Önemli bir keşfin sağladığı yeni bulgular, bilim insanlarının zamanda geriye, diğer gezegen sistemlerinin başlangıcına bilfiil bakabilmesini sağlayacak.

500 genç yıldızı inceleyen araştırma, yıldızları çevreleyen ve gezegenleri oluşturan diskin yapılarıyla bizzat gezegenlerin demografik özellikleri arasında bir bağlantı buldu. Bu bağlantı araştırmacıların, gezegen sistemlerinin oluşum süreçlerinin uzun aşamalarından geçerken nasıl göründüğünü tahmin edebilecekleri anlamına geliyor.

Bu da araştırmacıların artık disklerde görülen esrarengiz boşluk yapılarıyla NASA'nın Kepler görevi ve ötegezegenleri keşfetmek için yapılan diğer çalışmalarda bulunan binlerce uzak gezegen arasındaki bağlantıyı anlayabileceği anlamına geliyor.

Araştırma bilhassa daha yüksek kütleli yıldızların "boşluklu" disklere sahip olma olasılığının daha yüksek olduğunu buldu. Bu boşluklar, etraflarında dev ötegezegenler bulunan gezegen sistemleriyle ilişkilendiriliyor.

Britanya Kolumbiyası'ndaki Victoria Üniversitesi Fizik ve Astronomi Bölümü'nde Banting üyesi ve araştırmanın baş yazarı olan Nienke van der Marel, "Büyük, gaz halindeki ötegezegenlerin varlığına bağlanabilen ön gezegen disklerindeki boşluklarla yıldız kütlesi arasında güçlü bir bağıntı saptadık" dedi.

Daha yüksek kütleli yıldızların daha düşük kütleli yıldızlara nazaran görece daha fazla sayıda boşluklu diske sahip olduğunu bulduk. Bu, yüksek kütleli yıldızların genelde gaz devi ötegezegenlere ev sahipliği yaptığı şeklindeki, ötegezegenlere dair zaten bilinen bağıntılarla da tutarlı. Bu bağıntılar bize doğrudan, gezegen oluşturan disklerdeki boşlukların büyük olasılıkla Neptün ve üzeri kütledeki dev gezegenlerden kaynaklandığını söylüyor.

Bu bulgu daha düşük kütleli yıldızlara sahip yıldız sistemleri için de geçerli. Bu sistemlerin gezegenimizin kütlesiyle Neptün'ün kütlesi arasında bir kütleye sahip, Süper Dünya adıyla bilinen devasa kayalık gezegenler barındırma olasılığı daha yüksektir.

Van der Marel yaptığı açıklamada "Daha yoğun olan boşluksuz diskler Süper Dünyaların oluşumuna yol açıyor" dedi.

Bulgular, araştırmacıların galaksimizde bizimkine benzer başka kayalık gezegenler ararken nereye bakmaları gerektiğini bilmesini sağlayabilir.

Şili'nin başkenti Santiago'daki Universidad Adolfo Ibáñez'den astronomi bölümünde doktor öğretim üyesi ve araştırmanın ortak yazarı Gijs Mulders, "Yıldız kütle bağımlılıklarına dair bu yeni anlayış, Güneş çevresinde Dünya gibi küçük, kayalık gezegen araştırmasına yol gösterecek" dedi.

Genç yıldızların etrafındaki gezegen oluşturan diskleri olgun yıldızların etrafındaki ötegezegenlerle ilişkilendirmek için yıldız kütlesini kullanabiliriz. Bir ötegezegen tespit edildiğinde gezegen oluşturan malzeme genellikle ortadan kaybolmuş oluyor. Dolayısıyla yıldız kütlesi bize bu ötegezegenler için gezegen oluşturan ortamın nasıl göründüğünü söyleyen bir 'etiket' görevi görecek.

"Yapılı disklerin yıldız kütlesel bağımlılığı: Ötegezegen demografisiyle olası bir bağlantı" araştırması çevrimiçi yayımlandı.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/space

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral