vahşice toplanmasına son verilmesi

En son oda sıcaklığında yapılan bir araştırmaya göre, bulaşıcı hastalık olarak bilinen koronavirüsün ortamlarda kalma süresi;

• Hava; yaklaşık 3 saate,
• Bakır; yaklaşık 4 saate,
• Karton; yaklaşık 24 saate,
• Plastik; yaklaşık 5 güne,
• Paslanmaz çelik; yaklaşık 2 güne,

kadardır.
 

İngiltere Hükümeti, pozitif koronavirüs riski taşıyan kişi/kişilerin hastalığını başkalarına bulaştırmamaları için;

• Evlerde çöpleri torbalarda 72 saat bekletmeleri,
• Çocuklardan uzak tutmaları,
• Sonra ikinci siyah renkli torbaya koymaları,
• Ve torbanın ağzını sıkıca kapatmaları ve çöp konteynırına atmaları

istiyor. Koronavirüsün 72 saat sonra çöp üzerindeki izlerinin önemli ölçüde azaldığı belirtiliyor.

Belediyelerimiz benzer kuralları uygulamaya koymalıdır. 

Ülkemizde günde 95 bin tona yakın çöp oluşmaktadır. Bu çöplerin içinde yüzde 15-25 oranında ambalaj atığı olduğu tahmin edilmektedir.

Günlük olarak 14-20 bin ton kayıtlı ve kayıtsız ambalaj atığını geri kazanmak mümkün.

Ambalaj atıklarının kaynakta ayrı toplanması ile kaynakların korunması yanında ekonomiye katkısı yaklaşık 4-5 milyon dolar/gün olacaktır.

Tüm ambalaj atıkları çevre ile uyumlu olarak kaynakta ayrı toplandığı zaman ülke ekonomisine yıllık katkısı 1,2-1,4 milyar dolar olacaktır.

Ambalaj atıkları geri kazanılabilir ve ekonomik olarak değerlendirilebilir atıklardır.

Ambalaj atıkları çöp değildir ve çöp kutularına/konteynırlarına atılması fevkalade yanlıştır.

Kaynakta ayrı toplayarak ambalaj atıkları geri kazanılması gerekli alternatif hammaddedir.

Enerjinin ve doğal kaynakların tüketilmesini azaltmak, havanın, suyun ve toprağın kirlenmesini önlemek ve küresel ısınmaya neden olan sera gazı salımlarını azaltmak için ambalaj atıkları kaynakta ayrı toplanmalıdır. 
 

Çöplerin kalitesi gelir düzeyine göre değişmektedir. Gelir düzeyi yükseldikçe çöp içindeki ambalaj atığı oranı artmaktadır.

Bunu ülkemizin çoğu bölgelerinde görmek mümkündür. Kısacası çöp içindeki ambalaj atığı oranı gelir düzeyinin bir göstergesidir. 

Ülkemizde çöp içindeki ambalaj atığı miktarı artarken ambalaj atıkları, maalesef çok az şehirde insan sağlığı ve çevre ile uyumlu olarak kaynakta ayrı toplanmaktadır.  

Genel olarak evlerde, işyerlerinde, alışverişlerde ve okullarda oluşan kağıtlar, karton kutular, cam şişeler ve kaplar, plastik şişeler, torbalar ve kaplar, alüminyum ve teneke kutular gibi ambalaj atıkları diğer çöplerle (pişmemiş ve pişmiş yemek atıkları, park-bahçe atıkları, tıbbi atıklar (maskeler, eldivenler, iğneler, kesici deliciler) gibi) birlikte çöp kutularına veya torbalarına atılmaktadır.

Böylece diğer çöplerle karışan ambalaj atıkları kirlenmekte, ıslanmakta, bulaşıcı hastalık taşımakta, kalitesi bozulmakta ve ekonomik değeri düşmektedir.

Bu tür atıklar koronavirüs dahil her türlü bulaşıcı hastalık taşıyabilir.

Evlerdeki ve işyerlerindeki karışık çöpler cadde veya sokaktaki çöp konteynırlarına atılmaktadır.

Çöplerin ve ambalaj atıklarının karışık olarak atıldığı konteynırlardan çevreye, sağlık için zararlı ciddi kokular ve sızıntı suları yayılmaktadır.

Çöp konteynırlarında her türlü haşereler ve bulaşıcı hastalık taşıyıcı mikroplar bulunmaktadır.

Cadde, meydan ve sokaklarda insanlar, insan sağlığı için fevkalade zararlı çöplerle iç içe yaşamaktadır.

Cadde ve sokaklarda çöp konteynırları bulunduğu sürece değerlendirilebilir atıkları sağlıklı ve güvenli olarak kaynakta ayrı toplamak mümkün değildir. 

Belediyeler, özellikle bugünlerde, cadde, meydan ve sokaktaki çöp konteynırları ve ambalaj atığı konteynırları sık aralıklarla dezenfekte etmeliler. 

Çöp konteynırından sızan sızıntı suyu çok kirlidir. Sızıntı suları konteynır çevresini ciddi şekilde kirletir ve mikroplu yapar.

Bir damla çöp sızıntı suyunda milyonlarca hastalık yapıcı mikrop bulunmaktadır. 

Konteynırdaki karışık çöp içinde insan sağlığı için fevkalade tehlikeli her türlü tıbbi ve zehirli atık bulunması kuvvetle muhtemeldir. 

Üstü, başı ve eli kir içinde sokak toplayıcıları, çekçekleri ile bu konteynırın başına gelirler.

Başlar karışık, kirli ve bulaşıcı hastalık taşıyan çöp içinden ambalaj atıklarını eşelemeye ve ayıklamaya. Rızkını aramaya başlar. 

Ayıklarda ayıklar. Değerli olan ambalaj atıklarını bulmak için didinir dururlar. 
 

Şehirlerde değerlendirilebilir atıkların vahşi şekilde toplanması, taşınması, geçici depolanması ve işlenmesinden kaynaklanan sağlık ve yangın riskleri dahil aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok faktöre neden olur;

• Atığın doğası, bileşimleri (örnek; toksik, alerjenik ve bulaşıcı hastalık taşıyıcı mikroplar) ve bileşenleri (örneğin; gazlar, tozlar, sızıntı suları, kesiciler, deliciler ve sivriler),
• Atığın biyobozunurluğu (örneğin gazlar (metan, merkaptanlar, hidrojen sülfür), tozlar, sızıntı suları, partikül boyutları) ve bunların toksik, alerjenik veya bulaşıcı bir sağlık tepkisine neden olma kabiliyetindeki değişimleri,
• Atıkların işlenmesi (örneğin; yoğun trafikte çalışma, çekçek çekme, kaldırma, ekipman titreşimleri, kazalar).
• Atıkların işlenmesi (örneğin; koku ve gürültü kirliliği, titreşim, kazalar, bulaşıcı hastalık taşıyıcı mikroplar, hava ve su emisyonları, patlamalar, yangınlar).
• Atıkların bertarafı (örneğin; koku ve gürültü kirliliği, titreşim, atık yığınlarının stabilitesi, hastalık taşıyıcı mikroplar (korona virüs dahil) hava ve su emisyonları, patlamalar, yangınlar).

Her türlü bulaşıcı hastalığı (koronavirüs dahil) taşıma riski altında çalışan 500 bin sokak toplayıcısı, çıplak elle ve maskesiz olarak ambalaj atığı toplama işi yaparlar.

Ağızlarında aktif karbonlu maske, ellerinde iğne geçirmez eldiven, koruyucu gözlüğü ve iş elbisesi olmadan yaparlar bu tehlikeli işi. 

Çöpün içinde tıbbi ve tehlikeli atığın, koronavirüsün olduğuna aldırış etmeden yaparlar bunu.

Çöplerin içinden rızıklarını kazanmaya çalışırlar. Sağlığı ile ilgili hiçbir önlem almadan.

Zaten böyle bir maddi gücüde yoktur. 

Cadde, sokak ve meydanlarda koruyucu iş elbisesiz, maskesiz, eldivensiz, koruyucu gözlüksüz ambalaj atık toplayan 500 bin sokak toplayıcıları için gerekli tedbirler alınmalı.

Koronavirüsün bulaşma riski en yüksek olan gurup sokak toplayıcılarıdır.

Çeşitli konteynırlarda toplanan kirli ve her türlü bulaşıcı hastalık taşıyan ambalaj atıkları çok sağlıksız ve kirli geçici depolama yerlerine çekçeklerle taşınır.

Çevrede her türlü zararlı haşerelerin yaşadığı geçici depolama yerleri… insan hayatının hiçe sayıldığı yerler.

Burada toplanan atıklar yere dökülür. Başlarlar kirli ve bulaşıcı hastalık taşıyan ambalaj atıklarını ayrıştırmaya.

Ayrıştırılan kirli ambalaj atıkları ya balyalanır veya harallarla basılır. Balyalanmış veya harallara konmuş kirli ve bulaşıcı hastalıklı ambalaj atıklarını, kamyonetler gelir alır ve götürür. 
 

Kirli ve bulaşıcı hastalık taşıyan geçici depolama yerleri, birçok sokak toplayıcısının aynı zamanda barınağıdır.

Sokak toplayıcıları burada yemek yerler, burada çay içerler ve burada yatarlar. Yani pislik, kirlilik içinde hayatlarını devam ettirirler.

Sokak toplayıcılarının başka yapacakları işleri olmadığı veya iş bulamadıkları için bu işi yaparlar.

Çocuklarının geçimi için buna katlanırlar. Memleketlerindeki eşlerine, çoluk çocuklarına rızık götürmek için bunu yaparlar. 
 

Kimse önemsemez onları. Onların insan olduğuna ve sağlıklarının çöp içinde zarar gördüğüne, yok olduğuna… 

Onurları kırıktır. Kısa yaşarlar. Bazıları onlara "çöp insanlar" der.

Evlerde, işyerlerinde, alışverişlerde ve okullarda yapılan yanlışları, sokakta sağlıkları pahasına "çöp insanlar" düzeltir. 

Sokak toplayıcılarının sağlıkları tehlike altındadır. Birçoğunun astım, tetanos, hepatit B, uyuz, tifo ve difteri gibi ölümcül ve kalıcı hastalıklara yakalanmış olmaları kuvvetle muhtemel.  

Hatta koronavirüs dahi bulaşabilir (insanlar, maskelerini ve eldivenlerini çöpe attığı sürece bu risk çok yüksek).

Çekçeklerle uzun mesafeler boyunca ağır yük taşımaya bağlı kas-iskelet sistemi ve yük kaldırma, indirme, taşıma ve kronik tüm vücut titreşimine bağlı sırt, bel, dirsek ve el bileklerinde problemler yaşarlar.

Birçoğu zaten hasta. Konu ile ilgili detay çalışma Independent Türkçe'de yayımlana bir önceki yazımızda verilmiştir. 

Sokak toplayıcıları tarafından toplanan ambalaj atıklarının ekonomik değeri yaklaşık çevre temizlik vergisi kadardır. 

Caddeler, meydanlar ve sokaklardaki çöp konteynırlarından verimsiz olarak ambalaj atıklarının toplandığı şehirler; sokak toplayıcıları ile birlikte insanların hastalanmasına ve bulaşıcı hastalıkların yayılmasına davetiye çıkartır.

Sokaklar, geçici çöp depolama yeri olamaz. Sokaklarda çöp konteynırlarının olması her türlü hastalığın (bulaşıcı hastalıklar dahil) çevreye yayılmasına neden olur.

Belediye başkanlarına sesleniyorum;

İnsan sağlığına zarar veren akılsız ve verimsiz ambalaj atığı toplama sistemine son vermek için kaynakta ayrı toplama sistemini geçiniz.

Belediyeler, “Caddeler, meydanlar ve sokaklar çöplük değildir” sloganı ile sokaktaki çöp konteynırlarını kademeli olarak kaldırabilirler.

Sokaklardaki çöp konteynırlarından her türlü bulaşıcı hastalıkların (koronavirüs dahil) yayılmasını önleyiniz.

Çekçeklerle ambalaj atığı toplanmasına son vererek, sokak toplayıcılarının sakatlanmalarını önleyebilirler.

Lütfen sokak toplayıcılarının sağlığına ve güvenliğine önem veriniz.

Çöp toplayıcılar dahil olmak üzere ambalaj atıklarını kaynakta ayrı toplayanların ağızlarında aktif karbonlu maske, ellerinde iğne geçirmez eldiven ve iş gözlüğü kullanmalarını zorunlu olmalı.

Sokak toplayıcılarını sağlık taramasından geçirilmesine yardımcı olunuz.

Özellikle bu günlerde koronavirüs testi yapılmasında yarar vardır. Kırık olan onurlarını, sağlıklarını ve güvenliklerini geri veriniz.

Belediyeler, kontrolsüz, çevreye ve insan sağlığına saygısız, akılsız ve verimsiz ambalaj atığı toplama sistemine son vermeli. Kaynakların sürdürülebilir yönetimi için bunu yapmalı. 

Sokaktaki ve caddedeki çöp konteynırları kaldırılmalı. Bunlar, binaların, işyerlerinin en serin, gölge, yağmur suyundan etkilenmeyen ve kolay temizlenebilir yerlere yerleştirilmeli.

Çöp konteynırları bina sakinlerinin çöplerini kolayca ulaşacağı hijyen yerler olmalı.

Belediyelerin belirlediği gün ve saatte çöplerin, sokağa çıkarılması sağlanmalı.

Çöpleri toplayan belediye personelleri veya sorumlu şirket personelleri mutlaka eldiven ve maske kullanmalı.

Belediyeler, cadde ve sokaklarda oluşan çöp miktarına bağlı olarak akıllı, verimli, ekonomik ve optimize edilmiş çöp toplama sistemine geçmeli. 

Ambalaj atıklarını kaynakta ayrı toplama sistemini başlatmak için insanların kolayca ulaşacağı yerlere kumbaralar/konteynırlar yerleştirilmeli.

Kumbaraların/konteynırların nerede olduğuna ve doluluk oranlarına göre akıllı, verimli ve ekonomik ambalaj atığı toplama sistemi başlatılabilir.

Vatandaş nerede ambalaj atığı konteynırı/kumbarası olduğunu akıllı takip sistemini görebilmeli.

Belediyeler, değerlendirilebilir atık miktarına bağlı olarak akıllı, verimli, ekonomik ve optimize edilmiş değerlendirilebilir atık toplama sistemine geçilebilir. 

Belediyeler, şehirlerinde kaynakta ayrı toplama işlemini başlatmak için konteynırların/kumbaraların satın alınmasını ve planlı olarak belirlenmiş yerlere yerleştirilmesini yetkilendirilmiş kuruluşlara yaptırılabilir.

Şehirlerinde modern, akıllı, verimli ve optimize edilmiş kaynakta ayrı toplama sistemine geçerek sokak toplayıcılarını çevreyle ve insan sağlığı ile uyumlu yeni sisteme entegre edilmesi sağlayabilir/sağlatabilir.

Sokaktaki çöp konteynırlarının kaldırılması ile çöplerin her gün pahalı ve akılsız olarak toplanması işlemine son verilebilir.

Belediyelerin belirlediği günlerde sakinler tarafından çöpler sokağa çıkartılır.

Belediyeler, çöpleri alır/aldırır transfer istasyonuna veya çöp depolama alanına götürürler.

Akıllı ve verimli çöp toplama sistemine geçildiği zaman çöp taşıma maliyeti yüzde 50 azaltılabilir.

Çöp toplama/taşımada israf ekonomisine son verilebilir.

Milletten toplanan vergiler, ekonomik ve verimli olarak kullanılabilir. 

Belediyeler, topladıkları çöp içinde ambalaj atıkları varsa konteynır üzerine iliştireceği uygun sticker/etiket ile sakinleri uyarabilir. 

Okullarda, sitelerde, hastanelerde, büyük lokantalarda, AVM’lerde, resmi ve özel kurumlarda, ana okullarında, stadyumlarda, spor tesislerinde, otellerde, ibadethanelerde, büyük iş yerlerinde, büyük parklarda, fabrikalarda ve benzerlerinde akıllı, verimli ve optimize edilmiş kaynakta ayrı toplama yapılması için küçük ve orta ölçekte Atık Geçici Depolama Alanları oluşturulmalı ve sıfır atık üretilmesi hedef edinmeli.

Değerlendirilebilir atıkların temiz bir şekilde kaynakta ayrı toplanması sağlanmalı.

Bu tür yerlerde Atık Getirme Merkezleri insanların kolayca ulaşacağı ve atıklarını bırakabilecekleri yerlerde olmalı.

Temiz olarak kaynakta ayrı toplanan ambalaj atıkların kalitesi ve ekonomik değerleri yüksek olur. 
 

Atık Getirme Merkezlerinin çevresi daima temiz ve hijyen tutulmalı.

Atık Getirme Merkezlerinin işletmesi sisteme entegre edilen sokak toplayıcılar tarafından yapılabilir.

Şehirlerde vahşi, tehlikeli, yangın riski ve haşere, bulaşıcı hastalık taşıyan illegal hurdacılık sistemine son verilmeli.

Hurdalıklar, çevreyle uyumlu modern atık geçici depolama alanlarına dönüştürülmeli.

Bu dönüşümlere, yetkilendirilmiş kuruluşlar ekonomik katkı vermeli.
 

Belediyeler, ambalaj atıklarının verimli ve akıllı kaynakta ayrı toplanması ve geri kazanılması ile ilgili eğitici, broşürler ve filmler hazırlatmalı.

Broşürlerde, bilgiler basit ve aktif dil kullanılarak yazılmalı.
 

Belediyeler, sokaklardaki çöp konteynırlarını kaldırdığı, sakinlerin, ev ve işyerlerine çöp konteynırlarını yerleştirdiği zaman çöp miktarında yaklaşık yüzde 30-35 oranında azalma olur.  

Çöp depolama alanının ömrü yüzde 30-35 oranında uzar. Sera gazı salımı azalır. Belediyenin çöp toplama ve taşıma maliyeti de o oranda düşer.

Bu durum, kaynakların korunmasına, sürdürülebilirliğine ve ekonomisine katkı sağlar.

Şehirde çevreyle uyumlu yeni bir iş alanı oluşur. Kaynakta ayrı toplanan ambalaj atıkları kaliteli ve temiz olduğu için yurt dışında atık ithalatına dur denebilir. 

Değerlendirilebilir atıkların bulaşıcı hastalık taşıması önlenir.

Okullar, kamu kurum ve kuruluşları, iş yerleri, AVM’ler, üniversiteler gibi yerlerde öğrencilerin, çalışanların ve müşterilerin ambalaj atıkları, piller gibi atıklarını koyacağı konteynırlar yerleştirilir.

Hangi atığı hangi konteynıra atacağı kolayca ve pratik olarak belirtilir. Örnek uygulama aşağıdaki fotoğraflarda verilmiştir.  
 

 

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.