Prof. Dr. Fügen Çullu Çokuğraş'a göre, bir çocuğun sağlıklı beslenebilmesi için aylık 8 bin TL gerek.
Aile yılı için dörtle çarpmak için matematikten fazlasına gerek var.
2024 Türkiye Çocuk Araştırmasına göre Türkiye'de 7 milyon yoksul çocuk var.
Uzmanlara göre okul çağındaki çocukların kahvaltısında minimum "bir yumurta, peynir, tereyağ, bal, iki üç zeytin olmalı."
Bu hesaba göre, kahvaltı yapmak imkânsız.
Akademik başarısızlığın adı "malnütrisyon"
Türkiye'de çocukların yüzde 16'sında "beslenme eksikliği kaynaklı zihinsel fonksiyonlarda uzun vadeli geri kalma" olarak bilinen akut "malnütrisyon" var. Türkçe meali yeteri kadar beslenemeyen çocuklar derslerde başarısız oluyor.
İlkokula giden 5 milyon çocuğun 1 milyonu başarısızlık riski altında
Beslenemeyen çocukların matematiği yetersiz
UNİCEF'e göre, "erken çocukluk dönemindeki gıda yoksunluğu çocukların fiziksel büyümesini engellerken, bilişsel gelişimine zarar veriyor. İlkokulda yetersiz beslenme yüzünden matematikte geri kalan çocuklar tüm hayatları boyunca akademik kariyerde ve tüm alanlarda akranlarından geride kalıyor."
South India Health Study'ye göre, yeterince protein alamayan çocukların matematik başarısı sınıf düzeylerinden yüzde 60 düşük. Etiyopya'da yapılan bir çalışmaya göre, "malnütrisyon" yaşayan çocukların akademik başarısı yüzde 50 daha düşük. Ülke ekonomisine, üretkenliğe, inovasyona etkisi milyarlarca dolar.
Beslenme kaynaklı görme kusurları eğitimi etkiliyor
Science'de yayımlanan bir araştırmaya göre, "omega-3 eksiği olan çocukların göz ölçümleri yüzde 25 daha sağlıksız, miyop oranı daha yüksek." Omega-3 en çok ceviz, badem, fıstık, yumurta gibi ürünlerde var. Görme bozukluğu ile eğitim başarısı arasındaki bağlantı oldukça yüksek. Eğitimde her yol beslenmeye çıkıyor.
Yoksul aile çocukları mutsuz, karnı aç, zihni yorgun
Türkiye Çocuk Araştırmasına göre, geçtiğimiz yıllarda günde bir kez taze meyve sebzeye erişemeyen çocuk oranı yüzde 49,5'den yüzde 76,7'ye çıktı. Yüzde 62,4'ü ekmek veya makarna ile besleniyor. Aynı araştırmaya göre geliri yüksek aile çocuklarının yüzde 73,7'si mutluyken yoksul aile çocuklarının yüzde 65,4'ü mutlu. Çocukların mutluluğu matematik gibi, beslenmeyle doğru, yoksullukla ters orantılı.
Çocuklara okul yemeği
Dünyada 161 ülkede uygulanan beslenme programlarından 388 milyon çocuk faydalanıyor. Türkiye, 87 ülkenin desteğiyle kurulan "Okul Yemekleri Koalisyonu" programının üyesi değil. PISA 2022 verilerine göre AB ülkeleri çocukların eğitimi için kişi başı 75 bin dolar harcarken Türkiye 50 bin dolar ile "eğitimde yazboz denemelerini" karnı da zihni de aç çocukların omuzuna yüklüyor.
Gıda enflasyonu yükseliyor, başarı düşüyor
TÜİK'e göre, Ağustos ayında yıllık enflasyon yüzde 32,95 yaşanırken, gıda enflasyonu yüzde 33,28'e yükseldi. Dar gelirli ailelerin besin kaynakları olan, ekmek, tahıllar, süt, süt ürünleri yüzde 5,77 arttı. Ekmek bulamayan pasta yesin.
20. Millî Eğitim Şurası "Okullarda ücretsiz beslenme desteği sağlanmalıdır"
On Birinci Kalkınma Planında "Dezavantajlı bölgelerden başlayarak okul yemeği uygulamasına geçilecektir" gibi pek çok karara karşın 2021-2022 eğitim öğretim yılında Gaziantep, Hatay ve Şanlıurfa illerindeki 22 ilçede, 15 bin 920 çocuğa bir öğünlük beslenme desteği.
2022-2023'de Türkiye genelinde 927 okul 19 öncesi eğitim kurumunda 59 bin 260 çocuğa bir öğün ücretsiz beslenme desteği verilmesi" dışında Türkiye'de yaygın bir okul yemeği uygulaması yok.
Aile Yılı aç
Türk-İş'in 2025 Ağustos ayı "Açlık - Yoksulluk" araştırmasına göre 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 27 bin TL, yoksulluk sınırı 88 bin TL. Asgari Ücret 22 bin TL olunca dört kişilik bir ailenin "Aile yılında" beslenmesi pek olası değil. Çarp, böl, karekökünü al gene de aile yılında aileler parçalanıyor. Küresel ortalamaya göre, okul çağındaki çocukların günde yaklaşık 40 gr kırmızı et, 110 gr süt, 17 gr yumurta, 20 gr deniz ürünleri tüketmesi gerekiyor.
Türkiye bu kış ne yiyecek?
Don, kuraklık Türkiye'nin 15 milyona yakın bitkisel ürününü yok etti. AB'de aile bütçesinin yüzde 12'isi gıdaya giderken Türkiye'de bu oran yüzde 35'lerde. Asgari ücretli dört kişilik bir ailenin mutfak masrafı ortalama 12 bin TL, bu kış sofralar çok daha zorlu kurulacak.
Kahvaltıyla gelen başarı
ABD'de kahvaltı programlarına katılan öğrencilerin, matematik notları yükseldi. İngiltere, "Chefs in Schools" programıyla çocukların hem fiziksel hem zihinsel performansını artırdı. Dünyanın en zengin ve mutlu ülkelerinden Finlandiya, İsveç, zenginleri fakirleri aynı okula, aynı sofrada buluşturup hepsini aynı gıdalarla besledi, ücretsiz öğle yemeği sundu.
Fransa bizdeki "Yerli Malı Haftası" karşılığı öğrencilere yerel ürünler ikram edilerek hem beslenme alışkanlıkları dizayn edildi, hem de yerel ürünler tanıtıldı.
Japonya'da devlet malzeme veriyor öğrenciler yemek yapıyor, sosyal becerileri geliştiriliyor.
Hindistan'ın "Mid-Day-Meal" ABD, "School Breakfast" programları milyonlarca çocuğun ve ülkelerinin geleceğini doyuruyor.
Pek çok Afrika ülkesinde STK'lar beslenme yardımı ile ülkenin eğitim kaderini şekillendiriyor.
Velhasıl, çocuklarını besleyen, geleceğini besler.
Tarım Orman Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı'nın bu sese kulak verip daha çok çocuğun okul yemeği programına dâhil edilmesini umuyor.
Huzurlu, başarılı bir eğitim yılı dileğimizle, çocuklarımıza Allah zihin açıklığı versin diyoruz.
*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
