12 Ekim seçimleri sonrası protesto dalgasıyla sarsılan Kamerun, muhalif lider Anicet Ekane'nin gözaltındaki ölümüyle yeni bir kaosun eşiğine gelmiştir. Olayın perde arkasını irdeleyen bu yazı, 43 yıllık Biya iktidarının yaşadığı yönetim zafiyetini ve devlet ile toplum arasındaki kopuşun ulaştığı boyutu ele almaktadır.

Orta Afrika'nın kilit ülkesi Kamerun, 1 Aralık 2025 sabahına siyasi tarihinde iz bırakacak sarsıcı bir gelişmeyle uyandı.

Ülkenin köklü sol muhalefet hareketlerinden "Yeni Bağımsızlık ve Demokrasi için Afrika Hareketi"nin (MANIDEM) lideri Anicet Ekane, devletin gözetimi altındayken hayatını kaybetti.

Uzun yıllardır rejim eleştirileriyle tanınan ve bilhassa kentli gençler arasında sembol isim hâline gelen Ekane, 12 Ekim 2025 cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrası başlayan protestolar sırasında gözaltına alınıd ve yaklaşık 5 haftadır tutuklu bulunuyordu.

Ailesi ve avukatları; kronik sağlık sorunları bulunan Ekane'nin tıbbi cihazlarına el konulduğunu, hastaneye sevkinin geciktirildiğini ve tedavi hakkının fiilen engellendiğini aktarıyor.

Savunma Bakanlığı ölümü "doğal sebeplerle" açıklarken, muhalefet bu tabloyu siyasi kasıt içeren ve devletin sorumluluktan kaçamayacağı bir "infaz" olarak niteliyor.

Bu hadise, münferit bir insan hakları ihlali tartışmasının çok ötesinde. Ekane'nin ölümü, 92 yaşındaki Paul Biya iktidarının seçim sonrasında içine girdiği yönetim ve meşruiyet krizini görünür kılan tarihsel bir eşik işlevi görüyor.

12 Ekim seçimleri: Sandıktaki sonuç, siyasetteki sarsıntı

Mevcut krizi analiz etmek adına 12 Ekim 2025'teki cumhurbaşkanlığı seçimlerine odaklanmak gerekir.

1982'den bu yana ülkeyi yöneten Biya, sekizinci kez aday olmuş ve resmi verilere göre oyların yaklaşık yüzde 54'ünü aldı.

Ancak katılım oranındaki dramatik düşüş ve bölgesel oy kayıpları dikkate alındığında bu sonuç siyasi tabanda ciddi bir erozyona işaret ediyor.

Muhalefetin ortak adayı Issa Tchiroma'nın oyunun yüzde 35 düzeyine çıkması, dağınık muhalefet yapısına rağmen, güç dengelerinin değiştiğini kanıtlıyıor.

Tchiroma, sahadan topladıkları tutanaklara dayanarak zafer ilan etmiş, Yüksek Seçim Kurulu'nun açıkladığı tabloyu reddederek devlet aygıtının seçim sürecine müdahale ettiğini savundu.

Sivil toplum ağları ve kilise destekli gözlem grupları ise seçim sürecine ilişkin raporlarında; "ölülere oy yazılması", seçmen listelerinin şeffaf olmayışı ve "sandık taşıma" gibi vahim iddialara dikkat çekti.

Resmi rakamlarla seçmen algısı arasındaki mesafe, özellikle genç kitle nezdinde "sandığın bir değişim aracı vasfı taşıyıp taşımadığı" sorusunu öne çıkardı ve tam da bu noktada sokak hareketleri için uygun zemin oluştu.

Sokaktaki öfke ve devletin güvenlikçi refleksi

Sonuçların ilanından kısa süre sonra başkent Yaoundé, ekonomik merkez Douala ve stratejik kuzey kenti Garoua dâhil birçok noktada gösteriler başladı.

Farklı muhalefet partileri, sendikalar ve öğrenci grupları, "oyumuza sahip çıkıyoruz" ve "40 yılı aşan iktidara hayır" sloganları etrafında ortak bir çizgide buluştu.

Kısa süre içinde bu itiraz dalgası, seçim sonuçlarını aşarak rejimin devamını sorgulayan geniş çaplı bir siyasallaşmaya dönüştü.

Devletin ilk tepkisi ise diyalog kanallarını açmak yerine güvenlik aygıtını öne sürmek oldu.

Polis ve jandarma birlikleri birçok şehirde gaz ve plastik mermiyle yetinmemiş, doğrudan gerçek mermi kullanarak kalabalıkları dağıtma yoluna gitti.

İnsan hakları örgütlerinin sahadan derlediği bilgilere göre, müdahaleler sırasında en az 48 sivil yaşamını yitirdi, çok sayıda kişi yaralandı ve yüzlerce kişi rastgele gözaltına alındı.

Bu süreçte bazı kamu binalarının ateşe verilmesi ve seçim ofislerine saldırılar hükümet tarafından olağanüstü sert tedbirlerin gerekçesi yapıldı.

Ancak Anicet Ekane ve diğer muhalif isimlerin "devlete karşı ayaklanma" gibi ağır suçlamalarla yargı önüne çıkarılması hukukun tarafsız bir zeminde işlediği algısını zayıflatıyor.

Yargı kurumlarının, iktidarın siyasal rakiplerini baskı altına almak üzere devreye sokulan araçlara dönüşmesi rejimin meşruiyetini aşındıran temel unsurlardan biri.

Gözaltında ölüm: Siyasi sistem için alarm zili

Ekane'nin haftalar süren tutukluluğun ardından gözaltında hayatını kaybetmesi, seçim sonrası güvenlikçi yönetim anlayışının ulaştığı noktayı çarpıcı biçimde ortaya koyuyor.

Tedavi hakkına erişim engeli, tıbbi kayıtlardaki belirsizlikler ve yetkililerin çelişkili açıklamaları, soru işaretlerini derinleştiriyor.

Bu şartlarda Ekane'nin ölümü, tekil bir vaka olmaktan öte, muhalefetle kurulan ilişkinin niteliğini görünür kılan yapısal bir sorun alanına dönüşüyor.

Biya yönetimi için bu dosya, içeride ve dışarıda zorlu bir "sınav" anlamı taşıyor.

Ülke içinde MANIDEM çevresi, kentli orta sınıflar ve protestolara öncülük eden genç kuşaklar nezdinde "devletin kendi vatandaşını korumaktan aciz olduğu" düşüncesi güçleniyor.

Dışarıda ise insan hakları konusunda eleştirilere maruz kalan Kamerun, yeni yaptırım ve baskı çağrılarının hedefi hâline gelme riskiyle karşı karşıya.

Ekane'nin ölümü güvenlik teşkilatının hesap verebilirliği, yargının bağımsızlığı ve yürütmenin muhalefeti nasıl konumlandırdığı sorularını aynı anda gündeme taşıyor.

Sürecin şeffaf biçimde soruşturulmaması ve kamu vicdanının ikna edilememesi halihazırda zayıflamış bulunan meşruiyet zeminini daha da daraltacaktır.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  4 Aralık 2025 - Endonezya'nın Batı Sumatra eyaletindeki Palembayan kentinde yaşanan ölümcül selde evleri ağır hasar alan 53 yaşındaki Ilyasak Imam Mudo ve çocukları, geriye kalan eşyaları taşıyor. Kurtarma ekipleri, Güney ve Güneydoğu Asya'da 1400'den fazla kişinin ölümüne, yaklaşık 1000 kişinin kaybolmasına yol açan felaket niteliğindeki sel ve toprak kaymalarının üzerinden bir hafta geçmesine rağmen, mahsur kalan topluluklara ulaşmakta hâlâ zorluk çekiyor. Yüzlerce köy çamur ve moloz altında kalırken, birçok bölgede elektrik ve telefonlar hâlâ kesik. (Willy Kurniawan/Reuters)

• 2/30

  3 Aralık 2025 - Güney Kore'nin devrik devlet başkanı Yoon Suk Yeol'un destekçileri, Yoon'un sıkıyönetim ilan edişinin birinci yıldönümünde düzenledikleri eylemde iktidardaki Demokrat Parti'nin genel merkezine yürüdü. Eski Başkan Yoon, hapishaneden yaptığı açıklamada destekçilerini "özgürlük" için miting yapmaya ve sıkıyönetim ilan etme kararını savunmaya çağırdı. Güney Kore Devlet Başkanı Lee Jae Myung, sıkıyönetim ilan etme girişiminin yıldönümünü, demokrasiyi devirme girişiminin arkasındakilerin adalete teslim edilmesi gerektiğini belirterek anarken, ülkeyi güvence altına alma mücadelesinin henüz tamamlanmadığını da sözlerine ekledi. Lee, televizyonda yayımlanan konuşmasında, "Olaya karışanlaarın soruşturmaları ve davaları sürüyor" dedi. "Adil birliğin" ancak hesap verilebilirlik sağlandığında mümkün olacağını da ekledi. (Jung Yeon-je/AFP)

• 3/30

  2 Aralık 2025 - Hindistan'ın Chennai kentinde halk, Ditwah Kasırgası'nın şiddetli yağmurlar tetiklemesinin ardından sular altında kalan sokaklarda ilerlemek zorunda kaldı. Yetkililer Sri Lanka, Endonezya ve Tayland'da kasırgalar ve aşırı hava koşullarının en az 1200 kişinin ölümüne yol açtığını, 800'den fazla kişininse hâlâ kayıp olduğunu açıkladı. Ekstrem hava olayları, Güneydoğu Asya'da milyonlarca kişiyi yerinden etti. (Priyanshu Singh/Reuters)

• 4/30

  1 Aralık 2025 - Fransa Devlet Başkanı Emmanuel Macron, Ukraynalı mevkidaşı Volodimir Zelenski'yi Elysee Sarayı'nda ağırladı. Zelenski, Macron'dan "Rusya'ya daha fazla baskı yapmasını" istedi. "Savaşı başlatana baskı yapmak çözümün anahtarıdır" diyen Zelenski, "Emmanuel ile tüm güncel diplomatik konuları ve ortaklarımızla son temaslarımızı ele aldık" diye ekledi. ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna'nın "savaş hatlarında durması" ve mevcut toprak durumunu gelecekteki müzakerelerin temeli olarak kabul etmesi gerektiğini önermişti. Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yle son görüşmesinde "tüm Donbas bölgesinin Moskova'ya devredilmesi çağrısı yaptığı" iddialarını reddederek, "Hayır, bunu hiç konuşmadık. Yapmaları gereken, oldukları yerde, yani savaş hatlarında durmak" ifadesini kullanmıştı. (Stephane De Sakutin/AFP)

• 5/30

  30 Kasım 2025 - Formula 1 Dünya Şampiyonası'nda sezonun 23. etabı Katar Grand Prix'sini, Red Bull'un Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. Uluslararası Lusail Pisti'ndeki 5,4 kilometrelik pistte düzenlenen yarış, 57 tur üzerinden yapıldı. Verstappen rakiplerini geride bırakarak sezonun 7'nci, kariyerininse 70'inci galibiyetini aldı. Yarışa pole pozisyonundan başlayan McLaren'ın Avustralyalı pilotu Oscar Piastri ikinci, Williams'ın İspanyol pilotu Carlos Sainz üçüncü oldu. Verstappen, pilotlar klasmanında 396 puana ulaşarak son etap öncesi ikinci sıraya yükseldi ve lider Norris ile olan puan farkını 12'ye indirdi. Norris 408 puanla zirvede yer alırken, Piastri ise 392 puanla üçüncü sırada yer aldı. Şampiyonun belli olacağı sezonun son ayağı Abu Dabi Grand Prix'si 7 Aralık Pazar günü koşulacak. (Jakub Porzycki/Reuters)

• 6/30

  29 Kasım 2025 - Sri Lanka'nın başkenti Kolombo'daki şiddetli yağışların ardından evlerin kısmen sel suları altında kaldığı görülüyor. Sri Lanka'da Ditwah Kasırgası'nın yol açtığı toprak kaymaları ve sellerde en az 153 kişinin hayatını kaybettiği, 191 kişininse kaybolduğu bildirildi. 78 binden fazla kişinin de yardım merkezlerine sevk edildiği aktarıldı. Güney Asya ülkesi bugün olağanüstü hal ilan etti ve uluslararası yardım çağrısında bulundu. (AFP)

• 7/30

  28 Kasım 2025 - Hong Kong'un Tai Po bölgesinde yer alan Wang Fuk Sitesi'nde çıkan yangının olduğu yere polis şeridi çekildi. Çarşamba günü öğle saatlerinde sitede çıkan yangın sonucu hayatını kaybedenlerin sayısının 128'e çıktığı bildirildi. 1900'den fazla dairenin bulunduğu ve yaklaşık 4 bin 600 kişinin yaşadığı tahmin edilen sitedeki yangın, binaların tadilatı için dış cephelerine kurulu bambu iskeleler ve yanıcı izolasyon malzemelerin tutuşmasıyla hızla yayılmıştı. Yangını söndürmek neredeyse iki gün sürerken, onlarca kişinin hâlâ kayıp olduğu aktarılıyor. Binaları yenileme çalışmalarında yolsuzluk yapıldığından şüphelenen yetkililer, halihazırda 8 kişiyi gözaltına aldı. Hong Kong'un 80 yıldır gördüğü en kötü yangındaki ölü sayısının artabileceği söyleniyor. (Tyrone Siu/Reuters)

• 8/30

  27 Kasım 2025 - Ziyaretçiler, 27 Kasım 2025'te Çin'in güneyindeki Guangdong eyaletine bağlı Zhuhai'de düzenlenen 2025 Asya Havacılık fuarında Zerog standında bir Zerog eVTOL (dikey iniş ve kalkış yapabilen) model ZG-T6'nın yanında. AERO Asia 2025, Zhuhai Uluslararası Hava Gösteri Merkezi'nde açıldı ve Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Almanya, Birleşik Krallık ve Fransa dahil 22 ülke ve bölgeden 381 katılımcıyı bir araya getirdi. "Yeni Bir Dönem: Daha Fazlasını Keşfet" temasıyla düzenlenen bu yılki fuar, genel havacılık, eVTOL teknolojileri ve hızla büyüyen alçak irtifa ekonomisindeki çığır açan gelişmeleri sergileyen sergi, konferans, yarışma ve etkinlikleri bir araya getiren entegre bir platform sunuyor. (Hector Retamal/AFP)

• 9/30

  26 Kasım 2025 - İki genç, Tayland'ın güneyindeki Songkhla eyaletine bağlı Hat Yai'de, günlerce süren şiddetli yağışların ardından ülkenin güneyinde binlerce kişiyi etkileyen şiddetli sel felaketinin ortasında, yüksek sel sularıyla çevrili bir arabaya bakıyor. Yetkililer, 26 Kasım'da Tayland ve komşu Malezya'da onbinlerce kişinin yaygın sel nedeniyle evlerini terk ettiğini, sokakların ve evlerin sular altında kaldığını ve en az 34 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Tayland Başbakanı Anutin Charnvirakul, ülkenin güneyini vuran sel felaketinin ardından Songkhla eyaletinde olağanüstü hal ilan etti. Ülke genelinde yaklaşık 1 milyon hane ve 2,7 milyonu aşkın kişi sel felaketinden etkilendi. (Arnun Chonmahatrakool/AFP)

• 10/30

  25 Kasım 2025 - ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'ın gül bahçesinde gerçekleştirilen törende Gobble adlı hindiyi affediyor. ABD'de Şükran Günü geleneğine gelen bu etkinlik, bayram sezonunun başlangıcını temsil ediyor. Trump, kuştan bir adım uzakta, "Koşulsuz şartsız affedildin" dedi. Sonra Gobble'ı okşayarak, "Bu güzel kuşa kim zarar vermek ister ki?" diye ekledi. (Andrew Caballero-Reynolds/AFP)

• 11/30

  24 Kasım 2025 - Belçika Başbakanı Bart De Wever maskesi takan bir kişi, Avrupa Komisyonu'nun merkezi olan Berlaymont binasının önünde protesto düzenledi. Aktivistler ve sivil toplum kuruluşlarının üyeleri, AB-Mercosur ticaret anlaşmasına karşı "Toksik Ticaret Turu" protestolarına katılıyor. Öte yandan Belçika'da, çalışanların, hükümetin tasarruf tedbirlerini protesto etmek için bugün başlattığı 3 günlük grev, hayatı durma noktasına getirdi. Bütün işçi sendikalarının çağrısıyla kamuda ve özel sektörde çalışanlar, federal hükümetin işsizlik ve emeklilik gibi sosyal harcamalarda planladığı kesintileri içeren kemer sıkma politikalarını protesto etmek için greve gitti. (Piroschka van de Wouw/Reuters)

• 12/30

  23 Kasım 2025 - Red Bull Racing'in Hollandalı yıldızı Max Verstappen, Formula 1 Las Vegas Grand Prix'si zaferini böyle kutladı. Ancak yarışa damgasını vuran, yarış sonrası gerçekleştirilen kontrollerde ortaya çıkan şey oldu. Lando Norris ve Oscar Piastri, Las Vegas Grand Prix’si sonrası yapılan teknik kontrollerin ardından yarıştan diskalifiye edildi. FIA, her iki McLaren MCL39 aracının da taban plakalarındaki arka kayma bloğunun, kuralların belirttiği minimum 9 mm kalınlığın altında olduğunu tespit etti. Bu sonuçla birlikte Max Verstappen, Oscar Piastri ile puanını eşitledi. İki isim 366 puanda yer alırken, Norris 390 puanla liderliğini sürdürüyor. Sezonun tamamlanmasına yalnızca iki yarış kala şampiyona mücadelesi yeniden kızıştı. (Frederic J. Brown/AFP)

• 13/30

  22 Kasım 2025 - İtalya Başbakanı Giorgia Meloni (solda), Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron (ortada) ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen (sağda), Güney Afrika'nın Johannesburg kentinde düzenlenen G20 Liderler Zirvesi'nde bir araya geldi. Johannesburg Fuar Merkezi'nde düzenlenen zirveye "Dayanışma, Eşitlik ve Sürdürülebilirlik" temasıyla bugün başladı. Afrika'da yapılan ilk G20 zirvesi olma özelliği taşıyan toplantıya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da katıldı. Dünya liderleri bir araya gelse de ABD Başkanı Donald Trump, Güney Afrika'daki beyaz azınlığa yönelik "ırk temelli ayrımcılık" iddialarını gerekçe göstererek zirveye katılmadı. Ayrıca toplantıda, küresel çatışmaların sona erdirilmesi, iklim finansmanının artırılması ve Afrika’nın kalkınma önceliklerinin küresel gündemin merkezine yerleştirilmesinin vurgulandığı sonuç bildirisi de ABD'nin itirazına karşın kabul edildi. (Henry Nicholls / AFP)

• 14/30

  21 Kasım 2025 - Meksika Güzeli Fatima Bosch, Tayland'ın başkenti Bangkok'ta düzenlenen 2025 Kainat Güzeli (Miss Universe) yarışmasında birincilik tacını giyiyor. Dünya çapındaki yarışmanın geçen yılki kazananı Danimarkalı Victoria Kjær Theilvig, 25 yaşındaki Bosch'a tacını giydirdi. Bu yılın "Kainat Güzeli" seçilen Bosch, etkinliğin Tayland direktörü Nawat Itsaragrisil'in kendisine "aptal" demesiyle gündeme gelmiş ve bu olay kadın düşmanlığı iddialarının yanı sıra uluslararası güzellik yarışmasına yönelik eleştirileri beraberinde getirmişti. Daha sonra Nawat'ın, Bosch'un kendisine itiraz etmesi nedeniyle Meksika Güzeli'ni salondan çıkarmaya çalıştığı ve bunun üzerine diğer adayların da onunla beraber çıkmak üzere ayağa kalktığı bildirilmişti. Nawat daha sonra özür dilese de büyük tepki toplamıştı. Yarışmada Türkiye'yi temsil eden Ceren Arslan ilk 30'a giremedi. (Sakchai Lalit/AP)

• 15/30

  20 Kasım 2025 - Güney Afrika'nın başkenti Johannesburg'da G20 ülkelerinin liderlerinin resimleri asıldı. Güney Afrika polisi ve ordusu, bu hafta sonu Johannesburg'da yapılacak G20 Liderler Zirvesi öncesinde beklenen protestolara karşı güç gösterisi olarak çarşamba günü helikopterler, K-9 köpek birimleri ve motosikletli polislerle bir geçit töreni düzenledi. Güney Afrika, 3 bin 500 ek polis görevlendirirken orduyu da hazır bekletiyor. Bu güvenlik hamlesi, polis, ordu ve istihbarat birimlerini tek bir komut altında toplayarak büyük etkinliklerin güvenliğini sağlayan Ulusal Ortak Operasyon ve İstihbarat Yapısı kapsamında gerçekleştiriliyor. Yetkililer Johannesburg ve diğer büyük şehirlerde protestolar bekliyor. Anti-kapitalistler, iklim aktivistleri, kadın hakları savunucuları, göçmen karşıtı gruplar ve diğerlerinin gösteriler düzenlemesi beklenirken, bazıları Güney Afrika'nın yoksulluk ve eşitsizlikle ilgili kendi sorunlarını gündeme getiriyor. (Marco Longari/AFP)

• 16/30

  19 Kasım 2025 - İsrail ordusu, Lübnan'ın güneyinde Hizbullah'ın silah depoları olduğunu söylediği binalara hava saldırısı düzenledi. Günün erken saatlerindeki saldırıda günün erken saatlerinde bir kişi hayatını kaybetti, otobüsteki öğrenciler de dahil çok sayıda kişi yaralandı. Yeni saldırılar, İsrail'le Lübnan arasındaki gerginlik tırmanırken gerçekleşti. Salı gecesi Güney Lübnan'daki Ayn el-Hilve Filistin mülteci kampında düzenlenen hava saldırısında 13 kişi hayatını kaybetti. Bu, bir yıl önce İsrail-Hizbullah savaşında ateşkes ilan edilmesinden bu yana bildirilen en ölümcül İsrail saldırısıydı. Öte yandan Gazze'deki hastaneler, İsrail saldırılarında en az 21 Filistinlinin hayatını kaybettiğini bildirdi. (Muhammad Zanaty/AFP)

• 17/30

  18 Kasım 2025 - Bir itfaiyeci, Zagreb'deki 1970'lerden kalma, bir zamanlar büyük Hırvat gazetelerine ev sahipliği yapan Vjesnik gökdeleninin birkaç katını saran yangını söndürmeye çalışıyor. Dün gece çıkan yangının ardından 30 araçla 93 itfaiyeci göreve çağrıldı. Herhangi bir yaralanma bildirilmese de yangının nedeni henüz bilinmiyor. Yangın, Hırvatistan'ın başkentinde, eski Yugoslavya'da ve daha sonra bağımsız Hırvatistan'da büyük gazete ve dergilerin üreticisi olan Vjesnik yayınevinin merkezi olarak hizmet veren ünlü ofis kulesini tahrip etti. (AFP)

• 18/30

  17 Kasım 2025 - Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, Fransa'nın başkenti Paris'te gerçekleştirilen ortak basın toplantısında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'la birlikte açıklamalar yaptı. Fransa Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Macron ve Zelenski, Kiev'in Fransız şirketlerinden 100'e kadar Rafale savaş uçağı ve diğer hava savunma teçhizatı satın almasına ilişkin niyet mektubunu imzaladı. Zelenski, Rusya'nın Şubat 2022'de gerçekleştirdiği işgalden bu yana Paris'e dokuzuncu ziyaretini gerçekleştirdi. Görüşmelerin amacı, ülkenin enerji altyapısı ve diğer hedeflerine yönelik Rus bombardımanı altında yeni bir kışa girerken, Ukrayna'nın savunmasını güçlendirmek. (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 19/30

  16 Kasım 2025 - Şili'nin ı Partido Republicano partisinden cumhurbaşkanı aday Jose Antonio Kast, Santiago'nun güneyindeki Paine'de genel seçimlerde oyunu kullanmadan önce oyunu gösteriyor. Şilililer, şiddet suçlarıyla ilgili artan endişelerin şekillendirdiği cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullanıyor. Adaylar, çetelere karşı daha sert önlemler alma, radikal sağcılarsa kitlesel göçmenleri sınır dışı etme sözü veriyor. Nüfusu 19 milyonu aşan Şili’de 15 milyondan fazla seçmen, ülkedeki 3 bin 498 merkezde yerel saatle 08.00 itibarıyla oy kullanmaya başladı. Ülkede ilk kez oy kullanma uygulamasının zorunlu olduğu bu seçimde, Şili’nin yeni devlet başkanı ve yardımcısının yanı sıra 155 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamıyla 25 sandalyeli Senato'nun üyeleri belirlenecek. Kamuoyu araştırmalarına göre, seçimin ilk turunda yarışan 8 adaydan hiçbirinin devlet başkanı seçilmek için gerekli olan yüzde 50 oy oranına ulaşması beklenmiyor. (Marvin Recinos/AFP)

• 20/30

  15 Kasım 2025 - İklim aktivistleri, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlenen COP30 Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi sırasında, üzerinde "kömür, petrol ve doğalgaz" yazan tabutlarla protesto yürüyüşü düzenliyor. Dünya liderlerinin bir araya gelerek iklim kriziyle mücadele üzerine konuştuğu toplantı bu yıl Amazon'daki Belem kentinde gerçekleşiyor. 10 Kasım'da başlayan zirvenin yarısının geride kaldığı cumartesi günü yerli halklar ve çeşitli bölgelerden aktivistlerden oluşan binlerce kişilik bir grup, liderleri Amazon Yağmur Ormanları'ndaki yıkıcı ormansızlaşmayı durdurmaya çağırdı. Dün de yerli Munduruku halkı, topraklarını tehdit eden projelerin ve madencilik faaliyetlerinin sona erdirilmesi talebiyle konferansın ana kapısına girişi engelleyerek bir protesto düzenlemişti. COP30, 21 Kasım Cuma günü sona eriyor. (Andre Penner/AP)

• 21/30

  14 Kasım 2025 - Ukranya'nın başkenti Kiev'de insanlar, Rusya'nın gece düzenlediği drone ve füze saldırılarında hasar alan bir binanın önünü temizliyor. Rusya cuma gününün erken saatlerinde, yaklaşık 4 yıl önce başlayan savaşta başkente yapılan en büyük saldırılardan birini gerçekleştirdi. Reuters'ın aktardığı üzere enerji tesisleri, konutlar ve altyapıyı hedef alan saldırılarda en az 8 kişi hayatını kaybetti. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rus güçlerinin 430 drone ve 18 füze kullandığını, Kiev'in ise uzun menzilli saldırılarla karşılık verdiğini söyledi. Saldırıda Azerbaycan'ın kentteki büyükelçiliğine de füze isabet etti. Olay üzerine Azerbaycan'ın Rusya'ya nota verdiği bildirildi. (Alina Smutko/Reuters)

• 22/30

  13 Kasım 2025 - Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo, Paris'teki Faubourg du Temple ve Boulevard Jules Ferry kavşağına çelenk bırakıyor. Paris'te 13 Kasım 2013'te düzenlenen terör saldırılarında 130 kişi hayatını kaybetmiş ve en az 500 kişi yaralanmıştı. IŞİD'in üstlendiği saldırıda Fransa Stadyumu önünde bombalı intihar saldırısı düzenlenmiş ve çeşitli noktalarda kalabalığa ateş açılmıştı. Fransa'nın II. Dünya Savaşı sonrası tarihindeki en şiddetli saldırıda kaybedilenler, 10. yıldönümünde ülke genelinde anıldı. Fransa İçişleri Bakanı Laurent Nunez, böyle bir olayın tekrar yaşanma ihtimalinin düştüğünü ancak "tehdidin hâlâ yüksek" olduğunu söyledi. (Ludovic Marin / Reuters)

• 23/30

  12 Kasım 2025 - İspanya Kralı VI. Felipe'nin Çin'e gerçekleştirdiği ziyarette Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun merasim kıtasından bir asker, karşılama seremonisinde. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, bugün Pekin'de Çin'e resmi ziyarette bulunan Felipe ile görüştü. Farklı tarihlere, kültürlere ve sosyal sistemlere sahip Çin ile İspanya’nın, ortak kalkınma için model oluşturduğunu vurgulayan Şi, her iki ülkenin uluslararası adaletin korunmasında önemli rol oynadığını söyledi. Kral VI. Felipe ise "Tek Çin" ilkesine bağlı kaldıklarını anımsatarak, Çinli şirketlerin İspanya'nın ekonomik kalkınmasını ve yeşil dönüşümünü güçlü şekilde desteklediğini aktardı. (Maxim Shemetov/AFP)

• 24/30

  11 Kasım 2025 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da, mahkeme binası yakınlarında intihar saldırısı sonucu meydana gelen patlamada 12 kişi hayatını kaybetti, 36 kişi yaralandı. Pakistan Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari'nin şiddetle kındadığı saldırıyı Pakistan Talibanı üstlendi. Çin, Avrupa Birliği, Birleşik Krallık ve ABD, taziye mesajı yayımladı. (Zain Zaman Janjua/AFP)

• 25/30

  10 Kasım 2025 - ABD hükümetinin 40 gün süren rekor kapanmasında sona yaklaşıldı. Senato bütçe görüşmelerindeki açmazı aşmak için anlaştı. Washington'da hafta sonu yapılan müzakerelerin ardından bir grup Demokrat Partili senatör, Cumhuriyetcilerle birlikte anlaşma lehine oy kullandı. Oylama, 1 Ekim'den bu yana bütçesi olmayan hükümeti fonlamak için aşılması gereken ilk adımdı. Federal çalışanların ve hizmetlerin geri dönmesinden önce anlaşmanın Temsilciler Meclisi'nde de kabul edilmesi gerekiyor. Senato'nun bugün yeni görüşmeler için toplanması bekleniyor. Federal hükümetin "kapanması", acil ve zaruri nitelikte olmayan kamu çalışanlarının zorunlu ücretsiz izne çıkarılması ve birçok devlet programının askıya alınması anlamına geliyor. (J. Scott Applewhite/AP)

• 26/30

  9 Kasım 2025 - Formula 1 Dünya Şampiyonası'nda sezonun 21. etabı Brezilya Grand Prix'ini McLaren'in Britanyalı pilotu Lando Norris kazandı. Sao Paulo'da 4 bin 309 metrelik Jose Carlos Pace Pisti'nde, düzenlenen yarış 71 tur üzerinden yapıldı. Pole pozisyonundan başladığı yarışı 1 saat 32 dakika 01,596 saniyelik süresiyle ilk sırada tamamlayan Norris, sezonun yedinci yarışını kazandı. Mercedes'in İtalyan sürücüsü Kimi Antonelli, liderin 10,388 saniye gerisinde ikinci, Red Bull'un Hollandalı pilotu Max Verstappen ise liderin 10,750 saniye gerisinde üçüncü oldu. Yarışın 8. turunda Antonelli'nin aracının çarpması sonucu Ferrari'nin Monakolu sürücüsü Charles Leclerc yarış dışı kaldı. Sezonun 22. ayağı Las Vegas Grand Prix'si, 22 Kasım Pazar günü koşulacak. (Amanda Perobelli/Reuters)

• 27/30

  8 Kasım 2025 - Filipinler'in Mindanao adasında insanlar, Fung-wong Tayfunu'nun yol açtığı şiddetli yağış nedeniyle su basan evlerinden ayrılıyor. Meteoroloji uzmanları, tayfunun güçlenerek süper tayfuna dönüşebileceği ve pazar günü Filipinler'in doğu kıyılarına ulaşacağı uyarısında bulunuyor. Asya ülkesinin meteoroloji ajansı PAGASA'dan Benison Estareja "Neredeyse tüm ülkeyi kapsayabilir" diyor. Önceki günlerde Kalmaegi Tayfunu, Filipinler'de 204 ve Vietnam'da 5 kişinin ölümüne neden olmuştu. (Erwin Mascarinas / AFP)

• 28/30

  7 Kasım 2025 - Ukrayna'nın Harkiv bölgesindeki Çuhyuv'da bir itfaiyeci, Rusya'nın drone saldırısının ardından çalışıyor. Ukrayna medyasının bildirdiği üzere Rus güçleri, perşembe ve cuma günleri Zaporijya, Harkiv, Odessa, Dnipro ve Sumi'ye çok sayıda drone saldırısı düzenleyerek evleri, okulları ve altyapıyı hedef aldı. Saldırılar, dün Ukrayna'nın, Rusya'nın Volgograd bölgesindeki önemli bir petrol rafinerisini yaklaşık üç ay içinde ikinci kez vurduğunu iddia etmesinin ardından geldi (Sofiia Gatilova/Reuters)

• 29/30

  6 Kasım 2025 - Almanya'daki Berlin Hayvanat Bahçesi'nde eylülde dünyaya gelen yavru su aygırı ilk kez halkın karşısına çıktı. Bebek su aygırı, 13 yaşındaki Nala'nın ilk yavrusu. Nala aslında iki doğurmuştu ancak yavrulardan biri kısa süre sonra hayatını kaybetti. Hayvanat bahçesi olayı "son derece nadir" diye tanımlamıştı çünkü bilinen su aygırı doğumlarının yalnızca yüzde 1'inde ikiz görülüyor. (Markus Schreiber/AP)

• 30/30

  5 Kasım 2025 - Dünya liderlerini tasvir eden büyük maskeler takan Oxfam aktivistleri, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP30) öncesinde, dünyanın en büyük ekonomileri tarafından iklim kriziyle mücadelede alınan kararların yetersizliğini eleştirmek için "İş Başında Uyumak" adlı bir eylem yaptı. Oxfam, yoksulluğun beraberinde getirdiği adaletsizliklerin olmadığı bir gelecek yaratma amacıyla 90 ülkede ortaklarla ve yerel topluluklarla beraber çalışan 17 organizasyonun bir araya gelerek oluşturduğu uluslararası bir konfederasyon. (Adriano Machado / Reuters)

Geleceğe dair senaryolar: Sükûnet mi, fırtına mı?

Bugün itibarıyla sokak gösterileri büyük ölçüde dağıldı ve kentlerde görece bir sükûnet görüntüsü ortaya çıktı.

Ancak bu sessizlik, sorunların çözüldüğüne işaret etmekten uzak. Aksine krizin ötelendiği bir dönemi imliyor.

Toplumdaki kırılmalar ve siyasetin merkezine yerleşen güvensizlik duygusu, Paul Biya'nın yeni döneminin önceki yıllara kıyasla çok daha çalkantılı geçebileceğini gösteriyor.

İşsizlikle boğuşan genç nüfusun beklentilerinin sandıkta karşılık bulamaması muhalefetin daha radikal çizgilere yönelmesi riskini artırıyor.

Uzun süredir gerilim yaşayan Anglofon bölgeler de hesaba katıldığında, merkezi iktidarın yaşadığı meşruiyet sorunlarının etnik ve bölgesel hatlar boyunca yeni çatışma alanları üretme ihtimali göz ardı edilemez.

Uluslararası aktörlerin "diyalog" ve "bağımsız soruşturma" çağrıları şimdilik sınırlı etki yaratıyor.

Bölgesel örgütler ve küresel güçler, istikrarın bozulmamasını önceleyen temkinli bir çizgide duruyor.

Kısa vadede bu tablo yönetimin elini rahatlatsa da orta vadede toplumla devlet arasındaki güven bağını onarmayan her tercih, krizi derinleştiren bir rol oynayacaktır.

Kamerun, Afrika'da uzun süreli iktidarların kurumları aşındırdığı ve güvenlik aygıtının siyasileştiği örnekler arasında öne çıkıyor.

Anicet Ekane'nin ölümü, bu yapısal krizin önemli bir dönüm noktası olarak okunmalı.

İktidarın, bu kırılmayı baskı dozunu artırarak yönetmesi sürdürülebilir değil.

Bunun yerine şeffaf bir soruşturma, seçim yasalarında reform ve kapsayıcı bir siyasi diyalog süreci başlatılması, Kamerun'un iç barışı kadar Orta Afrika bölgesel dengeleri açısından da belirleyici olacaktır.

Aksi hâlde bugün bastırılan öfkenin, ilerleyen dönemde daha örgütlü ve kontrol edilmesi güç bir dalga olarak geri dönmesi kaçınılmaz.

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.