Putin'i barış anlaşmasına kim ikna edecek?

Washington Post'un analizine göre Cumhurbaşkanı Erdoğan en güçlü üç aday arasında

69 yaşındaki Putin, ülke sınırları dışındaki iddialı askeri hamleleriyle dünya kamuoyunda daha da yalnızlaştı (AP)

Rusya'nın Ukrayna'yı istilasının 12. gününe girilirken savaşın akıbetinin ne olacağı da gün geçtikçe daha fazla sorgulanıyor. Çatışmanın sıcaklığı içinde yapılan karşılıklı açıklamalar tansiyonu yükseltse de arka planda barış için çabalar da sürüyor. Ancak Batı'nın Ukrayna'yı NATO'ya almayacağını bütün tartışmalara son koyacak şekilde ifade etmemesi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in istilacı tavrından vazgeçmemesi için önemli bir argüman. 

ABD'nin önde gelen gazetelerinden Washington Post'ta "Putin'i barış anlaşmasına kim ikna edecek?" sorusuna yanıt arandı. Bugün Adam Taylor imzasıyla yayımlanan analizde hem Kiev'in hem de Moskova'nın güvenine sahip az sayıda liderin olduğu belirtildi. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesi ve Donbas'ın önemli kısmında Moskova yanlısı ayrılıkçıların gücü ele almasıyla sonuçlanan süreçte, Almanya ve Fransa'nın arabuluculuk yaptığı hatırlatıldı. Aynı yıl Belarus'un başkenti Minsk'te yapılan anlaşmalar, o dönem kanı durdursa da maddelerine uyulmaması 24 Şubat'ta başlayan Rus istilasının gerekçelerinden biri oldu. 

8 yıl sonra Belarus tarafsızlıktan tamamen uzaklaşarak Rus birliklerinin kendi topraklarından Ukrayna'ya saldırmasına izin verdi. Ateşkes görüşmeleriyse Kiev'deki yetkililerin ısrarıyla artık Belarus'un ortasındaki Minsk'te değil, Ukrayna sınırındaki Brest ve Gomel kentlerinde yapılıyor. 

Bu süre zarfında Rus liderin dünya kamuoyunda daha yalnız kaldığı da söylenebilir. Washington Post'taki analizde, Putin'in Ukrayna'ya açıkça askeri destek veren Paris ve Berlin'in arabuluculuğunu kabul etmeyeceği belirtildi. Türkiye ve İsrail'in Kiev ve Moskova yönetimleriyle ilişkilerinin, onların bu göreve uygun olduğunu gösterdiği vurgulandı.

İsrail Başbakanı Naftali Bennett, haftasonunda Moskova'yı aniden ziyaret ederek Rus liderle görüştü. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da pazar günü Putin'le bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Brüksel'deki NATO karargahında açıklamalarda bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun "İki ülke bakanını Antalya'da buluşturmak isteriz" teklifi Kiev ve Moskova tarafından olumlu karşılandı. 

afp-aa.jpeg
İsrail Cumhurbaşkanı Herzog 9-10 Mart'ta Türkiye'ye resmi ziyarette bulunacak (AFP / AA)


Yazıda, ABD'nin en önemli müttefiklerinden İsrail ve NATO'nun en güçlü ordularından birine sahip Türkiye'nin Ukrayna'daki savaşın bitmesinden çıkarları olduğu belirtildi. Türkiye'nin hem Rusya'dan hem de ABD'den silah aldığı ve turizminin önemli ölçüde Rus ve Ukraynalılara dayandığı hatırlatıldı. İsrail'in bu iki ülkeden gelen çok sayıda kişiye ev sahipliği yaptığı da ifade edildi. 

Diğer yandan hem Tel Aviv hem de Ankara'nın Suriye'deki Beşar Esad yönetimine Rusya'nın verdiği destekten rahatsız olduğu vurgulandı. Türkiye'nin üç yıldır Ukrayna'ya onlarca Bayraktar TB2 modelinde silahlı insansız hava aracı satmasının Moskova'yı kızdırdığı anımsatıldı.

Bütün bu durumlara rağmen arabuluculuk için daha iyi bir aday bulmanın güçlüklerine dikkat çekilirken, Afganistan'daki Taliban ve Myanmar'daki askeri cuntanın dahi Birleşmiş Milletler'de Rusya'ya savaşı durdurma çağrısı yapan yönetimler arasında yer aldığı ifade edildi. 

BMGK'nın Moskova'nın saldırılarını kınayan karar tasarısını kabul etmesine yalnızca Belarus, Eritre, Kuzey Kore, Suriye ve Rusya'nın karşı çıktığı hatırlatılarak çekimser kalan 35 ülkeden kimlerin arabulucu olabileceğine odaklanıldı. 

Çekimser ülkelerden Hindistan, Rusya'dan önemli miktarda silah alan bir ülke olduğu için elenirken bir dünya devinin en önemli aday olarak görüldüğü belirtildi: Çin. 

Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, cumartesi günü yayımlanan bir röportajında arabuluculuk başka bir alternatifin olmadığını öne sürerek şu ifadeleri kullandı:

Eminim ki Çin olmalı. Ne onlar bize ne de biz onlara bu teklifi yaptık. [Arabulucu] bir güç olmalı ve ABD ya da Avrupa olamayacağına göre Çin olabilir.

Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba da cumartesi günü düzenlediği çevrimiçi basın toplantısında savaşın Pekin'in çıkarlarına aykırı olduğunu ve Çinli yetkililerin savaşı durdurma isteklerini kendilerine ilettiğini söyledi.

Yazı, Çin'in aslında Rusya'ya Batı'dan çok daha yakın olduğunu ifade eden uzmanların da olduğu hatırlatılarak bitirildi. 

 

Independent Türkçe, Washington Post, AA

Derleyen: Eren Umurbilir

DAHA FAZLA HABER OKU