Trump korkusuyla küresel devler ABD’deki yatırımlarını büyütüyor.

Apple, ABD’de satışa sunulacak iPhone’ları Çin’de değil Hindistan’da, iPad ve Apple Watch gibi ürünlerini Vietnam’da üreteceğini açıkladı.

Hindistan kazandı, Çin kaybetti. Şirket bu sayede ABD’nin gümrük tarifelerinden ürünlerini koruyacak. Apple, ürünlerinin yüzde 90’ını Çin’de üretiliyor. 

Çin 10 milyon istihdam kaybedecek

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, “ABD ile Çin arasındaki gümrük vergisi savaşının devam etmesi durumunda Çin’in 10 milyon iş kaybedeceğini” ifade ederken bankalar da Çin’in kısa vadede 10 ile 20 milyon arasında istihdam kaybı yaşayabileceğini öngörüyor.

Çin Ulusal İstatistik Bürosu’na göre 16 ile 24 yaş arasındaki gençlerin yüzde 18,8’i işsiz. 

Çin ABD’nin altını oyuyor

ABD 2024’de Çin’den 400 milyar dolarlık elektronik eşya, oyuncak, mobilya ve makine satın aldı. Çin 2024’de ABD’nin tüm ticaretinin yüzde 11’ini oluşturdu.

ABD bebek arabaları, şemsiyeler gibi normalde çok da önemli olmayan ürünlerde yüzde 96 Çin’e bağımlı. Çin ABD tarım topraklarını, şirketlerini, know- how’ını satın alıyor. Uzmanlara göre ABD’nin altını oyuyor.  

Çin’de üretim düştü

Çin’in ihracat siparişleri son 13 yılın en düşüğü, ABD ile devam eden ticaret savaşını Çin fabrikaları hissetmeye başladı. Çin Ulusal İstatistik Bürosu’na göre resmi satın alma endeksi mart ayında yüzde 50,5’den nisanda yüzde 49’a geriledi.

Hükümet ticaret savaşlarından imalat sanayini ve istihdamı korumak için daha fazla mali teşvik, daha fazla borçlanma aracı piyasaya sunuyor. Piller, nadir toprak elementleri, yarı iletkenler, silahlar Çin’den ABD’ye artık daha pahalıya gidiyor. Uluslararası Para Fonu IMF, Çin’in 2025’teki yüzde 5’lik büyüme hedefinin tutturulamayacağını açıkladı.

Çin’de kırsala göç başladı  

Çin’in güneş paneli ve elektrikli araç üreten eyaletlerinde birçok fabrika iflas etti, kapandı, bazıları çalışanları ücretsiz izne çıkardı. Ortalama 688 dolarlık maaşlar yarıya indirildi.

Şehirden kırsala göçler başladı. İş ajansları Tik Tok hesaplarında göçmen işçilere evde kalmalarını söyleyip, iş olmadığına yönelik videolar yayınlıyor.  İhracat durma noktasına gelmiş durumda.

Chine Galaxy Securities tarafından yayınlanan bir rapora göre Çin’de 120 milyon kişi ihracat odaklı ekonomide çalışıyordu, hepsinin işi risk altında. 

ABD limanlarına yapılan sevkiyatlar azalıyor 

Target, Walmart ve Home Deport gibi şirketlerin yetkilileri bakanlarla görüştü, endişelerini bildirdi. Perakende devleriyle görüşen hükümet yetkilileri ekonomik kayıptan korkmuş olacak ki, Beyaz Saray Çin ile ticaret gerginliğini azaltmak için adımlar atılacağını açıkladı.

Joe Biden’ın veda konuşmasında dikkat çektiği, “oligarşi ve teknoloji-endüstriyel kompleks” gidişata el koydu. ABD’nin tüketim malları ithalatı Ocak ve Şubat ayında yüzde 25 arttı.

Ülkenin en büyük limanı Los Angeles’a gelen gemi sayısı nisanın son haftası yıllık bazda yüzde 57 arttı. Artışların nedeni fırtına öncesi rafları doldurma gayesi. Nakliye şirketi HLS nisan ayında Çin’den gelen 80 geminin iptal edildiğini duyurdu. 

ABD’nin ithalatı yüzde 25 düşecek 

National Retail’e göre 2025 yılında ABD’nin ithalatı yüzde 20 düşecek. Los Angeles limanına mayıs ayında yüzde 34 daha az gemi gelmesi öngörülüyor. ABD hükümeti nisan ayında gümrük vergilerini bir önceki yıla göre yüzde 60 artırarak 16 milyar dolar gelir elde etti.

ABD, Çin’in yeşil endüstrisinden korkuyor 

“Siber casusluk, Çinli şirketlerin ABD teknolojisini çalma ihtimali, verilerin Çin’e gitme kaygısı” ABD ile Çin arasındaki mücadelenin görünen kısmı. Arka planda, Çin dünyanın en büyük güneş enerji paneli üreticisi olması, yatırımlarının büyümesi, elektrikli araç ve diğer bileşenleri üretmesi gibi nedenler var.

Pek çok nadir elemente sahip, bilimsel çalışmalarda ABD’yi geçti. ABD son yıllarda yenilenebilir enerjilerle ilgili teknolojilere yatırım yapmadı. Birçok üründe ithalatçı konumda. Çin yeşil dönüşümü savunarak devasa bir yeşil endüstri yarattı. Trump, yeşilden fosile döndü, ABD’yi yeniden teknoloji alanında lider yapmak dünyaya mal satmak istiyor.

Güvenlik odaklı ticaret 

ABD ile Çin arasındaki ticaretin temelinde ABD’nin kaybetmek üzere olduğu ticari güç ve güvenlik endişesi var. ABD giderek daha fazla Çin ve diğer AB ülkelerine bağımlı hale geliyor.

Avrupa Komisyonu net sıfır hedefi için hem kendi kendine yeterlilik hem de ithalatı artırma hedefliyor, ticareti çeşitlendirmeye çalışıyor.

Güvenlik odaklı ticaretin temelinde bölgesel ittifaklar var. Ticaret kulüpleri, ekonomik çıkarları için bölgesel birliktelikler dizayn ediyor.

Benzer şekilde küresel “iklim kulüpleri de” enerji güvenliğini temel alan birliktelikler yaratıyor. ABD tüm kulüplerin dışında kalmış olabilir mi?

ABD tarımı endişeli, fazla endüstriyel

ABD’nin 2025 yılı tarım ihracatının 170 milyar, ithalatının 215,5 milyar dolar olması öngörülüyor. Pamuk ve soya fasulyesi ihracatı düşmeye devam ediyor. Ticaret açığı giderek büyüyor.

ABD ile Çin arasındaki azalan tarım ticaretinin yerini Meksika, Arjantin dolduruyor. Çin 2018’deki kısıtlamalardan sonra tarım ticaretinde ABD’ye bağımlılığını azalttı, yeni tedarikçiler buldu.

ABD’nin 2025’de 45,5 milyar dolarlık rekor tarımsal ticaret açığı yaşaması bekleniyor.  ABD’li çiftçiler Trump’ı desteklese de Çin’e soya satmak istiyor. 2016’da Çin’e 36 milyon ton satılan soya, son yıllarda 26 milyon tona kadar geriledi. Traktör pazarının küresel oyuncuları işten çıkarmalar yapmaya başladı, pazarlar daralıyor.

Fonksiyonel gıdalarda Singapur, İngiltere hız kazandı. Trump, ilk döneminde Çin ticaret savaşının kaybedeni çiftçileri sübvansiyonlarla korumuştu. Sadece soya üreticileri 5,4 milyar dolar desteklenmişti.

ABD, tarımı fazla endüstriyel, AB’li tüketiciler daha organik daha sağlıklı gıdalar talep ediyor. ABD tarımının modifiye edilmesi gerekiyor.

Küresel Gayri Safi Hasıla yüzde 7 düşebilir 

ABD hükümetine göre, vergi tartışmalarından sonra 75 ülke ABD ile anlaşmak için Beyaz Saray’ı aradı.

Kara borsaya düşen “Çin/ABD vergileri sonrasında, Dünya Ticaret Örgütü’nden gelen, 'küresel ticaretin yüzde 3’ünü yapan iki dev arasındaki vergi savaşı iki ülke arasındaki ticareti yüzde 80 azaltabilir, küresel gayrisafi yurt içi hasıla yüzde 7 düşebilir” açıklaması sonrası ABD ve Çin anlaştı. Küresel ticaret rahat bir nefes aldı. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  20 Mayıs 2025 - İsrailli sınır polisi, Batı Şeria'da Nablus'un güneyinde yer alan Askar mülteci kampına düzenlenen baskında Filistinli protestoculara göz yaşartıcı gaz ateşlemeye hazırlanıyor. Gazze'deki Filistin hükümetinin Medya Ofisi, İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği şiddetli saldırılara dair açıklama yaptı. Açıklamada, "İşgalci İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde savunmasız sivillere karşı sürdürdüğü kanlı katliamları en güçlü şekilde kınıyoruz." ifadeleri kullanıldı. İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne 7 Ekim 2023'ten bu yana düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı son 24 saatte 87 artarak 53 bin 573'e yükseldi. (Jaafar Ashtiyeh/AFP)

• 2/30

  19 Mayıs 2025 - ABD'li ünlü yönetmen Spike Lee, ABD'li aktör ve şarkıcı Asap Rocky'yle Cannes Film Festivali'nde Highest 2 Lowest filminin tanıtımında. Akira Kurosawa'nın Yüksek ve Alçak (Tengoku to jigoku) filminden uyarlanan yapımda usta aktör Denzel Washington ve ünlü rapçi Ice Spice gibi isimler de yer alıyor. 7. gününü geride bırakan festival, 24 Mayıs'ta sona erecek. (Sameer Al-Doumy/AFP)

• 3/30

  18 Mayıs 2025 - Yeni Papa XIV. Leo, bugün yapılan yemin töreniyle resmen göreve başladı. Papa seçilmesinden 10 gün sonra yapılan törenin öncesinde üstü açık arabasıyla Aziz Petrus Meydanı'nı dolduran kalabalığı selamlayan XIV. Leo, parmağına "balıkçının yüzüğü"nün takılmasının ardından resmen göreve başladı. Özellikle Amerikan Katoliklerinin büyük ilgi gösterdiği tarihi günde, dünyanın dört bir yanından yaklaşık 100 bin kişi Leo'nun yemin töreni için Vatikan'a akın etti. Yeni Papa'nın ilk ayini için çok sayıda siyasetçi de Vatikan'a geldi. ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve Almanya Başbakanı Friedrich Merz, tören için Vatikan'a gelen isimler arasında yer aldı. (Filippo Monteforte/AFP)

• 4/30

  17 Mayıs 2025 - Londra'daki protestocular, Nakba'nın 77. yıldönümünü nedeniyle düzenledikleri gösteride "Özgür Filistin" çağrısıyla Filistin bayrakları sallayarak yürüyor. Arapçada "felaket" anlamına gelen Nakba, 1948'de İsrail devletinin kuruluşu sırasında yaklaşık 750 bin Filistinlinin evlerinden ve köylerinden şiddet kullanılarak sürülmesini ifade ediyor. 15 Mayıs'ta anılan Nakba Günü'nde bu yıl da dünyanın çeşitli yerlerinde yürüyüşler düzenlendi. (Henry Nicholls/ AFP)

• 5/30

  16 Mayıs 2025 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, başkent Tiran'da bugün düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi'nde İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'yi diz çökerek karşılıyor. Bu yıl Arnavutluk'un ev sahipliğinde 6.'sı düzenlenen zirvede 47 ülkenin devlet başkanları güvenlik, savunma ve demokratik standartları görüşecek. AB dışından liderlerin de yer aldığı toplantıya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da katıldı. Rusya-Ukrayan savaşının zirvenin ana gündem maddesi olması beklenirken, iki ülke arasındaki barış görüşmeleri İstanbul'da devam ediyor. (Vlasov Sulaj/AP)

• 6/30

  15 Mayıs 2025 - Filistinliler, İsrail ordusunun önceki gün Tammun'a düzenlediği baskında öldürülen Saher Nabil Bsharat'ın Batı Şeria'da düzenlenen cenaze töreninde yürüyor. İsrail askerleri 15 Mayıs'ta Batı Şeria'da, Tubas'ın güneyinde terör saldırıları planlamak için kullanıldığından şüphelenilen binaları hedef aldığını açıkladığı bir baskında 5 Filistinliyi öldürdü. İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırı başlattığı 7 Ekim 2023'ten bu yana Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te de Filistinlilere yönelik gözaltı, baskın ve saldırılarda artış yaşanıyor. (Zain Jaafar/AFP)

• 7/30

  14 Mayıs 2025 - Hindistan Kongre Partisi'nden eylemciler, Hindistan-Pakistan gerginliğine müdahale ettiğini öne sürdükleri ABD Başkanı Donald Trump'ın resmini yaktı. Hindistan'ın, 22 Nisan'da Pahalgam bölgesinde 26 kişinin öldürüldüğü saldırıya misilleme gerekçesiyle 6 Mayıs'ta Pakistan toprakları ve Pakistan'ın kontrolündeki Azad Keşmir bölgesine füze saldırıları düzenlemesiyle taraflar arasında çatışmalar başlamıştı. Nükleer silahlara sahip iki ülke, 10 Mayıs'ta ABD'nin arabuluculuğunda ateşkes ilan etmişti. Dibyangshu Sarkar/AFP)

• 8/30

  13 Mayıs 2025 - ABD'li aktör Robert De Niro, Cannes Film Festivali'nde. 2025 Cannes Film Festivali bu yıl yalnızca sinemanın değil, jeopolitik tartışmaların da merkezi olacak. Trump’ın yabancı yapımlara getirmeyi planladığı gümrük tarifeleri Hollywood’u tedirgin ederken, festivalin dikkat çeken filmleri arasında Die, My Love, Fenike Planı (The Phoenician Scheme) ve Eddington var. Fransız aktris Juliette Binoche başkanlığındaki Altın Palmiye jürisinde Halle Berry ve “Succession” dizisinden Jeremy Strong gibi isimler de yer alıyor. 22 film arasından ödüller 24 Mayıs’ta açıklanacak. (Valery Hache/AFP)

• 9/30

  12 Mayıs 2025 - Dünyanın en büyük Budist anıtı ve UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Borobudur Tapınağı önünde düzenlenen Waisak (veya Vesak) kutlamalarında bir Budist rahip ve Müslümanlar fener yakıyor. Budistler için en kutsal gün olan Vesak, Buda Siddhartha Gautama'nın doğumunun, aydınlanmasının ve ölümünün anıldığı gün. Geleneksel olarak tüm bunların eski Hint ay takvimindeki Vesakha ayının dolunay gününde gerçekleştiğine inanılıyor. (Yasuyoshi Chiba/AFP)

• 10/30

  11 Mayıs 2025 - 2025 Eurovision Şarkı Yarışması maskotu "Lumo" Basel'de düzenlenen açılış töreninde Basel Belediye Binası'nın yanındaki turkuaz halı üzerinde yürüyor. Resmi geçit töreni sırasında bir protestocu, bariyerleri aşarak İsrail bayrağının karşısına geçip Filistin bayrağı açtı. Protestocuya polis tarafından müdahale edilirken, bir başka göstericinin ise, "Soykırım şarkı yarışmasına hoş geldiniz" yazan bir pankart tuttuğu görüldü. (Fabrice Coffrini/AFP)

• 11/30

  10 Mayıs 2025 - Pakistan'ın Multan kentindeki insanlar barış işareti yaparak Pakistan ve Hindistan arasında sağlanan ateşkesi kutluyor. ABD Başkanı Donald Trump, iki ülke arasında günlerdir devam eden saldırıların ardından hemen yürürlüğe girecek tam bir ateşkes üzerinde anlaşma sağlandığını bugün duyurdu. Trump, iki ülkeyi de gösterdikleri sağduyudan dolayı tebrik etti. Daha sonra Pakistan ve Hindistan'dan yetkililer de ateşkesi duyurdu. Hindistan'ın "terörist altyapıyı" hedef aldığını söyleyerek çarşamba günü başlattığı saldırılarda, iki ülke de sınır ötesi saldırılar gerçekleştirmiş, birbirlerinin hava sahasına drone ve füzeler fırlatmıştı. Komşu ülkeler arasında artan gerilim, nükleer savaş endişeleri de yaratmıştı. (Shahid Saeed Mirza/AFP)

• 12/30

  9 Mayıs 2025 - Rusya'nın başkenti Moskova'da düzenlenen Zafer Günü askeri geçit töreni sırasında Rus askerler Kızıl Meydan'da yürüyor. Rusya, Sovyetler Birliği'nin II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'na karşı kazandığı zaferin 80. yıldönümünü bugün törenlerle kutladı. Rus hükümet üyeleri, milletvekilleri, dini liderler ve gazilerin de yer aldığı törene, Çin, Belarus ve Azerbaycan gibi ülkelerin askeri birlikleri de katıldı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 9 Mayıs 1945 zaferini işaret ederek "Galiplerin mirasçıları olarak, 9 Mayıs bayramını kendi bayramımız olarak ülkemiz için, bütün millet için, her aile için, her birimiz için en önemli bayram olarak kutluyoruz" dedi. Rus liderin Zafer Günü vesilesiyle başkentte verdiği resepsiyona 20'den fazla devlet başkanının katıldığı bildirildi. (Kirill Kudryavtsev/AFP)

• 13/30

  8 Mayıs 2025 - Yeni seçilen Papa XIV. Leo, Vatikan'daki Aziz Petrus Bazilikası'nın balkonunda. Sistine Şapeli'nin bacasından çıkan beyaz duman, iki gün boyunca içeride bulunan 133 kardinalin dünyadaki 1,4 milyar Roma Katoliğine liderlik edecek yeni bir papa seçtiğinin sinyalini verdi. Yeni papa, 69 yaşındaki ABD'li kardinal Robert Prevost oldu. Yeni papa olarak duyurulan Papa Prevost "Barış sizinle olsun" sözleriyle başladığı konuşmasında uzun yıllar görev yaptığı Peru'ya özel selam gönderdi. ABD Başkanı Donald Trump, yeni Amerikalı Papa Robert Prevost'u "Ne büyük bir heyecan ve Ülkemiz için ne büyük bir onur. Papa 14. Leo ile tanışmayı dört gözle bekliyorum" ifadeleriyle tebrik etti. (Alessandra Tarantino/AP)

• 14/30

  7 Mayıs 2025 - Hindistan'ın Pakistan'a düzenlediği saldırılar Pakistan'ın Haydarabad kentinde protesto edildi. Eylemde, Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin fotoğrafını yapıştırıldığı kukla yakıldı. İki ülke arasındaki gerilimin tırmandığına dikkat çekilen eylemde Hindistan’ın gerçekleştirdiği saldırılar kınandı. Hindistan'ın "Sindoor operasyonu" adını verdiği saldırılarda en az 26 kişinin hayatını kaybettiği ve 46 kişinin yaralandığı açıklanmıştı. Pakistan ordusu, Hindistan tarafının saldırısı sırasında 5 savaş uçağı düşürdüğünü açıklarken, Yeni Delhi yönetimi ise bunu teyit etmedi. Modi saldırı için "Gurur günü" derken, Pakistan hükümeti orduya saldırıya yanıt verme yetkisi verdi. (Yasir Rajput/AFP)

• 15/30

  6 Mayıs 2025 - Yemen'in Husilerin elindeki başkenti Sana'ya İsrail'in düzenlediği hava saldırısının ardından ufukta dumanlar yükseliyor. Husi medyası ve İsrail ordusu, İran destekli isyancıların füze saldırısına misilleme olarak İsrail hava saldırılarının Yemen'in ana havalimanını ve Sana bölgesindeki elektrik santrallerini vurduğunu açıkladı. İsrail saldırısı sonrasında can kaybı ve yaralı konusunda henüz bilgi verilmedi. Havalimanın yanı sıra Sana kenti yakınlarındaki bazı elektrik santrallilerinin ve bir çimento fabrikasının hedef alındığı aktarıldı. İsrail basını ise saldırılarda Sana ve çevresinde 10 noktanın hedef alındığını yazdı. İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, bir süre önce X hesabından yaptığı açıklamada, havalimanının kırmızı alan içine alındığı bir harita paylaşmıştı. Açıklamasında "Sana Uluslararası Havalimanı bölgesinde bulunan herkes için acil uyarı" diyen Adraee, alan ve çevresinin derhal boşaltılmasını istemişti. (Muhammed Huwais/AFP)

• 16/30

  5 Mayıs 2025 - Britanya kraliyet ailesinden Prens William ve Prenses Catherine, çocukları George, Louis ve Charlotte, Buckingham Sarayı'ndan uçak gösterisini izledi. Birleşik Krallık'ta 4 gün sürecek Avrupa Zafer Günü kutlamaları, kraliyet ailesinin de hazır bulunduğu askeri geçit töreniyle başladı. 8 Mayıs 1945'te müttefik güçlerin elde ettiği zafer ve II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin yıl dönümü nedeniyle düzenlenen kutlamalar çerçevesinde geçit töreni gerçekleştirildi. Avrupa Zafer Günü'nün 80. yıl dönümü vesilesiyle açık mektup yayımlayan Başbakanı Keir Starmer, silahlı kuvvetler mensuplarının fedakarlıklarını övdü ve bunların asla geri ödenemeyecek bir borç olduğunu belirtti. (Henry Nicholls/AFP)

• 17/30

  4 Mayıs 2025 - Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen ve McLaren'in Avustralyalı sürücüsü Oscar Piastri, Miami Uluslararası Yarış Pisti'nde düzenlenen Formula 1 Miami Grand Prix'sinde. Piastri, ABD'de zafere ulaşarak üst üste üçüncü galibiyetini elde etti ve takım arkadaşı Lando Norris'le farkı 16'ya çıkardı. Son 4 yılın şampiyonu Verstappen ise 6 yarışın sonunda 99 puanla üçüncü sırada. Formula 1'de sonraki yarış 18 Mayıs'ta İtalya'da. (Chandan Khanna/AFP)

• 18/30

  3 Mayıs 2025 - Dürzi bir kadın, Golan Tepeleri'ndeki köyünün karşısındaki tampon bölgeye varan, Şam'dan kaçan akrabalarına el sallıyor. İsrail savaş uçakları cuma günü Suriye'nin başkenti Şam'daki başkanlık sarayının yanındaki bir bölgeyi bombaladı. İsrail'den yapılan açıklamada Dürzi gruplarla Suriye hükümetine bağlı güvenlik güçleri arasındaki çatışmalara işaret edilerek "Şam'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı yakınlarında bir hedefe saldırı düzenledik. Dürzilere yönelik hiçbir tehdide izin vermeyiz" ifadeleri kullanıldı. Ayrıca İsrail'in cuma günü geç saatlerde Suriye'nin Şam, Hama, Lazkiye, Dera ve Kuneytra bölgelerini hedef aldığı bildirildi. (Jalaa Marey/AFP)

• 19/30

  2 Mayıs 2025 - İsrail'de bir itfaiye uçağı, Beyt Şemeş kasabası yakınlarında çıkan yangının ardından yanan ağaçların üzerinden uçuyor. İsrail itfaiyesi, önceki günlerde Tel Aviv'le Kudüs arasındaki ormanlık arazide başlayıp rüzgarın etkisiyle geniş bir alana yayılan yangının kontrol altına alındığını bildirdi. Dün yapılan açıklamaya göre 31 saat süren yangında 20 bin dönümden fazla alan küle döndü. İsrail'in son 10 yıldır gördüğü en büyük yangın olduğu tahmin edilen orman yangınıyla mücadele için İtalya, Hırvatistan, İspanya, Fransa, Ukrayna ve Romanya gibi çeşitli ülkelerden yardım gönderildi. (Ahmad Gharabli/AFP)

• 20/30

  1 Mayıs 2025 - Şili'nin başkenti Santiago'da 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü'nde düzenlenen eylemde göstericilerle polis arasında çatışma çıktı. Tokyo'dan Torino'ya, Taipei'den Paris'e onbinlerce kişi, ABD Başkanı Donald Trump'ın agresif gümrük tarifeleri gündemine ve küresel ekonomik çalkantı korkularına karşı artan öfkeyi ön plana çıkaran 1 Mayıs mitinglerinde yürüdü. Fransa'da sendika liderleri dünya siyasetinin "Trumplaşmasını" kınadı. İtalya'da protestocular Torino sokaklarında Amerikan başkanının bir kuklasını gezdirdi. Almanya'daysa sendikacılar, uzatılan iş günlerinin ve göçmen karşıtı söylemlerin zor kazanılan emek haklarını gerilettiği uyarısında bulundu. İsviçre'nin Bern kentinde binlerce kişi faşizmi ve savaşı kınayan pankartların arkasında yürüdü. Bu yürüyüş, aşırı sağcı siyasetin küresel yükselişine karşı daha büyük bir tepkinin parçasıydı. (Rodrigo Arangua/AFP)

• 21/30

  29 Mart 2025 - Ho Chi Minh City'de Saygon'un düşüşünün ve Vietnam Savaşı'nın sona ermesinin 50. yıldönümü münasebetiyle düzenlenen geçit töreninde katılımcılar bayrak sallıyor. Vietnam, 30 Nisan'da Saygon'un düşüşünün 50. yıldönümünde şimdiye kadarki en büyük kutlamasını gerçekleştirdi. Şi Cinping'in Pekin'i Washington'dan daha güvenilir bir ortak olarak göstermek için yaptığı ziyaretin ardından, törene ilk kez Çin askerleri de katıldı. Vietnam Komünist Partisi Genel Sekreteri To Lam. "Tüm Vietnamlılar Vietnam'ın torunlarıdır. Bu ülkede yaşama ve çalışma, mutluluğun ve sevginin peşinden gitme özgürlüğüne sahip olma hakları var" dedi. "Geçmişi kapatma, farklılıklara saygı duyma ve geleceği hedefleme ruhuyla, tüm parti, halk ve ordu Vietnam'ı bir barış, birlik, refah ve kalkınma ülkesi haline getirmeye söz veriyor" diye ekledi. (Nhac Nguyen/ AFP)

• 22/30

  29 Nisan 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'ndeki Beyt Lahya'da yemek kuyruğunda. Sağlık kaynakları ve görgü tanıklarının aktardığına göre, İsrail ordusu sabah saatlerinden bu yana Gazze'nin farklı bölgelerine saldırılarını sürdürüyor. İsrail ordusu, Gazze kentinde sokaktaki bir grup sivili hedef aldı. Saldırıda 9 Filistinli hayatını kaybetti. İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne 7 Ekim 2023'ten bu yana düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 52 bin 314'e çıktı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, ikinci yılında Gazze'deki savaşı sonlandırmak istediği iddia edildi. (Cihad Elşirafi/AP)

• 23/30

  28 Nisan 2025 - İspanya'nın Cordoba kentinde halk, yolda kalan hızlı trenden iniyor. İspanya'nın büyük bir bölümü ve Portekiz'in bazı bölgelerinde elektrik ve telefon hatlarını etkileyen büyük bir elektrik kesintisi yaşandı. Çoğunlukla Madrid, Barselona ve Lizbon’da toplu taşıma, trafik ışıkları ve telefon hatlarında kesinti yaşanırken tren seferleri de büyük ölçüde durduruldu. Madrid'deki Barajas Havalimanı'na elektrik verilemedi ve Valensiya metrosu tüm seferlerini durdurduğunu açıkladı. Madrid Açık Tenis Turnuvası’nda da maçlar durduruldu. Madrid'de trafik kontrollerinin yetersizliği nedeniyle kavşaklarda araçların birbirine girdiği ve sokakların kaotik bir hal aldığı görüldü. İspanya'nın elektrik şebekesinden alınan veriler, saniyeler içinde büyük bir düşüş yaşandığını gösterdi. İspanyol elektrik şebekesi operatörü Red Electrica, kesintinin nedeninin belirlenemediğini açıklarken, elektriği geri getirmek için enerji şirketleriyle birlikte çalışıldığını söyledi. (Javier Soriano/AFP)

• 24/30

  27 Nisan 2025 - MotoGP İspanya Grand Prix'sini Gresini Racing'in İspanyol sürücüsü Alex Marquez kazandı. Marquez'in MotoGP kariyerindeki ilk zaferini elde etmesi aynı zamanda bu organizasyonda iki kardeşin ilk kez galibiyet alması demekti. Alex'in abisi Marc Marquez, MotoGP'de şampiyona lideri. İspanya'da ikinci ve üçüncü sırayı Fabio Quartararo ve Francesco Bagnaia aldı. 6 şampiyonluğu bulunan Marc ise kaza nedeniyle yarış dışı kaldı. (Jose Breton/AP)

• 25/30

  26 Nisan 2025 - Vatikan'da Papa Francis'in cenaze törenine katılan rahipler. 21 Nisan Pazartesi günü 88 yaşında hayatını kaybeden Papa Francis, bugün düzenlenen cenaze töreniyle uğurlandı. 12 yıl boyunca Katolik Kilisesi'nin ruhanı lideri olan Papa Francis'in cenazesine dünya liderleri ve kraliyet mensupları katıldı. Vatikan'ın tahminlerine göre törende yaklaşık 250 bin kişi vardı. Arjantinli Papa Francis, kendi isteği doğrultusunda, Vatikan'daki Aziz Petrus Bazilikası'na değil, Santa Maria Maggiore Bazilikası'na defnedildi. (Dylan Martinez/Reuters)

• 26/30

  25 Nisan 2025 - Portekiz'in başkenti Lizbon'da toplanan halk, Karanfil Devrimi kutlamalarında halk şarkısı Grandola, Vila Morena'yı söylüyor. Adını, sokaklarda askerlere sunulan çiçeklerden alan Karanfil Devrimi, 25 Nisan 1974'te gerçekleşen, büyük ölçüde kansız bir askeri darbeydi. 51. yılını geride bırakan Karanfil Devrimi, diktatörlük rejimini yıkarak demokrasinin yeniden tesis edilmesine önayak olmasıyla Portekiz tarihinin kritik dönüm noktalarından biri kabul ediliyor. (Armando Franca/AP)

• 27/30

  24 Nisan 2025 - Tiangong uzay istasyonuna üç astronotu taşıyan uzay aracını başarıyla fırlatan Çin, 2030'a kadar Ay'a mürettebatlı görev için bir adım daha attı. Shenzhou-20 uzay aracı perşembe günü yerel saatle 17.17'de Gobi Çölü'ndeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden Uzun Yürüyüş-2F roketiyle havalandı. Bu, 30 yıldan uzun süre önce başlayan Shenzhou programının 15. mürettebatlı ve toplamda 20. uzay uçuşu. Tamamen Çin tarafından inşa edilen Tiangong, yani "Gök Sarayı" uzay istasyonu, Çin'i uzayda önemli bir güç haline getirdi. (Pedro Pardo/AFP)

• 28/30

  24 Nisan 2025 - Ukrayna'nın başkenti Kiev'de kurtarma görevlileri, Rusya'nın gerçekleştirdiği balistik müze saldırısında isabet alan apartmanda. Saldırıda en az 9 kişi öldü ve 70'ten fazla kişi yaralandı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa ile görüşmek üzere Güney Afrika'ya gitmişti. Kiev'e yönelik bombardıman sonrası Zelenski, ziyaretini yarıda kesti, Rusya'nın saldırıları derhal ve koşulsuz olarak durdurması gerektiğini söyledi. ABD Başkanı Donald Trump saldırıyla ilgili düşüncelerini Truth Social üzerinden paylaştı. Başkan, "Rusya'nın Kiev'e yönelik saldırılarından memnun değilim. Gerekli değil ve çok kötü bir zamanlama. Vladimir, DUR! Haftada 5 bin asker ölüyor. Barış Anlaşmasını yapalım!" dedi. (Valentyn Ogirenko/AFP)

• 29/30

  22 Nisan 2025 - Geleneksek kıyafetlerini giyen sanatçılar, ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance ve ailesi için düzenlenen kültürel gösteri öncesinde Jaipur'daki Amber Kalesi'nde. Yeni Delhi'de kırmızı halıyla karşılanan Vance, Hindistan Başbakanı Narendra Modi'yle görüştü. Hindistan, cezalandırıcı gümrük vergilerini atlatmak için ABD'yle erkenden ticaret anlaşması yapmak istiyor. Öte yandan Çin, ABD'yle işbirliği yaparak Pekin'in çıkarlarını zedeleyen ülkelere karşı misilleme yapacağını duyurdu. ABD Başkanı Donald Trump, bu ay bazı ülkeler için büyük gümrük vergisi artışlarını 90 gün ertelemiş ancak Çin menşeli ürünlere uygulanan vergileri yüzde 145’e çıkarmıştı. (Kenny Holston/AFP)

• 30/30

  21 Nisan 2025 - Arjantin'in başkenti Buenos Aires'teki San José de Flores Bazilikası'nda ayine katılan bir Katolik, Papa Francis'in resmini taşıyor. Vatikan, Papa Francis'in hayatını kaybettiğini duyurdu. 2013'ten bu yana bu makamda olan Francis , 1000 yılı aşkın süredir Vatikan'ın başına Avrupa dışından seçilen ilk lider, ilk Latin Amerikalıydı. Papa son kez 20 Nisan'da Paskalya Bayramı kutlaması için Aziz Petrus Meydanı'nda toplananları selamlamıştı. Papa’nın ölümüyle Antik Roma geleneği, "Novendiale" diye bilinen 9 günlük yas başladı. İtalya’da da ulusal yas ilan edildi. (Luis Robayo/AFP)

Küresel ticaret rahatladı 

Trump’ın eli belinde tavrının, karşılıklı inadın kimseye fayda getirmeyeceğini anlayan taraflar tam da beklendiği gibi anlaştı. ABD süreçten ziyadesiyle nemalandı.

Dünyaya “ben bitti demeden bitmez, bana mal satmayan iflas eder” algısını güçlendirdi.

Çin de “ABD’ye kiminle dans ettiğinin farkında mısın” diyerek havlu atmayacağını gösterdi. Diplomasi oyununda taraflar gövde gösterisini yapıp dosta düşmana gerekli mesajları ilettikten sonra anlaştılar.  

ABD ve Çin 12 Mayıs’ta vergileri 90 gün süreyle düşürme konusunda anlaştı. İki ülke söz konusu dönem boyunca yüzde 10 temel vergi uygulayacak ve oranları yüzde 100’ün üzerine çıkaran bazı misilleme vergilerini kaldıracak.

Çin de 90 gün boyunca ABD mallarına uyguladığı yüzde 34 gümrük vergisi ve diğer tüm vergileri iptal edecek.

Çin Ticaret Bakanlığı sözcüsü, “bu adım her iki ülkedeki üretici ve tüketicilerin beklentilerine, her iki tarafın çıkarlarına ve dünyanın ortak çıkarlarına hizmet ediyor” diyerek küresel ticarete gereken denge ve istikrar mesajını verdi. 

ABD, üretim kaslarını açmaya çalışıyor

ABD ve Çin ticareti iç içe geçmiş iki dev, ABD Çin’e sattığından üç katı fazla mal alıyor. Trump, Çin lehine 300 milyar dolarlık bir açığı tarifelerle kapatmaya çalışıyor.

ABD’nin kireçlenmiş üretim kaslarını açmaya, ticareti, girişimciliği canlandırmaya çalışıyor. Çin ABD’nin soya, yağlı tohumlarını satın alıyor, devasa Çin hayvancılığını doyuruyor.

Çin ABD’den uzaklaştıkça soya fasulyesi üreticisi Brezilya’ya yaklaştı. Brezilya’nın Çin’e soya fasulyesi ihracatı 2010’dan beri yüzde 280 arttı.

Amerikan Soya fasulyesi Birliği’ne göre 2018 ticaret savaşından ABD’li çiftçiler 27 milyar dolar kaybetti, yüzde 71’i soya kaynaklıydı.

Uzmanlara göre ABD’nin endişesinin temelinde, “savunma gibi kritik sektörlerde elzem olan malların üretiminin ulusal güvenliği tehdit oluşturan ülkelerde (Çin’de) üretiliyor olması” var. 

Brezilya kazandı 

Çin azalan ihracatı iç pazarla destekliyor. Çin sanayi şirketlerinin cirosunun yüzde  81’i iç pazara üretim yapıyor. İhracatının yüzde 2,7’si ABD’ye yapılıyor.

Brezilyalı politikacılara göre “ABD politikaları Brezilya’nın ekmeğine yağ sürüyor.”

Japonya bile ABD’den aldığı sığır etini Brezilya’ya kaydırdı. Kahvenin en büyük üreticisi Brezilya, Vietnam ve Endonezya’dan alınan kahveye gelen vergiler yüzünden kahve çikolata fiyatlarının yükseleceğini öngörüyor.

Çin, Güney Amerika’ya bağlanıyor 

2019’dan 2022’ye kadar ABD, nadir toprak elementlerinin yüzde 72’sini, doğal grafitinin yüzde 42’sini Çin’den ithal etti. ABD, kritik 50 mineralin 12’si için yüzde 100 oranında ithalata bağımlı.

Şili, Peru, Arjantin, ABD’ye kritik mineraller satabilir.  Trump, boşuna Grönland’ı istemiyor. Çin Nisan ayında Brezilya’dan 2,4 milyon ton soya fasulyesi satın aldı.

Çinli yetkililer Brezilya’yı ziyaret ederek Peru’nun Chancay limanına bağlayacak bir demir yolu projesinin altyapı çalışmalarını başlattı.

Proje ile Brezilya ihracatı, Atlantik nakliye rotalarını atlayıp, lojistik maliyetlerini düşürebilir. Çin’in Guangzhou limanından Chanca’ya 30 günde ulaşılacak, lojistik maliyet yüzde 20 azalacak. 

Velhasıl, ABD Çin arasındaki tarım ticareti savaşında Brezilya, Arjantin, Afrika gibi ülkelere yeni fırsatlar doğuyor.

Trump, her fırsatta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a olan hayranlığı ve ilgisini gösteriyor.

Lider diplomasisi bu kadar iyi işlerken ABD, Çin arasındaki ticaret savaşının kazananlarından olacak mıyız, yoksa seyredip bolca “diplomasi hoşbeşi mi yapacağız” görmek lazım. 

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.