Macaristan'ın AB üyeliği tehlikede: "Makinenin dişlilerindeki kum taneleriyiz"

Popülist sağ daha güçlü, daha yüksek sesli ve daha birleşik hale geliyor: Kimse Fidesz'in kamuoyunu manipüle etme becerisini küçümsememeli

Viktor Orban 2010'dan beri Macaristan'ın başbakanı (AFP)

Dünya liderleri COP26'da toplanırken, zirveye katılmayan Viktor Orban, AB'ye bir darbe daha vurdu. AB'nin yeşil önerilerini Avrupa'da enerji maliyetlerini artıracak "ütopik bir fantezi" diye niteledi ve Macaristan'ın "direneceğini" taahhüt etti. Aralıkta yapılacak AB zirvesinde diplomatik bir kavga çıkacağını öngördü.

Orban birkaç gün önce, Macaristan'ın 1956 devriminin yıldönümünde sarf ettiği iddialarla AB'yi bir kez daha dürtmüştü:

Brüksel'in bize ve Polonyalılara yönelttiği söz ve eylemler genellikle düşmanlar için kullanılanlara benziyor. Brüksel'in komünistleri dahi kolayca alt edebildiğimizi artık anlaması gerekiyor. Bizler makinelerin dişlilerindeki kum taneleriyiz, tekere girmiş bir çomak, ete batmış bir dikeniz. Bizler Golyat'ın sakınmak isteyeceği Davut'uz.

Orban'ın düşmanca tavrı, Avrupa liderlerinin onun illiberalizmine karşı sabrının tükenmekte olduğunu fark etmesinden kaynaklanıyor olabilir. Avrupa Komisyonu geçen aylarda yürürlüğe konan ve pedofiliye karşı tedbirlerle medyada hedef kitlesi gençler olan ve eşcinsel ilişkileri tasvir eden içeriklere yönelik yasakları bir arada götüren homofobik "pedofili" yasası için Macaristan aleyhinde ihlal davası başlatmıştı. Aynı zamanda komisyon, Macaristan'ın yeniden yapılanma kurtarma fonundan ödeme almasına izin vermeden önce daha katı yolsuzlukla mücadele önlemleri talep ediyor.

Başka konularda AB de sertleşiyor. Avrupa Adalet Divanı kısa süre önce Polonya'ya, AB'nin ülkenin (yargıçların bağımsızlığını tehdit eden) Yüksek Mahkeme disiplin kurulunun askıya alınması gerektiğine ilişkin kararını görmezden geldiği her gün için 1 milyon euro (yaklaşık 15 milyon TL) yaklaşık para cezası vermişti. Komisyon, Polonya'nın AB fonlarını almak için geri adım atması gerektiğini de açıkça belirtmişti. AB'ye açıkça meydan okumak bugün birkaç yıl öncesine göre daha riskli görünüyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Daha sert bir AB'ye yanıt olarak, Macar hükümetinin bazı önde gelen figürleri ülkenin birlikten ayrılmayı düşünmesi gerektiğini öne sürmüştü. Orban'ın kabinesindeki bakanlardan bazıları birkaç yıl içinde, ekonomik büyüme AB fonlarına daha az bağımlı olduğunda Macaristan'ın üyeliğinin gözden geçirilebileceği fikrini dile getirdi.

Ortaya çıkan bu örüntü endişe verici ve Macaristan (kasten ya da yanlış hesaplama sonucu) AB'nin çıkış kapısına daha da yaklaştığı görülüyor. 6 ay önce Fidesz (Macar Yurttaş Birliği) partisi Avrupa yasalarını defalarca ihlal etmesi üzerine Avrupa Parlamentosu'ndaki merkez sağ EPP (Avrupa Halk Partisi) bloğundan atılmadan önce istifa etmişti.

Retorik bir yana, Orban gerçekten de AB'den ayrılmak istiyor mu? Görünüşte Orban'ın bir "Huxit" istediğine işaret eden çok az şey var. Macarların yüzde 85'i, Fidesz seçmenlerinin yüzde 77'si AB üyeliğini destekliyor. Orban'ın gelecek bahar yapılacak ve Fidesz'in kaybedebileceği seçimlere hazırlanıyor olması daha muhtemel. Orban, 2018'de Fidesz'e arka arkaya üçüncü zaferini kazandıran, radikal bir göç ve AB karşıtlığı zeminine sahip başarılı formülü tekrarlamaya çabalıyor.

Ama bu uzun vadede değişebilir mi? Orban, AB karşıtı amansız propagandalarla destekçilerini kışkırtıyor. Hiç kimse iktidar partisinin muazzam kampanya altyapısını ve kamuoyunu manipüle etme becerisini küçümsememeli. Gelecek bahar seçimlerini Orban kazanırsa, bu zafer AB yanlısı çoğunluğu aşındırabilir.

Bazı AB ülkelerinin liderleri Orban'ın ayrıldığını görmekten çok mutlu olacaktır fakat Polexit veya Huxit, AB'nin dünyadaki çarpıcı düşüşünü gözler önüne serecektir: Brexit'in şoku ve kaosunun ardından hiçbir Avrupalı lider bunu istemez.

Orban zeki bir taktisyen. Hukukun üstünlüğüne dair konularda AB'yi kışkırtırken blok için çok önemli olan diğer birçok alanda işbirliği yapıyor. Orban pandemiye kadar Almanya ve diğer tutumlu ülkelerle ortaklık kurarak disiplinli bir mali politika izlemişti. Brexit'ten sonra işbirliğine tamamen açıktı ve hatta dış politika meselelerindeki önemli kararlarda bile (örneğin Rusya'ya karşı yaptırımlarda) çizgiyi korudu ve yalnızca küçük meselelerde pürüz çıkardı. Orban ayrıca Fransızların nükleer enerjiyi temiz enerji kabul etmeye yönelik arzusunu destekliyor ve AB kararlarında çıkarlarını temsil ederek Alman otomobil üreticilerini memnun ediyor.

Orban'ın tabiriyle, bu "tavus kuşu dansı" şimdiye kadar çok iyi işledi. Polonya'daki PiS (Prawo i Sprawiedliwość, Hukuk ve Adalet) hükümetinin aksine, Orban hiçbir zaman AB'ye karşı doğrudan bir mücadeleye girmedi. AB'den ayrılmak istemiyor; onu değiştirmek istiyor. Orban ve Jaroslaw Kaczynskihope, Avrupa'da radikal sağ partilerden oluşan yeni bir grup örgütleyerek iktidarda olmaktan gelen ağırlıklarını ve deneyimlerini batılı radikal partilerle birleştirmek, böylece AB siyasetini değiştirmek, AB'yi üyeler arasında otokratları da kabul etmeye zorlamak istiyor.

Orban'ın Fransız Marine Le Pen ve Eric Zemmour'la son görüşmeleri, Polonya'dan Mateusz Morawiecki ve İtalya'dan Matteo Salvini'ye verdiği destekle birlikte, yakında radikal sağcı bir siyasi grubun kurulacağına işaret ediyor. Söz konusu grubun partisinin bir parya olmadığını, Avrupa'ya tamamen angaje olduğunu Macar seçmenlere göstermek için Macaristan seçimlerinden önce kurulacağını tahmin ediyorum.

Özellikle ılımlı Avrupa partileri illiberal tehdidi geri püskürtmek için daha iyi bir strateji bulamazsa otokratik baskı o andan itibaren daha güçlü, daha yüksek ve daha birleşik olacaktır. Buna karşılık AB değerlerine sadık kalmalı, üyeliğine kırmızı çizgiler koymalı ve kuralları çiğneyen illiberallerin birlikte faaliyet gösterememesini sağlamalıdır. Orban'ın niyeti ne olursa olsun bir dönem daha kazanması halinde Macaristan'ın AB üyeliğinin ilk defa risk altına girmesi tehlikesi var.

Zsuzsanna Szelényi, kariyerine 1990 ile 1994 arasında parlamentoda temsil ettiği Fidesz'de başlayan Macar bir politikacı ve dış politika uzmanıdır



https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU