Biden ve Netanyahu normalleşme anlaşmasını genişletme konusunda anlaşmaya vardı

Telefon görüşmesiyle ilgili ilk açıklama İsrail Başbakanlık Ofisi’nden geldi

İsrail Başbakanlık Ofisi, Netanyahu’nun Biden’ın aramasından duyduğu  sevinci gösteren bir fotoğraf yayınladı.

ABD Başkanı Joe Biden göreve geldikten yaklaşık bir ay sonra, ilk kez çarşamba akşamı İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaklaşık bir saat süren bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Beklenen görüşmenin gecikmesi, özellikle Netanyahu’nun 23 Mart’ta yapılacak seçim sürecinde zorlu zamanlar geçirmesi nedeniyle, İsrail tarafında ve ABD çevrelerinde, iki müttefik arasında soğuk bir ilişki olduğuna dair birçok soruya ve endişeye yol açtı.

Telefon görüşmesiyle ilgili ilk açıklama İsrail Başbakanlık Ofisi’nden geldi. Ofis, Netanyahu’nun ABD Başkanı ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesi sırasında çekilen gülümseyen bir fotoğrafını yayınladı. Açıklamada, iki liderin sıcak ve samimi bir sohbet gerçekleştirdiği ve görüşmenin yaklaşık bir saat sürdüğü aktarıldı. Washington’da ise ABD Başkanı Biden, Oval Ofis'te sendika liderleriyle düzenlediği toplantı öncesinde gazetecilere yaptığı açıklamada, görüşmeyle ilgili detay vermeden "İsrail Başbakanıyla iyi bir sohbet gerçekleştirdik" dedi. Beyaz Saray tarafından yapılan açıklamada iki liderin  İsrail ile ABD arasındaki kararlı ittifakı güçlendirmeye devam etmek için birlikte çalışacaklarını vurguladıkları kaydedildi. Açıklamada, liderlerin İran'ın nükleer silah tehdidi, koronavirüsle (Kovid-19) mücadele çabaları ve İsrail ile Arap ülkeleri arasındaki barış ve normalleşme anlaşmalarını genişletme başlıklarının görüştükleri bildirildi.

ABD Başkanı görüşmede, ülkesinin İsrail'in güvenliğine ve savunma işbirliği konusunda İsrail-Amerikan ortaklığını güçlendirmeye olan bağlılığını vurguladı. Biden ayrıca İsrailliler ile Filistinliler de dahil bölgede barışın yayılmasına yönelik çabaların önemine ve bununla ilgili olarak yerleşim birimleriyle ilgili yaşananlara dikkat çekti.

Biden ile Netanyahu arasındaki görüşmede tartışmalı başlıkların gündeme geldiğine dikkat çeken analistler, eski ABD Başkanı Donald Trump ile yürütülen sıcak ilişkinin ardından, Biden'ın 20 Ocak'tan bu yana temas kurmamasının İsrail'de artan endişelere yol açtığına vurgu yaptılar. Aynı şekilde Biden'ın İran ile nükleer anlaşmayı canlandırma hamleleriyle ilgili haberler de İsrail'deki siyasi çevrelerde endişeye neden oldu. Siyasi çevreler, ABD yönetiminin İran'a yönelik niyetini ve anlaşmayı yeniden canlandırma konusundaki tutumunu öğrenmek için İsrail İstihbarat Başkanı’nın ve bir dizi yetkilinin Washington'a gönderildiğini aktardılar.

İsrail tarafı, niteliksel askeri üstünlük, daha fazla ABD askeri anlaşması elde etme ve en son savunma ve saldırı teçhizatı verilmesi konularında ısrarcı. İsrail'in yıllık 3,8 milyar dolarlık askeri yardım aldığı biliniyor. Analistler, Netanyahu'nun Biden yönetiminin İran nükleer anlaşmasına dönmek istediğinin farkında olduğunu ancak daha iyi koşullar elde etmek için yaptırımlar ve diğer tedbirler yoluyla Tahran'a baskı yapmaya, İran'ın nükleer faaliyetine ve anlaşmadaki ‘gün batımı anlaşmaları’ denilen hükümlere kısıtlamalar getirmeye devam etmek istediğini belirttiler. Ayrıca Ntanyahu’nun nükleer faaliyete getirilen kısıtlamalar için belirtilen sürenin dolduğu anlaşmada balistik füze programına şartlar getirmek istediği kaydedildi.

 Biden yönetiminin İsrail'e Filistinlilere taviz vermesi, iki devletli bir çözüm vizyonunu benimsemesi konusunda baskı yapması ve ABD'nin yerleşim planlarına itiraz etmesi yönündeki eğilimleri de İsrail tarafında endişelere yol açtı. Biden, İsrail hükümetine karşı daha sert bir duruş benimsemesini isteyen Demokrat Parti içindeki ilerici akımın artan baskısıyla karşı karşıya.

Ancak Biden, sol kesimlerin kendisine Netanyahu'ya yerleşim planlarını genişletmesini engellemesi için baskı yapmak amacıyla ABD’nin İsrail’e askeri yardımını azaltma çağrılarına karşı çıktı. Biden ayrıca, İsrail'in Filistinlilere yönelik uygulamaları nedeniyle İsrail ekonomisini hedef alan boykot, yatırımların geri çekilmesi ve yaptırım uygulanması kampanyasını da kınadı. Ancak İsrail’i eleştirme ve anayasal ifade özgürlüğü haklarını koruyacağını belirtti. Beyaz Saray kaynaklarına göre Biden, Trump'ın Filistin-İsrail çatışmasına ilişkin vizyonundan daha farklı bir görüşe sahip. ABD Büyükelçiliği’ni Tel Aviv'e taşımayan Biden, aynı zamanda Trump döneminde askıya alınan Filistin’e yönelik yardımları da yeniden başlatacak. ABD’deki yeni yönetimin barış sürecinde güvenilir bir arabulucu olmasını bekleyen Biden Washington’ın on yıllardır izlediği politikaya geri dönecek. Buna göre İsrail'e Batı Şeria toprakları üzerinde yerleşim kurmayı durdurması ve çözümünün bir parçası olarak Filistin devleti kurulması fikrini kabul etmesi için baskı uygulayacak .

Biden’ın Netanyahu ile ilişkisinin 40 yıldan fazla bir süredir devam ettiği biliniyor. Biden genç bir senatörken Netanyahu da Washington'da diplomat olarak çalışıyordu. İsrail ve ABD arasındaki ilişkiler, Biden'ın Başkan Yardımcısı olduğu ve Netanyahu'nun Obama'nın 2015'te İran'la imzaladığı nükleer anlaşmaya karşı şiddetli bir kampanya başlattığı sırada kötüleşti.

Biden'ın bugün video-konferans aracılığıyla düzenlenecek Münih Güvenlik Konferansı'nda, ABD’nin  İran nükleer anlaşmasına dönme olasılığı hakkındaki vizyonunu da içeren dış siyaset ile ilgili vizyonunu açıklaması bekleniyor.

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Şarku'l Avsat

DAHA FAZLA HABER OKU