Bilim insanları dinozorların cinsiyetini tespit etmenin bir yolunu buldu.

Yaklaşık 66 milyon yıl önce yeryüzünden silinen dinozorların yumuşak dokuları, kemikleri gibi uzun süre korunmadığı için fosil örneklerinde üreme organları olmuyor. Bu nedenle cinsiyetlerini belirlemek de pek mümkün değildi. 

Ancak Belçika Kraliyet Doğa Bilimleri Enstitüsü'nden Dr. Filippo Bertozzo ve ekibi, bir dinozor grubunda görülen çatlaklardan yola çıkarak cinsiyetlerini saptadı.

Yaklaşık 100 milyon ila 66 milyon yıl önceyi kapsayan Geç Kretase döneminde yaşayan hadrozorların kalıntıları dünyanın çeşitli yerlerinde bulunuyor. 

Bilim insanları yıllardır bu dinozor grubunun kuyruğunun üst kısmındaki omurda iyileşme belirtileri gösteren çatlaklar tespit ediyor. 

Bu hasarların neden bu kadar sık görüldüğünü anlamak isteyen araştırmacılar, Kuzey Amerika, Avrupa ve Rusya'daki müzelerde tutulan farklı hadrozor türlerine ait yara almış yaklaşık 500 kuyruk omurunu analiz etti.

Bulguları hakemli dergi iScience'ta dün (4 Kasım Salı) yayımlanan çalışmada bu yara izlerinin birbirine çok benzediği ve bölge veya yaştan bağımsız olarak her türde görüldüğü saptandı.

Araştırmacılar bilgisayar simülasyonlarından yararlanarak bu çatlaklara yol açmış olabilecek çeşitli senaryoları test etti. 

Dinozorların yanlışlıkla birbirlerinin kuyruklarına basması, hareket sırasında kas zorlanması, kavga ve avlanma gibi pek çok ihtimali eledikten sonra yaraların çiftleşme sırasında oluştuğu sonucuna vardılar. 

Bilim insanları erkeklerin çiftleşme sırasında yan yatan dişilerin üzerine çıkıp kuyruklarına bastırarak omurlarını yanlışlıkla kırdığını düşünüyor.

Araştırmacılar buna dayanarak hadrozorların cinsiyetini anlamanın mümkün olduğunu söylüyor. 

Dr. Bertozzo "Eğer çiftleşme hipotezi doğruysa, yaralanmalara sahip bireyin dişi olduğu sonucuna varabiliriz" diyerek ekliyor: 

Bu, erkek ve dişi dinozorlar arasındaki farklar hakkında başka soruların da yanıtlanmasını sağlayacağı için çığır açıcı bir şey.

Öte yandan diğer uzmanlar çalışmayı takdir etse de henüz kesin bir sonuca varmak için erken olduğunu söylüyor. 

Dinozor ekosistemleri üzerine çalışan Dr. Albert Prieto-Márquez "Halihazırda sadece kuyruk yaralanmalarına bakarak erkek ve dişi dinozorları ayırt edemeyiz. Emin olmak için dişi olduğunu bildiğimiz örneklerde de aynı örüntüyü bulmamız gerekiyor" diyor. 

Örneğin kuluçka döneminde dişi kuş ve dinozorlarda kısa süreliğine oluşan bir kemik, hayvanın cinsiyetini anlamayı sağlayabilir. 

Araştırmacılar ayrıca yara izleri ölümcül olmadığı ve iyileşme belirtileri gösterdiği için bu çiftleşme davranışının evrimsel bir dezavantaj sağlamadığını düşünüyor.

Dr. Bertozzo henüz yolun başında olduklarını ve sauropoda gibi diğer dinozor gruplarında da benzer çatlak izleri olup olmadığını araştırmak istediğini belirtiyor.

Japonya'daki Hokkaido Üniversitesi Müzesi'nden Dr. Yoshitsugu Kobayashi, yer almadığı çalışma hakkında "Dinozorların özel hayatına büyüleyici bir pencere açıyor" diyerek ekliyor:

Tüm sonuçlar doğru olmasa bile, kemiklerin hiç görmeyi düşünmediğimiz davranış izlerini koruyabildiğini gösteriyor. Bu eski yaratıkların yara izlerinin bile dinozorların en mahrem anlarını, kelimenin tam anlamıyla kemiklerine yazılmış 'aşk hayatlarını' ortaya çıkarabileceğini düşünmek heyecan verici.

Independent Türkçe, IFLScience, CNN, iScience

Derleyen: Büşra Ağaç