İsrail, cuma gününün ilk saatlerinde başta İran'ın başkenti Tahran olmak üzere Natanz, Fordov gibi nükleer santrallerin yanı sıra balistik füze tesislerini hedef alan saldırılar düzenledi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun "Yükselen Aslan Operasyonu" olarak kamuoyuna duyurduğu bu saldırılar sonucunda İran'ın üst düzey önemli askeri yetkilileri ve bilim adamları hayatını kaybetti. 

İran dini lideri Ayetullah Hamaney, devlet haber ajansı IRNA üzerinden yaptığı açıklamada, saldırıda önemli askeri yetkililerin ve bilim insanlarının öldüğünü doğruladı.

Hamaney, "İsrail, sevgili ülkemize karşı kanlı elini bir kez daha göstererek suç işledi. Bu, onun kötü niyetini daha da açığa çıkardı" dedi.

Saldırılar sonrasında Kum kentindeki Cemkeran Camii üzerine "kırmızı intikam bayrağı" çekildiği görülürken İranlı yetkililer "İran İslam Cumhuriyeti, bu saldırıya meşru müdafaa hakkı çerçevesinde ve uygun şekilde karşılık verecektir" şeklinde açıklamalar yapıyor.

Operasyonun hedefi ne? 

Yaklaşık 1 hafta önce Newsweek dergisinde İran ve İsrail'in savaşa doğru gittiğini gösteren bir haber analiz yayımlandı.

Bu analizde İran'ın Çin'den katı yakıtlı füzeler yapmak için amonyum perklorat sipariş ettiğini ve 800 füzenin önümüzdeki aylarda İran'a teslim edileceğini İran'ında bunları Yemen'e aktaracağını yazdı.

Hiç şüphesiz bu haberler başta ABD ve İsrail olmak üzere bölge ülkelerini rahatsız etmeye yetti. 

Bu haberden yaklaşık 1 hafta sonra İsrail Savunma Kuvvetleri yaklaşık 200 savaş uçağıyla 100'den fazla İran'a ait hedefleri vurdu.

Bu hedefler arasında Natanz uranyum zenginleştirme tesisi, balistik füze fabrikaları ve askeri üsler bulunuyordu.

İsrail İran'a yönelik saldırıları meşrulaştırmak için, İran'ın nükleer silah geliştirme ihtimaline karşı "önleyici saldırı" düzenlediğini bildirirken kendi nükleer programına dair yıllardır süren sessizliğiyle çelişiyor. 

Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'na taraf olmayan ve onlarca nükleer başlığa sahip olduğu tahmin edilen İsrail'in, aynı anlaşmaya taraf olan İran'ı yalnızca şeffaf olmamakla suçlayarak askeri müdahalede bulunması, uluslararası kamuoyunda "çifte standart" eleştirilerini beraberinde getiriyor.

ABD Başkanı Donald Trump, daha önce yaptığı açıklamada İran'la "iyi bir anlaşmaya oldukça yakınız" demiş ve İsrail'in İran'a olası saldırısının "her şeyi bozabileceğini" savunmuş ve İsrail'e bu ülkeye saldırmama çağrısı yapmıştı.

Netanyahu'nun bu çağrılara kulak tıkamasının ardında yatan sebep neydi?

İsrail-İran gerilimi: İçeride siyaseti kurtarma hamlesi mi?

Hiç şüphesiz İsrail'in İran'a yönelik saldırılarının altında birçok sebep yatıyor her ne kadar bunların başında askeri ve stratejik hedefler gelse de iç siyasette Netanayahu'nun iktidarını koruma amacına da hizmet ettiğini de görmek gerek.

İçeride ciddi anlamda sıkışan ve hakkındaki yolsuzluk iddiaları nedeniyle hapse girme ihtimali olan Netenyahu'nun İran tehdidini büyüterek iç politikada dikkat dağıtmak istediğini bu şekilde dış düşman imajı üzerinden kendi tabanını yeniden konsolide etmek istediğini söyleyebiliriz. 

Özellikle Gazze savaşı sonrasında içeride büyük baskı altında kalan Netanyahu Hükümeti, Hamas'a karşı yetersiz kalan güvenlik algısını İran gibi büyük bir devlete karşı gerçekleştirilecek başarılı bir operasyonla tekrar kazanılabileceğini düşünüyor.

Nitekim 7 Ekim'deki Hamas saldırısı sonrası Netanyahu, "İsrail tarihinin en büyük güvenlik zafiyeti" ile suçlanmış ve kamuoyu desteği yüzde 30'ların altına gerilemişti.

Gazze Savaşı sonrası içeride büyük baskı altında kalan Netanyahu için bu operasyon bir zafer algısı yaratma aracı gibi gözüküyor. 

Ayrıca, İran'ın nükleer tehdidini bertaraf eden adam olarak tarihe geçmek isteyen Netenyahu, muhalefetin seçim çağrılarına da bir nevi cevap vermiş muhalefeti güvenlik gündemiyle bastırmış oldu.

İran ile savaş ihtimalinin olduğu bir ortamda seçim yapmak hiçte mantıklı değil.

Tarihin en uzun süre görevde kalan ve İran karşıtı siyasetiyle tanınan İsrail Başbakanı olan Netanyahu bu krizle iktidarda kalma süresini uzatsa da uzun vadede savaşın maliyeti, uluslararası tepkiler ve ekonomi bu stratejiyi geri tepebilir hâle getirebilir.

İran, saldırılara nasıl karşılık verecek?

İsrail'in bu saldırılarına İran'ın nasıl karşılık vereceği en çok merak edilen konuların başında geliyordu. Nitekim ortaya birçok senaryo atıldı.

İran'ın doğrudan İsrail'e karşı büyük çaplı bir savaşa girmesi masada duran en zayıf seçenek olsa gerek.

Hiç şüphesiz İran, gerek iç kamuoyunda gerekse bölgede uğradığı prestij kaybını telafi etmek ve zevahiri kurtarmak isteyecektir.

Bu doğrultuda dün akşamdan itibaren İran, Tel Aviv ve Kudüs başta olmak üzere İsrail'e 100‑150 arası balistik füze ve insansız hava aracıyla saldırılar düzenlemesine rağmen çoğu saldırı ABD destekli İsrail'in hava savunma sistemi tarafından engellenmişe benziyor.

Ancak bazı füzeler yurt içi yerleşim bölgelerine isabet etti ve onlarca yaralı meydana geldi.

İran, savunma kalkanını bir türlü geçemiyor çünkü karşısında ABD, İngiltere, Fransa ve Ürdün gibi ülkelerin savunma sistemi var.

Ayrıca bölgedeki tüm radar sistemleri ve CENTCOM çatısı altındaki tüm askeri üsler ABD üzerinden İsrail'e destek sağlıyor. 

İran'ın meşru müdafaa niteliğindeki bu karşı saldırıları İsrail'i  "etkili bir zayıflatma" anlamına gelmese bile, İran sembolik ve psikolojik mesajını net biçimde iletmiş oldu. İsrail'in sivil savunma sistemleri hâlâ üstünlüğünü koruyor; bu nedenle doğrudan stratejik açıdan eşit bir askeri karşılık henüz söz konusu değil.

İran'ın bundan sonraki süreçte, her zaman yaptığı gibi vekil güçler üzerinden dolaylı şekilde saldırılarını sürdürmesi bekleniyor.

Vekil güçler, sınırlı askeri misilleme ve siber saldırılarla "güçlü tepki" algısı yaratmaya çalışacaktır.

Lübnan'da Hizbullah üzerinden Yemenden Husiler üzerinden İsrail ve Batı hedeflerine yönelik saldırılar düzenlemesi muhtemeldir. 

2020 yılında da Kasım Süleymani'nin ABD tarafından öldürülmesinin ardından ABD askerlerinin bulunduğu Irak'taki hava üslerine saldırı düzenleyen İran'ın benzer şekilde ABD'nin Katar, Irak ve bölgedeki diğer üslerine saldırı düzenlemesi de olasılık dahilinde.

Ayrıca İran, saldırılara bir cevap olarak bölgedeki petrol yataklarını da hedef alan saldırılar düzenleyerek krize neden olabilir, nitekim Ortadoğu ülkeleri, dünyanın petrol tedarikinin yaklaşık yüzde 30'unu karşılıyor.

İran'ın küresel petrolün yaklaşık yüzde 30'unun geçtiği Basra Körfezi'ni deniz nakliyeciliğine kapatması da ayrı bir ihtimal. 
 

İsrail, İranlı üst düzey yetkililere nasıl bu kadar kolay operasyon yapabiliyor?

Saldırılar sonucunda, İran'ın üst düzey askeri ve bilimsel kadrosundan önemli isimler hayatını kaybetti.

İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, İran Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami ve ülkenin askeri operasyon kararlarının alındığı ve koordine edildiği Hatam el-Anbiya Karargahı'nın komutanı Gülam Ali Reşid, Devrim Muhafızları Hava Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Amir Ali Hajizadeh'nin saldırılarda öldüğü doğrulandı.

Ayrıca İran Atom Enerjisi Kurumu eski başkanı Feridun Abbasi, İran İslam Azad Üniversitesi'nin rektörü ve nükleer fizik alanında öne çıkan bir akademisyen olan Muhammed Mehdi Tehrançide ölenler arasında yer alıyor.

Saldırıda ayrıca nükleer araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde görevli 4 isim daha hayatını kaybetti: Abdulhamid Manouchehr, Ahmed Reza Zolfaghari, Emirhüseyin Fekhi ve Motalibizadeh.

Öldürülenlerin hepsi İran rejimi için çok önemli isimler.
 

İsrail bu kadar üst düzey İranlıyı öldürmeyi nasıl başardı? 

İsrail'in saldırısı sürpriz değildi.

Ancak akıllara şu sorular geliyor:

Peki, tüm bunlara rağmen komuta kademesindeki yetkililer neden sığınaklarda veya güvenlikli yerlerde değildi?

Göz göre göre gelen bu saldırıya bu şekilde yakalanmaları bilgisizlik mi, plansızlık mı, yoksa ihanet mi?

Kendi komutanlarını korumaktan aciz olan İran ordusu ülkesini nasıl koruyabilir?

İran Devrim Muhafızları tarihindeki en sarsıcı saldırı, hiç şüphesiz bundan 5 yıl önce Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani'nin Bağdat'ta ABD'ye ait bir insansız hava aracıyla düzenlenen nokta atışı bir saldırı sonucu öldürülmesiydi.

Ardından 2023'te, İsrail'in Şam'ın güneyinde düzenlediği hava saldırısında, İran'ın Suriye operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü komutanı General Seyyid Rezi Musevi Çaşmi öldürmesi, İran'ın Suriye'deki askeri varlığına yönelik en yüksek profilli saldırılardan biri oldu.

Suikastların arkası kesilmiyor, bu kez de Nisan 2024'te Kasım Süleymani'den sonra en kıdemli Kudüs Gücü komutanı Muhammed Rıza Zahidi'nin İsrail savaş uçakları tarafından düzenlenen saldırıda öldürülmesi. 

12 Haziranda gerçekleştirilen bu son saldırıda ise İran Devrim Muhafızları Başkomutanı General Hüseyin Selami, Genel Komutan düzeyinde öldürülen ilk kişi oldu.

Bu, İran İslam Cumhuriyeti tarihinde bir ilk ve İran Devrim Muhafızlarına yönelik en büyük ve en yıkıcı saldırı olma özelliğini taşıyor.

Kasım Süleymani suikastıyla başlayan bu yeni dönem sadece bireysel imhayı değil aynı zamanda İran'ın askeri ve nükleer güç liderlerine yönelik kurumsal imhayı hedefleyen bir stratejiye dönüşmüş durumda.

İsrail'in saldırıları sadece nükleer alt yapıyı değil aynı zamanda İran yönetiminin stratejik kurumların başındaki isimleri de öldürerek karar alma zincirini kırmayı ve İran liderlik sisteminde ciddi boşluk oluşturmayı hedeflediğini gösteriyor.

İçeriden bilgi sağlayan ajanlar

Geçen yıl İran'ın kalbinde Filistinli lider İsmail Heniyye'nin İsrail tarafından düzenlenen bir suikast sonucu öldürülmesi, benzer şekilde Lübnan'da Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın öldürülmesi İran'ın nasıl bir istihbarat zafiyeti içerisinde olduğunu ve İran istihbaratının geçirgenliği gösteriyordu. 

Mossad'ın yıllardır İran içinden saha ajanları ve muhbirler vasıtasıyla gerek nükleer tesislere ait bilgileri gerekse komutanların karargâhlarına ait yerleri tespit ettiği iddia ediliyordu.

İsrail'in uydu görüntüleme sistemleri ve casus uydular ile İran'ı sürekli izlediği, yer altı sığınaklar, füze rampaları ve laboratuvar yapıları gözlemlediği biliniyor.

2018'de Mossad'ın, Tahran'daki nükleer arşivleri çalarak İran'ın nükleer programına dair gizli belgeleri dünyaya duyurduğunu unutmamak gerek.

Ayrıca İsrail, teknolojik sızma ve yazılım operasyonları ile İran'ın nükleer programına geçmişte de saldırılar düzenlemişti.

Bu siber sızmalar ile kimlerin hangi görevi üstlendiğini öğrenme imkânı elde eden İsrail önemli operasyonlarında istediği sonuçları almayı başarmışa benziyor.

İsrail'in İranlı rejim muhalifi gruplarla da işbirliği yaparak İran içinden bilgi sızdırma konusunda ve saha konusunda yardım aldığını söylemek mümkün.

Sorulması gereken bir diğer soruda yıllarca Ortadoğu'da önemli güç merkezilerinden birisi olarak kabul edilen bir ülkenin yönetim kadrosuna, genelkurmay başkanına, kuvvet komutanlarına kendi topraklarında bu denli bir operasyon yapılabilmesi ülkenin askerî, siyasî ve istihbarî anlamda nasıl bir zafiyet içinde olduğunu gösteriyor.

Bütün bunlar akla şu soruları getiriyor:

İran'ı kim yönetiyor?

İran'da gerçek karar vericiler kimler?
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  14 Haziran 2025 - 12 Haziran'dan beri internet ve sabit telefon hatlarının kesik olduğu Gazze'de Filistinliler internet sinyali yakalamak için telefonlarını havaya kaldırıyor. BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Stephanie Tremblay cuma günü düzenlediği basın toplantısında İsrail ordusunun Gazzelilere sosyal medyadan seslenerek belirli alanlardan uzaklaşma çağrısı yaptığını hatırlatmış ve "Gazze'deki çoğu kişinin bu duyuruya erişmesinin bir yolu yok" demişti. Tremblay, BM'nin bölgedeki ortaklarının, bu kabloları tamir etmek istediğini ancak nisan ayından yana bu konudaki 20'den fazla talebin İsrail tarafından reddedildiğini vurgulamıştı. (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 2/30

  13 Haziran 2025 - İran'ın başkenti Tahran'ın kuzeyindeki bir apartmanda meydana gelen patlamanın ardından bir itfaiyeci meslektaşlarına sesleniyor. İsrail gece saatlerinde başladığı saldırılarında İran'nın başkentinin yanı sıra Tebriz, Loristan ve Kirmanşah gibi bölgeleri hedef aldı. ABD-İran nükleer müzakerelerinin pazar günü gerçekleşmesi beklenen 6. turu öncesinde yapılan hava saldırılarında İran'ın Natanz nükleer tesisi de vuruldu. İsrail'in "Yükselen Aslan" adını verdiği operasyonda Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ve Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami gibi isimlerin yanı sıra ülkenin nükleer çalışmalarda önde gelen 6 bilim insanının da öldüğü aktarıldı. İran medyasına göre saldırılarda 86 kişi hayatını kaybetti. (Vahid Salemi/AP)

• 3/30

  12 Haziran 2025 - Merkezi Endüstriyel Güvenlik Gücü'nün (CISF) X hesabında paylaşılan bu fotoğraf, Ahmedabad havalimanı yakınlarındaki bir yerleşim bölgesine düşen AN Air India uçağının arka kısmını gösteriyor. Havacılık yetkilileri, havayolu şirketinin "trajik kaza" diye nitelendirdiği olayda, Londra'ya giden Air India 171 numaralı yolcu uçağının Hindistan'ın batısındaki Ahmedabad kentinde 242 yolcuyla birlikte düştüğünü açıkladı. Yolcuların 169’u Hindistan, 53’ü Britanya, yedisi Porkekiz, biriyse Kanada vatandaşıydı. Ahmedabad Polis Komiseri G.S. Malik, faciada 204 kişinin öldüğünü, 41 kişinin yaralandığını söyledi (AFP/Merkezi Endüstriyel Güvenlik Gücü)

• 4/30

  11 Haziran 2025 - Gazze'deki Nuseyrat mülteci kampında Filistinli bir çocuk yemek sırasında. UNICEF'in küresel sözcüsü James Elder, Gazze'de kıtlığın çok kadar yakın olduğunu ve kıtlık başladığında yardımların ulaşması için çok geç olacağını, bunun sonucunda kitlesel ölümlerin yaşanacağı uyarısında bulundu. Filistin topraklarında yaşananları "korkunç" diye niteleyen Elder, bu kadar çok çocuğun öldürülmesinin artık şoke edici olmaktan çıktığını söylerken, "Artık trajedi içinde yaşamaktan öteye geçtik. Biz de bu trajedinin suç ortağıyız" dedi. Birleşmiş Milletler, İsrail'in 11 haftadır sürdürdüğü abluka nedeniyle Gazze'nin 2,3 milyonluk nüfusunun çoğunun kıtlık riski altında olduğunu ve akut yetersiz beslenme sorunu yaşayan küçük çocukların oranının neredeyse üç katına çıktığını açıkladı. (Eyad Baba/AFP)

• 5/30

  10 Haziran 2025 - Avusturya'nın güneydoğusundaki Graz kentinde, okulda meydana gelen silahlı saldırıda en az 10 kişinin hayatını kaybettiği okulun yakınındaki geçici anma yerine mumlar bırakıldı. Avusturya Başbakanı Christian Stocker, eski bir öğrencinin gerçekleştirdiği silahlı saldırının ardından üç günlük ulusal yas ilan etti. Graz Belediye Başkanı Elke Kahr, saldırganın da öldüğünü açıkladı. Polis, saldırganın 21 yaşında olduğunu, iki silahla saldırıyı gerçekleştirdiğini ve sonrasında okulun tuvaletinde intihar ettiğini bildirdi. (Georg Hochmuth/AFP)

• 6/30

  9 Haziran 2025 - İsrail güçlerinin Gazze'ye giden yardım gemisi Madleen'i durdurmasının ardından Aşdod Limanı'nda toplanan protestocular Filistin bayrağı ve pankartlarla eylem yaptı. İsveçli aktivist Greta Thunberg'ün de içinde bulunduğu, Gazze Şeridi'ne yönelik deniz ablukasını kırmaya çalışan yardım gemisi Madleen bugün İsrail tarafından alıkondu. Filistin yanlısı Özgürlük Filosu Koalisyonu tarafından işletilen gemi, Gazze'ye yardım götürerek bölgedeki insani kriz hakkında uluslararası farkındalığı artırmayı amaçlıyordu. İsrail Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada İsrail ordusunun gemiyi alıkoyduğu ve aktivistlerin ülkelerine gönderileceği söylendi. Yolcuların iyi durumda olduğu belirtilirken gemi için "ünlülerin özçekim yatı" ifadeleri kullanıldı. (Maya Levin/AFP)

• 7/30

  7 Haziran 2025 - Ukrayna'nın Harkiv kentinde Rusya'nın drone saldırısı sonucu binalar hasar gördü. Rusya'nın gece ve sabah saatlerinde Ukrayna'ya düzenlediği saldırılarda üç kişinin hayatını kaybettiği, 21 kişinin de yaralandığı bildirildi. Rus yetkililer de Ukrayna'nın Moskova'ya düzenlediği drone saldırısı sonucu iki kişinin yaralandığını açıkladı. İstanbul'da yapılan son barış müzakeresinde taraflar daha fazla esir takası yapma üzerinde anlaşmıştı. Öte yandan Kremlin'den bugün yapılan açıklamada Kiev'in takası süresiz olarak ertelediği öne sürüldü. Ukrayna ise bu iddiayı yalanlayarak Moskova'ya "kirli oyunlar oynamayı" bırakma çağrısı yaptı. (Vitalii Hnidyi/Reuters)

• 8/30

  6 Haziran 2025 - Gazze'nin Deir el-Balah bölgesindeki Filistinliler, İsrail bombardımanı sonucu yıkılan bir caminin yıkıntıları yanında bayram namazını kılıyor. Dünya çapındaki Müslümanlar bugün Kurban Bayramı'nı kutlarken, Gazze'de yıkılmış camilerin yanında kılanan namazlar kameralara yansıdı. İsrail ordusunun, Kurban Bayramı'nın ilk gününde Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda 19 Filistinli hayatını kaybetti. Han Yunus'un Batn es-Semin, Kizan en-Neccar, Satr el-Garbi, Ketibe bölgelerinin yanı sıra Refah kentinin doğusundaki bölgelere de yoğun topçu saldırıları düzenlendiği bildirildi. (Abdel Kareem Hana/AP)

• 9/30

  5 Haziran 2025 - Filipinler'in başkenti Manila'daki Pasig Nehri'ndeki kirlilik, Dünya Çevre Günü'nde drone görüntülerine yansıdı. 1973'ten beri 5 Haziran'ı Dünya Çevre Günü olarak kutlayan Birleşmiş Milletler, bu yıl plastik kirliliğine odaklanmaya karar verdi. BM Çevre Programı'na göre dünya çapında her yıl en az 400 milyon ton plastik üretiliyor ve bunların yüzde 10'undan azı geri dönüştürülüyor. Plastikler ve onların parçalanmasıyla oluşan mikroplastikler doğayı, insan ve hayvan sağlığını tehdit ediyor. Bir kişinin yılda en az 50 binden fazla plastik parçacığı tükettiği tahmin ediliyor. (Eloisa Lopez/Reuters)

• 10/30

  4 Haziran 2025 - Mısır'da Kurban Bayramı öncesinde Giza'nın kuzeydoğu banliyölerindeki Burkaş deve pazarında çocuklar develerin yanında. Ülkenin dört bir yanından gelen Mısırlılar, kurbanlık deve almak için pazara akın ediyor. Yaklaşık 25 dönümlük alana kurulu pazar, 1995’ten bu yana hem Mısır’ın tek deve pazarı hem de Arap dünyası ve Ortadoğu’nun en büyüğü olma özelliğini taşıyor. Develer hacmine göre fiyatlandırılırken, fiyatlar 30 bin ila 180 bin Mısır lirası (yaklaşık 23 bin TL ila 141 bin TL). Develerin ortalama ağırlıklarınınsa 300 kilogram civarında olduğu belirtiliyor. (Khaled Desouki/AFP)

• 11/30

  4 Haziran 2025 - Brezilya Milli Takımı antrenörü Carlo Ancelotti, Sao Paulo'da takımı 2026 FIFA Dünya Kupası elemelerine hazırlıyor. Brezilya, 5 Haziran'da Ekvador'la maça çıkacak. 65 yaşındaki tecrübeli teknik direktör, Real Madrid'le üçer Şampiyonlar Ligi, UEFA Süper Kupa ve ikişer FIFA Kulüpler Dünya Kupası, LaLiga, İspanya Kral Kupası ile İspanya Süper Kupa sevinci yaşadı. Brezilya Futbol Federasyonu Başkanı Ednaldo Rodrigues, İtalyan çalıştırıcının takımın başına getirildiği duyurulurken, "Ancelotti'yi Brezilya’nın başına getirmek, yalnızca stratejik bir hamle değil. Bu adımla, podyumun en üst basamağını geri almaya kararlı olduğumuzu tüm dünyaya ilan etmek istiyoruz. O, futbol tarihinin en büyük teknik direktörlerinden biri ve artık gezegenin en iyi milli takımına liderlik edecek. Onunla birlikte Brezilya futbolu için yeni ve görkemli bir dönemi başlatacağız" diye konuşmuştu. (Nelson Almeida/AFP)

• 12/30

  2 Haziran 2025 - Güney Kore'de Demokrat Parti'nin başkan adayı Lee Jae-myung, son mitinginde kurşun geçirmez cam arkasında konuşma yaptı. Eski Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'ün görevden azledilmesinin ardından yeni devlet başkanını belirleyecek 3 Haziran'daki başkanlık seçimi için erken oy verme süreci geçen hafta başlamıştı. 51 milyonu aşkın nüfusa sahip Güney Kore'deki 44 milyondan fazla kayıtlı seçmen, gelecek 5 yıl boyunca devlet başkanlığı görevini sürdürecek kişiyi belirleyecek. 2022'deki seçimde Yoon'a yüzde 0,7 oranla kıl payı kaybeden Lee'nin bu seçimden galip çıkması ihtimalinin yüksek olduğu öngörülüyor. The Economist'in gerçekleştirdiği ankete göre Lee, yüzde 47'yle lider konumunda (Anthony Wallace/AFP)

• 13/30

  1 Haziran 2025 - McLaren, Formula 1 İspanya Grand Prix'sini ilk iki sırada bitirmeyi böyle kutladı. Sezonun 9. yarışını Avustralyalı pilot Oscar Piastri kazandı. Barselona'daki 4,65 kilometrelik Barselona-Katalonya Pisti'nde yapılan yarış, 66 tur üzerinden düzenlendi. 2025 sezonundaki 5. zaferine imza atan Piastri, yarışı 1 saat 32 dakika 57,375 saniyelik süresiyle ilk sırada tamamladı. Piastri'nin Britanyalı takım arkadaşı Lando Norris, Piastri'nin 2,471 saniye gerisinde ikinci, Ferrari'nin Monakolu pilotu Charles Leclerc ise liderin 10,455 saniye arkasında üçüncü oldu. Red Bull'un son şampiyon pilotu Max Verstappen, Mercedes pilotu George Russell'la çarpışmasının ardından 10 saniyelik zaman cezası alarak 10. sıraya geriledi. (Joan Monfort/AP)

• 14/30

  31 Mayıs 2025 - Paris Saint Germain futbolcuları, UEFA Şampiyonlar Ligi kupasını kaldırarak kutlama yapıyor. PSG ve Inter, Şampiyonlar Ligi'nin finali için Almanya'nın Münih kentindeki Allianz Arena'da karşı karşıya geldi. Karşılaşmadan 5-0 galip çıkan PSG, ilk kez Avrupa'nın en büyük futbol kupasının sahibi oldu. PSG taraftarları galibiyetin ardından kutlamalar için Paris sokaklarına akın etti. (Marco Bertorello/AFP)

• 15/30

  30 Mayıs 2025 - Fransa'nın güneydoğusundaki Marsilya'da yer alan bir binanın cephesinde, sokak sanatçısı Banksy'nin yeni eseri görülüyor. Ünlü sokak sanatçısının Instagram hesabında paylaşarak duyurduğu yeni eseri, sokaktaki direğin gölgesini bir deniz fenerine dönüştürüyor ve üstünde "Bende gördüğün şey olmak istiyorum" yazıyor. Kimliği bilinmeyen Banksy, kariyerine Birleşik Krallık'ın Bristol kentinde binalara sprey boyayla resim yaparak başlamıştı. Dünya çapında üne kavuşan sanatçının eserleri müzayedelerde milyonlarca dolara satılıyor. (Viken Kantarcı/AFP)

• 16/30

  29 Mayıs 2025 - Yerinden edilmiş Filistinliler Gazze Şeridi'nin merkezindeki bir yardım dağıtım merkezinden dönerken, bir çocuk ABD destekli özel bir yardım grubu olan Gazze İnsani Yardım Vakfı'nın (GHF) yardım malzemeleriyle dolu kutuyu taşıyor. GHF, bölgedeki uzun süredir devam eden BM liderliğindeki sistemi atlayarak yardım dağıtımı yapıyor. İki aylık abluka sonrasında yardımların nihayet gelmeye başladığı Gazze'de, İsrail'le Filistinli Hamas hareketi arasında 18 ay süren yıkıcı savaşın ardından insani durum vahim. Gıda güvenliği uzmanları, her 5 kişiden birinin açlık tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söylüyor (Eyad Baba/AFP)

• 17/30

  28 Mayıs 2025 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yi Berlin'deki Bellevue Sarayı'nda karşıladı. Zelenski'nin Almanya ziyareti, ABD Başkanı Donald Trump'ın savaşı sona erdirme baskısı altında Ukraynalı ve Rus yetkililerin bu ay yüz yüze müzakereler için bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Almanya ve Ukrayna'nın uzun menzilli füzelerin endüstriyel üretimini ortaklaşa geliştirmeyi hedeflediğini belirtirken, Ukrayna'yı istilası nedeniyle Rusya'ya yönelik baskıyı arttırma sözü verdi. Merz, hükümetinin Ukrayna ve Almanya'da üretilebilecek füzelere herhangi bir menzil sınırlaması getirmeyeceğini söyledi. (Christian Mang/Reuters)

• 18/30

  27 Mayıs 2025 - Alexander Zverev, Paris'te düzenlenen Fransa Açık'ta bugün oynadığı maç sırasında raketini havaya fırlatıyor. Alman sporcu, tenis turnuvasının üçüncü gününde ABD'li Learner Tien'e karşı oynadığı tek erkekler maçında rakibini 3-0 yenerek ikinci tura yükseldi. İkilinin şubattaki bir önceki karşılaşmasında 19 yaşındaki Tien, 1997 doğumlu Zverev'i mağlup etmişti. Bugün düzenlenen maçlarda tek kadınlarda ABD'li tenisçi Coco Gauff da Avustralyalı rakibi Olivia Gadecki'yi 2-0 yenerek ikinci tura çıktı. 25 Mayıs'ta başlayan turnuva 8 Haziran'da sona erecek. Julien de Rosa/AFP)

• 19/30

  26 Mayıs 2025 - İsrailli sağcı aktivistler, Kudüs Günü için düzenlenen ve İsrail ordusunun 1967'deki Arap-İsrail savaşı sırasında şehrin doğu bölgesini ele geçirmesinin anıldığı bayrak yürüyüşü sırasında Kudüs'ün Eski Şehir bölgesinde iki Filistinli okul çocuğuna bağırıyor. Her yıl, çoğu dindar Yahudilerden oluşan binlerce İsrailli milliyetçi, Kudüs'te ve ilhak edilen Eski Şehir'de, Filistinlilerin çoğunlukta olduğu mahalleler de dahil, İsrail bayrakları sallayarak, dans ederek ve bazen de kışkırtıcı sloganlar atarak yürüyor. İsrail polisi, kentte çok sayıda barikat kurdu ve Filistinlilerin bölgeye girişini engelledi. Polis, Eski Şehir'de aşırı sağcı gruplara bazı noktalarda göz yaşartıcı gazla müdahale etti. (John Wessels/AFP)

• 20/30

  25 Mayıs 2025 - Formula 1 Monako Grand Prix'sini, McLaren'ın Britanyalı pilotu Lando Norris kazandı. Ferrari'nin Monakolu yıldızı Charles Leclerc ise ikincilikle yetindi. Monako'da podyumu tamamlayansa McLaren'ın 24 yaşındaki sürücüsü Oscar Piastri oldu. Pilotlar şampiyonasında Piastri birinci, Norris ikinci, Verstappen ise üçüncü sırada. Formula 1, haftaya İspanya Grand Prix'siyle devam edecek. (Stephanie Lecocq/Reuters)

• 21/30

  24 Mayıs 2025 -Kiev'deki itfaiyeciler, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik drone saldırısında hasar gören bir apartmanı inceliyor. Ukrayna hava kuvvetleri, Rusya'nın gece boyunca sadece başkent Kiev'e 250 drone ve 14 balistik füze fırlattığını açıkladı. 2022'de başlayan savaş boyunca kente yönelik en büyük hava saldırılarından birinde ikisi çocuk 15 kişinin yaralandığı bildirildi. Saldırının başlamasından birkaç saat önce, İstanbul'da kararlaştırılan esir takası kapsamında Rusya ve Ukrayna karşılıklı olarak 390 kişiyi serbest bırakmıştı. (Thomas Peter/Reuters)

• 22/30

  23 Mayıs 2025 - Güney Afrika'nın Johannesburg kenti yakınlarındaki bir madenden kurtarılan işçiler otobüsten dışarı bakıyor. Sibanye-Stillwater altın madeninde yaşanan kazanın ardından yaklaşık 260 maden işçisi yeraltına hapsoldu. Şirketin son açıklamalarına göre 79 işçi kurtarıldı ve geri kalanların da kısa süre içinde yeryüzüne çıkarılması bekleniyor. Yetkililer ölü veya yaralı olmadığını da ifade ediyor. (Siphiwe Sibeko/Reuters)

• 23/30

  22 Mayıs 2025 - Avustralya'nın Yeni Güney Galler Eyaleti Polis Teşkilatı, Taree kentinde selde mahsur kalan yurttaşları kurtardı. Şiddetli yağışların neden olduğu selde üç kişinin yaşamını yitirdiği, bir kişininse hâlâ kayıp olduğu açıklandı. NSW Eyalet Başbakanı Chris Minns, bölgede etkili olan fırtınanın da kuzey kıyılarıyla Hunter bölgesinin bazı noktalarında hasara sebep olduğunu söyledi. Minns, bölgedeki nehir ve göllerdeki su seviyelerinin 1920’li yıllardan bu yana görülmemiş derecede yükseldiğini belirtti. Başbakan, "Pek çok insan, yaşadıkları yerde bu seviyede bir su baskını ya da sele şahit olmamıştı" diye konuştu.(Yeni Güney Galler Polis Teşkilatı/AFP)

• 24/30

  21 Mayıs 2025 - ABD Başkanı Donald Trump'ın oğlu Eric Trump, Vietnam'ın Hung Yen eyaletinde Trump International, Hung Yen tatil köyü ve golf sahası projesinin temel atma töreninde konuşma yaptı. Eric Trump, Vietnam'da babası ABD Başkanı Donald Trump'ın emlak grubu tarafından inşa edilecek 1,5 milyar dolarlık lüks tatil yeri ve golf sahasının temel atma törenine katıldı. Vietnam hükümetinin, Trump Organization ve bir ortağının Güneydoğu Asya ülkesinde golf sahaları, oteller ve emlak projelerine 1,5 milyar dolar yatırım yapma planını onayladığı cuma günü duyurulmuştu. Toplam 990 hektar arazi üzerinde planlanan projede golf sahaları, tatil yerleri, oteller ve modern konut projesinden oluşan kompleks yer alacak. İnşaatın bu çeyrekte başlaması ve 2029'un ikinci çeyreğine kadar sürmesi bekleniyor. Onay, sanayi merkezi olan Güneydoğu Asya ülkesinin yüzde 46'lık ABD ithalat vergisinden kaçınmaya çalıştığı, Vietnam'la ABD arasındaki ticaret müzakereleri sürerken geldi. (AFP)

• 25/30

  20 Mayıs 2025 - İsrailli sınır polisi, Batı Şeria'da Nablus'un güneyinde yer alan Askar mülteci kampına düzenlenen baskında Filistinli protestoculara göz yaşartıcı gaz ateşlemeye hazırlanıyor. Gazze'deki Filistin hükümetinin Medya Ofisi, İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği şiddetli saldırılara dair açıklama yaptı. Açıklamada, "İşgalci İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde savunmasız sivillere karşı sürdürdüğü kanlı katliamları en güçlü şekilde kınıyoruz." ifadeleri kullanıldı. İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne 7 Ekim 2023'ten bu yana düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı son 24 saatte 87 artarak 53 bin 573'e yükseldi. (Jaafar Ashtiyeh/AFP)

• 26/30

  19 Mayıs 2025 - ABD'li ünlü yönetmen Spike Lee, ABD'li aktör ve şarkıcı Asap Rocky'yle Cannes Film Festivali'nde Highest 2 Lowest filminin tanıtımında. Akira Kurosawa'nın Yüksek ve Alçak (Tengoku to jigoku) filminden uyarlanan yapımda usta aktör Denzel Washington ve ünlü rapçi Ice Spice gibi isimler de yer alıyor. 7. gününü geride bırakan festival, 24 Mayıs'ta sona erecek. (Sameer Al-Doumy/AFP)

• 27/30

  18 Mayıs 2025 - Yeni Papa XIV. Leo, bugün yapılan yemin töreniyle resmen göreve başladı. Papa seçilmesinden 10 gün sonra yapılan törenin öncesinde üstü açık arabasıyla Aziz Petrus Meydanı'nı dolduran kalabalığı selamlayan XIV. Leo, parmağına "balıkçının yüzüğü"nün takılmasının ardından resmen göreve başladı. Özellikle Amerikan Katoliklerinin büyük ilgi gösterdiği tarihi günde, dünyanın dört bir yanından yaklaşık 100 bin kişi Leo'nun yemin töreni için Vatikan'a akın etti. Yeni Papa'nın ilk ayini için çok sayıda siyasetçi de Vatikan'a geldi. ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve Almanya Başbakanı Friedrich Merz, tören için Vatikan'a gelen isimler arasında yer aldı. (Filippo Monteforte/AFP)

• 28/30

  17 Mayıs 2025 - Londra'daki protestocular, Nakba'nın 77. yıldönümünü nedeniyle düzenledikleri gösteride "Özgür Filistin" çağrısıyla Filistin bayrakları sallayarak yürüyor. Arapçada "felaket" anlamına gelen Nakba, 1948'de İsrail devletinin kuruluşu sırasında yaklaşık 750 bin Filistinlinin evlerinden ve köylerinden şiddet kullanılarak sürülmesini ifade ediyor. 15 Mayıs'ta anılan Nakba Günü'nde bu yıl da dünyanın çeşitli yerlerinde yürüyüşler düzenlendi. (Henry Nicholls/ AFP)

• 29/30

  16 Mayıs 2025 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, başkent Tiran'da bugün düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi'nde İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'yi diz çökerek karşılıyor. Bu yıl Arnavutluk'un ev sahipliğinde 6.'sı düzenlenen zirvede 47 ülkenin devlet başkanları güvenlik, savunma ve demokratik standartları görüşecek. AB dışından liderlerin de yer aldığı toplantıya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da katıldı. Rusya-Ukrayan savaşının zirvenin ana gündem maddesi olması beklenirken, iki ülke arasındaki barış görüşmeleri İstanbul'da devam ediyor. (Vlasov Sulaj/AP)

• 30/30

  15 Mayıs 2025 - Filistinliler, İsrail ordusunun önceki gün Tammun'a düzenlediği baskında öldürülen Saher Nabil Bsharat'ın Batı Şeria'da düzenlenen cenaze töreninde yürüyor. İsrail askerleri 15 Mayıs'ta Batı Şeria'da, Tubas'ın güneyinde terör saldırıları planlamak için kullanıldığından şüphelenilen binaları hedef aldığını açıkladığı bir baskında 5 Filistinliyi öldürdü. İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırı başlattığı 7 Ekim 2023'ten bu yana Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te de Filistinlilere yönelik gözaltı, baskın ve saldırılarda artış yaşanıyor. (Zain Jaafar/AFP)

Saldırılar İran'ın bölgesel güç imajına darbe vurdu

İran uzun yıllardır bölgedeki aktörlere karşı bir "dokunulmazlık" havası yaratmıştı.

Ancak bu saldırılar İran'ın bölgesel güç olma iddiasına büyük darbe vurdu.

İsrail'in, İran'ın en üst yönetim kadrosuna, askeri tesislerine, nükleer bilim insanları ve hava savunma sistemlerine karşı başarılı operasyonları İran'ın "güvenli, güçlü ve kontrol sahibi" imajını zedeledi, İran'ın bölgedeki "dokunulmaz süper aktör" algısını olumsuz etkiledi.

İran bu imaj kaybını telafi etmek çok sert bir misilleme yapmak istese de askeri kapasitesi böyle bir misillemeye imkân tanımıyor.

Bu durumun İran'ın bölgedeki prestij kaybını derinleştireceğine hiç şüphe yok. 

Güçlü devlet algısında erozyon

1979 devriminden sonra güvenlik sistemini büyük ölçüde rejimin devamı üzerine kuran İran, istihbarat birimlerini de ideolojik temellere dayandırdı.

Devrim Muhafızları Ordusu bu yapının merkeziden yer alırken Kudüs gücü gibi unsurlar bölgesel operasyonlarda etkili olmuyorlar. 

İran'ın istihbarat zafiyetinin bu denli büyük olmasının hiç şüphesiz birkaç temel nedeni var.

Bunların başında rejimin kendi sistemine aşırı güven duyması ve güçlü bir istihbarat sistemine sahip olduğu inancından kaynaklanıyor.

Kurumlara personel alımında profesyonelliğin göz ardı edildiği, yüksek teknik ve yeterliliğe sahip ama politik olarak tarafsız insanların sistemin dışına itilmesi, kritik kurumlarda görev alacak kişilerin liyakat yerine ideolojik sadakat temelinde seçilmesi dış operasyonlara karşı zaaf yaratırken iç sızmalara karşı refleksleri zayıflatıyor ve operasyonel beceri kaybına neden oluyor. 

İran istihbaratının farklı kurumlar arasında bölünmüşlüğü (İstihbarat Bakanlığı, Devrim Muhafızları İstihbarat Birimi gibi) kurumlar arasındaki dağınıklık ve güç çatışmaları bilgi paylaşımını zorlaştırırken, zaman zaman birbirlerini sabote eden bu kurumların dış tehditlere karşı bütüncül bir güvenlik oluşturmasını imkânsız hale getiriyor.

2018'de Mossad'ın İran nükleer arşivlerini çokta zorlanmadan ele geçirmesi bunun en net örneklerinden birisi olsa gerek. 

İsrail'in İran'a yönelik başarılı saldırıları ve hedef tespit kabiliyeti sonrasında İran halkında rejime karşı güven sarsılırken İran'ın "bölgesel güç" imajına ciddi bir darbe vurdu.

İran, "İsrail'le mücadele eden tek devlet algısından tepki veremeyen, sıkışmış bir rejim" algısı dönüştüğünü söylemek mümkün.

Özellikle İsrail'in ve Batı istihbarat servislerinin İran içinde gerçekleştirdiği operasyonlar, nükleer tesislere yönelik sabotajlar ve üst düzey isimlere yönelik suikastlar bu zafiyetlerin ne kadar ciddi boyutlara ulaştığını göstermesi açısından önemli. 

Sıfır istihbarat açığı

Dikkatlerden kaçan bir konuda şu ki İran gibi önemli bölgesel gücün komuta kademesinin ve nükleer uzmanların yatak odalarına kadar ulaşan İsrail, Gazze'nin tamamen yerle bir edilmesine ve aradan 19 ay süren bir savaş geçmesine rağmen, Gazze'deki tek bir tutukluya bile ulaşamadı. 

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.