Su krizi, Ortadoğu'da kabus dolu koşullar yaratıyor

Bölgedekilerin karşılaştığı sorunları çözmek için, sanitasyon ve hijyen programlarından başlayarak somut küresel eylem gerekiyor

Son yıllarda ekonomik kriz nedeniyle protestoların eksik olmadığı Beyrut (ve Lübnan'ın tamamı) şimdi de su kıtlığı tehlikesiyle karşı karşıya (Reuters)

Gelecekteki savaşların petrol yerine su için çıkacağı, her yıl giderek daha korkunç bir gerçeklik gibi hissettiren bir vecizedir. Özellikle Ortadoğu ve Kuzey Afrika genelinde, yani dünyanın iklim krizlerinin ön saflarında yer alan bölgelerde.

Bilhassa bu yıl, savaşlar, parçalanan altyapı ve bazı durumlarda benzeri görülmemiş ekonomik çöküş, rekor yüksek sıcaklıklarla birleştiğinde feci hale gelen elektrik kesintilerine yol açarken su endişe verici bir şekilde kıt bir kaynak haline geldi.

Bu durum Sudan'dan İran'a kadar birçok ülkede huzursuzluk yarattı ve sınır ötesi çatışmayı tetikledi. Yaz ve sefalet sürdükçe de daha kötüleşecek.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

The Independent, Kovid-19 pandemisinin pençesindeki dünyada aşırı iklim olaylarının ortaya çıkmasıyla uzun süredir bu konuda alarm çanlarını çalsa da mesele çok daha acil çünkü insanlar güvenli suya erişimlerini kaybederse koronavirüsün yayılmasını durdurmak daha da zorlaşacak.

Ölümcül virüsün ikinci ve üçüncü dalgaları tüm dünyada kök salarken Su, Sanitasyon ve Hijyen (WASH) programları artık kayıtsız bir omuz silkmeyle karşılanamaz. Bu programlar, genelde, aşıların ancak 2022 veya sonrasında başlayacağı birçok ülkenin bu hastalığa karşı sahip olduğu tek savunma.

Bir su kriziyle cebelleşen en son ülkenin Akdeniz'e tünemiş ve dağlar, ormanlar, göller ve akarsularla zengin Lübnan olmasını şaşırtıcı bulabilirsiniz. Cuma günü, Birleşmiş Milletler'in (BM) çocuk fonu UNICEFLübnan'ın su tedarik sisteminin tamamen çöküşün eşiğinde olduğuna dair uyardı. Sadece birkaç hafta içinde, bir milyonu mülteci olmak üzere 4 milyon kişi, ülke genelinde su pompalama kademeli olarak durdurulacağından, güvenli suya erişimini kaybetme riskiyle karşı karşıya.

UNICEF, kamusal su tedarik sistemi çökerse su maliyetlerinin bir ayda yüzde 200 artabileceğini ve ailelerin alternatif ya da özel su tedarikçilerinden su bulmak zorunda kalacağını tahmin ediyor. Lübnan'ın hassas durumdaki birçok hane halkı için bu maliyet dayanılamayacak kadar fazla olacaktır; hayret verici şekilde su, aylık ortalama gelirin iki buçuk katına mal olacak.

Lübnan'daki su krizinin merkezinde fena halde insan yapımı bir sorun var: Ülkenin ekonomik çöküşü ki bu çöküş, Dünya Bankası'na göre son 150 yılda dünyanın en kötüleri arasında yer alıyor.

Bu ekonomik çöküş devleti o kadar batırdı ki ülkenin büyük bir bölümünde elektrik yok. Özel jeneratörlere erişim satın alabilecek durumda olanlar bile onları çalıştırmak için gereken dizeldeki büyük kıtlık nedeniyle çok az elektriğe sahip. Lübnan'ın çökmekte olan altyapısını onarmak için finansman eksikliği ve klor ve yedek parça gibi temel kaynakların eksikliği, su sistemi üzerindeki baskıyı daha da artırıyor.
 

Ancak su sistemi uçurumun kenarında olan sadece Lübnan değil. Bu hafta İran'da Uluslararası Af Örgütü, ülkenin güneybatısında yer alan ve İran'ın Arap azınlığına ev sahipliği yapan Huzistan eyaletindeki ciddi su kesintileri nedeniyle düzenlenen mitinglere yönelik öldüresiye engellemelerde 8 protestocunun hayatını kaybettiği görüntüleri doğruladıklarını söyledi. İran devlet medyası, toplam ölü sayısının daha düşük, üç kişi olduğunu ve bunlardan “bilinmeyen kişilerin” sorumlu olduğunu iddia ediyor.

Sıcaklıklar 50 santigrat dereceyi zorlarken İranlılar, çevrecilerin; devletin idare etmekte başarısız olduğunu söylediği artan kuraklık nedeniyle onlarca kasabada sokaklara döküldü.

Irak sınırının ötesinde, su kesintileri insanları, özellikle de ülkenin tarihi bataklıkların giderek kuruduğu güneyinde sokaklara döktü. Su kesintileri İran ve Irak'ı sık sık anlaşmazlığa da düşürüyor. Irak, suyunun neredeyse tamamı için Dicle ve Fırat nehirlerine bağımlı. Ancak İran, bu suyun bir kısmını yeniden yönlendirmek için barajlar inşa ediyor, bu da Irak'ta telaşa ve büyük su kesintilerine yol açıyor.

Nehirler yüzünden benzer sorunlar Irak'la Türkiye arasında da patlak verdi. BM de Suriye'de, kısmen Fırat'ın seviyesi yüzünden su seviyelerinin düşmesi nedeniyle şiddetli kuraklık konusunda uyarıda bulundu. Bu, savaşın harap ettiği Suriye'nin şu anda “müdahale kapasitesini aşabilecek bir insani veya doğal afet olayı” riski altında olan 191 ülkeden oluşan küresel risk endeksinde 7. sırada yer alması anlamına gelmekte.

İklim krizinin etkisini azaltmak, çatışmaları çözmek ve yolsuzluğa son vermek için kapsamlı bir çözüm elbette bu kabustan çıkmanın tek yolu. Ancak bu arada, koronavirüs hala dünyada kol gezerken, artık çok geç olmadan WASH programlarına her zamankinden daha fazla yatırım yapmamız gerekiyor.


https://www.independent.co.uk/climate-change/opinion

Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU