Günümüzün ceza yargılaması sistemi, yaklaşık 3 asırlık bir gelişim sürecinin ürünüdür.

İnsanlık tarihinde gerçekleşen tüm kazanımlar gibi, bugün ceza yargılamasına yön veren ilke ve uygulamalar da geçmişte yaşanan kötü tecrübelerin, çekilen acıların ve verilen mücadelelerin sonucunda ortaya çıkmıştır.

İlkel dönemlerden itibaren, ister bir devletin koyduğu kurallar aracılığıyla ister şahsi öç alma yoluyla olsun, suçun cezalandırılması daima bir muhakeme sonucunda gerçekleşmiştir.

Başlangıçta bireysel intikam duygusu ve pratiğiyle yürütülen cezalandırma sürecinin bir otoritenin kontrolüne geçmesi, keyfiliğe karşı bireyi koruma bakımından önemli bir ilerlemeydi.

Önceleri yargı yetkisi halk meclislerince kullanılırken, toplulukların büyümesi ve suç oranlarının artmasıyla birlikte bu yetki, giderek özel kişilere (yargıçlar, jüriler) bırakılmıştır. ¹

İlk başlarda muhakemeyi harekete geçiren mağdurlar iken, yargılama masrafları ve karşı tarafın intikam ihtimali, din adamları gibi özel statüleri bulunan hatırlı kimselere karşı davaların sonuçsuzluğu gibi riskler nedeniyle mağdurlar dava açmaktan çekinmiş; bu da yargıçların kendiliğinden harekete geçmesine yol açmıştır.

Böylece iddia ve yargı tek elde birleşmiş, bunun sonucunda tarafsızlığı zedeleyen ve önyargılı sonuçlara yol açan Engizisyon tipi muhakeme gelişmiştir. ²

Bu dönemde daha önce kutsal sayılan ve "Tanrı'nın yargısı" olarak görülen sınamalar (örneğin kızgın demir üzerinde yürüme, su testi) terk edilmiş, bunun yerine işkence altında alınan ikrar en önemli delil olarak kabul edilmiştir.

İkrarın bu ölçüde değerli sayılması, bireyin haklarını korumasız bırakan baskıcı bir muhakeme anlayışını doğurmuştur. ³

Fransız Devrimi'nden sonra ceza soruşturmalarını yürütmek ve dava açmak üzere özel bir kurum olarak savcılık ihdas edilmiştir.

Aydınlanma düşüncesiyle birlikte hukukun üstünlüğü, suçta ve cezada kanunilik, masumiyet karinesi ve adil yargılanma hakkı gibi ilkeler, Engizisyon'un ölçüsüz uygulamalarına tepki olarak ortaya çıkmış ve modern ceza muhakemesi hukukunun temelini oluşturmuştur. ⁴

Ceza muhakemesine ilişkin normların bağımsız bir kanunda düzenlenmesi de bu tarihsel gelişimin bir parçasıdır.

Gerçekten de eski dönemlerde ceza hukuku ile ceza muhakemesi kuralları aynı metinlerde düzenleniyordu.

Örneğin, 1532 tarihli Karl V. (Carolina) Ceza Kanunu'nda hem ceza hukuku hem de ceza muhakemesi kuralları bir arada yer almıştı.

Bu metinler, bireyleri değil, yargıçları muhatap alıyor; onlara suçluları nasıl cezalandırmaları gerektiğini gösteren talimatnameler niteliği taşıyordu. ⁵

Aydınlanma çağı ile birlikte birey, ceza hukukunun öznesi ve dolayısıyla ceza hükümlerinin muhatabı haline gelmiştir.

Bu zihniyet değişiminin bir sonucu olarak ilk bağımsız ceza kanunları ortaya çıkmıştır.

1787 tarihli Avusturya "Suçlar ve Cezaları Hakkında Genel Kanun" (Josephina) ve 1794 tarihli Prusya Genel Kara Hukuku'nun ceza hükümlerini içeren 20'nci başlığı, bu gelişmenin ürünüdür. ⁶

Ceza yargılaması faaliyeti, geçmişte işlendiği iddia olunan bir suçun, tüm yönleriyle ortaya çıkarılmasını, gerçeğin bulunmasını ve bulunan bu gerçek kapsamında suç ve ceza normlarının tatbikini içerir.

Bugün ceza muhakemesi, gerçeği "her ne pahasına olursa olsun" ortaya çıkarmayı değil; hukuk devleti ilkeleri çerçevesinde adil bir biçimde araştırmayı hedefler.

Maddi gerçeğe ulaşmak muhakemenin asli amacıdır; ancak bu hedef adaletle iç içedir.

Usul kurallarını ihlal ederek ulaşılan bir gerçeklik adalet doğurmaz, bilakis adaletin özünü zedeler.

Bu nedenle muhakeme faaliyeti yalnızca doğru bir sonuca varmayı değil, aynı zamanda hukuk kurallarına riayet edilerek ulaşılan adil bir hükmün tesisini amaçlamalıdır.

Ceza yargılamasının sonunda verilen kararın işlevi, bozulan hukuk barışını yeniden kurmaktır.

Kesin hükümle birlikte, suçun işlenmesiyle ortaya çıkan belirsizlik ortadan kalkar; birey ve toplum güven duygusuna kavuşur.

Bu noktada, mağdurun uğradığı zararın giderilmesi veya tazmininin sağlanması, hukuk barışının tesisi açısından önemlidir.

Bununla birlikte, ceza muhakemesinde mağdur, kamu veya toplum çıkarlarını önceleme adına sanığın haklarından ya da muhakeme kurallarından ödün verilmesi doğru değildir.

Aynı şekilde suçlulara sınırsız hoşgörü de adalet duygusunu zedeler. Yargılama, daima bir denge üzerinde ilerler.

Ancak her hâlükârda sanığın insan olarak sahip olduğu temel haklara saygı gösterilmeli, onu devlet uygulamalarının nesnesi haline getiren yaklaşımlardan kaçınılmalı ve ceza muhakemesinin tarihsel süreçte kabul gören evrensel ilkelerine bağlı kalınmalıdır.

Bu bağlamda kişilerin hukuk güvenliğini, insan onurunu zedeleyen ve toplumun adalet mekanizmasına olan güvenini sarsan tutum ve uygulamalardan uzak durulmalıdır.

Ceza muhakemesinde şüpheli ve sanığın katlanmak zorunda olduğu yükümlülükler, yalnızca ceza muhakemesinin temel ilkelerine, evrensel kurallara ve kanuna uygun tedbirlerle sınırlıdır.

Devletin otorite ve kudreti kötü muamele ile gösterilemez.

Bu anlamda soruşturma makamları, yakalanan veya gözaltına alınan kişilere insan onurunu rencide eden müdahalelerden kaçınmakla yükümlüdür.

Bir hukuk devletinde şüpheliye yönelik hoyrat uygulamalar, kişi güvenliğini, insan onurunu ve masumiyet karinesini ihlal eden davranışlar hiçbir şekilde mazur görülemez.

Topluma hissettirilmek istenen adaletin sağlandığı duygusu, hukuka aykırı ve insan onurunu ihlal eden uygulamalarla değil; bilakis evrensel ilkelere, hukuka ve kanuna uygun yetki kullanımıyla oluşturulmalıdır.

Asıl güç gösterimi, toplumda hukuk kültürünü yerleştirme, suçu önleyici politikalar geliştirme ve suçun oluşumuna zemin hazırlayan koşulları ortadan kaldırma başarısıdır.

Zira bir kişinin işlediği suçun karşılığını hukuk kuralları çerçevesinde çekmesi, toplumda adaleti sağlamanın en etkili ve caydırıcı yoludur.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  8 Kasım 2025 - Filipinler'in Mindanao adasında insanlar, Fung-wong Tayfunu'nun yol açtığı şiddetli yağış nedeniyle su basan evlerinden ayrılıyor. Meteoroloji uzmanları, tayfunun güçlenerek süper tayfuna dönüşebileceği ve pazar günü Filipinler'in doğu kıyılarına ulaşacağı uyarısında bulunuyor. Asya ülkesinin meteoroloji ajansı PAGASA'dan Benison Estareja "Neredeyse tüm ülkeyi kapsayabilir" diyor. Önceki günlerde Kalmaegi Tayfunu, Filipinler'de 204 ve Vietnam'da 5 kişinin ölümüne neden olmuştu. (Erwin Mascarinas / AFP)

• 2/30

  7 Kasım 2025 - Ukrayna'nın Harkiv bölgesindeki Çuhyuv'da bir itfaiyeci, Rusya'nın drone saldırısının ardından çalışıyor. Ukrayna medyasının bildirdiği üzere Rus güçleri, perşembe ve cuma günleri Zaporijya, Harkiv, Odessa, Dnipro ve Sumi'ye çok sayıda drone saldırısı düzenleyerek evleri, okulları ve altyapıyı hedef aldı. Saldırılar, dün Ukrayna'nın, Rusya'nın Volgograd bölgesindeki önemli bir petrol rafinerisini yaklaşık üç ay içinde ikinci kez vurduğunu iddia etmesinin ardından geldi (Sofiia Gatilova/Reuters)

• 3/30

  6 Kasım 2025 - Almanya'daki Berlin Hayvanat Bahçesi'nde eylülde dünyaya gelen yavru su aygırı ilk kez halkın karşısına çıktı. Bebek su aygırı, 13 yaşındaki Nala'nın ilk yavrusu. Nala aslında iki doğurmuştu ancak yavrulardan biri kısa süre sonra hayatını kaybetti. Hayvanat bahçesi olayı "son derece nadir" diye tanımlamıştı çünkü bilinen su aygırı doğumlarının yalnızca yüzde 1'inde ikiz görülüyor. (Markus Schreiber/AP)

• 4/30

  5 Kasım 2025 - Dünya liderlerini tasvir eden büyük maskeler takan Oxfam aktivistleri, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP30) öncesinde, dünyanın en büyük ekonomileri tarafından iklim kriziyle mücadelede alınan kararların yetersizliğini eleştirmek için "İş Başında Uyumak" adlı bir eylem yaptı. Oxfam, yoksulluğun beraberinde getirdiği adaletsizliklerin olmadığı bir gelecek yaratma amacıyla 90 ülkede ortaklarla ve yerel topluluklarla beraber çalışan 17 organizasyonun bir araya gelerek oluşturduğu uluslararası bir konfederasyon. (Adriano Machado / Reuters)

• 5/30

  4 Kasım 2025 - ABD'nin en büyük kenti New York'ta milyonlarca kişinin oy kullandığı belediye başkanlığı seçimini, resmi olmayan sonuçlara göre Demokratların adayı Zohran Mamdani kazandı. 34 yaşındaki Uganda doğumlu Mamdani, bağımsız aday olarak yarışan eski New York Valisi Andrew Cuomo'yu yenerek, ABD'nin en büyük kentinin başına geçen son yüzyıldaki en genç isim oldu. Associated Press'in aktardığına göre, oyların yüzde 90'ından fazlası sayılan seçim sonuçlarında Mamdani yüzde 50,4'lük oyla zafer kazandı. Rakibi Andrew Cuomo ise yüzde 41,6'lık oy alabildi. Diğer bir aday Curtis Sliwa ise yüzde 7,1'de kaldı. New York Seçim Kurulu'na göre, yarışta 2 milyondan fazla kişi oy kullandı. Bu, son 50 yılda bir belediye başkanlığı seçiminde kaydedilen en yüksek katılım oldu. Mamdani'nin zaferi tarihi bir anlam da taşıyor. Ailesi Hindistanlı olan genç siyasetçi kentin ilk Güney Asya kökenli ve Müslüman belediye başkanı seçildi. (Angela Weiss/AFP)

• 6/30

  3 Kasım 2025 - İtalya'nın başkenti Roma'da, ülkenin en önemli tarihi yapılarından biri kabul edilen Kolezyum yakınlarında tadilat altındaki tarihi bir kule çöktü. "Torre dei Conti"nin çökmesi sonucu işçilerden birinin ağır yaralı olarak hastaneye kaldırıldığı açıklanırken iki işçininse kazayı hafif sıyrıklarla atlattığı belirtildi. 2006'dan beri kullanılmayan yapıda dört yıllık bir restorasyon çalışmasının devam ettiği kaydedilirken, inşaatın gelecek yıl tamamlanması bekleniyordu. Kulenin 13. yüzyılın başında inşa edildiği biliniyor. (Tiziana Fabi / AFP)

• 7/30

  2 Kasım 2025 - İtalyan tenisçi Jannik Sinner, Paris ATP Masters 1000 turnuvasının finalinde Kanadalı rakibi Felix Auger-Aliassime'yi mağlup ederek kupaya uzandı. Sinner, dünya sıralamasında da en büyük rakibi Carlos Alcaraz'ı geride bırakarak birinci sıraya yükseldi. İtalyan tenisçi, geçen yıl haziran ayında ilk kez dünya 1 numarası olmuş ve bu unvanı 65 hafta boyunca korumuştu, ta ki eylülde ABD Açık finalinde Alcaraz’a kaybedene kadar. (Dimitar Dilkoff / AFP)

• 8/30

  1 Kasım 2025 - Güney Kore'nin Gyeongju kentinde düzenlenen Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesinde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Güney Kore Devlet Başkanı Lee Jae Myung el sıkışıyor. Lee, liderler forumunun ardından düzenlenen devlet zirvesi ve akşam yemeğinde Şi'yi ağırladı. Çin lideri 11 yıl aradan sonra ABD müttefikine yaptığı ilk ziyaretini gerçekleştirmiş oldu. Güney Kore Devlet Başkanı komşusu Kuzey Kore'yle görüşmelerin yeniden başlatılması için Şi'den yardım isterken, mevkidaşı işbirliğini genişletmeye ve karşılaştıkları zorluklarla birlikte mücadele etmeye istekli olduklarını söyledi. (Yonhap/Reuters)

• 9/30

  31 Ekim 2025 - Sırbistan'da öğrenciler, Novi Sad tren istasyonunun çatısının çökmesi sonucu 16 kişinin öldüğü olayın yıldönümünde düzenlenen protesto yürüyüşü sırasında Indjija'daki ana meydanda uyuyuyor. Geçen yıl 1 Kasım'da meydana gelen olayda 4'ü çocuk olmak üzere 16 kişi hayatını kaybetmiş ve Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic'in görevden alınmasını talep eden geniş çaplı protestolar baş göstermişti. Binlerce üniversite öğrencisi olayın birinci yıldönümünde başkent Belgrad'dan Novi Sad'a 90 kilometrelik bir yürüyüş başlattı. Yarın onbinlerce kişinin daha katılımıyla Novi Sad'da büyük bir gösteri planlanıyor. (Marko Djurica/Reuters)

• 10/30

  30 Ekim 2025 - İsrail ordusunun Lübnan'nın güney sınırındaki köyü Belida'ya düzenlediği saldırının ardından halk belediye binasının önünde toplanıyor. İsrail askerleri, gece saatlerinde Belida'ya düzenledikleri baskında bir belediye çalışanını öldürdü. Lübnan Cumurbaşkanı ordusuna bu saldırılara karşı koymalarını söylerken İsrail ordusu, Hizbullah altyapısına yönelik operasyon düzenlediğini ve bir "şüpheliye" ateş açtığını iddia etti. İsrail'in ayrıca bugün Lübnan'ın güneyine hava saldırıları düzenlediği bildirildi. İsrail, 27 Kasım 2024'te başlayan ateşkesin ardından Lübnan'a hava saldırılarını ve sınırlı kara operasyonlarını sürdürüyor. İsrail, Hizbullah'ın güneyde askeri varlığını yeniden kurmasını engellemeyi amaçladığını öne sürerken Lübnan, İsrail'i ateşkesi ihlal etmekle suçluyor. (Mahmoud Zayyat / AFP )

• 11/30

  29 Ekim 2025 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat'ta bir çocuk, İsrail saldırısı nedeniyle yıkılan bir evin enkazında oturuyor. Ateşkesin başlamasından yaklaşık üç hafta sonra İsrail, Hamas'ın bir askerlerini öldürdüğünü iddia ederek dün Gazze'ye saldırı başlattı. Dün ve bugün devam eden saldırılarda 46'sı çocuk olmak üzere en az 104 kişinin öldürüldüğü bildirildi. İsrail ordusu daha sonra yaptığı açıklamada, ateşkes anlaşmasına uymaya devam edeceklerini ve "herhangi bir ihlal" durumunda sert bir şekilde yanıt vereceklerini söyledi. Hamas ise dün ateşkesi ihlal etmediğini savunuyor. (Eyad Baba/AFP)

• 12/30

  28 Ekim 2025 - Ukrayna bayrağı tutan bir adam, Kiev'de düzenlenen imha edilmiş Rus teçhizatı açık hava sergisinde Rus askeri aracının üzerinde. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ABD, İsveç ve Fransa'dan F-16, Gripen ve Rafale gibi 250 savaş uçağı almak için çalışmaları sürdürdüklerini söyledi. Rus ordusunun ülkesine yönelik hava saldırılarını sürdürdüğünü ifade eden Zelenski, hava savunma imkanlarını artırmak için çalıştıklarını belirtti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Başkanı Donald Trump arasında yeniden zirve yapılmasının ABD'ye bağlı olduğunu belirterek, "Amerikalıların rahat edeceği bir tempoda ilerlemeye hazırız" dedi. (Sergei Supinsky/AFP)

• 13/30

  27 Ekim 2025 - Hindu kadınlar, Hindistan'ın Yeni Delhi kentinde düzenlenen Hindu dini festivali Chhath Puja sırasında Yamuna Nehri'nin sularında Güneş tanrısına tapıyor. Chhath Puja, Güneş onuruna düzenlenen 4 günlük özenli bir kutlama. Uzun bir su orucu tutmayı ve bir su kütlesinde ayakta dururken, doğan ve batan Güneş'in ışığı olan Usha ve Pratyusha'ya adaklar sunmayı içeriyor. (Bhawika Chhabra/Reuters)

• 14/30

  26 Ekim 2025 - McLaren'ın Britanyalı sürücüsü Lando Norris, Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde zafere ulaşan isim oldu. Başkent Meksiko'daki 4,3 kilometrelik Hermanos Rodriguez Pisti'nde düzenlenen yarış 71 tur üzerinden yapıldı. Pole pozisyonundan başladığı yarışı ilk sırada tamamlayan Norris, sezonun 6. yarışını galibiyetini elde etti ve Oscar Piastri'yi geçerek şampiyona lideri oldu. Ferrari'nin Monakolu sürücüsü Charles Leclerc, Norris'in gerisinde ikinci, Red Bull'un Hollandalı pilotu Max Verstappen ise üçüncü oldu. Lewis Hamilton, pist dışına çıkıp avantaj kazandığından dolayı 10 saniye cezası aldı. Sezonun 21. ayağı Brezilya Grand Prix'si 9 Kasım Pazar günü koşulacak. Meksika Grand Prix'sinin ardından pilotlar klasmanının ilk 5 sırası şöyle: 1. Lando Norris: 357 2. Oscar Piastri: 356 3. Max Verstappen: 321 4. George Russell: 258 5. Charles Leclerc: 210 (Yuri Cortez/AFP)

• 15/30

  25 Ekim 2025 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de, ABD Başkanı Donald Trump'ın Güney Kore'ye yapacağı ziyaret öncesinde gümrük vergisi politikasına karşı düzenlenen Trump karşıtı mitinge katılan bir protestocu elinde "Trump'a Hayır" yazılı bir pankart tutuyor. Ocakta göreve gelmesinin ardından Asya'ya ilk ziyaretini düzenleyen Trump'ın, yerel saatle pazar sabahı Malezya'ya varması bekleniyor. Japonya'ya da gitmesi planlanan liderin gezisinin en önemli durağı muhtemelen Güney Kore olacak. Burada Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesine katılacak Trump ayrıca 30 Ekim'de de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'le bir araya gelecek. ABD Başkanı yola çıkmadan önce gazetecilere yaptığı açıklamada Kuzey Kore lideri Kim Jong-Un'la da görüşmeye açık olduğunu söyledi. (Kim Hong-Ji/Reuters)

• 16/30

  24 Ekim 2025 - Almanya'nın kuzeydoğudaki Brandenburg eyaletine bağlı Linum'da bir gönüllü, kuş gribinden öldüğü tahmin edilen turnaların cesedini atıyor. Almanya'da Brandenburg ve diğer eyaletlerde, yabandaki kuşlarda bugüne kadar görülen en büyük kuş gribi salgını yaşanıyor. Özellikle göç mevsimindeki turnaları etkileyen salgın nedeniyle pek çok kuş ölü bulundu. Avrupa genelinde görülen salgın, en azından 10 yıldır ilk kez sezonun bu kadar erken bir döneminde 10 ülkeye yayılmış durumda. Yine de yetkililer toplam salgın sayısının hâlâ 2022'dekinden düşük olduğunu belirtiyor. Fransa'nın hayvan sağlığı gözetim kuruluşu ESA'ya göre, kuş gribi ağustostan ekim ortasına kadar 10 AB ülkesinde ve Britanya'da, çoğunlukla AB'nin en büyük kümes hayvanı üreticisi Polonya'nın yanı sıra İspanya ve Almanya'da olmak üzere 56 salgına yol açtı. (Ralf Hirschberger / AFP)

• 17/30

  22 Ekim 2025 - Rusya, Ukrayna'nın ikinci büyük şehri Harkiv'a saldırarak, çocukların bulunduğu bir anaokulunu vurdu. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, tüm çocukların tahliye edildiğini ve birçoğunun "akut stres tepkileri" yaşadığını söyledi. Harkiv Belediye Başkanı Ihor Terekhov ve Harkov Bölge Devlet İdaresi Başkanı Oleh Sinyegubov, bölgede en az üç patlama meydana geldiğini söyledi. Terekov, "Hholodnohirskyi bölgesindeki özel bir anaokulu vuruldu. Saldırının olduğu yerde yangın çıktı" dedi ve daha sonra çocuklar arasında herhangi bir yaralanma olup olmadığına dair bilgi olmadığını ekledi. Yerel saatle sabah 9 civarında meydana gelen saldırıda en az bir kişi öldü, 6 kişi yaralandı. (AP)

• 18/30

  21 Ekim 2025 - Japonya'da iktidardaki Liberal Demokrat Parti'nin lideri Sanae Takaichi, alt meclis oylamasını kazanarak ülkenin ilk kadın başbakanı olmaya hak kazandı. Takaichi, 465 sandalyeli alt mecliste 237 oy alarak çoğunluğu elde etti. Üst meclisin onay sürecinin de sorunsuz geçmesi öngörülüyor. Takaichi, geçen ay seçim yenilgilerinin sorumluluğunu üstlenerek istifa eden Başbakan Shigeru Ishiba'nın yerini alacak. 64 yaşındaki lider, muhafazakar görüşleriyle biliniyor ve Japonya’yı daha da sağa kaydırması bekleniyor. Kendisi, İngiltere’nin ilk kadın başbakanı Margaret Thatcher’ın hayranı. Bu nedenle bazen "Demir Leydi" olarak anılıyor. (Eugene Hoshiko/AFP)

• 19/30

  20 Ekim 2025 - Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesinde bir kargo uçağının, havalimanına inişi sırasında güvenlik aracına çarparak pistten çıktığı ve denize sürüklendiği bildirildi. Yerel polis biriminden yapılan açıklamaya göre, Dubai'den Hong Kong'a kargo seferi yapan Emirates Hava Yolları'na ait, ACT Airlines tarafından işletilen EK9788 sefer sayılı "Boeing 747" tipi uçak, Hong Kong Uluslararası Havalimanı'na inişte kaza yaptı. Uçağın iniş sırasında güvenlik aracına çarparak pistten çıktığı ve denize sürüklendiği kazada, güvenlik aracında bulunan iki havalimanı görevlisi yaşamını yitirdi. Açıklamada, ölenlerin 30 ve 41 yaşlarında iki erkek görevli olduğu, uçağın 4 kişilik mürettebatının ise tümünün kurtarıldığı belirtildi. Kaza sonrası havalimanının kuzey pisti geçici olarak hizmete kapatılırken, olayla ilgili soruşturmanın sürdüğü kaydedildi. (Chan Long Hei/AP)

• 20/30

  19 Ekim 2025 - Fransa'nın başkenti Paris'te polisler, soygun gerçekleştirilen Louvre Müzesi'nin önünde. Fransa İçişleri Bakanlığı, yerel saatle 09.30 civarında bir grup kişinin kırdıkları bir pencereden Fransız Kraliyet mücevherlerinin sergilendiği Apollo Galerisi'ne girdiğini açıkladı. İçişleri Bakanı Laurent Nuñez, hırsızların binaya girmek için dışarıdaki bir kamyona monte yük asansörü kullandıklarını, vitrinlerdeki mücevherleri çaldıktan sonra motosikletlerle uzaklaştıklarını söyledi. Nuñez, soygunun üç veya dört kişi tarafından gerçekleştirildiğini ve 7 dakika sürdüğünü belirtti. Soygunun ardından Louvre Müzesi'nin gün boyunca ziyarete kapalı olacağı duyuruldu. (Dimitar Dilkoff/AFP)

• 21/30

  18 Ekim 2025 - Bangladeş'in başkenti Dakka'daki Hazrat Shahjalal Uluslararası Havalimanı'nın kargo bölümünde çıkan yangın söndürülmeye çalışılıyor. Havalimanında bugün çıkan yangın, ana havalimanı terminalini etkilemedi ancak pistte yoğun duman bulutları görüldü. 37 itfaiye birimi yangına müdahale ederken, uçuşların askıya alındığı bildirildi. Yetkililer 4 kişinin hafif yaralandığını ve hastanede tedavi gördüğünü açıkladı. Yangına neyin yol açtığı henüz bilinmiyor. (Maruf Rahman / AFP)

• 22/30

  17 Ekim 2025 - Eski Kenya Başbakanı Raila Odinga'nın imzası haline gelen şapkası, cenaze töreni sırasında tabutunun üzerinde duruyor. Kenya siyasetinin en etkili isimlerinden Odinga, tedavi gördüğü Hindistan'da çarşamba günü 80 yaşında hayatını kaybetmişti. Dün muhalif siyasetçinin sevenlerinin, cenazenin halka açık sergilendiği stadyumun kapısını zorlamasının ardından güvenlik güçleri ateş açarak üç kişiyi öldürmüştü. Reuters'ın aktardığı üzere bugün Odinga için düzenlenen devlet cenazesinde çıkan izdiham nedeniyle en az 17 kişi tedavi görüyor. (Andrew Kasuku/AP)

• 23/30

  16 Ekim 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah mahallesinde yemek sırasında. Birleşmiş Milletler, Gazze'de yürürlüğe giren ateşkese rağmen sınır kapılarından gelen insani yardımlar konusunda zorlandıklarını, daha fazla sınır kapısından daha fazla yardım akışını sağlayacak bir sisteme sahip olmayı dört gözle beklediklerini belirtti. Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, "Hareketlerimiz çok daha özgür ancak yolların durumu, molozlar vb. durumlar göz önüne alındığında fiziksel zorluklar devam ediyor" diye konuştu.(Abdel Kareem Hana/AP)

• 24/30

  15 Ekim 20205 - Kenya muhalefet lideri Raila Odinga'nın Hindistan'a yaptığı sağlık ziyareti sırasında 80 yaşında hayatını kaybetmesinin ardından Nairobi'nin Jacaranda mahallesi sokaklarında yas tutanlar Kenya bayrakları taşıdı. En son 2022'de olmak üzere 5 kez başarısız bir şekilde cumhurbaşkanlığı için yarışan Odinga, Kenya siyasetinin daimi muhalefet figürüydü. Son haftalarda Odinga'nın sağlığının kötüye gittiğiyle ilgili birtakım iddialar dolaşıyordu. Ancak hem ailesi hem de müttefikleri, Odinga'nın ağır hasta olduğu iddialarını reddediyordu. Yıllarca Kenya siyasetinin merkezinde bulunan Odinga, bir dönem başbakanlık koltuğuna oturdu. Özellikle batıdaki Luos ve başkent Nairobi'de tabanının desteğini hiç kaybetmeyen Odinga, zaman zaman eski düşmanlarıyla ittifaklar da kurdu. Rakipleriyle birlikte çalışabilme kabiliyeti nedeniyle Odinga'ya Luo dilinde "Agwambo" (gizemli kişi) lakabı takılmıştı. (Tony Karumba/AFP)

• 25/30

  14 Ekim 2025 - Madagaskar Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina’nın ülkeyi terk etmesinin ardından ordu yönetime el koydu. Parlamentonun alt kanadı dışındaki tüm kurumların feshedildiği açıklandı. Madagaskar ordusunda görevli bir albayın, hükümet karşıtı “Z Kuşağı” protestocularına katılan askerlerle birlikte ayaklanma başlatmasının ardından ülkede yönetim değişti. Albay Michael Randrianirina, salı günü ulusal radyoda yaptığı açıklamada, "İktidarı devraldık" ifadelerini kullandı. Madagaskar'da son haftalarda elektrik ve su kesintilerine karşı başlayan gösteriler, kısa sürede Cumhurbaşkanı Rajoelina'nın istifasının talep edildiği hükümet karşıtı protestolara dönüşmüştü. (Luis Tato/AFP)

• 26/30

  13 Ekim 2025 - Gazze'de yürürlüğe giren ateşkes anlaşması dolayısıyla Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi gerçekleştirildi. ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye, Katar ve Mısır'la birlikte Gazze'deki ateşkes anlaşmasına ilişkin bir niyet beyanı imzaladıktan sonra "Şimdi yeniden inşa zamanı" dedi. Trump, yeniden inşa sürecinin çatışmaların sonlandırılmasına kıyasla daha kolay bir süreç olacağını söyledi. (Saul Loeb/AFP)

• 27/30

  12 Ekim 2025 - Kamerun'da seçmenler, 7 yıl görevde kalacak cumhurbaşkanını seçmek için oy kullanmaya başladı. 7,8 milyon kayıtlı seçmenin olduğu ülkede 21 binden fazla sandık kuruldu. Dünyanın en yaşlı devlet başkanı olan 92 yaşındaki mevcut Cumhurbaşkanı Paul Biya'nın yanı sıra 11 adayın daha adı oy pusulasında yazıyor. 8. dönem için aday olduğunu açıklayan Paul Biya, 43 yıldır sürdürdüğü iktidarını devam ettirecek gibi görünüyor. 2008'de dönem sınırını kaldıran Biya, böl ve yönet taktiğini iyi uygulayan bir siyasetçi olarak biliniyor. Petrol ve kakao üretimiyle öne çıkan Kamerun'da işsizlik oranları yüksek ve ekonomik sıkıntılar yaşanıyor. Afrika kıtasının orta batısındaki Kamerun'un yolsuzluk, güvenlik ve ayrılıkçılık gibi ciddi sorunları da var. (Zohra Bensemra/Reuters)

• 28/30

  11 Ekim 2025 - Çin, Şantung eyaletinde yer alan Haiyang açıklarındaki bir fırlatma gemisinden Gravity-1 roketini fırlattı. Çin'in resmi haber ajansı Xinhua'nın aktardığı üzere, bugün Gravity-1'le birden fazla uydu fırlatıldı. Roket, taşıdığı geniş alanlı bir uydu ve iki deneysel uyduyu, yörüngede hedeflenen yerlere göndermeyi başardı. Dünyanın katı yakıtlı en büyük taşıma roketi olduğu iddia edilen Gravity-1, Ocak 2024'teki ilk uçuşundan sonra ikinci kez fırlatılmış oldu. (AFP)

• 29/30

  10 Ekim 2025 - Savaş sırasında İsrail'in emriyle Gazze'nin güneyine göç ettirilen Filistinliler, İsrail'le Hamas arasında ateşkesin yürürlüğe girmesinin ardından kuzeye dönmeye çalışıyor. İsrail hükümetinin bugün erken saatlerde ateşkesi onaylamasının ardından İsrail birlikleri bölgeden geri çekilmeye başladı. 7 Ekim 2023'te başlayan savaşın iki yılı geride kaldıktan sonra yapılan anlaşmanın ilk aşamasında, İsrail birlikleri geri çekildikten sonra Hamas'ın hayattaki 20 rehineyi 72 saat içinde serbest bırakması gerekiyor. İsrail ise hapishanelerinde uzun süredir tutuklu bulunan 250 Filistinliyi ve savaş sırasında yakalanan 1700 kişiyi serbest bırakacak. Gazze'ye her gün yüzlerce kamyonun yiyecek ve tıbbi yardım taşıması bekleniyor. (Mahmoud Issa/Reuters)

• 30/30

  9 Ekim 2025 - Gazze'de yeni bir ateşkes anlaşmasına varılmasının ardından Filistinliler, Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Belah'ta bulunan Şüheda el-Aksa hastanesinin önünde kutlama yaptı. İsrail ve Hamas, onbinlerce insanın ölümüne ve insani bir felakete yol açan savaşı sona erdirme yolunda önemli bir adım atarak, Gazze'de kalan rehinelerin serbest bırakılmasını öngören bir ateşkes anlaşması üzerinde uzlaştı. Anlaşmayı ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medyadan yaptığı açıklamadan duyurdu. Ateşkes sürecine katkı yapan taraflara ve ülkelere de teşekkür eden Trump, "Bu tarihi ve benzeri görülmemiş olayın gerçekleşmesi için bizimle birlikte çalışan Katar, Mısır ve Türkiye'den arabuluculara teşekkür ediyoruz" ifadelerini kullandı. (Bashar Taleb/AFP)

Sonuç olarak, ceza muhakemesi hukukunun nihai amacı yalnızca maddi gerçeğe ulaşmakla sınırlı değildir; aynı zamanda adaletin gerçekleştirilmesi, bozulan hukuk düzeninin yeniden tesis edilmesi ve bireyin hukuki güvenliğinin teminat altına alınmasıdır.

Bu üç hedef birbirinden bağımsız değil, bilakis birbirini tamamlayan niteliktedir.

Maddi gerçeğe ulaşma, adalet ilkeleriyle birleştiğinde güven doğurur; adalet, hukuk güvenliğiyle bütünleştiğinde sürdürülebilir hale gelir.

Hukukun üstünlüğünü gözetmeyen bir muhakeme süreci ne gerçeği ortaya çıkarabilir ne de adaleti gerçekleştirebilir.

Bu nedenle modern ceza muhakemesi sistemi, bireyi özne kabul eden, insan onurunu merkeze alan, hukuka bağlı ve güven telkin eden bir yargılama düzeni olarak yapılandırılmıştır.

Bu hedefler, yargılamanın bütününde -kanun yolları da dâhil olmak üzere- yargının tüm bileşenlerine yetkiler ve sorumluluklar yüklemektedir.

Hukuk düzeni içerisinde bu sorumluluk herkesin kendisine sorması gereken bazı soruları gündeme getirir; "Kimsiniz? Neyi temsil ediyorsunuz? Nedir tarihteki varlık nedeniniz?" ⁷

Zira her dava hukuk sistemi içerisinde biriciktir ve bu anlamda, önemini işlendiği iddia olunan suçun toplumsal etkileri ya da yasalardaki karşılığının azlığı ya da çokluğu belirlemez.

En basitinden en karmaşığına, en infial doğuranından hiç duyulmayanına, yaptırımı en az olandan en fazla olanına kadar her bir dava, sistemin daima doğru ve eksiksiz işlediği konusunda bireye kendisini güvende hissettiği, haklarının yaşadığı toplumda korunduğu ve korunacağı, her daim karşı tarafta kim olursa olsun haksızlığa uğramayacağı kesin inancını verecek bir şekilde sonuca ulaştırılmalıdır. 

Bitirirken;

Bir devletin özgürlük standartlarını ve hukuk devleti anlayışını en belirgin şekilde yansıtan alan, ceza hukuku ve özellikle ceza muhakemesi hukukudur.

İnsan haklarının ne ölçüde güvence altına alındığını gösteren en önemli kıstas da ceza muhakemesi tedbirlerinin uygulanma şekli ve usulüdür.

Zira bu tedbirlerin hukuk devleti ilkelerine uygunluğu, hem bireyin temel hak ve özgürlüklerinin korunması hem de toplumun adalet mekanizmasına duyduğu güvenin sürekliliği bakımından asli öneme sahiptir.

Öte yandan ceza muhakemesi, usulün esası belirlediği bir alandır.

Usul kaidelerine uygunluk, yargılamanın konusunu (örneğin, hangi delillerin hükme esas alınabileceğini) ve sonucunu (beraat, mahkûmiyet) doğrudan etkilemektedir.

Devletin suçla mücadelesinde, görünen yüzü ceza yargılaması ve bu sürece katılan aktörlerdir.

Nitekim suçla mücadele sadece haksızlık ve karşılığı üzerinden kurulan bir ilişki değildir.

Hukukun, hukuk bilincinin toplumda yerleşmesi, salt hukuk dogmatiği, yani ceza normunun varlığı ile gerçekleşemez, bu, kültürel, sosyal, ekonomik toplumsal dinamiklerle kurulur.

Ceza yargılaması işlevsel ve kültürel olarak bu sürece, yargılamaların güvenilirliği, sürecin şeffaflığı, adilliği, muhakeme kurallarına uygunluk (ritüellere, kurallara bağlılık), yargılamaların makul sürede bitirilmesi ile katkı sağlar. ⁸

Bu itibarla toplumda infial oluşturan her olayın ardından ilgili olduğu düşünülen suç normunun karşılığı cezanın artırılması, o suçla mücadelede, ceza yargılamasının kural ve kaidelerine bağlılık kadar etkili değildir. ⁹

^{1.  Friedrich-Christian Schroeder-Torsten Verrel, Strafprozessrecht, 7. Aufl., München 2017, kn.29.
2.  Schroeder-Verrel, kn.29; Alexander Ignor, Geschichte des Strafprozesses in Deutschland 1532–1846, Von der Carolina Karls V.bis zu den Reformen des Vormärz, Paderborn, s. 43-48.
3.  Ignor, Geschichte des Strafprozesses, s. 43-44; Schroeder/Verrel, kn.29.
4.  Schroeder/Verrel, kn. 29; Ignor, Geschichte des Strafprozesses, s. 176, 244.
5.  Ignor, Geschichte des Strafprozesses, s. 41-43; ayrıca bkz. Schroeder/Verrel, Strafprozessrecht, kn.6.
6.  Schroeder/Verrel, Strafprozessrecht, kn. 6.
7.  Verges, Jacques, Savunma Saldırıyor, (Paris 1968), Çev.: V. Kanetti, 2019, s.18.
8.  Benzer olarak bkz. Schroeder-Verrel, kn.14 vd.
9.  Bu kültürel etkinin, hukuk bilincinin topluma yerleşmesinin son halkası da infazdır. Bu konuyu daha önceki yazılarımızda ele almıştık.} 

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.