İstanbul'dan sonra ülke geneline yayılan soruşturmanın hedefinde yalnızca ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tarafından yönetilen belediyeler var.

Yolsuzluk iddialarını reddeden CHP, soruşturmayı iktidara demokratik alternatifi ortadan kaldırmaya yönelik bir girişim olarak nitelerken, hükümet bu suçlamaları reddediyor.

Türkiye'nin Ortadoğu ve Avrupa'da nüfuzunun arttığı bir dönemde muhalefete yönelik baskının yoğunlaşması Erdoğan'ın iktidarı artık daha da sıkı elinde tuttuğuna işaret ederken, diplomat ve analistlere göre Türkiye'nin yurt dışında artan nüfuzu nedeniyle, Batılı ülkeler soruşturmalara karşı ilkbaharda çıkan kapsamlı protesto gösterilerine sessiz bir eleştiri yapmakla yetindi.

Son günlerde hız kazanan geniş kapsamlı yolsuzluk soruşturmasına ilişkin hukuki belgelere ve resmi makamların açıklamalarına göre, aralarında Erdoğan'ın en büyük siyasi rakibi İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun da bulunduğu 14 seçilmiş CHP'li belediye başkanı ve aralarında parti üyeleri ve belediye yetkililerinin bulunduğu 200'den fazla kişi tutuklandı. Tutuklananlar hakkındaki iddianameler ise henüz hazırlanmadı.

1960, 1970 ve 1980 yıllarındaki askeri darbe dönemleri dışında toplum nezdinde bu kadar kabul görmüş bir siyasi lider, açıklanmayan kanıtlara dayanarak hiç görevden alınmamıştı. Tutuklananların avukatları kanıtları "uydurma" olarak niteliyorlar.

Erdoğan'ın kabinesinde 2007 ile 2013 yılları arasında kültür ve turizm bakanlığı yapmış olan Ertuğrul Günay, "Bu soruşturmalar somut olayların nesnel biçimde araştırılmasından çok, siyasi bir yıpratma aracı olarak kullanılıyor" dedi.

Günay, 2013 yılında düzenlenen hükümet karşıtı Gezi Parkı protestoları nedeniyle binlerce kişinin tutuklanmasının ardından AK Parti'den istifa etmişti. Son soruşturmalar, Gezi dönemine kıyasla daha küçük ölçekli olsa da, anketlerde üst sıralarda yer alan ve iktidara gelebileceği düşünülen isimleri hedef aldı.

Günay, "soruşturma ve tutuklamaların iktidarın seçim kaygısının ve telaşının bir sonucu olarak" görüldüğünü söyledi.

Erdoğan ve bakanlar, yargıya müdahale edildiği iddialarını asılsız olarak niteleyerek reddetti ve mahkemelerin bağımsız olduğunu, kanıtları değerlendirmek için zamana ihtiyacı olduğunu söyledi.

Erdoğan, partisinin dün yapılan meclis grup toplantısında "Bu, hukuki bir süreç, siyasi bir süreç değil. Biz bu sürecin hiçbir yönüne müdahil değiliz" dedi.

200'den fazla kişi tutuklandı

Soruşturmanın merkezinde, reddettiği yolsuzluk suçlamalarından yargılanmak üzere Mart ayından beri tutuklu bulunan İBB Başkanı İmamoğlu var.

Gelecek seçimler için CHP'nin cumhurbaşkanı adayı olarak belirlenen İmamoğlu'nun tutuklanması ülkede Gezi'den bu yana görülen en büyük sokak gösterilerine ve Türk lirasının sert değer kaybına neden oldu.

Fakat Reuters'in incelemesine göre, parmaklıklar ardında olmasına rağmen bazı anketlerde hâlâ Erdoğan'ın önünde yer alan İmamoğlu'ndan başka, soruşturmanın başladığı geçen yılın Ekim ayından bu yana 500'den fazla kişi gözaltına alındı ve sorgulandı. İncelemede sadece geçen hafta en az 202 kişinin gözaltına alındığı tespit edildi.

Kısmen Anadolu Ajansı'nın yayımladığı haberlere dayanan Reuters incelemesine göre, gözaltına alınanların 220'den fazlası tutuklandı veya ev hapsine alındı.

Cumhurbaşkanlığı makamı ve Adalet Bakanlığı, gözaltına alınan ve tutuklananların sayısına ilişkin ayrıntılı sorulara ve incelemede elde edilen bulgular hakkındaki sorulara yanıt vermedi.

Reuters ayrıca belediyelerle iş yapan, çoğu özel sektörden en az 36 kişinin, yasalardaki "etkin pişmanlık" hükmü uyarınca cezaevinden savcılara ikinci bir ifade verdiğini ve bunun ardından 32'sinin adli kontrol şartıyla serbest bırakıldığını tespit etti.

Savcılık makamından gelen açıklamalara göre bu ifadeler, daha fazla şüphelinin kimliğini ortaya çıkardı.

İstanbul merkezli soruşturma geçen hafta Salı günü İzmir, Antalya, Adana ve Adıyaman'a genişledi. Son üç kent AK Parti'nin büyük bir yenilgi yaşadığı geçen yılın Mart ayındaki yerel seçimlerde CHP'ye geçmişti.

Ahtapotun kolları neler?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, son aylarda "Heybede duran büyük turplar ortaya dökülmedi" sözleriyle soruşturmanın genişleyeceğini ve yeni isimlere uzanacağına işaret etmiş, bu ifadeler yargıya talimat verildiği yönündeki iddiaları kuvvetlendirmişti.

Erdoğan'ın Mayıs ayında soruşturma ile hedef alındığını söylediği "yolsuzluk ağını" ahtapotun kollarına benzetmesinden birkaç gün sonra İstanbul ve Adana'da beş ilçe belediyesinin başkanları yolsuzluk suçlamasıyla tutuklandı.

Cumhurbaşkanlığı ve Adalet Bakanlığı, yetkililerin soruşturmaya ilişkin kamuya yaptıkları açıklamalarla yargı bağımsızlığını zedelediği ve CHP'nin siyasi olarak haksız şekilde hedef alındığı iddiası hakkındaki sorulara cevap vermedi.

İletişim Başkanlığı, ayrı soruşturmalarda benzer suçlamalardan hüküm giyen eski AKP'li belediye başkanlarından oluşan bir liste yayımladı ve CHP'nin özel olarak hedef alındığı iddialarının "tamamen asılsız" olduğunu ifade etti.

Fakat listede yer alan isimlere bakıldığında, çoğu hakkında soruşturmanın ancak görevden ayrıldıktan sonra açıldığı ve tutuklu yargılanmadıkları görüldü.

Reuters'in incelemesine göre, İstanbul'daki 39'daki ilçeden AK Parti tarafından yönetilen 14'üne yönelik herhangi bir yasal işlem yapılmadığı görülüyor.

Geçen ay suç örgütü üyeliği iddiasıyla tutuklanan İmamoğlu'nun avukatı Mehmet Pehlivan, cezaevinden Reuters'e yaptığı açıklamada, bu soruşturmayla ilk kez avukatlık yapma ve yasal savunma hakkının suç hâline getirilmeye çalışıldığını söyledi. Pehlivan, hakkındaki suçlamaları reddetti.

Pehlivan, İmamoğlu'nun aleyhinde "tek bir somut kanıt" olmadığını söyledi. Savcılar İmamoğlu'nun Mart ortasında tutuklanmasına rağmen iddianameyi henüz hazırlayamadılar.

Reuters'in incelediği 121 sayfalık ifadesine göre İmamoğlu, rüşvet almak üzere bazı kişiler ile bir kafede buluşmak ile suçlanıyor.

İfade metninde polisin İmamoğlu'na telefonunun nasıl en az 150 kez bu kişilerle aynı baz istasyonuna bağlandığını sorduğu, İmamoğlu'nun da o sırada evinin bahsedilen kafeye yakın olduğunu, dolayısıyla telefonunun da doğal olarak aynı baz istasyonunu kullanacağı söyleyerek yanıt verdiği görülüyor.

Savcılık sözcüsü haberin yazıldığı sırada polis sorgusu hakkındaki sorulara cevap vermedi.

CHP, belediye yetkililerine yönelik tüm yolsuzluk iddialarını reddetti fakat TRT'nin Antalya'nın güneyindeki Manavgat ilçesinin belediye başkan yardımcısının rüşvet aldığı iddia edilen görüntülerini yayımlamasının ardından parti içi inceleme başlatacağını açıkladı.

Bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimi

Türkiye geçmişte, özellikle de Erdoğan'ın giderek otoriterleşen iktidarı boyunca, Kürt siyasetçi ve kanaat önderlerine, sivil toplum örgütü üyelerine, subaylara ve yasa dışı gruplara yönelik toplu tutuklama dalgalarına sahne oldu.

CHP, 2002'den bu yana AK Parti'ye karşı birçok kez seçim kaybettiği dönemde soruşturma veya tutuklamaların hedefinde olmadı.

Erdoğan'ın bir dönem daha iktidarda kalmak istiyorsa cumhurbaşkanlığı seçimini 2028'den önce yapması veya anayasadaki iki dönem kısıtlamasını değiştirmesi gerekecek.

Bazıları görevlerinden uzaklaştırılan CHP'li 14 tutuklu, biri ev hapsindeki belediye başkanının tamamı aleyhlerindeki yolsuzluk, rüşvet ve terörle ilgili suçlamaları reddediyor.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in Pazar günü yaptığı ve belediye başkanlarının "Atatürk'ün partisine karşı yapılan bu darbeye esir düştüklerini" söylediği konuşmasında kullandığı ifadeler nedeniyle Özel'e de cumhurbaşkanına hakaret iddiasıyla soruşturma başlatıldı.

Reuters