Pakistan'da tartışmalı bir anayasa reformunun kabul edilmesinin ardından uzmanlar, dünyanın en kalabalık beşinci ülkesinde siyasi, askeri ve yargı alanlarında radikal değişiklikler olacağı konusunda uyardı.

Cumhurbaşkanın beklediği değişiklikler neler?

Pakistan'ın üst meclisi Senato ve alt meclisi Milli Meclis, cumhurbaşkanlığı makamındaki kişiye ömür boyu dokunulmazlık tanıyan 27'nci anayasa değişikliğini onayladı.

Değişiklik birkaç saat içinde Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari tarafından imzalanarak yasalaştı.

Hakkında çok sayıda yolsuzluk davası olan Asif Ali Zerdari, sadece cumhurbaşkanlığı görev süresi boyunca dokunulmazlıktan yararlanıyordu.

Ancak son değişiklikle birlikte artık ömür boyu hakkında açılacak her türlü yasal soruşturmadan muaf olmuş durumda.

Fakat bu dokunulmazlık, gelecekte üstleneceği diğer kamu görevlerini kapsamıyor.

Askeri dokunulmazlık

Ömür boyu dokunulmazlık, Pakistan'ın en güçlü adamı olarak kabul edilen mevcut Genelkurmay Başkanı Asim Munir'i de kapsıyor.

Değişiklik, geçen mayıs ayında Hindistan ile yaşanan kısa süreli çatışmanın ardından Munir'in terfi ettirildiği "mareşal" rütbesindeki herhangi bir subayın, rütbesini ve buna eşlik eden ayrıcalıkları ömür boyu muhafaza edeceğini ve hakkındaki her türlü cezai kovuşturmadan muaf olacağını öngörüyor.

Bu rütbe, Pakistan tarihinde daha önce sadece bir başka askere, 1958 yılının ekim ayında bir darbeyle iktidara gelen diktatör Eyub Han'a verilmişti.

Şarku'l Avsat'ın Fransız Haber Ajansı AFP'den aktardığı habere göre İslamabad'da avukatlık yapan Usame Malik, şu değerlendirmede bulundu:

Bu dokunulmazlık genellikle mutlak monarşilerde tanınır, demokrasinin gerektirdiği şekilde hesap vermesi gereken seçilmiş liderlere tanınmaz. Sivil hükümetler altında bunu hiç görmedik, sadece sıkıyönetim altında gördük.

Değişiklik ayrıca, Asim Munir'e onu donanma ve hava kuvvetleri komutanlarının üstünde konumlandıracak yeni bir pozisyon olan "Savunma Kuvvetleri Komutanlığı" oluşturma yetkisi veriyor.

Avukat Malik, ordunun tüm organizasyon yapısının değiştiğini ve bunun tehlikeli iç bölünmelere yol açacağını düşünüyor.

Peki ya yargı?

Bu bağlamda, "Federal Anayasa Mahkemesi" adında yeni bir mahkeme kuruldu.

Bu mahkeme, şimdiye kadar yetkisi elinden alınan Yüksek Mahkeme'nin yargı yetkisi altında olan anayasal meseleleri ele alabilecek tek organ olacak.

Öte yandan uzmanlar, yürütme organının Yüksek Mahkeme hakimlerini ülke içinde nakletmesine izin verilmesi nedeniyle yargı bağımsızlığının zedeleneceğinden endişe ediyor.

Şimdiye kadar iki Yüksek Mahkeme yargıcının istifa etmesi buna verilen en dikkat çekici tepkilerden biri oldu.

Bu yargıçlardan biri olan Yargıç Mansur Ali, Pakistan Cumhurbaşkanı Zerdani'ye sunduğu istifa mektubunda "27. Yasa Değişikliği Pakistan Anayasası'na bir hakarettir" yazdı.

Yargıç Ali, mektubunda ayrıca "Ülkenin en yüksek mahkemesini parçalayarak yargının bağımsızlığı ve bütünlüğü zedeleniyor" diye ekledi.

Federal Anayasa Mahkemesi'nin yeni hakimleri, Cumhurbaşkanı Zerdani, Başbakan Şahbaz Şerif ve Genelkurmay Başkanı Asim Munir dahil olmak üzere üst düzey sivil ve askeri yetkililerin huzurunda cuma günü yemin ettiler.

Uzmanlar, bu yargı değişikliklerinin muhalefet lideri İmran Han aleyhine açılan yaklaşık 200 davanın görülmesinde etkili olabileceğini düşünüyor.

Analistlere göre eski Başbakan Han, ordunun desteğini kaybettikten sonra hapse atıldı, ancak ordu siyasete müdahale ettiğini reddediyor.

Pakistan Adalet Hareketi (PTI) tarafından temsil edilen muhalefet, değişikliğin oylaması sırasında bunu "yargının bağımsızlığına ve demokrasinin düzgün işleyişine ölümcül bir darbe" olarak nitelendirerek Milli Meclis'te protesto etti.

Sırada ne var?

Genelkurmay Başkanı Asim Munir, 2027 yılında görevinden ayrılacağına karar verildikten sonra, 2030 yılına kadar ordunun başında kalabilecek.

Pakistan ordusu hakkında bir kitap yazan siyasi analist Ayşe Sıddıka, Munir'in Savunma Kuvvetleri Komutanı olarak yeni görevine atanarak 2030 yılı kasım ayına kadar beş yıl görevde kalacağını ve bu sayede 2029 yılındaki bir sonraki seçimleri kontrol etme fırsatı bulacağını söyledi.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Şarku'l Avsat