Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Dairesinin verilerine göre Türkiye’de her 10 işçiden 9’u herhangi bir sendikaya bağlı olmadan çalışıyor. Toplu iş sözleşmesinden faydalanamayan işçilerin oranı ise yüzde 93.

Memurlar hariç 16 milyon 254 bin işçinin sadece 1 milyon 859 bini sendika üyesi iken 14 milyon 395 bin işçi herhangi bir sendikaya üye değil.

Bu haktan yararlanamayan işçilerin çalıştığı sektörlerde yüzde 98,4 ile turizm başı çekerken; eğitimde 97,4 ve inşaatta yüzde 97,2’lik oranlar göze çarpıyor. 

Toplu iş sözleşmesine sahip 1 milyon 132 bin işçi ise ağırlıklı olarak banka, finans, sigorta ve savunma sektörlerlerinde çalışıyor. 

Bakanlığın açıkladığı yüzde 13,9’luk Ocak 2019 sendikalaşma oranı da DİSK-AR araştırmasında kayıt dışı işçiler ile birlikte yüzde 11,4’e yükseliyor. 

Sendika üyesi işçilerin toplu iş sözleşmesi yok

Buna karşın son yıllarda sendikalaşmanın, taşeron işçilere sağlanan kolaylıkla birlikte yükseliş eğiliminde olduğu görülüyor.

Ocak 2019 tarihli bakanlık verilerinde 1 milyon 859 bin olarak açıklanan sendikalı işçilerin yüzde 39’u toplu iş sözleşmesinden(TİS) yararlanamıyor.

2013-2019 arasında sendika üyeliğinde 857 bin kişilik artış yaşanmasına rağmen bunun toplu iş sözleşmesine tabi işçilerin oranına yansımaması ise taşeron işçilerin bu konudaki haklarının sınırlı olmasıyla açıklanıyor.

Türkiye OECD sonuncusu

Avrupa Birliği ülkelerinde TİS kapsamının genellikle yüzde 50’nin üzerinde olduğu ifade edilirken, oran Avusturya’da yüzde 98, Belçika’da yüzde 96, Yunanistan ve İsveç’te yüzde 90. TİS kapsamının en düşük olduğu ülkeler ise yüzde 12,5 ile Meksika, yüzde 12 ile ABD, yüzde 11,8 ile Kore, yüzde 7,1 ile Litvanya ve yüzde 7 ile Türkiye.

Kadınlar erkeklere göre daha az sendikalı

Türkiye'deki kadın işçiler ülkedeki toplam işçilerin yüzde 27,6'sını oluştururken kadın işçilerin sendika üyeliği toplamda  yüzde 19. Kadın işçiler bazında sendikalaşma oranı ise kayıt dışı işçiler dahil yüzde 6,7.  
İllere göre sendikalaşma
Sendikalaşmanın en düşük olduğu 10 il sırasıyla Antalya, Denizli, Yalova, Muğla, Mardin, Gaziantep, İstanbul, Ordu, Şırnak ve Uşak. Sendikalaşmanın en yüksek olduğu iller ise Zonguldak, Kırşehir, Rize, Karabük, Kırıkkale ve Kütahya.

Grevler azaldı

1984-1995 arasında yılda ortalama 60 bin kişi greve katılırken bu sayı 1995-2000 yılları arasında 9 bin civarına, 2000’li yıllarda ise 5 bin civarına geriledi. 2003'ten bu yana ise 193 bin işçinin grev talebi erteleme gerekçesiyle engellendi.

DİSK-AR’ın hazırladığı Sendikalaşma Araştırması’nın tamamı için tıklayın