Şi Cinping’in ÇKP kongresinden çıkarılan selefi Hu Cintao kimdir?

Videoda, 79 yaşındaki eski başkanın Çin Ulusal Kongresi'nin kapanış töreninden isteksizce ayrıldığı görülüyor

Eski başkan Hu Cintao, Çin Komünist Partisi Kongresi'nin kapanış töreninde salondan çıkarılırken Çin Devlet Başkanı Şi Cinping (sağda), Başbakan Li Keçiang'ın (solda) yanında oturuyor (AFP)

Çin Komünist Partisi'nin büyük incelikle yönetilen Ulusal Kongresi cumartesi günü çarpıcı ve henüz açıklanamayan bir anla sona erdi: eski başkan Hu Cintao'nun bariz şekilde ana sahneden atılması.

79 yaşındaki Hu, görevliler başlangıçtaki isteksizliğine rağmen kendisini dışarı çıkarmak için geldiği sırada parti toplantısının kapanış töreni için halefi Şi Cinping'in yanında oturuyordu. Eski başkan ayrılırken Şi'yle arasında kısa bir konuşma geçti ve eski öğrencisi Çin Başbakanı Li Keçiang'ın omzuna dokundu.

Hu'nun toplantıdan ayrılması planlı mıydı yoksa emekli devlet adamı rahatsız hissettiği için sahneden indirilirken yardım mı gerekiyordu, şu aşamada bilinmiyor. Çinli gözlemciler hangi açıklamanın daha makul olduğu konusunda ikiye bölünmüş durumda. Yetkililerdense olayla ilgili şu ana kadar başka bir açıklama gelmedi.

Hu Cintao kimdir?

Hu 2003 ile 2013 arasında, iki 5 yıllık dönem boyunca Çin'in devlet başkanlığı görevini yürüttü. Bu, Şi Cinping'in yakın zamanda Çin Komünist Partisi tüzüğünü değiştirerek kendisine üçüncü bir dönem hakkı sağlamasına kadar bir politikacının ülke lideri olarak hizmet edebileceği en uzun süreydi.

Hu'nun başkanlığının başlangıcı, selefi Jiang Zemin geniş etkisini ve kilit makam olan askeri komisyonun başkanlığını sürdürdüğü için sorunsuz geçmedi. Jiang bu görevden ancak 2004'te istifa ederek Hu'nun iktidarını sağlamlaştırmasına olanak verdi.
 

Hu Cintao

Eski Çin Devlet Başkanı Hu Cintao, Ulusal Kongre'nin açılış töreninde (Reuters)


Hu'nun iki dönemini tanımlayan şey Çin'in barışçıl gelişimine yapılan vurguydu. Hu, güçlü bir ekonomik büyüme dönemini yönetirken 2008 Pekin Olimpiyatları da başarıyla düzenlendi.

Hu'nun felsefesinin bir kısmı, ticari ilişkilerini geliştirme amacıyla uluslararası topluma açık olmaya daha fazla önem vermekti: Tayvan konusunda "yumuşak" olarak algılanan duruşu ada hükümetiyle ilişkileri geliştirdi ve iki ülke arasındaki ekonomik işbirliğini büyük ölçüde artırdı.

Yönettiği iki Ulusal Kongre toplantısında politika meseleleri hakkında iç tartışmaya izin veren Hu, parti içinde nispeten özgürlükçü bir lider olarak da görülüyordu.

Görevi Şi Cinping'e teslim etmesi

Hu'nun liderlik tarzı, devir teslim sırasında bile ülkenin o zamana kadarki "zayıf" başkanlığını dönüştürecek "güçlü adam" olarak görülen halefi Şi Cinping'iyle keskin şekilde çelişiyor. Şi ülkeyi, iktidara geldiğinden beri medeni özgürlüklere ve ticari uygulamalara yönelik baskıyla ve uluslararası ilişkilerle yabancı medyaya çok daha kabadayıca bir yaklaşımla yönetti.

Yine de Şi'nin tüm kilit iktidar makamlarını tek seferde devralması ve Hu'nun siyasetten çekilmesiyle geçiş sorunsuz oldu. Görev tesliminin onaylanacağı Ulusal Kongre toplantısında, Pekin'deki Büyük Halk Salonu'ndaki yaklaşık üç bin parti milletvekilinden sadece biri bu devir teslime karşı oy kullandı.

Hu'nun gidişi temiz bir ayrılık olsa da öğrencisi ve liberal ekonomist yoldaşı Li Keçiang, ekonomik büyüme yolunda süreklilik ihtiyacının göstergesi olarak Şi tarafından başbakanlığa atandı.

Hu cumartesi günü neden dışarı çıkarıldı?

Çin'in en üst düzey siyasi liderleri arasındaki belirgin bir anlaşmazlığın kamuoyuna yansıması son derece alışılmadık bir durum. Yani cumartesi günü Pekin'deki kapanış töreninin açılışında yaşananların iki olası açıklaması var.

Birincisi; Hu'nun ayrılışının, Çin Komünist Partisi'nin daha eski, daha liberal düzeninin sahnelenmiş ve sembolik bir reddi olduğu: Diğer üç üst düzey yetkiliyle beraber Li'nin de tüm gücü elinde bulunduran Politbüro'dan çıkarılmasını içeren bir nöbet değişimi yapıldı.


Bu açıklama, olayın Büyük Halk Salonu'ndaki gelişmeleri göstermek üzere, kapalı bir toplantının ardından, televizyon kameralarının kurulmasından hemen sonra yaşandığı gerçeğine uyuyor. Ve bu, tamamen Şi'nin Mao Zedong'dan bu yana ülkenin en güçlü lideri statüsünü sağlamlaştırmaya yönelik düzenlenen 20. Ulusal Kongre'de gerçekleşti.

Öte yandan gözlemciler, kongrenin 16 Ekim'deki açılış töreninde aynı sahneye çıkarken destek alan Hu'nun geçen pazar da biraz dengesi bozuk göründüğünü belirtti.

Görevliler Hu'yu salondan çıkarmak için gelmeden önce eski başkan, sağında ve solundaki üst düzey parti figürleri Li Canşu ve Vang Huning'in endişeli bakışlarını üzerine çekiyordu.

Bir tür acil tıbbi durum varsa da Hu gitmesi gerektiğini kabul etmekte isteksiz görünüyordu: Videoda Hu, bir görevli kendisini koltuk altlarından kaldırmaya çalışırken oturmaya devam ediyor, daha sonra ayağa kalkınca da koltuğuna geri dönmeye çalışıyor gibi görünüyor. Son olarak Hu, Şi'nin önündeki masada bulunan bir klasöre uzanıyor ve ardından mevcut başkan klasörün üzerine elini koyup bir şeyler söylüyor.

Yetkililer ne olduğuna dair bir açıklama hazırlıyor olabilir ama bu açıklama kesinlikle cumartesi günü hemen yayımlanmadı. Devlet medyasında törene ilişkin çıkan haberlerde, tam gazetecilerin salona girdiği sırada meydana gelen olaya değinilmedi ve CNN'in olayla ilgili haberi Çin'de sansürlendi.



https://www.independent.co.uk/asia

Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU