Dragonbear: Çin-Rusya ilişkisini tanımlamak

Dr. Osman Gazi Kandemir Independent Türkçe için yazdı

İllüstrasyon: Foreign Policy

2015'te Avusturyalı analist Velina Tchakarova tarafından literatüre sokulan "Dragonbear" kavramı, Çin ile Rusya arasındaki çok boyutlu iş birliğini tek bir sembolde buluşturdu.

Peki bu terimin dilsel kökeni ne?

Ejderha ve ayı hangi çağrışımları taşıyor?

İki ülke gerçekten eşit bir ortaklığa mı yürüyor, yoksa bu benzetme bir illüzyon mu?


Bir isimden fazlası: Dragonbear'ın doğuşu

2015 yılı, küresel jeopolitik dengelerin hızla kaydığı, Ukrayna kriziyle Rusya-Batı hattının sertleştiği ve Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi'nin dünyaya açıldığı bir dönemdi.

Avusturyalı analist Velina Tchakarova, tam da bu konjonktürde, Çin-Rusya yakınlaşmasını ifade etmek için akılda kalıcı bir metafor arayışına girdi ve "Dragonbear" terimini ilk kez kullandı.

Tchakarova'nın niyeti, iki ülkenin birbirini tamamlayan gücünü ve Batı'nın karşısında oluşan yeni jeopolitik ekseni tek sözcükle anlatmaktı.

Zamanla kavram, düşünce kuruluşu raporlarından gazete analizlerine, akademik tartışmalardan devlet raporlarına kadar geniş bir alana yayıldı.


Sözcüğün yapısı: "Dragon" + "Bear"

İngilizce'de dragon ejderha, bear ise ayı demek.

İlk bakışta basit bir bileşik isim gibi görünse de bu iki hayvanın temsil ettiği kültürel ve politik sembolizm, kavrama derinlik kazandırıyor.

  • Ejderha (Dragon): Çin uygarlığının binlerce yıllık mitolojisinde bilgelik, kudret, dönüşüm ve göksel meşruiyetin simgesi. Modern çağda da Çin, kendisini Batı'nın kartal veya aslan imgelerine karşı "yükselen ejderha" olarak konumlandırıyor.
  • Ayı (Bear): Yüzyıllardır Rusya'nın gayriresmî amblemi. Kaba gücü, dayanıklılığı ve kimi zaman öngörülemez saldırganlığı hatırlatıyor. Çarlık döneminden Sovyet propagandasına kadar Batı'da "Rus ayısı" imgesi yerleşmiş durumda.

Bu iki güçlü simgenin birleşimi, tek kelimede büyük bir jeopolitik hikâye anlatıyor: teknoloji ve ekonomi devi Çin ile askerî ve enerji gücü Rusya'nın potansiyel birlikteliği.


Metaforun işlevi

Dragonbear, yalnızca bir kelime değil; jeopolitik analizde bir çerçeve:

  1. Kognitif kısa yol: Çin-Rusya ilişkisini "stratejik ortaklık" olarak değil, daha derin bir yakınlaşma olarak düşünmeye davet ediyor.
  2. Asimetriyi saklamayan simge: Ejderha ve ayı yan yana konulsa da güç dengesi eşit değil; Çin'in ekonomik ve teknolojik ağırlığı belirgin.
  3. Uyarı niteliği: Batılı politika yapıcılar için "yeni bir blok" ihtimalini hatırlatıyor, dikkatleri bu eksene çekiyor.

Çin'in payı: Ejderhanın yükselişi

Dragonbear kavramında Çin'in rolü belirleyici.

  • Ekonomi ve teknoloji: Küresel tedarik zincirlerinin merkezindeki üretim kapasitesi, yüksek teknoloji yatırımları ve devasa iç pazar, Çin'i ekonomik motor haline getiriyor.
  • Altyapı projeleri: Kuşak ve Yol Girişimi, Orta Asya'dan Avrupa'ya uzanan geniş coğrafyada Rusya ile kesişiyor.
  • Kurumsal hamle: BRICS ve Şanghay İşbirliği Örgütü gibi platformlarda Çin, Rusya'yla birlikte "Batı-dışı" kurumların görünürlüğünü artırıyor.

Çin açısından Rusya, enerji ve ham madde tedariki, aynı zamanda Batı'ya karşı stratejik sigorta işlevi görüyor.


Rusya'nın katkısı: Ayının gücü

Rusya için bu ortaklık farklı avantajlar sağlıyor.

  • Askerî kapasite: Nükleer caydırıcılık, bölgesel müdahale yeteneği ve silah sanayi, Çin'in yumuşak gücünü tamamlıyor.
  • Enerji zenginliği: Doğalgaz, petrol ve nükleer teknoloji, Çin ekonomisi için hayati.
  • Jeopolitik alan: Orta Asya ve Arktik bölgeler, iki ülkenin etki sahalarının örtüştüğü ve iş birliği imkânı verdiği coğrafyalar.

Moskova, Batı yaptırımlarının gölgesinde Pekin'e yönelerek hem pazar hem de teknoloji kanallarını çeşitlendirmeye çalışıyor.


Asimetri: Eşit ortaklık mı, çıkar ittifakı mı?

Her ne kadar "Dragonbear" kulağa dengeli bir ortaklığı çağrıştırsa da gerçekler farklı:

  • Çin'in GSYH'si, dış yatırımları ve teknolojik kapasitesi Rusya'nın çok üzerinde.
  • Pekin küresel istikrar ve büyüme odaklı; Moskova ise statü ve askeri nüfuz peşinde.
  • Ortaklık, çoğu kez konu-temelli pragmatizm üzerine kurulu: enerji, finans ve diplomasi alanlarında karşılıklı ihtiyaç oldukça derinleşiyor.

Bu nedenle analistler, Dragonbear'ı "esnek eksen" veya "çıkar ittifakı" olarak tanımlıyor.
 


İşbirliğinin somut alanları

  • Enerji: Dev doğalgaz anlaşmaları, nükleer projeler ve Sibirya boru hattı…
  • Askerî güvenlik: Ortak tatbikatlar, silah satışı ve teknoloji paylaşımı.
  • Finans: SWIFT'e alternatif ödeme sistemleri, yerel para birimiyle ticaret denemeleri.
  • Diplomasi: BM, BRICS ve Şanghay İşbirliği Örgütü'nde koordinasyon.

Her başlık, iki ülkenin farklı ama tamamlayıcı gücünü gösteriyor.


Eleştiriler ve sınırlar

Dragonbear kavramı popülerleşse de eleştiriler yok değil:

  • "Yeni Soğuk Savaş bloğu" gibi abartılı okumalar, ilişkinin pragmatik doğasını göz ardı ediyor.
  • Çin-Rusya arasındaki tarihsel güvensizlik, Orta Asya rekabeti ve ekonomik asimetri, kalıcı bir ittifakın önünde engel.
  • Kavramın Batı merkezli "tehdit" algısını beslediği de dile getiriliyor.

Türkiye ve bölgeye yansımalar

Avrasya coğrafyasında yer alan Türkiye için Dragonbear dinamiği hem fırsat hem risk içeriyor:

  • Enerji projelerinde alternatif tedarik hatları oluşuyor.
  • Çin'in Kuşak ve Yol yatırımları, Rusya'nın Karadeniz ve Kafkasya politikasıyla kesişiyor.
  • Ankara, Batı ittifakıyla bağlarını sürdürürken bu ekseni de dikkatle izlemek zorunda.

Sonuç: Gücü tek kelimeye sığdırmak

Velina Tchakarova'nın 2015'te ortaya attığı Dragonbear, bir jeopolitik marka haline geldi.

Ejderha ve ayı imgesi, Çin ile Rusya'nın farklı ama birbirini tamamlayan güçlerini hatırlatıyor.

Ancak unutulmamalı: Bu, kalıcı bir ittifakın değil; esnek, çıkar temelli bir yakınlaşmanın adı.

Dünya düzeni değişirken Dragonbear, analistler için hem uyarı hem de karmaşık ilişkileri kavramanın pratik bir yolu olmaya devam ediyor.

 

 

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU