Rusya'nın ülkesini istila etmesinin ardından Birleşik Devletler kendisini tahliye etmeyi teklif ettiğinde Ukrayna Devlet Başkanı'nın "Araca değil, mühimmata ihtiyacım var" diye karşılık verdiği söyleniyor. 10 ay sonra Volodimir Zelenski, çok farklı koşullarda ve tek yönlü yerine bir dönüş biletiyle olsa da Washington'ın yenilenmiş davetini kabul etti.

Artık yüreği katılaşan ve hayranlık duyulan ulusal savaş lideri Volodimir Zelenski'nin, savaştan zarar görmüş Ukrayna'dan bilindiği kadarıyla ilk kez şimdi ayrılarak ABD iktidarının koltuğuna gitmeye karar vermesi bazıları üstü kapalı, bazıları Zelenski'nin sözlerinde açıkça belirtilen pek çok mesaj iletse de bazı soruları da yanıtsız bıraktı.

İlk olarak bu ziyaret hem kendi pozisyonu hem de ülkesinin beklentileri açısından muazzam bir güven ifadesiydi. Bu aynı zamanda, sadece Polonya sınırına çabucak yapılan bir yolculuk ya da Londra'ya günübirlik bir gezi değil, Atlantik boyunca uzun mesafeli bir yolculuktu. Zelenski, güvenli bir şekilde gidip gelebileceğinie ve iktidarıyla ülkesinin de güvende olacağına inanmasaydı, Ukrayna'dan bir günden uzun süre ayrılmasına imkan yoktu.

Bu güven, Zelenski'nin ev sahibi ve Ukrayna'nın müttefiki olarak Joe Biden ve tüm ABD yönetimi tarafından da paylaşılmış olmalı. ABD, başka hiçbir şey olmasa da Rusya'nın saldırgan eylemlerine karşı böyle bir seyahatin güvenliğini garanti edebileceğinden emin olmalıydı.

2014'te Malezya Havayolları'nın MH17 sefer sayılı uçağının çatışma içindeki Ukrayna topraklarına düşmesi felaketi gibi "kazalardan" kaçınmak için en azından uçuş düzenlemelerinin Rusya'ya önceden bildirildiğine bahse girerim. Tüm bu organizasyonun, Kremlin'i hayal kırıklığına uğrattığını ve belki de kasten bunun amaçlandığını söylemek lazım.

Uçağı Washington'a indiği andan oradan ayrıldığı ana kadar Zelenski, dönüştüğü uluslararası kahraman ve Birleşik Devletler'in onurlu dostu olarak ağırlandı. İktidarın tüm kurumları, onun ihtişamından yansıyan parıltılar için can atıyordu.

Zelenski, ABD Başkanı Biden'la şömine başında sohbet ve ortak basın toplantısının yanı sıra Washington'ın güçlü kişileriyle çok sayıda kişisel görüşmenin tadını çıkardı. Kongre'nin iki bölümüyle yapılan ortak oturumda, Zelenski'nin savaş dönemi dayanıklılığı ve kararlılığı eşliğinde ağır aksanlı bir İngilizce'yle yaptığı konuşması, tıpkı ABD Başkanı'nın Birliğin Durumu konuşması gibi her dakika ayakta alkışlanırken coşku tüm salonu kapladı.

Yorumcular Zelenski'nin karşılanma şeklini, Winston Churchill'in II. Dünya Savaşı sırasında karşılanmasıyla kıyasladı. Zelenski'nin, konuşmasında Ukrayna'nın Rusya'ya karşı savaşını Amerikan Bağımsızlık Savaşı'yla kıyaslaması bu paralelliği biraz karmaşık hale getirdi. Ama o da laf arasındaydı.

Zelenski'nin mesajı önemli açılardan (ve şüphesiz bilinçli olarak) Churchill'in Britanya'yla ilgili mesajının tekrarıydı: Ukrayna tek başına savaşıyor ancak sadece kendisi için savaşmıyor; çok daha büyük bir davayı savunuyor. Zelenski, konuşmasının kilit önemdeki bir kısmında, ABD'li vergi mükelleflerinin parasının "hayır işi değil; Ukrayna'nın en sorumlu şekilde idare ettiği, küresel güvenlik ve demokrasiye yapılan bir yatırım" olduğunu söyledi.

ABD askerlerine ihtiyacı olmadığına açıklık getiren Zelenski, savaşmak için Ukrayna'nın daha fazla ve daha gelişmiş silahlara ihtiyaç duyduğunu belirtti. Zelenski bir performans ustası. Atacağı tüm doğru adımları biliyor veya bununla ilgili tavsiye alıyor. Zelenski, Beyaz Saray'a ve ABD'li yasa koyuculara, yardımların devam etmesini ve artmasını gerekçelendirmek için muhtemelen isteyebilecekleri her şeyi verdi.

Minnettarlık duymaktan ziyade istemekte daha becerikli olduğu anlamındaki eleştirilerin açıkça farkında olan Zelenski, ifadelerine bol miktarda teşekkür serpiştirmişti. Ayakta alkışlamalar sırasında oturan, yalnızca çok az sayıdaki karşıt görüşlü kişi, vekaleten de olsa Rusya'yla mücadelenin çok büyük bir risk olduğu ve savaşı desteklemenin ekonomik ve politik maliyetinin ABD'nin kazanabileceği herhangi bir faydadan daha ağır bastığı görüşünü yansıttı.
 

Bu muhalifler azınlık (ve büyük ölçüde sessiz bir azınlık) olabilir fakat Zelenski'nin Washington'a almak için gittiği her şeyi alıp alamayacağı hâlâ belirsiz. Çünkü Zelenski'nin ziyareti şüphesiz Kiev kampına olan yüksek güveni yansıtsa ve bu bir güç gösterisi olsa da yeni bir Zoom toplantısı ayarlamak yerine risk alarak Washington'a bizzat seyahat etme kararı zayıflık işareti de olabilir. Sonuçta bu koz kullanılınca, artık kullanılmıştır.

Zelenski kendi yıldız gücüyle bazı çevrelerde desteği yeniden canlandırmayı başarmış olabilir ama ABD'deki daha yaygın ruh halinde eskisine kıyasla daha az fikir birliği var gibi görünüyor. ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley ve emekli devlet adamı Henry Kissinger'ın da aralarında bulunduğu nüfuz sahibi isimler, ABD Kongresi'ndeki bir grup Demokrat'ın ara seçimlerden önce kısaca yaptığı gibi müzakere çağrısında bulundu.

ABD açık ara en cömert silah ve mali yardım tedarikçisi oldu ve şimdi, önceki bir reddi tersine çevirerek Ukrayna'ya Patriot hava savunma füzeleri tedarik edecek. Bu, Beyaz Saray tarafından açıklanan 2 milyar dolarlık yeni bir yardım paketine dahil edildi. Ancak Zelenski şiddetle, Kongre'ye yaptığı konuşmada bunun bile yeterli olmayacağının sinyalini verdi.

Ukrayna Devlet Başkanı'nın Washington'a yaptığı kısa ziyaretin artıları elbette tek yönlü değil. Zelenski'yi ağırlamanın Biden için de avantajları var. Batı dünyasının mevcut kahramanıyla sahneyi paylaşması Biden'ın bazı bölgelerdeki siyasi duruşunu iyileştirecek ve belki de bir ihtimal, dikkatleri oğlunun (yeni Kongre tarafından araştırılabilecek ıskartaya çıkarılmış dizüstü bilgisayarındaki kanıtlara göre) Ukrayna'daki eski iş ilişkileriyle ilgili sorulardan uzaklaştırmaya bile yarayabilir.

Zelenski'nin Ukrayna'dan getirdiği iyi haberler, daha zorlu meseleleri ertelemeye yönelik bir faaliyet olarak Biden için de iyi bir haber. Ancak Zelenski'nin Washington ziyareti hakkında görüşleri olabilecek başka bir seçmen kitlesi daha var ve sorular burada başlıyor. Ya cephede savaşan ve savaşın gerekliliklerinden mustarip Ukraynalılar? Onlar Birleşik Devletler için ve bir günden biraz fazla da olsa Zelenski'nin ülkeden ayrılma kararını nasıl değerlendirecek?

Geriye dönüp bakıldığında, Zelenski'nin şu anda en ihtilaflı cephe olan Ukrayna'nın doğusundaki Bahmut çevresinde savaşan askerlere destek olma gezisinin arifesinde yaptığı bu ziyaret, yurtiçi cephesini de umursadığını (ve hayatını riske atmaya hazır olduğunu) göstermesine imkan tanıyan önleyici bir hareket olarak görülebilir.

Başka bir endişeyse bu ziyaretin, Moskova'yı bunu onaylamadığını sansasyonel ve yıkıcı şekilde göstermeye kışkırtma riski taşıması olabilir. Bu yolculuğun bu riske değip değmediğine nasıl karar verilir? Ancak Zelenski'nin Washington'da aldığı aşırı övgü, şimdi değilse bile uzun vadede, çelişkili bir şekilde tüm soruların en büyüğünü ortaya koyabilir.

Ukrayna savaşmak için büyük ölçüde yabancı silahlara ve mali yardıma bel bağlasa da her şeye rağmen Ukrayna ve başkanı, en azından şimdiye kadar kendi kaderlerini kontrol ediyor diye görülüyordu. Olası tüm diplomatik görüşmelerde uygulanan ilke "Ukrayna olmadan Ukrayna'yla ilgili hiçbir karar alınamaz" oldu.

Özellikle de Birleşik Devletler'in büyük miktarlarda gönderdiği bu dış yardımın, beraberinde bir tesir gücü unsuru getirdiğine dair en ufak iddia kesinlikle reddediliyor. Şimdi hem gerçeği hem yalanı sürdürmek daha zor olabilir. Zelenski'nin Washington'daki coşkulu karşılanması ve birbirini izleyen en üst düzeydeki toplantıları, bir derece yakınlık (hatta bağımlılık) olduğuna dair önüne geçilmesi zor olabilecek bir mesaj verecek.

Ukrayna'nın başkomutanı Washington'ın avucunun içinde gibi algılanırsa bunun sonuçları ne olabilir? Bazıları Ukrayna'nın yalnızca bir derebeyini bir diğeriyle değiştirme tehlikesi yaşayıp yaşamadığını sormaya başlamaz mı? Ukrayna'da bazıları kimin savaşında savaştığını sormaya başlamaz mı? Ya Ukrayna'nın bazı Avrupalı destekçileri de benzer soruları sormaya cesaret etmez mi?

Devlet Başkanı Zelenski'nin Washington'a yaptığı kısa ziyaret şimdilik herkese hediyeler dağıtmış olabilir ancak gelecek dönemler için güçlükler saklıyor olması da muhtemel.

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken